|
|
| Строка 1: |
Строка 1: |
| − | Комсомол ԁа кооператсіја.
| |
| | | | |
| − | Кооператсіја — сотсіаԉізмӧ туј
| |
| − | Быԁ комсомоԉетслы колӧ тӧԁны кущӧм вылӧ, ыҗыԁ уҗӧ пуктыліс Ԉеԋін коператсіја. Креԍԏаналы-пӧ меԁ кокԋыԁ, матыс туј сотсіаԉізмӧ воны — кооператсіја, шуліс Ԉеԋін.
| |
| − | Унҗык олыԍыс Сӧвет Сојузын — креԍԏана, најӧ олӧны торја, ԇоԉа овмӧсӧн. Овмӧсныс налӧн гӧԉіԋік ԁа омӧԉік.
| |
| − | Асԍыныс овмӧс најӧ вермасны кыпӧԁны, бурмӧԁны, озырмӧԁны сӧмын копераԏів-пыр. Копераԏів-пыр креԍԏана вермасны ас овмӧсыслы ԋӧбны быԁԍама тӧвар госуԁарстволыԍ
| |
| − | ԁонтӧмҗык ԁа бурҗык купеч лавкаын-ԁорыԍ: кӧјԁыстӧ, віԇму-уҗалан машінатӧ; быԁтор поԅӧ ԋӧбны уҗӧн. Копераԏівыԁ абу частнӧј купеч. Сен став шԉеныс, пајшщікыс кӧԅајін. Мыј ԉішалӧ, кущӧм воас барыш, копераԏів віԇӧ креԍԏана овмӧс кыпӧԁӧм-вылӧ. Кымын уна гіжԍасны, пырасны копераԏівӧ пајшщікӧн, сымын уна ԁа ԁонтӧм тӧвар лоӧ. Креԍԏаналы бурҗык ԋӧбавны ԁа вузаԍны конераԏів-пыр, копераԏів ԁонтӧ оз чірк купеч-моз.
| |
| − | Ветлыԍ-муныԍ ԋӧбаԍыԍјасыԁ креԍԏанаыԁлы җынԁон мынтӧны, аԍныс карӧ кык-кујім ԁонӧн вузалӧны ԁа нажӧвітчӧны, тыртӧны асԍыныс мошԋанысӧ. Копераԏівыԁ карын тӧвартӧ вузалӧ тыр ԁоныԍ, мыј ԉіш-
| |
| − | нӧј боԍтас, вајӧ ԍіктӧ, ԍетӧ креԍԏанаыԁлы-жӧ. Креԍԏана ӧтувтчӧмӧн вермасны стрӧітны выј-рыԍ-кучік вӧчан завоԁјас, завоԁјасыс вајасны налы ыҗыԁ ԁокоԁ.
| |
| − | Тащӧм ӧтувтчӧмӧн ԍіктын креԍԏана вермасны асԍыс овмӧссӧ јона вынԍӧԁны, паԍкӧԁны, озырмӧԁны.
| |
| − | Копераԏів-пыр вузаԍіг-ԋӧбаԍігӧн креԍԏана вӧчӧны, вынԍӧԁӧны јӧз-кост овмӧсјас, топыԁа, чорыԁа кӧртаԍӧны карса пабрік-завоԁса овмӧскӧԁ, ԋекущӧм купеч-ԋі спекуԉант-ԋі на костын оз ло.
| |
| − | Тајӧ кӧртаԍӧмыс карса пабрік-завоԁса овмӧскӧԁ міјанӧс вајас выԉ-туј-вылӧ: ӧтув уҗалӧмӧн, мортӧс мортӧн ԇескӧԁтӧм олӧм артмас, — копераԏів-пыр. Сещӧм олас-ногсӧ шуӧ-
| |
| − | ны сотсіаԉізмӧн. Сы-понԁа Ԉеԋіныԁ комуԋіст парԏіјакӧԁ јона тӧжԁыԍіс кооператсіја-понԁаыԁ, сіјӧ вӧлі тӧԁӧ кущӧм ыҗыԁ уҗјас сулалӧны кооператсіја-воԇаԁ.
| |
| − |
| |
| − | Коператсіја — коомсомоԉетслы велӧԁчан-ін.
| |
| − |
| |
| − | Комсомоԉетсыԁ-кӧ оз уҗав копераԏіваԁ, омӧԉ-ԋін комсомоԉетс сіјӧ. Копераԏівын уҗалігӧн комсомоԉетс вӧчӧ Ԉеԋінлыԍ щӧктӧмсӧ, нуӧԁӧ воԇӧ сылыԍ пуктӧм, лӧԍӧԁӧм уҗсӧ, матыԍмӧԁӧ, лӧԍӧԁӧ копераԏів-пыр выԉ-олас-ног — сотсіаԉізм. Копераԏівын уҗалігӧн комсомоԉетс велӧԁчӧ уҗавны, уҗаліг-моз тӧԁмалӧ кыԇ бурмӧԁны јӧзлыԍ овмӧс: кыԇ ӧтувтны креԍԏанаӧс, кыԇ лӧԍӧԁны
| |
| − | јӧрмӧм-кежлӧ креԍԏаналы уҗԁыԍан-ін, кыԇ бура нуны вузаԍан-ԋӧбаԍан уҗ, кыԇі, кытчӧ вузаԍны креԍԏанаыслыԍ тӧвар: ԋаԋ, выј, коԉк, вурун і с. в.
| |
| − | Кыԇ јітны овмӧснаныс кар ԁа ԍікт.
| |
| − | Ставсӧ тајӧ колӧ тӧԁны быԁ прамӧј, тӧлка, уҗԉів комсомоԉетслы.
| |
| − |
| |
| − | Ԍіктса комсомоԉетслӧн копераԏівса уҗ.
| |
| − |
| |
| − | Ԍіктса креԍԏаналы копераԏівса уҗыԁ выԉ уҗ. Оз сіјӧ ԁругӧн аслас пемыԁлун-понԁаыс каԅав сылыԍ бур-лунсӧ. Кывјӧн віԍталан, копераԏівлыԍ бур-лунсӧ, сіјӧ оз ескы. Сылы колӧ петкӧԁлыны уҗӧн, меԁым сіјӧ ас-ԍіннас аԁԇӧ копераԏівлыԍ бурсӧ, сек сіјӧ сӧмын ачыс
| |
| − | боԍтчас сіјӧ уҗӧ, сек сіјӧ ачыс кутас щӧщ корны уҗавны мукӧԁ креԍԏанаӧс.
| |
| − | Комсомоԉетсјас ԍіктын меԁԍа воԇмӧстчыԍ ԍуԍ креԍԏанајас. Налы колӧ петкӧԁлыны ас уҗӧн, ас олӧмӧн бурлунсӧ выԉ-нога олӧмыслыԍ, копераԏівыслыԍ, став пемыԁ, вежӧртӧм креԍԏанаыслы.
| |
| − | Ӧԏі ԍіктын уна ԁоԉісны, ԍорԋітісны копераԏів-јылыԍ, креԍԏана ез ескыны сіјӧ выԉ уҗӧ, ԋекыԇ вӧлі оз кӧсјыны гіжԍыны, ԍетны пај. Сек кымынкӧ комсомоԉетс шуісны вӧчны копераԏів, петкӧԁлыны пӧрыԍ јӧз-лы ас уҗӧн. Ԍӧм налӧн ез вӧв. Пуктісны тулысын арԏеԉӧн картупеԉ, керісны арын кымынкӧ мешӧк, вузалісны. Картупеԉыԍ боԍтӧм ԍӧм-вы-
| |
| − | лӧ ԋӧбісны ԍіктлы колан тӧвар: сов, ізтӧг, караԍін ԁа воԍтісны копераԏів. Креԍԏана ез зев бура віԇӧԁны тајӧ ічӧԏік лавка-вылӧ, мӧвпалӧны — ԋінӧм-пӧ оз артмы, оз вӧлі налы ескыны (верітны). Бӧрынас каԅалісны, кӧԏ тӧварыс вӧлі налӧн еща, а ԁонтӧмҗык мукӧԁ лавкаын-ԁорыԍ. Кутісны пыравны комсомоԉскӧј копераԏівӧ ԋӧбаԍны, регыԁӧн тӧвар бырі. Комсомоԉетсјас выԉ тӧварла мунісны. Выԉыԍ вајігӧн налӧн лоі выԉ пӧлӧс тӧварјас: кӧрттув таԍті-паԋ, гез, табак. Сіԇінаԁ најӧ луныԍ лунӧ лавкатӧ паԍкӧԁісны ԁа бурҗыка кутісны тӧргујтны, тӧвар соԁі, ԋӧбаԍыԍ сӧԁі. Ӧні копераԏів лоіс ыҗыԁ-ԋін, пӧшԏі быԁ креԍԏаԋін гіжԍіс шԉенӧ, мынтіс пај. Најӧ
| |
| − | пај-вылӧ суԇӧԁісны трактор. Ӧні креԍԏана сіјӧ тракторнас асԍыныс мусӧ уҗалӧны, ыҗыԁ паԍібӧ кајтӧны комсомоԉетсјаслы выԉногӧн овны велӧԁӧмыԍ.
| |
| − | Ӧԏі ԍіктын вӧлі сещӧм тор. Воԍтісны уҗԁыԍан віԇму уҗалан коператсіја. Сіјӧ ԍіктын креԍԏанаыс вӧлі велӧԁчытӧмӧԍ, сы-понԁа преԁԍеԁаԏеԉас уҗԁыԍан коператсіјаас бӧрјісны озыр купечӧс. Купечыԁ ԍӧмтӧ кутіс уҗԁыны сӧмын озыр јӧзлы. Гӧԉјӧз пырҗык тыртӧм кіӧн, ԍӧм налы вӧлі оз ԍет. Кваԏітчім-ԁа бӧрынас со мыј лоі. Кымынкӧ креԍԏаԋін уҗԁыԍӧм ԍӧм-помыԍ озырмісны, овмӧснысӧ вынԍӧԁісны ԁа паԍкӧԁісны ԁа кутісны гӧԉ креԍԏанасӧ увтыртны, ас-кіпоԁулас боԍтны ԁа ԇескӧԁны.
| |
| − | Комсомоԉетсјас тајӧ ԍіктас јона збојӧԍ ԃеԏінајас вӧліны. Најӧ ас-костас шуісны кулакјасӧс велӧԁыштны, меԁым-пӧ кутасны тӧԁны коԁлы Сӧвет влаԍтыс віԇӧ ԁа лӧԍӧԁӧ коператсіјасӧ, налы аԉі гӧԉјӧзлы. Комсомоԉетсјас чукӧртісны гӧԉјӧзӧс ԁа корісны общӧј копераԏівса собраԋԋӧ-вылӧ: тајӧ общӧј собраԋԋӧ-вылас унҗыкнас бӧрјісны выԉ правԉеԋԋӧ, выԉ уҗалыԍјасӧс гӧԉјӧз-піјыԍ ԁа комсомоԉетс-піјыԍ. Озыр јӧзыԁ еԍкӧ јона горзісны-ԁа увгісны-ԁа, ез ло на ног, озыр јӧз піјԍыԁ& ԋекоԁӧс ез бӧрјыны. Выԉ уҗалыԍјасыԁ кутісны віԁлавны важ уҗјастӧ-ԁа важ преԁԍеԁаԏеԉтӧ ԉока уҗалӧмԍыԁ суԁӧ ԍетісны. Ӧні уҗԁыԍан кооператсіјаыԁ зев бура уҗалӧ, ԍӧм-
| |
| − | тӧ ԍетӧны сӧмын-ԋін јона јӧрмӧм мортлы, гӧԉ-мортлы.
| |
| − | Та-ногӧн-кӧ — меԁ-первојсӧ колӧ комсомоԉетсыԁлы віԍтавлыны креԍԏаналы мыј бурсӧ копераԏівыс ԍетӧ јӧзыслы, мыјла колӧ копераԏівсӧ воԍтыны, кыԇ сен уҗсӧ нуны.
| |
| − | Быԁ комсомӧԉетс тӧԁӧ кущӧм тӧвар колӧ ԍіктӧ креԍԏаналы, најӧ овмӧслы. Копераԏів-кӧ оз куж, колӧ налы віԍтавны, інԁыны, тујԁӧԁны најӧс. Сы-понԁа колӧ комсомоԉетслы гіжԍыны лавкаса коміԏетӧ, сіјӧ коміԏетсӧ бӧрјӧны пајшщік-піјыԍ. Коміԏет віԇӧԁӧ меԁым лавкаын вӧлі сӧмын колан тӧвар ԁа бур тӧвар, меԁым ԋӧбаԍыԍјаскӧԁ бура ԍорԋітісны, вузаԍісны, меԁым гӧгӧр лавкаын вӧлі ԇім-ԇурк. Быԁ копе-
| |
| − | раԏівын нӧшта ем ревіԅіоннӧј комісԍіја. Тајӧ комісԍіјаын уҗалыԍјас віԇӧԁӧны-веԍкыԁа-а гіжӧны ԋігајасӧ, нуӧны шщӧт, оз-ӧ гуԍаԍны, кыскавны, таргајтны.
| |
| − |
| |
| − | Колӧны бур прікашщікјас ԁа счетовоԁ.
| |
| − |
| |
| − | Уна копераԏівын уҗалӧны прікашщік-пыԃԃі важ купечјас. Налӧн ӧткымынлӧн коԉӧма-на важ олан-ногыс. Тащӧм прікашщікыԁ віԇӧԁӧ вестӧ, ԍӧктатӧ чіркны. Пырас ԋӧбаԍны озыр креԍԏаԋін, сылы ԍетӧ меԁ бур тӧварсӧ. Пырас лавкаӧ гӧԉ креԍԏаԋін — сыкӧԁ оз зев і ԍорԋіт, ԉібӧ горзӧ, віԁчӧ, тӧвартӧ віԇӧԁӧ меԁ-омӧԉсӧ ԍетны. Копераԏівыԁ еԍкӧ абу частнӧј лавка. Лавкааԁ ӧні став креԍԏаԋіныс — пајшщік, сен кӧԅајін.
| |
| − | Прікашщік ԁа счетовоԁ вӧчӧны сен став уҗсӧ. Омӧԉ прікашщік-понԁа мукӧԁ копераԏівӧ креԍԏаналӧн ԍӧлӧмыс оз кыскы пырныс, омӧԉ счетовоԁ вермас став уҗсӧ торкны. Комсомоԉетслы колӧ уҗаліг-моз велӧԁны копераԏівын вузаԍӧм, кущӧмҗык тӧвар колӧ ԍіктӧ вајны, кущӧм тӧвар бур ԁа омӧԉ. Комсомоллы колӧ копераԏівӧ сувтны прілавок-сајӧ, ԍетны сӧветскӧј копераԏівлы бур тӧлка сӧвеԍта гӧрԁ прікащікӧс, ԁа гӧрԁ ԍчетовоԁӧс.
| |
| − |
| |
| − | Копераԏівнӧј грамота.
| |
| − |
| |
| − | Копераԏівын уҗалӧм-кынԇі комсомоԉетслы колӧ копераԏівнӧј грамота. Сы-понԁа копераԏів-берԁӧ колӧ лӧԍӧԁны кружок копераԏівнӧј уҗ тӧԁ
| |
| − | мавны, велӧԁны. Тајӧ кружокас колӧ том јӧзӧс ӧтувтны. Кружокас уҗсӧ меԁым нуас преԁԍеԁаԏеԉ, ԉібӧ правԉеԋԋӧыԍ кущӧмкӧ чԉен, ԉібӧ кущӧмкӧ мукӧԁ морт копераԏівын уҗалыԍ. Кружокын уҗсӧ колӧ јітны копераԏівса уҗкӧԁ, сен колӧ ԍорԋітны копераԏів уҗ-јылыԍ, устав-јылыԍ, сіԇ-жӧ і мукӧԁ тор-јылыԍ тӧлкујтны: мыј шуіс Ԉеԋін, кущӧм уҗ сулалӧ копераԏів воԇын і м. сещӧм тор.
| |
