|
|
| Строка 1: |
Строка 1: |
| − | КОМІ ОБОНО БЕРԀСА МЕТОԀԌЕКТОР
| |
| − | ІЧӦТ ШКОЛАЈАСЫН ԁА ФЗС-са МЕԁВОԆԆА КОНЦЕНТРЫН МАԎЕМАԎІКА ВЕЛӦԀАН ПРОГРАММА
| |
| − | (ПРОЕКТ)
| |
| − | СЫКТЫВКАР КОМІ ԊІГА ЛЕԆАНІН
| |
| − | КОМІ ОБОНО
| |
| − | 1932 ВО
| |
| − | 8С0
| |
| − | ПРОЕКТ
| |
| − | ԌІКТСА ІЧӦТ ШКОЛАЈАСЫН ԀА ФЗС-са МЕԀВОԆԆА КОНЦЕНТРЫН МАԎЕМАԎІКА ВЕЛӦԀАН ПРОГРАММА
| |
| | | | |
| − | (Воԇԇа інԁӧԁјас)
| |
| − |
| |
| − | 1. Ічӧт ԁа шӧр школа јылыԍ ЦК ВКП(б)-лӧн шуӧм інԁӧ ічӧт школајасын вывті слаба велӧԁан уж пуктӧм јылыԍ, мыј вӧсна чеԉаԃ оз вермыны шеԁӧԁны јон общеобразователнӧј знаԋԋӧјас ԁа навыкјас. Ӧтщӧщ такӧԁ інԁӧ школајаслы уҗсӧ сувтӧԁны сіԇ, меԁ еԍкӧ сіјӧ верміс тырмӧԇ ԍетны чеԉаԁлы ԍіԍԏемаԏіческӧј знаԋԋӧјас, наука основајас куԅа. Тајӧ шуӧм поԁув вылын і лӧԍӧԁӧма программа проектсӧ.
| |
| − | 2. Быԁ волыԍ програмынӧј маԏеріал јукӧма куім пеԉӧ. Тащӧм јукӧмыс отсалӧ інԁӧм каԁын кокԋіԁҗыка тӧԁмӧԁны маԏемаԏіка маԏеріал. Тајӧ јуклӧмыс, ԃерт, прімернӧј.
| |
| − | Велӧԁан группа, чеԉаԁ поԁготовка ԁа мукӧԁ местнӧј условіјӧјас серԏі маԏеріалсӧ поԅӧ всжлавны. Сӧмын оз ков вунӧԁны, мыј быԁ волы інԁӧм објомсӧ колӧ быԏ проработајтны сіјӧ во вылын, кущӧмӧ інԁӧма.
| |
| − | Којмӧԁ јукӧн пыщкас матеріал јукӧма таԇі: лыԁ вылӧ боԍтӧм, мурталӧм ԁа черԏітӧм; лыԁ вылӧ боԍтӧм гырыԍҗык группаын торјалӧ быԁса ԁа јукӧна лыԁјас вылӧ. Маԏеріалсӧ тащӧм ногӧн јуклӧмӧн поԅӧ буржыка лӧԍӧԁны торја јукӧнјаслыԍ објомсӧ.
| |
| − | Тащӧм пӧраԁок вылӧ колӧ віԇӧԁны кыԇ прімернӧј метоԁіческӧј ԍіԍԏема вылӧ.
| |
| − | Ԃерт, ез-еԍкӧ ло веԍкыԁ, мӧԁіс-кӧ велӧԁыԍ мехаԋіческі олӧмӧ нуӧԁны тајӧ программасӧ.
| |
| − | Метоԃікалӧн тајӧ прінціпјас маԏемаԏікаԍаԋ требујтӧны јітны торја елементјас, меԁ еԍкӧ ӧԏі разԁелыс чорԅӧԁіс ԁа јонмӧԁіс мӧԁ раԇԃелса маԏеріалсӧ.
| |
| − | Пракԏіка уҗјас нуӧԁігӧн колӧ разнӧј јукӧԁса маԏеріалсӧ пуктыны ортчӧн ԁа став проработкасӧ нуӧԁны ӧткоԃ прінціп ԍерті.
| |
| − | Арталӧм велӧԁан каԁ јуклӧм віт во вылӧ
| |
| − | [...]
| |
| − |
| |
| − | ПЕРВОЈЈА ВО
| |
| − | І-јја ЈУКӦН — 55 час
| |
| − |
| |
| − | 1. Тӧԁмавны, мыј челаԃ тӧԁӧны каԁ, лыԁпас ԁа пространство вежӧртӧм јылыԍ (веԍкыԁвыв, шујгавыв; воԇлаԁор, бӧрлаԁор; вылын, улын; унҗык, ещажык; җеԋыԁ, куԅ; кыз, вӧсԋіԁ; җуҗыԁ, ԉапкыԁ; важӧн, ӧні; талун, тӧрыт, аскі; воԇҗык, ԍорҗык ԁа с. в.). Кужны лыԁԁыны ԁасӧԇ (бӧрԍаԋ ԁа воԇԍаԋ). Тӧԁмӧԁны 10-ӧԇ лыԁјас пасјан ногӧн. 10-ӧԇ соԁталӧм ԁа чінталӧм. Кужны артавны (соԁтӧмӧн ԁа чінтӧмӧн) гозјӧн ԁасӧԇ, а сіԇ-жӧ мӧвпӧн артавны. Тӧԁмӧԁны чінтан ԁа соԁтан пасјаскӧԁ: + (соԁтанпас), - (чінтанпас). Унаӧ ставыс лоӧ = (звак равенства).
| |
| − |
| |
| − | 2. МУРТАԌӦМ ԀА ЧЕРԎІТЧӦМ
| |
| − |
| |
| − | а) Тӧԁмӧԁны фігурајаскӧԁ: кваԁрат, веԍкыԁпеԉӧса куімпеԉӧса ԁа кыщ. Ԍерпас вылыԍ кужны најӧс аԁԇыны, торјӧԁны јорта-јӧртԍыныс; веԍкыԁа најӧс німтыны (назвать); кужны вунԁавны
| |
| − | кабалаыԍ, картоныԍ, фаԋераыԍ; кабала кԉеткајас ԍерԏі черԏітны веԍкыԁпеԉӧсаӧс ԁа кваԁрат; кужны гіжтыны кыщ, ԍӧм ԁа стӧкан пыԁӧс ԍерԏі; кужны корԍавны тајӧ фігурајассӧ ас гӧгӧрса олӧмыԍ.
| |
| − | б) Веԍкыԁ ԁа чукԉа віԅ: Кужны торјӧԁны веԍкыԁ віԅ кабала вылыԍ чукла віԅыԍ. Кужны ліԋејка ԍерԏі нуӧԁны веԍкыԁ віԅ. Корԍны веԍкыԁ ԁа чукԉа віԅјас ас гӧгӧрса олӧмыԍ.
| |
| − | в) Ԍӧмкӧԁ тӧԁмаԍӧм; (1 ур, 2 ур, 3 ур, 5 ур, 10 ур). Кужны лыԃԃыны моԋетајасӧн колана сумма 10 урӧԇ. Кужны мынтыԍны ԁа боԍтны сԁача 10 урӧԇ.
| |
| − | г) Тӧԁмавны метрӧн ԁа метр җынјӧн, кужны муртаԍны тајӧ муртасјаснас. Віԇӧԁӧмӧн (муртавтӧг) віԍтавны, ыжыԁӧ кущӧмкӧ преԁметјаслӧн костныс. Воԍковјасӧн веԍкыԁ віԅ мурталӧм.
| |
| − |
| |
| − | II-ԁӧ& ЈУКӦН — (55 час)
| |
| − |
| |
| − | 1. Лыԁ вылӧ боԍтӧм
| |
| − | Арталӧм ԁа лыԃԃӧм 20-ӧԇ. Кужны лыԃԃыны ԁа гіжны бӧрӧн ԁа воԇӧн 20-ӧԇ. Соԁталӧм ԁа чінталӧм 20-ӧԇ. Мӧвпӧн кыԅӧԇ гозјасӧн артаԍӧм: вітјасӧн, куімјасӧн, ԋоԉјасӧн. Ԍоӧԇ арталӧм. Лыԁпас гіжӧԁ 100-ӧԇ.
| |
| − | 2. Мурталӧм ԁа черԏітчӧм
| |
| − | Тӧԁмавны саԋԏіметр ԁа саԋіметрӧвој ԉента ԁа кужны муртаԍны сіјӧн. Тӧԁмавны кілограмм, кіло җын. Кокԋыԁ торјас вескі вылын гірајасӧн веԍітны кужӧм. Такӧԁ ӧтщӧщ паԍкӧԁны мускуԉнӧј памјат ԍӧкта вылӧ. Кі јылын ԍӧкта тӧԁмалӧм. Тӧԁмаԍны ԉітрӧн, ԉітр җынјӧн ԁа ԉітр ԋолӧԁ јукӧнӧн. Тӧԁны, уна-ӧ тӧрас (поԅас пуктыны) кущӧмкӧ ԁозјӧ ва, јӧв ԁа с. в.
| |
| − | 3. Ԍӧм пасјас (моԋетајас) 15 ур, 20 ур, 1 шајт. Кужны лӧԍӧԁны
| |
| − | ԍӧм пасјасӧн колана сумма. Кужны 20-ӧԇ ԍетны сԁача.
| |
| − | III- ӧԁ ЈУКӦН — (60 час)
| |
| − | 1. Лыԁ вылӧ боԍтӧм
| |
| − | Соԁталӧм ԁа чінталӧм ԇоԋ ԁасјасӧн 100-ӧԇ. (Быԁ ԍікаса артаԍӧм. сӧмын меԁ ез пет ԇоԋ ԁасӧн соԁталӧмыԍ ԁа чінталӧмыԍ).
| |
| − | 2. Геометріческӧј ԏелӧјасӧн тӧԁмаԍӧм ԁа артаԍӧм.
| |
| − | Тӧԁмӧԁны: куб, шар, брус (ԋоԉпеԉӧса), чурка (ціԉінԁр); кужны најӧс мӧԁа-мӧԁԍыс тӧԁмӧԁны ԁа ԋімтыны. Корԍны лӧԍаланҗык формаа геометріческӧј ԏелӧјас ас гӧгӧрса олӧмыԍ.
| |
| − | 3. Часікӧԁ тӧԁмаԍӧм
| |
| − | Вӧчны часі ціферблат ԁа стрелкајас. Кужны віԍтавны каԁ часі ԍерті. Час, суткі, ԁекаԁа, тӧлыԍ. Тӧԁны, кымын суткі ԃекаԁаын, кымын пјатіԃԋевка ԁекаԁаын. Кымын час суткіын.
| |
| − | ІV-ЈУКӦН — (50 час)
| |
| − | 1) Лыԁ вылӧ боԍтӧм
| |
| − | Ӧктӧм ԁа јукӧм 20-ӧԇ. Тӧԁмӧԁны ӧктан ԁа јукан паскӧԁ. Вежӧртны 1/2, 1/4, кужны кык ԁа ԋоԉ пеԉӧ јукны преԁмет. Кужны лыԁпасӧн корԍны ԋолӧԁ јукӧн, жын-ԁа.
| |
| − | Муртаԍӧм ԁа черԏітӧм
| |
| − | Кужны воԍколӧн тӧԁмавны мыјкӧ ыжԁа колас. Веԍкыԁ віԅ куԅа гезјӧн муртаԍӧм: кужны муртас лыԁԁыны ԁа лӧԍӧԁны столбіка ԃіаграммајас кԉеткајас ԍерԏі (кԉеткаыԍ боԍтԍӧ муртас пыԃԁі).
| |
| − | Тӧԁмаԍны схемаа ԍерпасјаскӧԁ ԁа черԏожјаскӧԁ (веԍкыԁ пеԉӧса формаа фігурајаскӧԁ, маԍԏерскӧјын уҗалігӧн).
| |
| − | 4. Воԍа каԁ
| |
| − | Тӧԁны, кыԇі шуԍӧ коԉӧм ԁа ӧніја тӧлыԍ. Тӧԁны, кымын тӧлыԍ воын ԁа кыԇі најӧ шуԍӧны. Кымын лун тӧлыԍын, кымын пјаԏіԁԋевка ԁа ԃекаԁа.
| |
| − | II. ВО ГӦГӦР РЕШАЈТЧАН ԀА АРТАԌАН МАԎЕРІАЛ
| |
| − | 1. Чеԉаԁлыԍ ворсанторјас тујԁӧԁны сіԇ, меԁ сетчӧ пыріс лыԁ: боԍтӧм; мурталӧм ԁа планалӧм: ԁоміно, гораԋ, гороԁкі, „гӧрԁјас ԁа јежыԁјас", коператівӧн ворсӧм, војеннӧј ворсанторјас ԁа с. в.
| |
| − | 2. Конструкԏівнӧј уж ԁа ворсантор челаԃлыԍ ӧтлаавны строіԏеԉнӧј маԏеріалкӧԁ (кубік, &рбусок, җекпом — чурка). Велӧԁны конструірујтчан уҗӧ — меԁвоԇԇа каԁас чеԉаԃ меԁ велаласны јукны ема торјас пространствоын ԁа плоскоԍт вылын. Решајтчӧны тащӧм заԁачајас: кыԇ бурҗык лӧԍӧԁны пызан — улӧс классын, ԍојанінын, чеԉаԃ пеԉӧсын; кыԇі лӧԍыԁжык ӧшӧԁны карԏіна ԍԏенӧ; кыԇі буржык вӧчны плакат ԁа ԍԏенгаԅета группаын.
| |
| − | 3. Рӧшщӧтјас вӧчԍӧны чеԉаԃлыԍ олӧмсӧ ԁа ужсӧ лӧԍӧԁігӧн: школаын, гортын, робочӧј комнатаын, граԁјӧрын ԁа с. в.
| |
| − | а) Кушӧма волӧны школаӧ чеԉаԃ (коԁ ԅвеноын меԁбур волывлӧм), кымын ужалан лун пјаԏіԃԋевкаын, ԁекаԁаын, тӧлыԍын, уна-ӧ ем быԁԍама велӧԁчан отсӧгјас ԁа уна-ӧ інвентар челаԃ пеԉӧсын, муԅејын, группаын; уна-ӧ колӧ паԍкӧм-кӧмкот группалы ԁа мукӧԁтор; кымын лун мунӧ разнӧј уҗ вылӧ.
| |
| − | б) Кымын ԁа кущӧм робочӧј кӧлуј колӧ ԅвенолы, группалы; уна-ӧ колӧ маԏеріал, меԁым вӧчны кущӧмкӧ тор уҗалан комнатаӧ; уна-ӧ маԏеріал ԁа мукӧԁ пӧлӧс кӧлуј ковмас, меԁым лӧԍӧԁны разнӧј пеԉӧсјас: војеннӧј, гӧрԁ пеԉӧс, школԋіклыԍ пелӧс. Рӧшщӧтјас коопераԏівын ԋӧбаԍігӧн, вузаԍігӧн; уна-ӧ колӧ мынтыны ԍӧм тӧварыԍ, уна-ӧ колӧ ԁа веԍкыԁ-ӧ ԍетӧма сԁача, кыԇ посԋӧԁӧмӧн вежны ԍӧм.
| |
| − | 5. Колхозса, завоԁса олӧмкӧԁ сӧвет уҗкӧԁ, ывлавывса олӧмкӧԁ јітчан заԁачајас ԁа рӧшщӧтјас. Шуам, уна-ӧ колӧ ԍојан-јуан вылӧ ӧԏік мортлы, брігаԁалы, паԍкӧм вылӧ, куԉтурнӧј ужјас вылӧ ԁа с. в.
| |
| − | Тӧԁмӧԁны, уна-ӧ колӧ лӧԍӧԁны ԍојан посԋі скӧтлы мыјкӧ ԁыра кежлӧ. Рӧшщӧтјас, коԁјас петкӧԁлӧны ӧԁсӧ ԁа бурсӧ машіна уҗлыԍ кіӧн ужалӧмкӧԁ воча, коԉԉектівнӧј уҗалӧмлыԍ ӧтка ужалӧмкӧԁ воча; кыԇі быԁмӧ окԏабрата группа.
| |
| − | Кыным выԉ школа лібӧ выԉ группа воԍтӧма ԍіктса сӧвет улын. Сравԋітны ӧԁсӧ вӧлӧн, поԁӧн, автомобіԉӧн ветлӧмлыԍ.
| |
| − | 6. Графіческі, столбчатӧј ԁіаграммаӧн маԏеріал оформԉајтӧм ԁа сіјӧн ползујтчӧм гортын, школаын ԁа гӧрԁ пеԉӧсын. Ԃіаграмма, коԁі петкӧԁлӧ шкӧлаӧ челаԁлыԍ волывлӧм, велӧԁчыԍјаслыԍ состав ԁа с. в.
| |
| − | Прӧстӧј схемаԏіческӧј рісунок лӧԍӧԁчӧ, меԁым сы куԅа вӧчны кушӧмкӧ ематор.
| |
| − | 7. Олӧмыԍ боԍтӧм торјас, коԁјас ԍерԏі поԇӧ тӧԁны лыԁјас ԁа лыԁпасјас: корԍны керка номер ԍерԏі паԏера, ԋіга ԉістбок ԁа с. в.
| |
| − | 8. Боԍтны лыԁпасјас аԋԏіреԉігіознӧј уж куԅа (кымын морт летчіс вӧрыс праԅԋік кежлӧ ԁа с. в.)
| |
| − | Сіԇ-жӧ колӧ боԍтавны лыԁпасјас, кущӧма уҗалӧны брігаԁајас, кущӧм уҗ проізвоԁіԏелнӧјҗык: ӧтка ԉібӧ брігаԁнӧј ԁа с. в.
| |
| − |
| |
| − | МӦԀ ВО
| |
| − |
| |
| − | 1-јја ЈУКӦН (55 час)
| |
| − |
| |
| − | Лыԁ вылӧ боԍтӧм. Повторітны ӧктӧм ԁа јукӧм 20-ӧԇ, соԁтӧм ԁа чінтӧм 100 (быԁ случај). Тӧԁмӧԁны соԁталӧмӧн ԁа чінталӧмӧн кык ԋма лыԁкӧԁ (шајт ԁа ур; метр ԁа саԋԏіметр; суткі ԁа час; час ԁа мінута). Чінтӧмӧн лыԁјас сравԋівајтӧм (сымынԁаӧнтӧ унҗык, сымынԁаӧнтӧ ещаҗык).
| |
| − | Табліцаӧн ӧктӧм ԁа јуклӧм 100-ӧԇ. а) Воԇын і бӧрӧн группајасӧн лыԃԃӧм, кыԇ воԇвывса уҗ ӧктан ԁа јукан табліцалы.
| |
| − | б) ӧктан ԁа јукан табліца (2,5,3,4).
| |
| − | Мурталӧм ԁа черԏітӧм. Кыԇі нуӧԁны му вылын веԍкыԁ віԅ ԁа сіјӧс муртавны. Кужны муртавны куԅа ԁа паԍта плошщаԁјаслыԍ (граԁјӧрлыԍ, керка јӧрлыԍ). Кужны віԇӧԁӧмӧн тӧԁмавны 100 метрӧԇ расстојаԋԋӧ.
| |
| − | Кужны черԏітны план класслыԍ кԉетчатӧј бумага вылӧ. Тӧԁмаԍны масштабӧн. Кужны куԅта ԍетӧм ԍерԏі черԏітны бумага вылӧ веԍкыԁ віԅ.
| |
| − |
| |
| − | ІІ-ԁ ЈУКӦН (55 ч.)
| |
| − |
| |
| − | Лыԁ вылӧ боԍтӧм. Велӧԁны воԇӧ ӧктӧм ԁа јукӧм куԅа табԉіца (8,6,9,7).
| |
| − | Тӧԁмӧԁны, мыј вежам-кӧ местаӧн сомножіԏеԉјасӧс, проізвеԃеԋԋӧ оз вежԍы.
| |
| − | Табԉіцатӧг ӧктӧм ԁа јукӧм. Кык паса лыԁӧс ӧԏі паса ԁа кык паса лыԁ вылӧ ӧктӧм. (Кратнӧј лыԁјас сравԋівајтӧм. Лыԁӧс лыԁ вылӧ јукӧм. Лыԁӧс соԁержаԋԋӧ ԍерԏі јукӧм). Став ԁејствіјӧјас 100-ӧԇ.
| |
| − | Јукӧнјас: 1/2, 1/4, 1/8. Кужны тајӧјасӧс гіжны. Меԁпрӧстӧј преобразоваԋԋӧјас. Ӧткоԃ јукӧнјас соԁталӧм ԁа чінталӧм. (Круг јукӧм; веԍкыԁ віԅјас вылын). Корԍны ӧԏі јукӧн кущӧмкӧ лыԁлыԍ.
| |
| − | Мурталӧм ԁа черԏітӧм. Кваԁрат. Бокјаслӧн ԁа пеԉӧсјаслӧн равенство. Веԍкыԁ пеԉӧс, сравԋітны сіјӧс јоԍ пелӧскӧԁ ԁа щӧщкӧс пелӧскӧԁ. Наугоԋԋік. Ԍетӧм ыҗԁајас ԍерті кужны стрӧітны кваԁрат, наугоԉԋік ԁа ԉіԋејкаӧн поԉзујтчӧмӧн. Кваԁратнӧј саԋԏіметр, кваԁратнӧј ԃеціметр.
| |
| − | Муртавны ԋеыжыԁ веԍкыԁпеԉӧсалыԍ плошщаԃ, вылас кв. метр пукталӧмӧн, кор сіјӧс боԍтан јеԃеԋіца пыԃԃі. Муртавны веԍкыԁпеԉӧса разнӧј местајас; тајӧ мурталӧмсӧ лыԁԁӧм. Кв. саԋԏіметр пукталӧмӧн муртавны кваԁратјас ԁа веԍкыԁ пеԉӧсјас; тајӧ мурталӧмсӧ лыԃԃӧм.
| |
| − | Јукны веԍкыԁ віԅ 2,4,8 пеԉӧ (кіпомыԍ, інструментјастӧг). Јукны гӧгыԉјас, кваԁрат ԁа веԍкыԁпелӧсјас 2,4,8, пеԉӧ (кусԋалӧмӧн).
| |
| − | Каԁ мурталӧм: во, тӧлыԍ, ԃекаԁа, пјаԏіԃԋевка, суткі, час, мінута. Кужны віԍтавны часі ԍерԏі каԁ точнӧја і мінутӧԇ. Тӧԁмавны, кыԇ поԅӧ кык ногӧн пасјыны каԁ (кык час лун — 14 час ԁа с. в.).
| |
| − |
| |
| − | III- ӧԁ ЈУКӦН (60 час)
| |
| − |
| |
| − | Лыԁ вылӧ боԍтӧм. Кужны лыԃԃыны ԁа гіжны лыԁпасјас 1000-ӧԇ. Вӧчны ԇоԋ 100-сӧн быԁ ԍікаса ԁејствіјӧ 1000-ӧԇ.
| |
| − | Мурталӧм ԁа черԏітӧм. Кілограмм ԁа грамм. 1/2 кілограмм, 400 гр., 200 ԁа 100 гр. Кужны веԍітны таыҗԁа гірајасӧн. Кужны кіпомыԍ тӧԁмӧԁны ԍӧкта 2 ԁа 3 кілограмм гӧгӧр.
| |
| − | Муртавны разнӧј веԍкыԁпеԉӧса местајас ԁа кужны заԁаԋԋо ԍерԏі черԏітны наугоԉԋікӧн веԍкыԁпеԉӧса фігурајас.
| |
| − | Веԍкыԁпеԉӧса ԁа сіјӧ бокјаслӧн ԁа пеԉӧсјаслӧн својствојас.
| |
| − |
| |
| − | IV- ӧԁ ЈУКӦН (50 час)
| |
| − |
| |
| − | Лыԁ вылӧ боԍтӧм. Кужны бура лыԃԃыны 1000-ӧԇ. Меԁпрӧстӧј случајјас 1000-ӧԇ ӧктӧмын ԁа јукӧмын (гіжӧмӧн). Ӧктӧм ԇоԋ ԃеԍаткајасӧн ԁа ԍојасӧн ӧтка лыԁпасјас вылӧ. Кык паса ԁа куім паса лыԁјасӧс ӧԏік паса лыԁјас вылӧ ӧктӧм. Јукны ԇоԋ ԁасјас вылӧ; куім паса лыԁјасӧс ӧтік паса лыԁјас вылӧ јукӧм. Повторітны 1000-ӧԇ арталӧм куԅа став ԁејствіјӧ. Соԁталӧм ԁа чінталӧм кык ԋіма лыԁјасӧс (во ԁа тӧлыԍ, суткі ԁа час; час ԁа мінут).
| |
| − | Мурталӧм ԁа черԏітӧм.
| |
| − | Кваԁратнӧј кԉеткајас вылӧ јуклӧмӧн тӧԁмавны кваԁрат ԁа веԍкыԁпеԉӧԍа фјгурајаслыԍ плӧшщаԁјас.
| |
| − | Кілограмм ԁа грамм јылыԍ повторітӧм. Ԍетны выԉ поԋаԏԏӧ тонна јылыԍ. Тӧԁмавны 50 граммкӧԁ. Кужны кіпомыԍ тӧԁмавны ԍӧкта (2,3 ԁа 5 кг.).
| |
| − | Заԁачајаслы прімернӧј маԏеріал.
| |
| − | 1. Маԏемаԏікаа ворсанторјас — коԉԉектіва ԁа ӧткајас: а) коопераԏівӧн ворсӧм (ԋӧбаԍӧм ԁа вузаԍӧм). Шуам, уна-ӧ сулалӧ став тӧвар, кущӧм ԁоныс тӧварыслӧн. Уна-ӧ ԋӧбӧма тӧвар тајӧ ԁоннас. Ԍӧм посԋӧԁӧм. Сԁача тӧԁмалӧм;
| |
| − | б) істӧгӧн ворсӧм. Мыјтакӧ істӧгыԍ фігурајас стрӧітӧм;
| |
| − | в) креԍԏікјас ԁа магіческӧј кваԁратјас вӧчалӧмӧн ворсӧм ԁа мукӧԁ ног;
| |
| − | 2. Чеԉаԁлӧн труԁ робочӧј комнатаын ԁа прішкоԉнӧј участокын;
| |
| − | а) маԏеріал лыԃԃӧм, коԁі ԁа мыј вӧчны мунас, уҗ сулалан ԁон,
| |
| − | уж вылас уна-ӧ мунас каԁ. Напр. куԅ-ӧ колӧ пӧв, меԁым вӧчны јашщік, кор тӧԁса сіјӧ бокыслӧн куԅтаыс; кымын сорт ԁа уна-ӧ колӧ кӧјԁыс граԁјӧрӧ кӧԇны, кор ԍетӧма ыҗԁасӧ граԁјӧрлыԍ.
| |
| − | 3. Учот ԁа рӧшщӧт, коԁјас јітчӧны чеԉаԁлыԍ олӧмсӧ оргаԋізујтӧмкӧԁ, напр.: уна-ӧ колӧ чукӧртны ԍӧм, меԁым суԇӧԁны ԁетскӧј гаԅетјас; кымын гаԅет суԇӧԁны группа вылӧ; кымын ԋіга колӧ корԍны школнӧј бібліотекаӧ соԁтӧԁ вылӧ, кор тӧԁӧны, унаӧ колӧ ԋіга ӧԏі велӧԁчыԍлы. Уна-ӧ каԁ мунӧма группалӧн ԉібӧ ӧԏік мортлӧн чеԉаԃ ворсан плошщаԁка бурмӧԁігӧн; кымын морт ковмас весавны ԍетӧм плошщаԁка. Лыԃԃыны, мыј ԁон сувтас ԁа уна-ӧ ковмас маԏеріал меԁым лӧԍӧԁны лыжі, ԁаԃ, коԋкі ԁа с. в.
| |
| − | 4. Ас вӧчӧм ԁа ԁаԍ ԍетӧм заԁачајас решајтны ԇоԋвіԇалун кутӧм јылыԍ: уна-ӧ мунӧ рӧскоԁ сӧстӧмлун кутӧм вылӧ (мајтӧг, шщӧтка ԁа с. в.). Унаӧн-ӧ ещажык каԁ віԇӧ общественнӧј прачешнӧј. Уна-ӧ пӧлагајтчӧ оланін норма (җоҗ паԍта, ӧшіԋ ыҗԁа) ӧԏі мортлы; сравԋітӧј нормасӧ ас оланін ыҗԁајаскӧԁ. Уна-ӧ колӧ ԍӧм, меԁым лӧԍӧԁны гортаԁ апԏечка. Арталӧј, кыԇі меԁбур іспоԉзујтны лунтырԍа каԁ (лунја режім). Кыԇі јукԍӧ лун быԁԍама уҗ уҗалыԍјаслӧн.
| |
| − | 5. Составԉајтны ԁа решајтны заԁачајас сіјӧ ԁаннӧјјас ԍерԏі, коԁјасӧс ті чукӧртіԁ пріроԁа ԁа труԁ набԉуԁајтігӧн (ԏемпература мерајтӧм, лым җуҗта мурталӧм, уна-ӧ вӧлі кӧԇыԁ, міча, зера лун; мерајтны ӧԅімлыԍ суԁта ԁа быԁԍама турунјаслыԍ уна ԍікаса быԁман условіјӧ ԁырјі; југыԁ, шоныԁ, ва &ԏімпература: вој ԁа лун куԅта вежлаԍӧм, ԁа с. в.).
| |
| − | 6. Арталӧм ԁа рӧшщӧт, коԁі јітчӧ колхозса овмӧскӧԁ: скӧт віԇӧм ԁа пӧтка віԇӧм; тӧԁмавны — чіпан уна-ӧ вајӧ коԉк, уна-ӧ мӧс вајӧ јӧв; тӧԁмавны бурлунсӧ кывтӧмпемӧсјаслыԍ ԁа пӧткалыԍ (лыԁпасӧн). Уна-ӧ мунӧ налы кӧрым (суткіӧн ԁа тӧлыԍӧн). Рӧшщӧтјас, коԁјас јітчӧны граԁјӧркӧԁ. Тӧԁмавны уна-ӧ ковмас кӧјԁыс; тӧԁмавны, уна-ӧ воіс урожај. Гіжавны уҗалан кӧлуј (ставыс унаӧ, ԋӧбан ԁоныс, сулалан ԁоныс).
| |
| − | Тӧԁмавны којԁыслыԍ чужанлунсӧ (унаӧ чужӧ 100 туԍыԍ). Граԁјӧрса, саԁвывса, мувывса вреԃітеԉјасӧн (гагјас) ԍојан убытка. Лыԃԃыны урожај, унаӧ воіс ар вылыԍ, гектарыԍ.
| |
| − | 7. Заԁачајас, кыԇі бура пуктыны уҗ колхозын ԁа фабріка вылын; унаӧ каԁ ԁа маԏеріал ковмас, меԁ вӧчны кущӧмкӧ тор — ӧтлаӧԁӧј машіна ԁа кіпомԍа уҗ, коԉлекԏіва ԁа ӧтка уҗ.
| |
| − | Машінајаслӧн уж вӧчан нормаыс (тракторлӧн, вунԁан машіналӧн, вартан машіналӧн ԁа мукӧԁлӧн). Сіԇ-жӧ тӧԁмӧԁны уҗ јылыԍ завоԁын (челаԃ мам-баԏ уҗалан преԁпріјаԏԏӧын). Первојја вывоԁјас ԁа обобщеԋԋӧјас: вӧчан уҗ завіԍітӧ сыыԍ, кущӧма уҗсӧ оргаԋізујтӧма; машінаӧн-ӧ ужалӧны, кущӧм ԁісціплԉінаыс, кущӧм ногӧн ужалӧны — јонаӧ пырӧма соціаліԍԏіческӧј метоԁјас уҗас — соцсоревноваԋԋӧ, уԁарԋічество.
| |
| − | 8. Заԁачајас ԁа рӧшщӧтјас выԉ олӧм вӧсна тышкаԍӧмыс — зԁоровӧј, саԃ, јентӧԁтӧм, куԉтурнӧј олӧм вӧсна; рошщӧтјас, коԁјас петкӧԁлӧны ԉоклунсӧ віна јуӧмлыԍ, јенлы ескӧмлыԍ ԁа ԁурка олӧмлыԍ.
| |
| − | 9. Тӧԁмӧԁны (оріјенԏірујтчыны) местаӧн ԁа каԁӧн: унаӧ колӧ пӧра, меԁым воны ӧԏі пунктԍаԋ мӧԁӧԇ, мунны-кӧ поԁӧн, вӧлӧн, појезԁӧн. Тӧԁмӧԁны картакӧԁ ԁа масштабкӧԁ.
| |
| − | 10. Вӧчны посԋіԃік уҗјас пространствоын ԁа плоскоԍԏ вылын преԁметјас распреԃеԉітӧм куԅа. Решајтны тащӧм заԁачајас: кыԇ бурҗык лӧԍӧԁны мебеԉ классын, столӧвӧјын, ԃетскӧј пеԉӧсын; кыԇі лӧсыԁжыка ӧшӧԁны карԏіна.
| |
| − |
| |
| − | КОЈМӦԀ ВО
| |
| − |
| |
| − | І-јја ЈУКӦН (40 час)
| |
| − |
| |
| − | Лыԁ вылӧ боԍтӧм
| |
| − |
| |
| − | Лыԃԃыны кужны 100-ӧԇ ԁа 1000-ӧԇ (1000-ӧԇ сӧмын прӧстӧј случајјас, кыԇі: 200+300, 500 - 300, 400 х 2, 800 : 4., 420 + 200,
| |
| − | 620 -400, 350 х 2, 840 : 2 ԁа с. в.), тӧԁмӧԁны скобкајасӧн решітчан меԁпрӧстӧј случајјаскӧԁ.
| |
| − | Повторітны 1000-ӧԇ соԁталӧм ԁа чінталӧм вылӧ став случајсӧ.
| |
| − | Повторітны кокԋі случајјас 1000-ӧԇ соԁталӧм ԁа чінталӧм вылӧ, мыј тӧԁмалӧма кык во чӧжӧн. Кык паса лыԁӧс ӧктыны кык паса лыԁ вылӧ. Кујім паса лыԁӧс јукны кык ԁа кујім паса лыԁ вылӧ.
| |
| − |
| |
| − | Мурталӧм ԁа черԏітӧм
| |
| − |
| |
| − | Кужны муртавны веԍкыԁ віԅ. Кужны масштаб ԍерԏі черԏітны планјас веԍкыԁ пеԉӧса саԁлыԍ, граԁ јӧрлыԍ ԁа с. в. Кужны сіјӧ ставсӧ масштабԍаԋыс вужӧԁны план вылӧ. Кужны лыԃԃыны ԁа черԏітны столбіка ԃіаграммајас, кор ӧԏі кԉетка бӧԍтԍӧ кущӧмкӧ лыԁ пыԃԃі.
| |
| − | ІІ-ӧԁ ЈУКӦН (40 час)
| |
| − |
| |
| − | Лыԁ вылӧ боԍтӧм
| |
| − |
| |
| − | Ԍӧкыԁҗык прімерјас ӧктӧм ԁа јукӧм куԅа 1000-ӧԇ. Кык паса лыԁӧс ӧктыны кык паса лыԁ вылӧ; кујім паса лыԁӧс јукны кык паса ԁа ӧԏі паса лыԁ вылӧ. Прӧверітны ӧктӧмсӧ јукӧмӧн, а јукӧмсӧ ӧктӧмӧн. Кужны лыԃԃыны ԁа гіжны 100000-ӧԇ. Кужны јукны классјас ԁа разраԁјас вылӧ; кужны віԍталӧм куԇа лыԃԃыны ԁа гіжны лыԁпас, кужны пуктыны шщӧты вылын.
| |
| − | Јонмӧԁны ԁа вајӧԁны сіԍтемаӧ мерајас јылыԍ тӧԁӧм: кілометр, метр, ԁеціметр, саԋԏіметр, мілԉіметр. Веԍітчӧм куԇа: тонна, центԋер, кілограмм, грамм.
| |
| − | Мерајас му мерајтӧм куԅа — ар ԁа гектар. Тӧԁны кущӧм соотношеԋԋӧ тајӧ мерајас костын. Чінталӧм ԁа ӧԏі мӧԁӧ вајӧԁӧм; кужны тајӧ мерајасӧн пӧԉзујтчыны мурталігӧн ԁа веԍітчігӧн.
| |
| − | Прӧстӧј јукӧнјас (ԁробјас). Повторітны прӧстӧј јукӧнјас јылыԍ, коԁјасӧс тӧԁмалӧма мӧԁӧԁ во вылын: 1/2, 1/4, 1/8, 1/3, 1/6, 1/5, 1/10. Ӧткоԃ знаменаԏеԉа јукӧнјасӧс соԁталӧм ԁа чінталӧм.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал. Ар ԁа гектар мурталӧм. Еккерӧн ужалӧмӧн, гезјӧн мурталӧмӧн ԉібӧ полевӧј ціркуԉӧн уҗалӧмӧн вӧчны кваԁрат ԁа веԍкыԁ пеԉӧсаӧс. Кужны кԉеткајас кабала вылӧ масштаб ԍерԏі вӧчны ԋеыҗыԁ веԍкыԁпеԉӧса мулыԍ. Веԍкыԁ пеԉӧса ԃіаграммајас черԏітӧм масщтаб ԍерті.
| |
| − |
| |
| − | ІІІ-ӧԁ ЈУКӦН (50 час)
| |
| − |
| |
| − | Быԁса лыԁјас
| |
| − |
| |
| − | Кокԋӧԁӧм пріјомјас ԍерԏі мӧвпӧн 1000-ӧԇ соԁтӧм ԁа чінтӧм.
| |
| − | 1.000.000-ӧԇ соԁталӧм ԁа чінталӧмӧн став случајыс. Соԁтігӧн ԁа чінтігӧн чіслӧјассӧ віԍтавлӧм. Соԁтӧм проверітӧм, соԁтан-лыԁјассӧ местаӧс вежлалӧмӧн ԁа чінтӧмӧн. Чінтӧмӧс прӧверітны соԁтӧмӧн. Ташӧм. прімерјас решајтӧм: 25+х=42; х — 25=40; 60 — х=16. Скобкаӧн решајтӧм. Ыҗыԁ лыԁјасӧс шщӧты вылын соԁталӧм.
| |
| − | Ԁаса јукӧнјас. Вежӧртны ԁаса јукӧнјас јылыԍ. Лыԃԁыны ԁа гіжны ԁаса јукӧнјас.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал. Веԍкыԁпеԉӧса ԁа кваԁрата мујаслыԍ ыҗԁасӧ мурталӧм. Ԉубӧј &веԍкыԁпӧлӧсалыԍ ԁа кваԁратлыԍ ыҗԁасӧ тӧԁмалӧм. План ԍерԏі ԁа масштаб куԅа тӧԁмалӧм веԍкыԁпеԉӧса мујаслыԍ ыжԁасӧ. Кужны разбірајтчыны ԃіаграммајасын масштаб куԅа ԁа условнӧј знакјас куԅа. Кужны уҗалан комнатаын уҗавны схемаԏіческӧј черԏежјас куԅа. Кужны вӧчны выкројка — &кабалыԍ, карԁоныԍ, жӧԍтыԍ, ԉінејкаӧн, саԋԏіметрӧн ԁа угоԉԋікӧн ужалӧмӧн.
| |
| − | IV-ӧԁ ЈУКӦН (40 час)
| |
| − |
| |
| − | Быԁса лыԁјас
| |
| − |
| |
| − | Кык, ԁас ԁа віт вылӧ мӧвпӧн лыԁјасӧс 1000-ӧԇ ӧктӧм. 1000000-ӧԇ боԍтӧм ԁа јукӧм уна паса лыԁјасӧс (отвԉечоннӧј ԁа составнӧј іменованнӧјјасӧс). Ӧктӧм уна паса лыԁӧс ӧԏік лыԁ вылӧ, ӧԏік нуԉӧн, ԁеԍанајас вылӧ ԁа кык паса лыԁ вылӧ.
| |
| − | Ԁаса јукӧнјас. Мӧԁпрӧстӧј случајјас соԁтӧмын ԁа чінталӧмын.
| |
| − | &Процент. Тӧԁчӧԁны прӧценткӧԁ, кыԇі ԍоӧԁ јукӧнкӧԁ. Прӧцент пасјан ног.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал. Кујімпеԉӧса. Кујімпеԉӧсајаслӧн пеԉӧсјас ԍерԏі торјалӧм: веԍкыԁпеԉӧса (јоԍ пеԉӧса, щӧщкӧс пеԉӧса), пӧлӧс пелӧса; бокјас ԍерԏі — ӧткоԁ бокјаса, разнӧј бокјаса, кык-ӧткоԃ бока. Најӧс кужны черԏітны, кор ем ліԋејка, наугоԉԋік, ціркуԉ; кужны вунԁыны. Пыԁӧс, суԁта, јыв куімпеԉӧсалӧн. Својство бокјасыслӧн, кор куімпеԉӧсаӧс вӧчӧма кваԁратыԍ ԁа веԍкыԁпеԉӧсаыԍ. Артавны ыҗта кујімпеԉӧсалыԍ.
| |
| − |
| |
| − | ПРІМЕРНӦЈ МАԎЕРІАЛ ЗАԀАЧАЈАСЛЫ ԀА РӦШЩӦТЈАСЛЫ
| |
| − |
| |
| − | 1) Челаԃ уҗкӧԁ маԍԏерскӧјын јітчан заԁачајас ԁа рӧшщӧтјас. Бура учітывајтны, унаӧ мунӧ каԁ кущӧмкӧ тор вӧчӧм вылӧ. Кужны вӧчны ԍмета труԁуголок оборуԁујтӧм вылӧ (мыј ԁа унаӧ колӧ, сылӧн ԁон, ԁона-ӧ ставыс сулалӧ).
| |
| − | Бура учот нуӧԁӧмӧн кужны ԁонјавны вӧчӧм тор (уна-ӧ муніс матеріал, пӧра, јона-ӧ щыкԍіс інструмент амморԏізаціја).
| |
| − | Кужны муртавны ыжԁа уҗалан комнаталыԍ, кужны буржыка сувтӧԁавны верстакјас ԁа станокјас. Кужны вӧчны інвентарлы ԁа маԏеріаллы ԍпісок маԏерскӧјын. Гӧгӧрвоны черԏежјас ԁа сіԇ-жӧ схематіческӧј рісунокјас. Іспоԉзујтны, мурталана пріборјас ԁа інструментјас: ціркуԉ, ԉіԋејка, угоԉԋік ватерпас, уровеԋ, ӧтвес ԁа с. в.
| |
| − | 2) Мӧԁпрӧстӧј уҗјас велӧԁчыԍјаслӧн местноԍтјас вылын &цепен ԁа еккерӧн; кужны опреԃеԉітны плошщаԃ: ӧтка граԁлыԍ, саԁлыԍ, школнӧј участоклыԍ, меԁ еԍкӧ бӧрвылас вуҗӧԁны ар ԁа гектар вылӧ.
| |
| − | 3) Кужны вӧчавны, решајтны ԁа расчот вӧчны, кыԇі бурҗыка котыртны уҗ колхозын, вӧрын ԁа фабрікаын.
| |
| − | а) Кущӧм бурлун агроміԋімум нуӧԁӧмын — јона-ӧ сіјӧ кыпӧԁӧ урожајноԍт: весалӧм кӧјԁысӧн кӧԇӧм, кујӧԁӧн ԁа мукӧԁ вынԍӧԁанӧн му бурмӧԁӧм, јог турун ԁа вреԃіԏелјасӧс бырӧԁӧм, воԇ гӧрӧм, арын гӧрӧм, бур ԍевооборот ԁа с. в. Вӧчны поԁсчет, уна-ӧ колӧ кӧјԁыс фонԁ колхозлы, кор тӧԁан кӧԇа плошщаԃ. Ԍетавны заԁачајас колхозын ԁохоԁ јукӧм вылӧ. Кужны вӧчны поԁсчот робочӧј ԁа колхоԅԋік орԁса кԋіжкајас куԅта.
| |
| − | Кущӧм бурлун зоомінімум нуӧԁӧмын. Шӧркоԃԃем ԁохоԁ кывтӧм пемӧсјасԍаԋ
| |
| − | Ловја ԍӧкта мӧслӧн. Уна-ӧ колӧ кӧрым колхозса став пемӧслы. Кужны вӧчны расчот мӧсјасӧс нормаӧн верԁӧм куԅа.
| |
| − | Кужны вӧчны прӧстӧј ԍметајас, меԁ еԍкӧ колхозӧс оборуԁујтны машінајасӧс&, меԁ вӧчны курӧг віԇан ін, кроԉік віԇан ін ԁа с. в.
| |
| − | 5) Кыԇі лептӧ уҗлыԍ проізвоԁіԏеԉноԍт машіна віԇ ԁа му ужалӧмын, сіԇ-жӧ вӧрын. Сравԋітны уҗлыԍ проізвоԁіԏеԉноԍт кіӧн ԁа машінаӧн уҗалігӧн.
| |
| − | 4) Куԉтура ревоԉуціја уҗ лыԁпасӧн петкӧԁлӧм: кыԇі соԁӧ грамотноԍԏ, вԍеобуч олӧмӧ пӧртӧм, кущӧма чеԉаԃ волывлӧны школаӧ, уна-ӧ мунӧ ԍӧн& вԍеобуч вылӧ, мыј ԍетӧ госуԁарстволы всеобуч нуӧԁӧмӧн. Кущӧм вермӧмјас ем ԁошкоԉнӧј воԍпітаԋԋӧын: чеԉаԃ лыԁ, тајӧ уҗ вылӧ воыԍ-воӧ ԍӧм леԇӧм. Кыԇі бурмӧ олӧм: общественнӧј пітаԋԋӧ, клубјас, школајас, боԉԋічајас соԁӧм ԁа с. в.
| |
| − | 5) Масштабӧн поԉзујтчӧмӧн тӧԁмавны рајонјаслыԍ площаԃ ыҗԁа кв. кілометрӧн. Тӧԁны ылынӧ (кымын кілометр) ас ԍіктԍаԋыԁ рајоннӧј, областнӧј ԁа крајевӧј центрјасӧԇ. Тӧԁмӧԁны карта ԍерԏі јујаслыԍ ԁа тујјаслыԍ куԅтасӧ. Решајтны сещӧм заԁачајас, коԁјас еԍкӧ ԍетісны тӧԁӧм, кыԇі ӧԁјӧҗык воӧԁчыны ӧԏі пунктԍаԋ мӧԁӧԇ, ԁа кущӧм ногӧн поԅӧ мунны ӧԁјӧжык (поԁӧн, вӧлӧн, појезԁӧн ԁа с. в.).
| |
| − | Кужны вӧчны прӧстӧј расчотјас быԁ ԍікаса &ніԍмӧ ыстӧм куԅа.
| |
| − | 6) Артавны сещӧм торјас: кор вӧлі (кущӧм воӧ, векӧ) кущӧмкӧ ревоԉуціоннӧј собыԏԏӧ. Ԁырӧ (ыҗыԁӧ) кост шуам, 1905 во костын ԁа окԏабрса ревоԉуціја костын, ԁа с. в.
| |
| − | 7) Кужны вӧчны муԍінлыԍ аналіз ԁа резуԉтатсӧ петкӧԁлыны ԃіаграммајасӧн. Артавны парԋік вӧчӧм вылӧ ԍмета. Кужны артавны уҗ нуӧԁӧм; нуӧԁны пріроԁалыԍ каԉенԁар.
| |
| − | Опреԃелітны вегетаціонныј& періоԁ быԁ ԍікаса куԉтура пуктӧм&млыԍ. Опреԁеԉітны пуктан ԁа іԁралан срокјас ԋаԋјаслы ԁа мукӧԁ пӧлӧс пуктасјаслы.
| |
| − |
| |
| − | Стаԏіԍԏіческӧј маԏеріал
| |
| − |
| |
| − | Артавны јӧз лыԁ рајоныԍ, школаыԍ. Мыјта мужік ԁа нывбаба грамотнӧјӧԍ, ԋеграмотнӧјӧԍ. Мыјта став чеԉаԃ. Мыјта на піыԍ велӧԁчӧны школаын. Уна-ӧ профсојузса, ВКП(б) ԁа ВЛКСМ-са шԉенјас. Уна-ӧ піоԋер. Ԍіктсӧвет улын унаӧ лыԁԁыԍԍӧ му. Нуӧԁны учот лыԃԃыԍан керка уҗлыԍ, болԋіца, ветлечебніца уҗлыԍ.
| |
| − | Тіјан ԍіктсӧветулыԍ унаӧ јӧз ужалӧны вӧрын. Кымын вӧв ужалӧ.
| |
| − | 9 Коопераціја уҗ јылыԍ боԍтны лыԁпасјас (кымын морт охваԏітӧма быԁ ԍікса коопераціјаӧн. Мыј ԁон вузаԍӧ коопераԏів вогӧгӧр, тӧлыԍӧн ԁа с. в.
| |
| − | Тајӧ став маԏеріалсӧ колӧ кужны оформітны графіческі.
| |
| − | ԊОԈӦԀ ВО
| |
| − |
| |
| − | I- јја ЈУКӦН (40 час)
| |
| − |
| |
| − | Быԁса лыԁјас. 100-ӧԇ, 50-ӧԇ мӧвпӧн ӧктӧм. Воԇӧ нуӧԁны уҗ быԁса лыԁјас (ԋімтӧм ԁа ԋіма) ӧктӧм ԁа јукӧм вылӧ. Міԉԉонӧԇ — гіжӧмӧн. Ӧктыны уна паса лыԁјас, кор шӧрас ем нуԉ. Јукны уна паса лыԁјас кык паса ԁа кујім паса лыԁјас вылӧ (кокԋіԃік случајјас). Јукӧм, кор коԉӧ остаток. Скобкајасӧн артаԍӧм. Јукны уна паса лыԁ ӧԏі паса лыԁ вылӧ, быԁса ԁеԍатокјас вылӧ. Кыԇі шуԍӧны лыԁпасјас ӧктігӧн ԁа јуклігӧн. Ӧктӧмӧс јукӧмӧн прӧверітӧм ԁа јукӧмӧс ӧктӧмӧн прӧверітӧм. Решаітны тащӧм нога прімерјас: х х 7=105; 78 : х=39; х : 15=4. Скобкаӧн артаԍӧм.
| |
| − | Ԁаса јукӧнјас: Вежӧртны ԁаса јукӧнјас јылыԍ. Лыԃԃыны ԁа гіжны ԁаса јукӧнјас. Преобразујтны ԁаса јукӧнјас (напр., тащӧмјасӧс — 0,2 = 0,20). Сравԋівајтны ԁаса јукӧнјас. Кыԇі јітчӧны ԁаса јукӧнјас метріческӧј мерајаскӧԁ. Кыԇ поԅас кык ԋіма лыԁ (коԁӧс ԍетӧма метріческӧј мераын) гіжны ԁаса јукӧнӧн (5 м. 25 см.= 5,25 м.) ԁа мӧԁарӧ.
| |
| − | Прӧчент: Прӧчент, кыԇ ԍоӧԁ јукӧн. Прӧчентлӧн пас %. Корԍны ӧԏі ԉібӧ кымынкӧ прӧчент ԍетӧм лыԁпаслыԍ, кык ԃејствіјӧӧн. Напр., 400-ыԍ корԍны 5%. Решітӧм: 400: 100=4 (ӧԏі %). 4 .5 =20 (віт %).
| |
| − | Тӧԁмаԍны прӧчентнӧј транспорԏірӧн; меԁым кужны сіјӧн черԏітны гӧгрӧс ԃіаграммајас.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал: Веԍкыԁпеԉӧсајас ԁа кујім пеԉӧсајас вылӧ јуклӧмӧн муртавны мулыԍ ыжԁа. Кужны лыԃԃыны план ԁа карта ԍіктлыԍ, колхозлыԍ, рајонлыԍ, крајлыԍ.
| |
| − | Масштаб ԍерԏі тӧԁмавны карта вылыԍ — ылынӧ кост ӧԏі пунктԍаԋ мӧԁӧԇ.
| |
| − | Составԉајтны кокԋіԃік графікјас, коԁі петкӧԁлӧ температуралыԍ -вежлаԍӧмсӧ, раԍԏенԋӧјаслыԍ быԁмӧмсӧ.
| |
| − |
| |
| − | II-ӧԁ ЈУКӦН (40 час)
| |
| − |
| |
| − | Быԁса лыԁјас. Кужны разраԁјас ԁа классјас лыԃԃыны ԁа гіжны міԉԉіарԁӧԇ. Міԉԉіарԁ, кыԇ ԍчотнӧј јеԃіԋіца. Кужны лыԃԃыны гырыԍ лыԁпасјас. Кужны гіжны сокрашщоннӧј гырыԍ лыԁпасјас ԍурса ԁа міԉԉоннӧј ԁоԉајасӧн. Лыԁпасјас гӧгрӧстӧм.
| |
| − | Ԁаса јукӧнјас. Лӧԍыԁа тӧԁмӧԁны соԁтӧмкӧԁ ԁа чінтӧмкӧԁ.
| |
| − | Прӧстӧј јукӧнјас. Корԍны кущӧмкӧ лыԁјукӧн куԅа быԁса лыԁпас (кык ԃејствіјӧӧн) шуам, 3/8= ЗО. Унаӧ лоо ԇоԋнас лыԁпасыԁ.
| |
| − | Прӧчентјас. Кыԇ поԇӧ вежны кущӧмкӧ прӧчент лыԁпас јукӧнӧн;
| |
| − | 100% 75% 50% 25% 10%
| |
| − | 1 3/4 1/2 1/4 1/10
| |
| − | Кужны поԉзујтчыны тајӧ табліцаӧн заԁачајас решајтігӧн. Корԍны лыԁјас прӧчент куԅа (кык ԃејствіјӧӧн).
| |
| − | Геометріческӧіј маԏерјал. Куб; кублӧн став граныс ԁа бокыс ӧткоԃ. Кубӧс черԏітӧм.
| |
| − |
| |
| − | ІІІ-ӧԁ ЈУКӦН (50 час)
| |
| − |
| |
| − | Быԁса лыԁјас. Быԁ ԍікаса ԁејствіјӧ гырыԍ лыԁјаскӧԁ. Ӧктӧмлӧн ӧтка случајјас, кыԇ: шӧрын нуԉ, множіԏеԉ помын нуԉ: јукӧмлӧн ӧтка случајјас; частнӧјын нуԉ; ԃеԉіԏеԉ помын нуԉ.
| |
| − | Прӧстӧј ԁа составнӧј лыԁпасјас. Јукӧмлӧн прізнакјас 2 вылӧ, 5, 10, 100, 25, 4, 3, 9. Прӧстӧј сомножіԏеԉјас вылӧ лыԁпасӧс разложітӧм.
| |
| − | Ԁаса јукӧнјас. Ԁаса јукӧнјасӧс быԁса лыԁјас вылӧ ӧктӧм.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал. Тӧԁмӧԁны кублыԍ објом Тӧԁмаԍны кубіческӧј мерајаскӧԁ: куб. метр, ԃеціметр, куб. саԋԏіметр.
| |
| − |
| |
| − | ІУ-ӧԁ ЈУКӦН (40 час)
| |
| − |
| |
| − | Быԁса лыԁјас. Повторітны јукԍӧмлыԍ прізнакјас: 5, 10, 100, 25, 4, 3 ԁа 9 вылӧ.
| |
| − | Ԁаса јукӧнјас. Ԁаса јукӧнјасӧс быԁса лыԁ вылӧ ӧктӧм. Ԁаса јукӧнјасӧс 10 ԁа 100 вылӧ ӧктӧм ԁа јукӧм.
| |
| − | Прӧчент. Корԍны кущӧмкӧ лыԁԍаԋ ӧтік ԉібӧ унжык прӧчент (кык ԃејствіјӧӧн) ԁаса јукӧнјас прімеԋајтӧмӧн.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал: Веԍкыԁпеԉӧса прізма; граԋјас ԁа бокјас прізмалӧн.
| |
| − |
| |
| − | ВІТӦԁ ВО
| |
| − |
| |
| − | І-јја ЈУКӦН (40 час)
| |
| − |
| |
| − | Прӧстӧј јукӧнјас. Јукӧнјаслӧн чіԍԉіԏеԉ ԁа знаменаԏеԉ. Јукӧнлӧн вежԍӧм, кор ыжԁӧ ԉібӧ чінӧ чіԍліԏеԉ лібӧ знаменатеԉ. Јукӧнӧс преобразујтӧм (чінтӧм: јукӧнлыԍ выражеԋԋӧсӧ ічӧтжык ԁоԉајасӧ вежӧм, шуам, 3/5 — 6/10). Правіԉнӧј ԁа ԋеправіԉнӧј јукӧн. Быԁса лыԁпасӧс іскԉучітӧм ԋеправіԉнӧј јукӧныԍ. Ԍмешаннӧј лыԁпасӧс ԋеправілнӧј јукӧнӧ пӧртӧм.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал. Веԍкыԁпеԉӧса прізма граԋ ԁа бокјас прізмалӧн. Прізмаӧс паԍкӧԁӧм. Прізмаӧс черԏітӧм. Прізма поверхноԍтлыԍ ыҗԁа вычіԍлајтӧм. Веԍкыԁпеԉӧса прізмалыԍ објомсӧ мурталӧм.
| |
| − | ІІ-ӧԁ ЈУКӦН (40 час)
| |
| − |
| |
| − | Прӧстӧј јукӧнјас. Јукӧнјасӧс соԁталӧм ԁа чінталӧм, коԁјаслӧн ӧткоԃ кратнӧј знаменаԏеԉјас. Соԁтӧм ԁа чінтӧм јукӧнјасӧс &ԁыԁ ԍікаса знаменаԏеԉјаскӧԁ (прӧстӧј случајјас). Кужны корԍны меԁічӧт кратнӧј (ӧтувја знаменаԏеԉјас).
| |
| − | Прӧстӧј јукӧнјасӧс быԁса лыԁјас вылӧ ӧктӧм ԁа јукӧм. Лыԁпасјаслӧн формула.
| |
| − | Быԁса лыԁјас. Кыԇі вежԍӧ сумма, разноԍԏ, проізвеԃенԋо ԁа частнӧј, кор вежԍӧ лыԁыс, коԁі пырӧ ԃсјствіјӧас.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал. Окружноԍт ԁа круг. Круглӧн центр, ԃіаметр ԁа раԁіус.
| |
| − |
| |
| − | ІІІ-ӧԁ ЈУКӦН (50 час)
| |
| − | Прӧстӧј ԁа ԁаса јукӧнјас.
| |
| − |
| |
| − | Быԁса лыԁпасјасӧс прӧстӧј јукӧнјас вылӧ ӧктӧм. Корԍны быԁса лыԁјаслыԍ прӧчент (ӧктӧм ԁаса јукӧн вылӧ).
| |
| − | Быԁса лыԁпасӧс кущӧмкӧ јукӧн вылӧ ӧктӧм. Корԍны быԁса лыԁпас сіјӧ јукӧн ԍерԏі.
| |
| − | Корԍны быԁса лыԁпас ԍерԏі прӧчент.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал. Окружноԍт куԅталӧн кущӧм соотношеԋԋӧ ԃіаметр ԁа раԁіускӧԁ. Окружноԍтӧс јукӧм 2, 4, 6 ԁа 3 ӧткоԃ јукӧн вылӧ. Черԏітны, окружноԍԏӧн пӧԉзујтчӧмӧн, кваԁрат, правіԉнӧј квајтпеԉӧсаӧс ԁа кујім пелӧсаӧс.
| |
| − | Тӧԁмӧԁны прӧчентнӧј транспорԏіркӧԁ. Вӧчавны кругӧвӧј ԁіаграммајас прӧчентнӧј транспорԏір отсӧгӧн.
| |
| − |
| |
| − | ІV-ӧԁ ЈУКӦН (40 час)
| |
| − | Прӧстӧј ԁа ԁаса јукӧнјас.
| |
| − |
| |
| − | Ԁаса јукӧнјасӧс ԁаса јукӧнјас вылӧ ӧктӧм ԁа јуклӧм. Ӧктӧм ԁа јуклӧм прӧстӧј јукӧнјасӧс прӧстӧј јукӧнјас вылӧ (прӧстӧј случајјас).
| |
| − | Прӧстӧј јукӧнјасӧс ԁаса јукӧнјасӧ пӧртӧм. Ԁаса јукӧнӧс прӧстӧј јукӧнӧ пӧртӧм. Резуԉтатјассӧ ԍетӧм ԁоԉаӧ округԉітӧмӧн.
| |
| − | Вежны прӧстӧј јукӧнӧс ԁасаӧ ԁа мӧԁарӧ. ԃејствіјӧјас пӧраԁок ԁа скобкајас.
| |
| − | Геометріческӧј маԏеріал. Веԍкыԁпеԉӧса му участокјас мурталӧм. Веԍкыԁпеԉӧса му участокјаслыԍ планјас черԏітӧм.
| |
| − | Кужны прімеԋајтны условнӧј (топографіческӧј) знакјас сјомка ԁырјі. Меԁпрӧстӧј војенно-глазомернӧј сјомка релјефлыԍ.
| |
