Талун. 2017-11-27

Юрган телеканаллӧн выльторъяс: 2017ʼ вӧльгым 27ʼ лунся «Талун» уджтас.

Текст

Видза оланныд! Ті видзӧданныд «Талун» программа. Студияын Анастасия Тюрнина. И выпускын сӧмын медшӧрыс:

• Вежавидзысь регистратура. «Кӧть кутшӧм оборудованньӧ он сувтӧд, сӧмын йӧз вермасны вежны серпас.» Вӧркутаын олӧмӧ пӧртӧны выль уджтас

• Шань Выль во! [] Комиын помланьӧ воӧ Бур вӧчан во.

• Шойччам Комиын! «Унаӧн, дерт, оз на волыны. Но Сыктывкар, Кировысь кежавлӧны гӧсьтъяс.» Юркарын котыртлісны выставка-ярмарка.

ЮРАЛЫСЬЛӦН ДӦЗЬӦР УЛЫН

Сергей Гапликов кӧсйӧ дӧзьӧритны, кыдзи муниципалитетъясын весалӧны да петкӧдӧны лым. Та йылысь юӧртіс «Инстаграм» лист бокын. Пӧрадок пӧ колӧ быд муниципалитетын, а коммунальнӧй службаяслы колӧ лоны дасьӧн быд поводдя кежлӧ.

Юралысь пасйис Сыктывкар: ёна лымъялігӧн уджалісны эз ёна бура. Тайӧ юалӧмсӧ Юралысь кутас кутны ас дӧзьӧр улын.

Юралысь казьтыштіс, мый норасьны йӧзлы позьӧ пӧсь линия вылӧ. Висьтасьны позьӧ сутки чӧж, телепоныс тіян экранъяс вылын либӧ «Активный регион» сайт пыр.

Торъя бланок вылын шыӧдчӧмъяс ыстасны колана ведомствоясӧ.

ЛИЧНӦЙ ПРИЁМЪЯС

Комиын заводитчис «Единая Россия» ютырлӧн вежон. Партиечьяс кутасны паныдасьлыны олысьяскӧд став кар-районын. Списокын министръяс, меставывса сӧветъясын депутатъяс, Госсӧвет да Госдумаысь йӧзӧн бӧрйӧмаяс, Федерация Сӧветӧ пырысьяс. Вежоныс сиӧма партиялӧн чужан лунлы. Декабр медводдза лунӧ «Единая Россиялы» тырӧ дас квайт во.

Быд во единороссъяс ордӧ шыӧдчылӧны (квайт) нёль сюрс сайӧ олысь. Найӧ норасьӧны коммунальнӧй овмӧс, киссьӧм керкаясысь вуджӧдӧм вылӧ, керка йӧръяс мичмӧдны корӧны.

Талун медводдза приём нуӧдіс Госсӧветӧн веськӧдлысь Надежда Дорофеева. Сы ордӧ шыӧдчис Эжваын олысь, корис отсавны Рӧштвоса фестиваль нуӧдӧмӧн. Сійӧ мунас январ заводитчигӧн. Гаж котыртысьяс корисны отсавны челядьлы козинъясӧн.

Нӧшта ӧти ань, Лесозаводын олысь, корис отсӧг оланін кузя юалӧм венӧмын. Галина Карелова серти, сылӧн патераын овны дзик оз позь.

— [35]

Надежда Дорофеева кӧсйысис отсавны мытшӧд венӧмын. Медводз сувтӧдны аньӧс оланін бурмӧдӧм вылӧ черӧдӧ. Пасъя, единороссъяс дорӧ позьӧ шыӧдчыны быд лун асланыд кар-районса юкӧнъясӧ.

ВЕЖАВИДЗЫСЬ РЕГИСТРАТУРА

Вӧркутаса поликлиникаын олӧмӧ пӧртӧны «Вежавидзысь регистратура» уджтас. Тайӧ абу сӧмын посводз выльмӧдӧм, но и йӧзӧс примитӧм бурмӧдӧм. Казьтыштам, республикаын видлӧны Россияса дзоньвидзалун реформа подулын выль проект. Тайӧ Комиын мӧд выльмӧдӧм регистратура, медводдзаыс уджалӧ Сыктывдін районын. Уджыс котыртӧма Юралысьлӧн тшӧктӧм серти.

Сӧстӧм жыръяс, мича эмбур, пуклӧсъяс, вежавидзысь регистраторъяс. Черӧдыс электроннӧй, пинясьӧм он кыв некодсянь. Быдӧнлы нимкодь волыны татчӧ.

Мария Совершаева, дзоньвидзалун министрӧс вежысь:

— Коді татчӧ оз во, ставныслы радӧсь. Ставнысӧ пыдди пуктӧмӧн паныдаласны. Медикъясӧс велӧдісны, кыдзи колӧ сёрнитны йӧзкӧд, ӧд ставныс гӧгӧрвоӧны: кӧть кутшӧм оборудованньӧ он сувтӧд, сӧмын йӧз вермасны вежны серпас.

Администратор гӧгӧрвоӧдас быдӧнлы, кыдзи позьӧ веськавны врач дорӧ. Позьӧ гижсьыны пыр жӧ тані либӧ Госуслугаяс сайт пыр. Талун поликлиникаын виччысьӧны выль оборудованньӧ — УЗИ аппарат, код отсӧгӧн позяс бурдӧдны вӧрк.

Игорь Гурьев, Вӧркутаса мэр:

— Дзик выль оборудованньӧ лоас, и ми сэтшӧм радӧсь, мый миянӧдз воис сійӧ. Ӧні позьӧ повтӧг висьмыны — бурдӧдасны пыр жӧ.

Оборудованньӧ выльмӧдан уджтаслӧн доныс нёль да джын миллион шайт. Сьӧм вылӧ весиг вежасны документъяс видзанног. Та могысь лӧсьӧдасны торъя жыр, медым ни ва, ни бус эз тшыкӧд висьӧмъясӧн гижӧда кабалаяс.

Рустам Абзалов, Вӧркутаса поликлиникаын главнӧй врач:

— Регистратура кутас юклыны висьысьясӧс: коді примитӧ сьӧкыда висьысьясӧс, коді примитӧ диспансеризация прӧйдитысьясӧс, медым йӧз эз йӧткасьны, а торъя кабинетъясӧ ветлісны.

«Вежавидзысь регистратура» эм нин и Выльгортын. Выльмӧдасны и Кӧрткерӧсса больнича. Ӧні дасьтӧны выль уджтас «Бережливӧй поликлиника», коді петкӧдас выль тшупӧдӧ врачьяс, лабораторияяслысь удж. Оз нин ковмы котравны кабинетъясӧд.

Татьяна Супрядкина, Ольга Коняева, Ирина Шумихина, Кирилл Нифонтов, «Юрган» телеканал, Вӧркута.

ВЫЛЬ ЧУЖӦМ

Сыктывкарын водзӧ кисьтӧны «Важ оланінысь йӧзӧс вуджӧдӧм» программа серти керкаяс. Карлӧн чужӧмыс выльмӧ. Пӧдрадчик разис да нуис полигон вылӧ Ленин уличысь сюр ӧкмыссё комын кыкӧд вося стрӧйба колясъяс. А сентябрын разьлісны нёль керка. И став олысьыс вуджисны выльлаӧ.

Александр Гонтарь, Сыктывкарса администрацияын ЖКХ юкӧнӧн веськӧдлысь:

— Программаын нелямын кык керка, найӧс аварийнӧйӧн шулісны дас коймӧд – дас сизимӧд воясӧ. Со уджалӧны, кисьтӧны керка. Вуджасны йӧз выльлаӧ. Колис кӧкъямыс керка, кодъясысь колӧ вуджӧдны. Кор оланіныс прӧстмас, ми йӧзӧс вуджӧдам во помӧдз мӧд патераясӧ. Найӧ дасьӧсь нин.

Йӧзӧс важ оланінысь вуджӧдӧм вылӧ республикаса юркарлы вит миллион сайӧ шайт сетлісны. А дас кӧкъямысӧд воӧ — кык пӧв унджык.

ШАНЬ ВЫЛЬ ВО!

Сергей Гапликовлӧн вӧзйӧм «Бур вӧчан во» заводитӧ нин вӧчны кывкӧртӧдъяс. Филармонияса артистъяс кӧсйӧны спектакльясӧн ветлыны регионса быд пельӧсӧ. И петкӧдчӧмыс лоӧ дон босьттӧг. Койгорт районса олысьяс примитісны нин «Асъя кыа» и кывзісны Екатерина Курочкиналысь концерт. Декабрын кытшовтасны кӧкъямыс кар да дас ӧти район. Висьталас Алёна Терентьева.

— [14]

Коми мойдъясысь радейтана геройяс та пӧрйӧ кежалісны Койгортса челядь дорӧ. Бур вӧчӧмторлы сиӧм во налы вежӧрас коляс тайӧ ыджыд гажӧн. «Асъя кыа» ансамбльысь артистъяс дасьтісны спектакль, кӧні вӧлісны и нӧдкывъяс, и ворсӧмъяс. Кӧдзыд Пӧлькӧд аддзысьлыны татчӧ локтісны район пасьталаысь ныв-зон. Сійӧ аслыспӧлӧс паськӧма — кузь пась пыдди малича, юрас пеля шапка, а кокас национальнӧй пими. Ачыс шань да шмонитысь.

Дмитрий Уляшев, «Асъя кыа» сьылӧм да йӧктӧмлӧн канму ансамбльса артист:

— Таво мойдсӧ вӧчим аслыспӧлӧса коми йӧзлӧн преданньӧяс серти. Ме абу Дед Мороз, а Кӧдзыд Пӧль. Миян эм Пера багатыр, Райда, Войтӧв. Эм и  Яг морт, омӧль персонаж. Накӧд ми вӧчим интереснӧй мойд.

Алексей Уляшев радейтӧ ворсны омӧль персонажъясӧс. Артист лыддьӧ, мый найӧ аслысногӧн яръюгыдӧсь.

Алексей Уляшев, «Асъя кыа» сьылӧм да йӧктӧмлӧн канму ансамбльса артист:

— Кор медводдзаысь ворсі Вӧрсаӧс, меным шуисны, мый талунъя челядь нинӧмысь оз повны, вӧчӧй повзьӧдлана грим. Медводдза утренник вылын челядь весиг бӧрдісны.

Талун некод эз бӧрд. Буртор вӧчан воӧ весиг Ягморт шаньмӧ. Сійӧ ворсӧ челядькӧд, сьылӧ да йӧктӧ хороводӧн.

Ксюша Лебедевалӧн талун ӧтпырйӧ кык гаж: Выль во да чужан лун. Нывкалы тырис ӧкмыс арӧс. Татшӧм кыпыда ассьыс чужан лунсӧ Ксюша некор на эз пасйыв.

Ксюша Лебедева, гажлӧн гӧсьт:

— Ме татчӧ аслам Вероника чойкӧд локті. Меным кажитчис йӧктыны хороводын, кажитчис, кор горзім: «Козйӧй, югзьы!»

Гаж вылӧ локтісны эз сӧмын юрсиктын олысьяс, но и район пасьталаысь гӧсьтъяс. Республикаса филармонияысь артистъяс разӧдісны ставныслы чӧскыд козинъяс.

Алёна Мелехина, гажлӧн гӧсьт:

— Зэв мича да кыпыд гаж. Мича костюмъяс, уна козин. Тайӧ челядьлы кажитчӧ.

Верстьӧ йӧзлы дасьтісны торъя программа. Койгортӧ ассьыс сольнӧй концерт вайис Екатерина Курочкина, «Асъя кыа» ансамбльын сьылысь. «Я лечу над Россией» уджтас петкӧдлӧ регионъяслысь культураяс.

— [4]

Юргӧны тшӧтш роч йӧзкостса сьыланкывъяс, романсъяс. Артистка серти, медшӧрыс — восьтыны видзӧдысьяслы сьӧлӧмтӧ.

Екатерина Курочкина, «Асъя кыа» сьылӧм да йӧктӧмлӧн канму ансамбльса сьылысь:

— Бур вӧчан воӧ меным окота козьнавны искусство дон босьттӧг сикт да грездъяслы. Окота мунны ылыс сиктъясӧ, медым сэтчӧс йӧз миянӧс видзӧдлісны. Медым тӧдісны, мыйӧн олӧ республика.

Водзын филармонияса артистъяслӧн нӧшта татшӧм кызь спектакль да концерт. Найӧс петкӧдласны республикалӧн быд пельӧсын тӧлысьӧн. Та вӧсна, шойччӧм вылӧ кадыс некодлӧн абу. Колӧ удитны вайны шань Выль во регионса быд олысьлы.

Алёна Терентьева, Любовь Филиппова, Иван Богомолов, «Юрган» телеканал, Койгорт район.

☼ ☼ ☼

Реклама бӧрын уна выль юӧр, кольччӧй миянкӧд.

ЙӦЗКОСТСА БЮДЖЕТ

Улыс Одӧсса нянь пӧжаланін кӧсйӧ содтыны продукциясӧ кык пӧв. Неважӧн татчӧ вайисны выль эмбур — «Муссон» ротор пач. Ньӧбисны сійӧс «Йӧзкостса бюджет» проект подулӧн. Ышӧдіс котыртны уджтассӧ регионса веськӧдлысь. Ӧнӧдз заводын пӧжалісны нёль пӧлӧс нянь. Выльмӧдӧм бӧрын кутасны пӧжавны социальнӧй нянь. Сійӧ лоас кокни, и доныс та вӧсна лоӧ ичӧтджык.

Елена Ведерникова, пекарняӧн веськӧдлысь:

— Ми ньӧбим пекарня, эмбурыс выль. Проект подулын сетісны витсё кӧкъямысдас сюрс шайт. Уджалысьяс зэв радӧсь, кутам ёна зільны.

Ставнас Сосногорсклы ас вылӧ уджалӧм да видз-му юкӧнлы отсӧг вылӧ сетӧма кык миллион шайт. Отсӧгыс вичмӧма куим бизнеслы. Администрацияын виччысьӧны мӧд во вылӧ заявкаяс.

МАМЪЯСЛӦН ЛУН

Сыктывдін районын кыпыда пасйисны мамъяслысь лун. Котыртлісны ыджыд гаж. Воліс и Госдумаса депутат Ольга Савастьянова. Сійӧ казьтыштіс чукӧртчысьяслы, мый президентӧн вынсьӧдӧма «Челядьдырся кадлы сиӧм десятилетка» нуӧдӧм йылысь индӧд. Сы серти позяс лӧсьӧдны уна выль вӧзйӧм семьяяс дорйӧм серти. Колӧ пасйыны, мый мам лун артмис буретш Комиысь водзмӧстчысь аньяс отсӧгӧн.

— [39]

Концерт бӧрын Ольга Савастьянова кежаліс уна челядя семьяӧ. Ольга да Александр Кановъяс быдтӧны вит кагаӧс. Мӧвпалӧны ас керка йылысь, кодӧс регыдъя кадӧн кӧсйӧны босьтчыны кыпӧдны. Та могысь администрация юксис нин, мый коли нӧшта босьтны стрӧитчӧм вылӧ субсидия.

ШОЙЧЧАМ КОМИЫН

Туристъяслы бизнес ветымын сайӧ петкӧдлысьӧс ӧтувтіс «Отдыхаем в Коми» выставка-ярмарка. Пырӧдчисны сэтчӧ эз сӧмын Комиысь, но и мукӧд регионъясысь, Вӧлӧгда да Архангельскысь. Петкӧдлісны, вӧзйисны ас позянлунъяс, нуӧдісны мастер-классъяс.

Кылӧдчӧм, подӧн ветлӧм, гӧраясӧ кайлӧм — мыйсӧ сӧмын оз вӧзйыны муниципалитетъяс. Луздор со ышӧдӧ туристъясӧс волыны кыйсьыны.

Екатерина Новикова, Луздорса администрацияын уджалысь:

— Унаӧн, дерт, оз на волыны. Но Сыктывкар, Кировысь кежавлӧны гӧсьтъяс. Таво нимӧдім выль этнопарк, эскам, мый сы отсӧгӧн кыскам йӧзсӧ миян ордӧ.

Усинск дасьтіс презентация вылӧ аслас путешествуйтысьяслысь фотографияяс. Медся нималана маршрут — геолог Черновлӧн ветлӧм.

Леонид Скальскӧй, путешественник:

— Эм местаяс, кӧні сьӧкыд мунны. Миян Шаръю ёна нималӧ аслас выннас, кор сэні сувтлан, сы мында вын-эбӧс содлӧ.

Сыктывкарлӧн площадка вылын вӧзйӧны прӧйдитны виртуальнӧй кар кузя. А со тані фотозона. Матысмысь пон воӧ Войпӧль ассьыс кӧръясӧс лэдзӧма вӧля вылӧ.

Войпӧль:

— Кӧръяслы ме сеті шойччӧм вылӧ кад, а вои понъяс вылын, найӧ меным отсасьӧны.

Туризм сӧвмӧдӧмын медшӧр мытшӧдыс — туйяслӧн абутӧм, пасйӧны чукӧртчысьяс. Ӧткымынлаӧдз воӧдчыны дзик он вермы.

Сергей Емельянов, Коми Республикаса культура, туризм да архив делӧ министр:

—  Россияса культура министерство нимтіс республикаӧс, кыдзи сиктса туризм сӧвмӧдан медбур регион. Ме кӧсйыся, мый локтан воын унджык отсӧг вичмӧдам туризм вылӧ буретш сиктъяслы.

Унджык кутасны уджавны сідз шусяна бренд сӧвмӧдӧм вылын. История да легендаыс миян тырмымӧн. Выставка помын юклісны призъяс, медшӧрыс — Маньпупунёр вылӧ ветлӧм.

Татьяна Старцева, вермысь:

— Ме важӧн мӧвпалі Маньпупунёр вылӧ ветлыны, а со верми. Меным тайӧ сэтшӧм бур козин. Верӧс юаліс нин, босьтан пӧ менӧ сьӧрсьыд?

Локтан воын бӧлбанъяс дорӧ воӧдчыны лоас прӧстджык. Сэні лӧсьӧдасны лэбан туй. Сыктывкарсянь самолётӧн позяс воӧдчыны кык часӧн.

Светлана Некрасова, Таисия Жакова, Антон Ворожищев, Дмитрий Ведерников, «Юрган» телеканал.

КӦРЪЯСЛӦН ПАНЙЫСЬӦМ

Вӧркуталысь лун таво йитісны кӧр видзысьяслӧн гажкӧд. Медся сюсь кӧр видзысьяс ордйысисны, и медшӧр козинӧн лоис снегоход. Мый вӧлі медся тӧдчана, водзӧ мунысь репортажын.

— [7]

Войвыв кытшлӧн шӧр изэрд вылын талун комын кӧра-доддя. Позьӧ шуны, лэбалӧны. Веськӧдлӧны мужичӧяс да аньяс, медся кужысь да повтӧм йӧз. Унджыкыс татшӧм ордйысьӧмын петкӧдчисны унаысь нин. Вӧркутаӧ кӧр видзысьяс чукӧртчылӧны быд во. Гаж водзын карын тупкисны некымын улича. На кузя ветлӧдлісны сӧмын кӧра-доддяяс. Таво тайӧ гажсӧ йитісны Вӧркуталӧн чужан лункӧд. Буретш тайӧ кадӧ помасьӧ начкысьӧм.

Сергей Пасынков, кӧр видзан кооперативӧн юрнуӧдысь:

— Кӧр видзысьяслы нимкодь, мый удж помасис. Чумъяс сулалӧны нин тӧвся йирсянінын. Позьӧ и гажӧдчыны.

Панйысьӧм кежлӧ кӧр видзысьяс дасьтысьӧны сьӧлӧмсянь. Нарты босьтӧны кутшӧмсюрӧ, а со кӧръясӧс сюся бӧрйӧны да во чӧж тренируйтӧны. Ордйысьӧмлӧн вермысь Юрий Хозяинов панъясьӧ сизимӧдысь нин, но сӧмын таво вермис ставнысӧ ордйыны да лоны медся тэрыбӧн. Дона козинысь ключ босьтӧ нимкодьпырысь да пуксьӧ снегоход вылӧ.

— [13]

Сёрӧнджык нин вермысь висьталӧ, кутшӧм сьӧкыда сетчис ордйысьӧм.

Юрий Хозяинов, кӧра-доддя панйысьӧмын вермысь:

— Колӧ видзӧдны, медым кӧръяс эз кольччыны, колӧ пыр тэрмӧдлыны. Кодъяс бурджыка котӧртӧны, найӧс и доддялі. Меным дерт нимкодь, мый шедӧді снегоход.

Войвывса гаж нӧшта нималӧ национальнӧй паськӧмлӧн конкурсӧн. Сэтчӧ пырӧдчӧны аньяс да челядь. Костюмъяс вурӧны асьныс. Торйӧн нин видзӧдысьяс нимкодясьӧны дзолюкъяслӧн ичӧтик паськӧмӧн.

— [13]

Гажлӧн гӧсьтъяс бӧрйӧны вермысьӧс кекӧначасьӧмӧн, а юмовтор да козинъяс вичмӧны ставныслы.

— [7]

Гажлӧн гӧсьтъяс пӧвстын ведомствоясӧн веськӧдлысьяс.

Сергей Емельянов, Коми Республикаса культура, туризм да архив делӧ министр:

— Нинӧм бурджыкыс абу войвывса традицияяс да культураысь, та вӧсна «Доступная Арктика» форум мӧд во ми нуӧдам Войвывлӧн гаж дырйи. Медым суйӧр сайысь воӧм туристъяс вермисны видзӧдлыны, кыдзи олӧны Войвылын.

Та вӧсна мӧд во нин кӧр вылын панйысьӧм дырйи гӧсьтыс лоас тӧдчымӧн унджык. А кӧр видзысьяс йылысь тӧдмаласны и мукӧд регион да странаяс.

Елена Кононова, Любовь Филиппова, Ирина Шумихина, Кирилл Нифонтов, «Юрган» телеканал, Вӧркута.

«ЧУШКАНЗІЛЫ» — 60

Сыктывкарын котыртлісны ыджыд гаж, кодӧс сиисны «Чушканзі» журналлӧн юбилейлы — петаслы квайтымын во. И тайӧ тӧдчана лыдпассӧ гижысьяс пасйӧны зэв кыпыда. Котыртлісны ыджыд выставка, кӧні петкӧдлӧма журналлӧн сӧвман туйвизьыс. А сцена вывсянь юргисны чолӧмалана кывъяс.

Григорий Хатанзейскӧй, «Чушканзі» журналлӧн главнӧй редактор:

— «Чушканзіад» оз вермы лоны енбитӧм морт да. Оз вермы веськавны сэтчӧ йӧзӧдчыны либӧ серпасасьны. Сы вӧсна, мый тайӧ вед и журналистикаын, и  художественнӧй искусствоын зэв аслыспӧлӧс жанръяс, да. Ӧти-кӧ, журналистика боксянь кӧ донъявны, оз ӧд быдӧн вермы гижны фельетонтӧ, серамбана гижӧдтӧ. Художествоа боксянь кӧ, оз быдӧн вермас, быд карикатурист вермӧ лоны художникӧн, художник. Но оз быд художник вермы лоны карикатуристӧн. Вот таын, навернӧ, аслыспӧлӧслуныс.

Надежда Быковская, Республикаын мортлысь правояс дорйысь уполномоченнӧй:

— Ме ӧні гӧгӧрвои, мый сатира и юмор — сійӧ абу пыр серам. И ме лыддя, мый тайӧ уджсӧ, квайтымын вонас мыйта нуӧдіс «Чушканзі», сійӧ донъявны позьтӧм. Донъявны позьтӧм удж. Куим, став Россия пасьтала, куим журнал и колис, коді серам вылӧ лэптӧ ӧнія олӧмсӧ. И ӧти-кӧ. Мӧд-кӧ, весиг «Крокодил» ужӧ нин пагалӧма-кулӧма, а ми ловъяӧсь.

Колӧ содтыны, став карикатураяс, мый петавлісны журналын, вуджӧдасны национальнӧй музейӧ, медым видзны экземпляръяссӧ быдмысь войтырлы.

☼ ☼ ☼

И тайӧ здук кежлӧ миян ставыс. Коді эз вермы видзӧдны выпуск, позяс вӧчны тайӧс юрган.рф сайтысь либӧ Ростелекомлӧн ай-пи телевиденньӧ отсӧгӧн. Став бурсӧ.

Пасйӧд

Текстуйтӧма 2017-12-12. Маджаса Анжелика.