Просмотр исходного текста страницы Естествознанньӧ (4-ӧд класслы 1933ʼ вося небӧг)

[[Файл:Kpv Natur 4 1933.jpg|thumb|right|250px|]] 														[[Тетюрев Владимир Алексеевич|В. А. Тетюрев]]. '''Естествознанньӧ''' : велӧдчан книга начальнӧй школалы. Мӧд часьт : нёльӧд во велӧдчысьяслы. Сыктывкар: Коми госиздат, 1933. 120 лб. 

==Небӧг йылысь==

 Небӧг ним латынь гижанногӧн: 
 '''Jeșţestvoznaņņə''' 

 Комиӧдіс Нечаев Н. И.
 Лӧсьӧдіс Л. Никитина.
 Техн. лӧсьӧдіс Шестаков.
 Мӧд пӧв серпасаліс В. Поляков.

 Сетӧма наборӧ 1933-07-13.
 Кырымалӧма печатьӧ 1933-08-03.
 Облитса № ф-830
 Лэдзан № 74
 Вӧчӧдан № 2356.
 Тиражыс 8000 ӧтк.
 Доныс 1 ш. 75 ур; переплёт 30 ур.
 Личкӧдлӧма Коми ГИЗ-са типографияын. Сыктывкар, Коммуна туй, 2.

==Юриндалысь==

*'''"Тайӧ естествознанньӧ учебникыс..."''' : аннотация. Лб. 2.
*'''Пыртӧд''' : водзкыв. Лб. 3.

===Быдмӧгъяслӧн олӧм===

*'''Кыдз разалӧны быдмӧгъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 4-5.
**'''Кӧйдысъясӧс тӧлӧн разӧдӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 5-6.
**'''Кывтӧм пемӧсъясӧн кӧйдысъяс разӧдӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 6-7.
**'''Быдмӧгъясӧн кӧйдыссӧ шыблалӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 7-8.
**'''Мортӧн культурнӧй быдмӧгъясӧс кӧдзӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 8-9.
*'''Мыйла быдлаын быдмӧгъяс абу ӧткодьӧсь''' : велӧдан гижӧд. Лб. 9.
**'''Одуванчик''' : велӧдан гижӧд. Лб. 9-10.
**'''Вӧрса пуяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 11-13.
**'''Кос местаинса быдмӧгъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 13-15.
**'''Васа быдмӧгъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 15-18.
*'''Культурнӧй быдмӧгъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 18-19.
**'''Нянь культураяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 19-21.
**'''Градвывса культураяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 21-22.
**'''Техническӧй быдмӧгъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 22-23.
**'''Выль культурнӧй быдмӧгъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 23-25.
**'''Мичурин уджъяс йылысь''' : велӧдан гижӧд. Лб. 25-26.

===Кывтӧм пемӧсъяслӧн олӧм===
*'''"Быдмӧгъяскӧд йитчӧма кывтӧм..."''' : велӧдан гижӧд. Лб. 27-28.
*'''Некымын сюрсалытӧм животнӧйяс йылысь, кодъяс олӧны ваын''' :
**'''Дуб ваын олысь рачокъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 28-29.
**'''Васа гагъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 29-30.
**'''Морскӧй животнӧйяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 30-32.
*'''Черияс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 32-33.
**'''Миян дуб васа черияс — гыч да сир''' :
***'''Гыч''' : велӧдан гижӧд. Лб. 33-34.
***'''Сир''' : велӧдан гижӧд. Лб. 34-35.
**'''Акула''' : велӧдан гижӧд. Лб. 35-36.
**'''Джуджыд ваын олысь кывтӧм пемӧсъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 36-37.
**'''Прӧмыслӧвӧй чери кыйӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 37-38.
**'''Чери вӧдитӧм''' :
***'''Чери вӧдитан заводъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 38-39.
***'''Прудӧвӧй овмӧс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 39.
*'''Земноводнӧйяс''' :
**'''Лягуша''' : велӧдан гижӧд. Лб. 40-41.
**'''Кутшӧм пемӧсъясӧс ми шуам земноводнӧйясӧн''' : велӧдан гижӧд. Лб. 41-42.
*'''Пресмыкающӧйяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 42.
**'''Лёкгагъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 42-43.
**'''Миян змейяс — уж да гадюка''' : велӧдан гижӧд. Лб. 43.
***'''Уж''' : велӧдан гижӧд. Лб. 43-44.
***'''Гадюка''' : велӧдан гижӧд. Лб. 44.
**'''Жар странаса пресмыкающӧӥяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 45.
***'''Змейяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 45.
***'''Крокодилъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 45-46.
***'''Черепахаяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 46.
*'''Лэбачьяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 46-47.
**'''Хищнӧй лэбачьяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 47.
***'''Кутш''' : велӧдан гижӧд. Лб. 47.
***'''Варыш''' : велӧдан гижӧд. Лб. 47-48.
**'''Сю сёйысь лэбачьяс''' :.
***'''Жонь''' : велӧдан гижӧд. Лб. 48.
***'''Уркай''' : велӧдан гижӧд. Лб. 48.
**'''Миян другъяс — гаг сёйысь лэбачьяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 48-49.
***'''Чикыш''' : велӧдан гижӧд. Лб. 49.
***'''Пыстаяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 49.
**'''Кыдз лэбачьяс рӧдмӧны''' : велӧдан гижӧд. Лб. 50.
**'''Гортса лэбачьяс''' :
***'''Гулюяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 50-51.
***'''Курӧгъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 52-54.
*'''Йӧлӧнвердчысь пемӧсъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 54.
**'''Жар да кӧдзыд странаса дикӧй зверъяс''' :
***'''Жирафа''' : велӧдан гижӧд. Лб. 55.
***'''Слӧн''' : велӧдан гижӧд. Лб. 55-56.
***'''Лев''' : велӧдан гижӧд. Лб. 57.
***'''Тигр''' : велӧдан гижӧд. Лб. 57-58.
***'''Еджыд ош''' : велӧдан гижӧд. Лб. 58-59.
**'''Мореса зверъяс''' :
***'''Тюлень''' : велӧдан гижӧд. Лб. 59-60.
***'''Китъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 60-62.
**'''Мортӧн горт гӧгӧр овны велӧдӧм животнӧйяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 62-63.
***'''Мӧслӧн лоӧмыс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 63.
***'''Вӧвлӧн лоӧмыс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 63-64.
***'''Порсьлӧн лоӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 64.
***'''Кроликлӧн лоӧмыс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 64-65.
***'''Верблюд — пустыняса караб''' : велӧдан гижӧд. Лб. 65-66.
***'''Войвыв кӧр''' : велӧдан гижӧд. Лб. 66-67.
**'''Ӧблезянаяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 67.
***'''Мартышкаяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 67-68.
***'''Морт сяма ӧблезянаяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 68.

===Морт вир-яйлӧн тэчасногыс да олӧмыс===
*'''"Ми ӧні кутам..."''' : велӧдан гижӧд. Лб. 70-73.
*'''Корпа''' : велӧдан гижӧд. Лб. 74.
**'''Кыдз йитчӧны ас костын лыяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 74-75.
**'''Лылӧн тэчасногыс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 75-76.
**'''Кутшӧм веществоясысь артмӧма лы''' : велӧдан гижӧд. Лб. 76-77.
**'''Том да пӧрысь лыяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 77.
**'''Сюрса''' : велӧдан гижӧд. Лб. 77-79.
**'''Морӧс куд''' : велӧдан гижӧд. Лб. 79.
**'''Ки-кок лыяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 80-81.
**'''Юр лыяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 81.
*'''Яйчигъяс да налӧн удж''' : велӧдан гижӧд. Лб. 82.
**'''Яйчигъяслӧн дженьдаммывлӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 82-83.
**'''Яйчигъяслӧн удж''' : велӧдан гижӧд. Лб. 83-84.
**'''Яйчигъяс быдмӧмын уджлӧн да физкультуралӧн тӧдчанлуныс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 84-85.
*'''Сёйӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 85.
**'''Мыйысь артмӧма миян сёянным''' : велӧдан гижӧд. Лб. 85-87.
**'''Сёян-юан пусьӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 87-89.
**'''Сюян-юан веществояслӧн вежсьӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 89-90.
**'''Главнӧй правилӧяс сёйигӧн''' : велӧдан гижӧд. Лб. 90-91.
*'''Лолалӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 91.
**'''Кутшӧм туйӧд сынӧд пырӧ тыясӧ''' : велӧдан гижӧд. Лб. 91-92.
**'''Кыдз артмӧ лолыштӧм да бӧр лолыштӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 92-93.
**'''Кыдз тыясын сынӧдыс лолалігас вежсьӧ''' : велӧдан гижӧд. Лб. 93-94.
**'''Сӧстӧм сынӧд вӧсна вермасьӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 94-95.
**'''Боевӧй отравляющӧй веществоясысь видзчысьӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 95-96.
*'''Вир ветлӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 96.
**'''Вир''' : велӧдан гижӧд. Лб. 96-97.
**'''Кыдз миян вир-яйын ветлӧдлӧ вир''' : велӧдан гижӧд. Лб. 97-99.
**'''Колӧ сьӧлӧмтӧ видзны''' : велӧдан гижӧд. Лб. 99.
*'''Кыдз весассьӧны миян вир-яйысь сэні артмысь ковтӧм да вреднӧй веществояс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 99.
**'''Вӧркъяс да налӧн удж''' : велӧдан гижӧд. Лб. 100.
**'''Кучик''' : велӧдан гижӧд. Лб. 100.
**'''Кучик бӧрся дӧзьӧритӧм''' : велӧдан гижӧд. Лб. 100-101.
*'''Вем сӧн система''' : велӧдан гижӧд. Лб. 101.
**'''Вем сӧнлӧн свойствоясыс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 101-102.
**'''Сюрса вем да сылӧн тӧдчанлуныс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 102-103.
**'''Юр вем да сылӧн тӧдчанлуныс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 103-105.
**'''Сайдалан органъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 105-108.
*'''Морт лоӧм йылысь''' : велӧдан гижӧд. Лб. 108-109.
*'''Мый йылысь висьталӧны морт вир-яйын коляс органъяс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 109-110.
**'''Мый вылӧ индӧны мортлӧн да морт нога ӧблезянаяслӧн ӧткодьторъясыс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 110-111.
**'''Кодъяс жӧ вӧліны мортлӧн предокъясыс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 111-112.
**'''Важ ӧблезяна мортногаасьӧмын уджлӧн тӧдчанлуныс''' : велӧдан гижӧд. Лб. 112-113.

===Содтӧд===
*'''Заданньӧяс ас кежын уджалӧм вылӧ''' : велӧдан гижӧд. Лб. 114-116.
*'''Естествознанньӧ терминъяс'''. Лб. 117.
*'''Юриндалысь'''. Лб. 118-120.

==Пасйӧд==

 Экземпляр босьтӧма Коми Республикаса Небӧг жырйысь.
 Сканералӧма (Epson Perfection V37, ABBYY FineReader 12 Professional); pdf 2016-09-03. EL.
 Тексталӧма да спеллералӧма 2020-08-29. EL.

 Вежӧминъяс:
 зuзьdʒьkəş > зuзьdзьkəş (лб. 10; ӧпечатка)
 peꞩţi > pəꞩţi (лб. 10; ӧпечатка)
 primerjasşьş > primerjasşьs (лб. 10; ӧпечатка)
 os roẓədnь > oz roẓədnь (лб. 16; ӧпечатка)
 geƶьdзьka > geƶədзьka (лб. 19; ӧпечатка)
 kapustaləm > kapustalən (лб. 22; ӧпечатка)
 вьdmə — kьzə ꞩar > вьdmə-kьzə, ꞩar (лб. 22; ӧпечатка)
 pьʒ > pьẓ (лб. 24; ӧпечатка)
 Ḑaļꞑevostoçnəj > Daļꞑevostoçnəj (лб. 24; ӧпечатка)
 ꞑiẓsꞩəj > ꞑizꞩəj (лб. 28; ӧпечатка)
 rədmьş xiꞩєꞑikjas > rədmьş, xiꞩєꞑikjas (лб. 34; ӧпечатка)
 вoştşьs > вoştşis (лб. 37; ӧпечатка)
 kьjnь siẓi > kьjnь siʒi (лб. 38; ӧпечатка)
 koseʒ > kosəʒ (лб. 38; ӧпечатка)
 uşkədçьgən > uşkədçigən (лб. 38; ӧпечатка?)
 verməm vesna > verməm vəsna (лб. 47; ӧпечатка)
 ləвalənь > leвalənь (лб. 49; ӧпечатка)
 kisşas > kişşas (лб. 50; ӧпечатка)
 kurəg-ajsəs > kurəgjasəs (лб. 52; ӧпечатка)
 voʒə i voʒə taʒ > voʒə i voʒə, taʒ (лб. 53; ӧпечатка)
 etlaaşəmaəş > ətlaaşəmaəş (лб. 60; ӧпечатка)
 Voʒ — tulьsьn > Voʒ tulьsьn (лб. 60; ӧпечатка)
 şţəpvьvsa > şţepvьvsa (лб. 63; ӧпечатка)
 şəkьdkьskaliş > şəkьdkьskalьş (лб. 64; ӧпечатка)
 єəţis > єəţьs (лб. 64; ӧпечатка)
 cьkədlənь > єьkədlənь (лб. 64; ӧпечатка)
 kavꞩaşəm вerьn > kavꞩaşəm вərьn (лб. 68; ӧпечатка)
 mores pьєkəs > morəs pьєkəs (лб. 70; ӧпечатка)
 vəvţьşəma > vevţьşəma (лб. 71; ӧпечатка)
 lь şədaşə, ꞩomasə > lь şədaşə, ꞩomaşə (лб. 76; ӧпечатка)
 Çəļaḑjaslən > Çeļaḑjaslən (лб. 77; ӧпечатка)
 mədьзьd > medьзьd (лб. 78; ӧпечатка)
 kresteckəd > kresţeçkəd (лб. 81; ӧпечатка)
 ļaḑvəj > ļaḑvej (лб. 81; ӧпечатка)
 ьlə voẓə > ьlə voʒə (лб. 81; ӧпечатка)
 veşkьda — suvtsa > veşkьda-suvtsa (лб. 81; ӧпечатка)
 gьrkpьçkəssa > gьrkpьєkəssa (лб. 83; ӧпечатка)
 kodi əm ꞑaꞑьn > kodi em ꞑaꞑьn (лб. 88; ӧпечатка)
 pərtçə—veƶşə > pərtçə-veƶşə (лб. 90; ӧпечатка)
 zəv jona > zev jona (лб. 93; ӧпечатка)
 şəkьd gaƶ > şəkьd gaz (лб. 95; ӧпечатка)
 sotəmşid > sotəmşьd (лб. 95; ӧпечатка)
 zacitnəj > zaꞩєitnəj (лб. 96; ӧпечатка)
 ꞑьləm — ꞑerədjasьn > ꞑьləm ꞑerədjasьn (лб. 100; ӧпечатка)
 ļaḑvəj jajçigjajsə > ļaḑvej jajçigjassə (лб. 101; ӧпечатка)
 Çepeļtam > Çepəļtam (лб. 102; ӧпечатка)
 ʒendammavlənь > зeꞑdammavlənь (лб. 102; ӧпечатка)
 ʒeꞑdammьvlənь > зeꞑdammьvlənь (лб. 102; ӧпечатка)
 zəv ьзьd > zev ьзьd (лб. 104; ӧпечатка)
 ʒiļənь > ziļənь (лб. 105; ӧпечатка)
 şinakaꞑ „vekꞑalə > şinakaꞑ vekꞑalə (лб. 106; ӧпечатка)
 Ioe > Ioə (лб. 107; ӧпечатка)
 çurgətçьnь >  çurgədçьnь (лб. 110; ӧпечатка)
 siʒ-ꞩə > siʒ-ƶə (лб. 110; ӧпечатка)
 əвeẓana-mort şerţi, vələma > əвeẓana-mort şerţi vələma (лб. 112; ӧпечатка)
 kərpa > korpa (лб. 112; ӧпечатка)
 surepalьş > surepkalьş (лб. 116; ӧпечатка)

==JEŞŢESTVOZNAꞐꞐƏ ŢERMINJAS.==
(Небӧг помса лыддьӧг)
 Arpijan — рыбы мальки.
 Adʒan organ — орган зрения.
 Вordjas (çerijaslən) — плавники.
 Вajdəg — куропатка.
 Вelkovəj oвoloçka — белковая оболочка.
 Вər lolьꞩtəm — выдох.
 Vatərəkan — плавунец.
 Valudik — клоп-гладыш.
 Varьꞩ — ястреб.
 Vərkjas — почки.
 Vaꞑavda — ряска.
 Vemsən — нервы.
 Vem kuçik — мозговая кора.
 Vəsꞑi şuv — тонкая кишка.
 Veşkьd şuv — прямая кишка.
 Vem — мозг.
 Vem stvol — ствол мозга.
 Vemlən rud veꞩєestvo — серое мозговое вещество.
 Gьç — карась.
 Gortaꞑ — гортань.
 Gьrkpьєkəs — внутренность.
 Guma lь — трубчатая кость.
 Goļasa jukəd — шейный отдел.
 Dozmər — глухарь.
 Darjurjas — головастики.
 Ḑikəj — дикие.
 Ḑikəj вьdməgjas — дикие растения.
 Jurlьjas — череп.
 Jələnverdçьş peməsjas — млекопитающие животные.
 Jurvem — головной мозг.
 Jəzvьj — сустав.
 Isalan organ — орган обоняния.
 Ƶoꞑ — снигирь.
 Zarodьꞩ — зародыш.
 Zapanki — кувшинка.
 Za — стебель.
 Korpa — скелет.
 Kuļməm — икрометание.
 Kьnəma morəs kost kuçik — грудобрюшная преграда.
 Kьnəm pьєkəs — брюшная полость.
 Kьkjura jajçig — двуглавая мышца.
 Kьz şuv — толстая кишка.
 Kuʒ gaḑ — мочевой пузырь.
 Kəşiça lь — височная кость.
 Kilapa — кисть.
 Kossa jukəd — поясница.
 Krescovəj lь jukəd — крестцовый.
 Kьlan organ — орган слуха.
 Kər kьlan organ — орган вкуса.
 Koļas organjas — остаточные органы.
 Lolьꞩtəm — вдох.
 Lьvem — костный мозг.
 Lьeƶ — надкостница.
 Ļaguꞩa lapkor — лопух.
 Ļoļə — гусеница.
 Mortlən tuꞩa virjaj — человеческое тело.
 Morəs kud — грудная полость.
 Mьзəd — опора.
 Mus — печень.
 Mozƶeçok — мозжечок.
 Morəs paꞑ — грудная кость.
 Morəs ļiвə mьꞩkusa jukəd — грудной или спинной отдел.
 Ꞑokçim — жабры.
 Ꞑokçim vevtjas — жаберные крышки.
 Ꞑujta tьjas — тинистые пруды.
 Ꞑek — молоки.
 Ꞑiļəg kuçik — слизистая оболочка.
 Organ oşaẓaꞑija — орган осязания.
 Pəskəţina — пастбище.
 Presmьkajuꞩєəjjas — пресмыкающиеся.
 Pətəstor — питательное вещество.
 Peļpom lь — плечевая кость.
 Rədmədəm — оплодотворение.
 Ruꞩku — желудок.
 Rədsorlaləm — скрещивание.
 Ruꞩku sək — желудочный сок.
 Ruꞩkuuvsa sək — поджелудочный сок.
 Raduƶnəj oвoloçka — радужная оболочка.
 Rogovəj oвoloçka — роговая оболочка.
 Şəla — рябчик.
 Şuvjas — кишки.
 Şursa — позвоночный столб.
 Şursa lь — позвонок.
 Şiвdan turun — липучка.
 Şiвdan jurjas — репья.
 Şojan-juan puşəm — пищеварение.
 Şursa vem — спинной мозг.
 Şinakaꞑ — зрачок.
 Şetçatka — сетчатка.
 Stuḑeꞑ şama meduza — студенистая медуза.
 Sajdalan organjas — органы чувств.
 Soj lь — предплечье.
 Səp — желчь.
 Tar — тетерев.
 Turunşojьşjas — травоядные.
 Taz lь — тазовая кость.
 Tь вoļjas — легочные пузырьки.
 Tьjas — легкие.
 Urkaj — клест.
 Çerlьjas — челюсти.
 Ꞩonьd viriç — парник.
 Ətьrьꞩja — сплошная.

==Содтӧд юӧр==

[[Category:Комиӧдӧм небӧг]]
[[Category:Школа небӧг]]