|
|
| (не показаны 232 промежуточные версии 3 участников) |
| Строка 1: |
Строка 1: |
| − | М. Ԏітов.
| |
| − | Кыԇі поԅӧ бурмӧԁны татчӧс скӧт
| |
| − | Реԁактсіјааліс МОЛОԀСОВА М. А.
| |
| − | КОМІ ԊІГА ЛЕԆАН-ІН
| |
| − | Сыктывԁінкар 1928 во
| |
| − | 1500
| |
| | | | |
| − | Кущом міјаан скотным.
| |
| | | | |
| − | Ӧніја татчӧс ԍуртӧм скӧтыԁ міјан (мӧсјас) коркӧ важӧн торјавлӧма — петлӧма фінскеј скӧт-піыԍ, лоӧ сіԇкӧ, ӧԏі рӧԁвужыԍ ӧніја Фінԉаԋԃіјаса скӧткӧԁ, сӧмын аслыс вож-а. Во 40-50-сајын Фінԉаԋԃіјаын * скӧтыԁ вӧлі ӧніја міјанлӧн коԃ-жӧ: ԋӧжјӧ быԁмыԍ — сӧвјаммыԍ; ԍӧктанас ловја-вывԍыс ӧніја міјан скӧтыԍ омӧԉа-жӧ јансавліс, ԁа-і јӧв-выјсӧ ԍетӧ вӧлі сіԇ-жӧ еща. Сіјӧ каԁԍаԋ ӧнӧԇ фінјасыԁ бура мӧвпалӧмӧн јона-ԋін шаԋмӧԁісны — бурмӧԁісны асԍыныс скӧтнысӧ, ӧніја каԁын сеԍԍа, міјан ԋемын, скӧт-помԍыс најӧ боԍтӧны уна јӧв-выј. Во-чӧжнас ӧні налӧн лоӧ 250 веԁра јӧв ӧԏі лыԍтан-мӧслӧн.
| + | {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" |
| − | Сеԍԍа віԇӧԁлам, кытӧнјасын нӧшта ем фінскеј-рӧԁ-вужыԍ петӧм скӧт міјан Сӧвет-Респубԉікајас-паԍтаын. Комі-ӧблаотын ԁа Фінԉаԋ-
| + | |+ <span style="background-color:#FFC0CB">«Ордым»</span> да <span style="background-color:#CCFF00">«Ударник»</span> журналъяслӧн листбок лыд. |
| − | | + | |Наименования на русском языке в бегущей строке |
| − | * Фінԉаԋԃіјаын олӧны коміјаслы рӧԁԋа-јӧз, кор-кӧ важӧн овлӧмаӧԍ ӧтлаын, ӧԏі-вужјыԍ петалӧмаӧԍ.
| + | |Наименования на русском языке для озвучивания |
| − | ԃіјаын-ӧтԁор фінскеј скӧт-пӧвсыӈ-петӧм скӧт ем Мурманскеј губерԋаын, Вӧлӧгоԁскеј губерԋаын, ԋеуна емышт Кареԉскеј автономіјаа респубԉікаын-і.
| + | |Наименования на коми языке в бегущей строке |
| − | Ӧніја фінԉаԋԃіјаса-скӧт-ԍерԏі-кӧ, міјан татчӧс скӧтыԁ абу омӧԉ, абу шыбытана, сӧмын сіјӧс колӧ міјан нӧшта боԍтԍыны бурмӧԁны, колӧ кужны бурмӧԁны і бурмӧԁны куԅаӧн, воыԍ-воӧ, кыԇі вӧчісны фінјас. Секі сеԍԍа, кыԇі ӧні Фінԉаԋԃіјаын, міјан мӧсјасыԁ кутасны ԍетны ӧніја-ԁорыԍ јӧв-выјтӧ унҗык.
| + | |Наименования на коми языке для озвучивания |
| − | Фінскеј скӧтыԁ, коԁ рӧԁыԍ-вужјыԍ паԍкалі і міјан скӧтным, кыԇі сіјӧ віԍталӧма вылынҗык, шаԋ-і сы-тујӧԁ, мыј ԍетӧ бур нӧк-выј, сук јӧв, уна % гос (жір). Шӧркоԃԃем % кајӧ 4,5-ӧԇ. Голланԁскеј ԁа Холмогорскеј скӧт јӧвсӧ, еԍкӧ, ԍетӧны уна-ԁа, налӧн јӧлыс кіԅӧрҗык, госыс ещаҗык — сӧмын 3%-кымын. Сіԇ-жӧ еща госа (%) јӧв, кӧԏ і унҗык, ԍетӧны і мукӧԁ-пӧлӧс мӧсјас.
| + | |- |
| − | Сіԇкӧ, міјан ӧніја мӧсјасыԁ абу омӧԉӧԍ, абу куԉітана, абу еновтана, сӧмын колӧ боԍтԍыны најӧс бурмӧԁны, секі мі вермам кыпӧԁны асԍыным скӧт-віԇана овмӧснымӧс.
| + | |Общество Верба |
| − | Ем-абу міјан-скӧт-піын торја-уна-јӧла мӧсјас.
| + | |Общество Верба |
| − | | + | |Берба котыр |
| − | Татчӧԇ мі ԋеуна тӧԁмалім, кущӧм міјан скӧтным. Ӧні віԇӧԁлам уна-ӧ најӧ ԍетӧны јӧвсӧ. Креԍԏанаыԁ міјан велалӧмаӧԍ омӧԉтны асԍыныс мӧсјассӧ: урӧсӧԍ-пӧ, рӧԁнас омӧԉӧԍ; кущӧм-пӧ сіјӧ мӧс, кор выԉ вајӧм-бӧрын ԍетӧ сӧмын 4 кілограмм (10 пунт) јӧв. Абу сіԇ, абу омӧԉ рӧԁ-вӧсна еща јӧлыԁ. Татчӧс мӧсјасӧс віԁлалӧм-тӧԁмалӧм-ԁырԍа пасјӧԁјас-ԍерԏі колӧ шуны: абу скӧтыс сетӧн мыжа-а, аԍныс креԍԏанаыс, скӧтсӧ віԇыԍјасыс. Агрономјас опыт-вӧчігӧн боԍтавлісны сіјӧ-жӧ мӧсјасӧс креԍԏаналыԍ, сӧмын верԁісны-јукталісны најӧс агрономјас-велӧԁӧм-ног, нормаӧн, быԁ мӧскӧс ԍӧкта-ԍерԏіыс ԁа јӧв ԍетӧм-ԍерԏіыс (опытсӧ вӧчігӧн боԍталӧма вӧлі, торјӧԁалӧма, лыԍтан мӧсјасӧс). Јӧв мӧсјаслӧн тӧԁчӧмӧн вӧлі соԁӧ. Со кыԇі вӧлі соԁӧ јӧлыԁ опыттӧ вӧчігӧн (Віԇӧԁ 6-ӧԁ ԉістбокыԍ лыԁ-пасјассӧ).
| + | |Берба котыр |
| − | Тајӧ пасјӧԁԍыс мі аԁԇам: міјан мӧсјасыԁ, бура верԁіг-јукталігӧн — норма-ԍерԏі, ԁа лӧԍыԁа віԇігӧн, регыԁӧн-і јӧв-ԍетӧмтӧ соԁтӧны. Опытјасԍыс-жӧ аԁԇам нӧшта: лӧԍыԁа (норма-
| + | |- |
| − | ԍерԏі) верԁігӧн јӧлыԁ улӧҗык, ԁонтӧмҗык сувтӧ-ԁај.
| + | |Общество Восход |
| − | Ԍетӧны јӧв Ԁона-ӧ сувтӧ 1 кілогр. јӧв.
| + | |Восход |
| − | Опыт вӧчтӧԇ-креԍԏ.-орԁын Опыт-вӧчӧм-ԁырԍа верԁ.-ногӧн Креԍԏана-ног верԁігӧн Опыт-вӧч.-ԁырԍа верԁігӧн
| + | |Югдандор котыр |
| − | Мӧс 1 ԋ 3,9 кіло 6,8 кіло 11,3 УР 7,8 ур
| + | |Югдандор котыр |
| − | „ 2 № 5,7 " 11,5 „ 9,8 " 5,4 "
| + | |- |
| − | „ 3 № 5,0 " 9,1 „ 10,5 " 4,9 "
| + | |ДОСААФ |
| − | „ 4 № 6,2 " 9,52 „ 10,2 " 5,6 "
| + | |ДОСААФ |
| − | „ 5 № 6,9 " 10,45 „ 9,0 " 4,9 "
| + | |ДОСААФ |
| − | „ 6 № 4,1 " 7,99 „ 10,9 " 5,6 "
| + | |ДОСААФ |
| − | Сеԍԍа віԇӧԁлам, кущӧмҗык јӧлыс татчӧс мӧсјаслӧн. Јӧвсӧ вӧлі віԁлалӧма (анаԉіз вӧчӧма) 150-ыԍ, быԁԍама-пӧлӧс татчӧс креԍԏана-орԁса мӧсјаслыԍ, — тӧԁмалӧма, кымын % гос јӧв-піас. Шӧркоԃԃем прӧчентыс — 4,4, — быԁ 20 пунт јӧлыԍ артмӧ 1 пунт выј, а холмогорскеј мӧслыԍ, коԁі ԋімалӧ уна-јӧлаӧн, 1 пунт выј вӧчны колӧ боԍтны 30 пунт јӧв.
| + | |- |
| − | Емӧԍміјан мӧсјас, јӧв-піас госыс коԁлӧн кајӧ 5%-ӧԇ, вылӧҗык-і, а ӧтка мӧсјаслӧн — 7-ӧԇ. Та-ԍерԏі тыԁалӧ, міјан татчӧс скӧтыԁ абу омӧԉтана, јӧв ԍетӧ бурӧс, чӧскыԁӧс. Креԍԏана-костаԁ ӧні унаӧн-ԋін аԍныс опытјастӧ вӧчӧны. Туруныԍ-ӧтԁӧр картупеԉӧн, пыԅ-соԁтыштӧмӧн, верԁігӧн мӧсјасыс налӧн јӧвсӧ соԁтӧны, унҗык ԍетӧны. Мӧсјассӧ вајӧԁӧны конкурс-вылӧ.
| + | |Дубки |
| − | шӧркост јӧв-мыԁа конкурсӧԇ Гос % Шӧркост јӧв-мыԁа конкурс- ԁырјі Гос % Соԁӧма јӧв — %%
| + | |Дубки |
| − | Мӧс 1 № 10,3 кгр. 4,4 12,8 кгр. 4,45 24,5
| + | |Тупуяс |
| − | „ 2 № 4,3 „ 5,0 6,76 „ 5,0 55,8
| + | |Тупуяс |
| − | „ 3 № 6,2 „ 4,2 9,1 „ 4,2 46,7
| + | |- |
| − | „ 4 № 7.0 „ 3,3 9,58 „ 3,35 36,8
| + | |Женская консультация |
| − | „ 5 № 7,2 „ 3,4 9,57 „ 3.4 32,9
| + | |Женская консультация |
| − | „ 6 № 5,4 „ 4,0 6,78 „ 4,0 25,5
| + | |Аньяслы консультация |
| − | „ 7 № 6,5 „ 4,1 7,5 „ 4,1 15,3
| + | |Аньяслы консультация |
| − | Тајӧ пасјӧԁыс міјанлы бара-жӧ петкӧԁлӧ: бура верԁӧмӧн быԁ мӧс јӧвсӧ соԁтӧ. Тајӧ пасјӧԁсӧ лӧԍӧԁӧма ԍіԅімлун бура верԁӧм-мыԍт, ӧԏі вежонӧн со таԇі соԁӧ мӧскыԁлӧн јӧлыԁ.
| + | |- |
| − | Татчӧс скӧтыԁ віԇана, шогмана, сӧмын колӧ боԍтчыны сіјӧс бурмӧԁны. Кыԇі-нӧ, кущӧм-ногӧн поԅӧ бурмӧԁны скӧттӧ?
| + | |Общество Заря |
| − | | + | |Общество Заря |
| − | Мыј колӧ вӧчны, меԁым татчӧс скӧтӧс регыԁҗык бурмӧԁны.
| + | |Кыа котыр |
| − | | + | |Кыа котыр |
| − | Ӧні мі аԁԇам, абу міјан сещӧм омӧԉ скӧтным, кущӧмӧн мі чајтлім, абу-кӧ-нӧ вывті бур, сетыԍ бара-жӧ абу скӧтыс мыжа. Мыжаӧԍ віԇыԍјасыс, креԍԏанаыс. Скӧттӧ мі віԇам тӧлын ԇескыԁ, кӧԇыԁ, ԉок-ԁука гіԁ-картаын. Унҗыкыслӧн картаыс ывлаыс-коԃ-жӧ кӧԇыԁ. Кызвын картајасын, абу-кӧ быԁын, абу веԍігтӧ ԉаԍԋіыс. Верԁасыԁ таԉаԍԍӧ скӧт-кок-улын, вошӧ кујӧԁӧ. Јукталам тӧлын јукмӧсыԍ-вајӧм ваӧн, шонтытӧг; унҗыкыԍсӧ мӧсјастӧ вӧтлам-на аԍнысӧ ју-ԁорӧ, шор-ԁорӧ, јукмӧс-ԁорӧ. Гожӧмын скӧтыԁ пырҗык јірԍӧ ԉок-вӧра-інјасын, ԋурјасын, кӧні петӧ җебыԋік, ԉок турун. Јірԍӧмыԍ-ӧтԁор гортын ԋе-
| + | |- |
| − | кущӧм соԁтӧԁ-ԍојан ԍетлом& оз овлы. Ԃерт сеԍԍа, скӧттӧ-кӧ кутан віԇны ԁа верԁны кыԇ-ԍурӧ, сіјӧ бур оз ло, — лоӧ шеԋебтӧм, куріԋга, быԁмыны ӧԁјӧ оз вермы, јӧвтӧ кутас ԍетны еща, вајас сӧмын убытка креԍԏаԋіныԁлы.
| + | |Изкар |
| − | | + | |Изкар |
| − | [Ӧтка мӧс ԉаԍԋі]
| + | |Изкар |
| − | | + | |Изкар |
| − | Кыԇі-нӧ поԅӧ бурмӧԁны скӧтсӧ? Меԁ-војԁӧр колӧ бурмӧԁны картајас. Міјан креԍԏаналы сіјӧ-уҗтӧ вӧчны кокԋіԁҗык роч-креԍԏаналы-ԁорыԍ. Вӧрыԁ міјан матын, абу ԁона-ԋі. Быԁ креԍԏаԋін вермас асԍыс картасӧ вӧчны шоныԁа. Тӧԁтӧмысла, гӧгӧрвотӧмысла
| + | |- |
| − | ԇік-ӧԁ креԍԏаԋіныԁ міјан скӧтсӧ кынтӧ картааԁ. Быԁӧн, ме чајта, каԅавлісны, — мыјӧн кутас кӧԇыԁавны, мӧсјаслӧн јӧв чінӧ; кымын кӧԇыԁ, сымын уна колӧ верԁасыԁ скӧтыԁлы-і. Кӧԇыԁ картаыԁ ԁа ԉаԍԋітӧг-верԁӧмыԁ быԁ-во креԍԏаналыԍ кыскӧ уна ԉішнеј верԁас, овмӧсыԁлы-ԉішнеј рӧскоԁ. Сыыԍ-ӧтԁор сеԍԍа пемыԁ гіԁ-картаыԁ ԁа ԉішнеј шоныԁ руыԁ гіԁјасаԁ (гіԁјасыԁ-ӧԁ міјан зев посԋіӧԍ, ԇескыԁӧԍ) зев-жӧ абу бур скӧтыԁлы, торкӧны сылыԍ ԇоԋвіԇалунсӧ. Быԁ креԍԏаԋінлы колӧ тӧԁны: бура верԁӧмыԍ-јукталӧмыԍ-кынԇі, скӧтыԁлы колӧ лӧоӧԁны нӧшта југыԁ-олан-ін, шоныԁ-ін, ԁај меԁым лолавнысӧ гіԁ-картааԁ налы ез вӧв ԍӧкыԁ. Кор креԍԏаԋін лӧԍӧԁас скӧтлы кыпыԁ, шоныԁ, југыԁ гіԁ-карта, сіјӧ вӧчас меԁ-ыҗыԁ-ԍурӧса уҗсӧ асԍыс скӧтсӧ бурмӧԁӧм-куԅа.
| + | |Общество Искра |
| − | | + | |Общество Искра |
| − | Кыԇі бӧрјыны бур, уна-јӧла мӧс ԁа бур-рӧԁ ӧшкӧс.
| + | |Бикинь котыр |
| − | | + | |Бикинь котыр |
| − | Мӧстӧ бӧрјігӧн оз ков віԇӧԁны, ԍӧԁ аԉі јеҗыԁ сылӧн гӧныс, ԍера аԉі віԅа, колӧ бӧрјыны јӧв-ԍетӧм-ԍерԏі. Куш ортсі-міча-вылӧ віԇӧԁӧмӧн ԋінӧм оз артмы. Меԁԍа јона колӧ
| + | |- |
| − | | + | |Общество Кедр |
| − | тӧԁмӧԁны, уна-ӧ сіјӧ вермас јӧв ԍетны. Сӧмын секі міјан скӧт-бурмӧԁан уҗыԁ мунас воԇӧ, кутам-кӧ тӧԁны јӧвлыԍ мыԁа, уна-ӧ ԍетӧны міјан мӧсјас. Сіјӧс вермас тӧԁмавны быԁ креԍԏаԋін, јӧвлыԍ мыԁасӧ пасјалӧмӧн, лыԁ-вылӧ боԍтӧмӧн, быԁ мӧслыԍ торјӧн. Быԁ-лун-кӧ он ԍаммы, тӧлыԍнас, шуам кӧԏ, кујімыԍ. Пасјавны поԅӧ со кыԇі:
| + | |Общество Кедр |
| − | 1. Мӧслӧн ԋім (шуам Гӧрԁаԋ).
| + | |Сус пу котыр |
| − | 2. Кымыныԍ кукаԋаԍлӧма.
| + | |Сус пу котыр |
| − | 3. Кущӧм ӧшлӧн (баԏыс).
| + | |- |
| − | 4. Кущӧм мӧслӧн (мамыс).
| + | |м.Лесное |
| − | 5. Пӧрӧԁаыс.
| + | |местечко Лесное |
| − | 6. Кущӧм рӧԁвужыԍ.
| + | |Вӧршӧрса |
| − | 7. Кор кукаԋаԍыс& меԁ-бӧрјаԍыс.
| + | |Вӧршӧрса |
| − | 8. Кор нӧјтчӧԁӧма
| + | |- |
| − | 9. Кущӧм ӧшкӧԁ.
| + | |Мелькомбинат |
| − | Тӧлыԍ Мӧс ԋім
| + | |Мелькомбинат |
| − | 5 лун.
| + | |Мелькомбинат |
| − | 15 лунӧ
| + | |Мелькомбинат |
| − | 25 лунӧ
| + | |- |
| − | асыв
| + | |п.Лазурное |
| − | рыт
| + | |поселок Лазурное |
| − | став
| + | |Лӧзвадор о. |
| − | асыв
| + | |Лӧзвадор овмӧдӧмин |
| − | рыт
| + | |- |
| − | став
| + | |Пекарня |
| − | асыв
| + | |Пекарня |
| − | рыт
| + | |Пӧжасянін |
| − | став
| + | |Пӧжасянін |
| − | Тӧлыԍнас ставыс
| + | |- |
| − | Кущӧм верԁас.
| + | |пов.на Мырты-Ю |
| − | | + | |Поворот на Мырты-Ю |
| − | I
| + | |Мыртыю туйвож |
| − | сл
| + | |Мыртыю туйвож |
| − | ас
| + | |- |
| − | о«
| + | |Общество Ручеек |
| − | го
| + | |Общество Ручеек |
| − | сл
| + | |Шор котыр |
| − | X
| + | |Шор котыр |
| − | О:
| + | |- |
| − | Кор креԍԏаԋіныԁ аслас овмӧсын кутас таԇі гіжавны-пасјавны тӧлыԍ-піын 3-ыԍ, сіјӧ кутас тӧԁны, кущӧм мӧс ԍетӧ јӧвсӧ унҗык. Сыыԍ ӧтԁор кутас тӧԁны-&кущӧм мӧскӧс кущӧм ӧшкӧԁ і кор нӧјтчӧԁӧма. Тајӧ зев колантор. Таԇі колӧ быԁ креԍԏаԋінлы вӧчны. Тӧԁны-кӧ кутан, кущӧм мӧс бурҗык, јӧлаҗык, ԁа коԁӧс бурҗык ӧшкӧԁ нӧјтчӧԁӧма, кужан коԉӧԁны-торјӧԁны быԁтынытӧ бурҗык ӧшпіӧс-жӧ, бурҗык кукаԋӧс. Лыԍтігӧн мӧслыԍ јӧв-мыԁасӧ лыԁ-вылӧ боԍтӧмыԁ, пасјалӧмыԁ — ыҗыԁ, бур уҗ, зев колантор скӧт-віԇана-овмӧсын. Кукӧс, ӧшпіӧс-ԉі быԁтӧм-вылӧ торјӧԁны колӧ бурҗык, јӧлаҗык мӧслыԍ, бур ӧшԍаԋ лоӧмӧс-ԁа. Сӧмын секі мі веԍкалам веԍкыԁ туј-вылӧ, сіԇӧн вермам бурмӧԁны асԍыным скӧтнымӧс, овмӧснымӧс.
| + | |Сыктывкарский фанерный завод |
| − | Ӧні віԇӧԁлам, кущӧм колӧ лоны јӧла, бур мӧслы ԁа бур ӧшлы.
| + | |Сыктывкарский фанерный завод |
| − | Мӧскыԁ меԁ вӧлі куԅ-гырка. Кымын куԅ гырка, сымын мӧскыԁ бур. Уна-јӧла мӧслӧн колӧ лоны ыҗыԁ (абу-жӧ-ӧшалан-а) јон кынӧм, меԁым сетчӧ верміс тӧрны унҗык ԍојан, верміс ԍојаныс бурҗыка ізԍыны. Вӧраыс меԁ вӧлі ыҗыԁ, јон, ԋебыԁ. Сен меԁ вӧлі бура тӧԁчӧны јӧв-сӧн-
| + | |Сыктывкарса фанера вӧчанін |
| − | јасыс, — сеті вір-сӧнјасԍаԋыс локтӧны сещӧм коланторјас, мыјыԍ артмӧ јӧлыс. Лыԍтӧм-бӧрын вӧраыс меԁ чінӧ, ԉічалӧ; ԋоԋјаслы вӧраын колӧ лоны гырыԍҗык, ӧтгырԍа-костаӧԍ мӧԁа-мӧԁԍыс. Гӧглаԋ муныԍ јӧв-сӧнјаслы колӧ лоны гырыԍӧԍ, сӧнјас-помаԍан-інас, кӧні најӧ пырӧны кынӧм-пыщкӧ, колӧ лоны руԅ-коԃ, — сіјӧ тӧԁчӧ кі-улаԁ. Кымын јона тӧԁчӧ сіјӧ руԅыс, сымын бурӧн лыԃԃыԍԍӧ мӧскыԁ.
| + | |Сыктывкарса фанера вӧчанін |
| − | Морӧс јӧла-мӧслӧн колӧ лоны паԍкыԁ ԁа җуҗыԁ. Ыҗыԁ-морӧса мӧскыԁ ԇоԋвіԇаҗыкӧн лыԃԃыԍԍӧ. Мӧстӧ бӧрјігӧн колӧ віԁлавны меԁ-бӧрја ԁа сы-воԇвывса орԁлы-костсӧ. Кымын ыҗыԁ сіјӧ кык орԁлы-костыс, сымын бур, сымын јӧлаҗык мӧскыԁ. Кокјасыс мӧскыԁлӧн меԁ вӧлі лӧԍыԁа сулалӧны, — бӧрԍаԋ ԁа воԇԍаԋ віԇӧԁігӧн веԍкыԁӧԍ, меԁ ез вӧвны маты-коста піԇӧсјасыс. Јӧла-мӧслӧн кучік колӧ лоны вӧсԋіԁ, гӧн ԋебыԁ& јурыс, гоԉаыс куԅ; заԁјыс паԍкыԁҗык, гырыԍ-лы-ԍера (сещӧм мӧскыԁ кокԋіԁҗыка кукаԋаԍӧ). Коԁ-ԍурӧ шуӧны, лыԍтан мӧслӧн-пӧ колӧ лоны куԅ бӧж, — сы-сајын ԋінӧм абу. Меԁԍасӧ-нӧ — меԁ мӧскыԁ вӧлі ԇоԋвіԇа, сіјӧ меԁԍа колӧ тӧԁмавны мӧстӧ бӧрјігӧн, віԁлалігӧн. Оз ков вунӧԁны: уна-јӧла-мӧсјас-пыщкын емӧԍ і віԍыԍ-мӧсјас. Мӧсја-
| + | |- |
| − | сыԁ-ӧԁ віԍлӧны чакоткаӧн-і туберкуԉозӧн.
| + | |ул.Зои Космодемьянской |
| − | [Јӧла мӧслӧн вӧра.]
| + | |улица Зои Космодемьянской |
| − | Ԇоԋвіԇа мӧс сӧмын вермас ԍетны чӧскыԁ, сӧстӧм јӧв ԁа ԇоԋвіԇа, јон рӧԁ.
| + | |Зоя Космодемьянская ул. |
| − | Сеԍԍа віԇӧԁлам, кущӧм колӧ лоны бур-рӧԁа-ӧшлы.
| + | |Зоя Космодемьянская улича |
| − | Меԁ-војԁӧр, меԁым ӧшлӧн вӧліны бур баԏ-мам. Меԁ сылӧн мамыс вӧлі уна-јӧв-сетан-рӧԁыԍ. Сеԍԍа меԁ ӧшкыԁ вӧлі јон тушаа, паԍкыԁ ԁа җуҗыԁ морӧса, меԁым ез вӧв куԅ-кокјаса. Мышку-вылыс меԁ вӧлі веԍкыԁ, абу лајкја-коска, заԁјасыс паԍкыԁ. Кокјасыс, бӧрԍаԋ ԁа воԇсаԋ віԇӧԁігӧн, колӧ лоны веԍкыԁӧԍ, піԇӧсјас меԁ ез вӧвны матын-костаӧԍ. Коԉкјасыслы колӧ лоны ӧтгырԍа, абу посԋіԁ. Јурыс меԁ ез вӧв мӧсјаслӧн-коԃ; вывті ыҗыԁ — бука-пԉеша, кыԇ шуӧны оз-жӧ ков-а. Кучікыс меԁ вӧлі топыԁ ԁа җеԋыԁ-щӧкыԁ гӧна.Сеԍԍа ӧшкыԁ меԁ вӧлі збој, гажа ԁа рам. Тушаыс віԇӧԁнысӧ меԁ вӧлі быԁлаті лӧԍыԁ-стаԏа. Ӧштӧ ԋӧбігӧн колӧ јуваԍны, тӧԁмавны рӧԁсӧ, — меԁым баԏ-мамыс сылӧн вӧлі бур-рӧԁвужыԍ. Колӧ тӧԁмавны, уна-ӧ лыԍтӧ вӧлі јӧвсӧ мамыс; кущӧмҗык јӧлыс, уна-ӧ јӧлас госыс. Бур ӧш ԋӧбны ԍӧмтӧ оз ков жаԉітны, уна ԍӧм-мунӧм-понԁа ԋӧбӧмыԍ оз ков ԁугԁыны. Бур ӧшкыԁ регыԁ вештас асԍыс јурԁонсӧ, вајас креԍԏаԋіныԁлы уна бур, ыҗыԁ пӧԉза.
| + | |- |
| − | | + | |ул.Комарова |
| − | Кыԇіҗык колӧ нӧјтчӧԁны мӧскӧс.
| + | |улица Комарова |
| − | | + | |Комаров ул. |
| − | Міјан вывті-томԍаԋ нӧјтчӧԁӧны мӧсјастӧ, тыр-вір-јајӧ вотӧԇ, кор најӧ быԁмӧны-на, мукӧԁ-ԁырјіыс арӧс-тыртӧԇыс, тӧлыԍ 8 — 9-ӧн. Сы-понԁа налӧн сувтӧ, торкԍӧ быԁмӧмыс. Сещӧм том тыра-мӧсјасыԁ омӧԉтчӧны: колан-торјасыс, коԁјас колӧны аслыныс, мӧсјасыслы быԁмынысӧ, мунӧны щӧщ пыщ-піыслы. Сы-понԁа том мӧсјасыԁ кукаԋаԍӧм-бӧрын омӧԉтчӧны, лоӧны шеԋебтӧмӧԍ, сполнеј-тушаӧ оз воны ар 4 — 5-ӧԇ. Лӧԍыԁа віԇӧмӧн ԁа бура верԁӧмӧн-јукталӧмӧн татчӧс мӧслы колӧ воны сполнеј-тушаӧ, тыр вір-јајӧ 2 — 3 воӧн. Кор-ԍурӧ нӧјтчӧԁӧм-сајын ԁа сы-понԁа кор-сурӧ кукаԋаԍӧм-сајын јона ем мӧслӧн јӧв ԍетӧмыԁ. Кукаԋ-вывԍаԋ мӧскӧс поԅӧ нӧјтчӧԁны сӧмын 1 1/4 — 2 арӧн. Ԃерт, колӧ шуны, ӧш-корԍӧмыԁ мӧсјаслӧн овлӧ і томӧнҗык, сӧмын ӧшкӧс оз-на ков секі вајӧԁны налы, колӧ ԋужӧԁчыны мӧԁ-пӧрја корԍыԍӧм-помӧԇ. Вајлытӧм мӧсјастӧ (кук-мӧсјасӧс), гырыԍ мӧсјасӧс-і кукаԋаԍӧм-бӧрын колӧ нӧјтчӧԁны (вајлыны ӧшкӧс) мӧԁԍа, којмӧԁԍа корԍыԍӧм-ԁырјіныс Сӧмын, оз первојјаԍаԋыс. Ԍорԍа-нӧјтчӧԁӧмӧн
| + | |Комаров улича |
| − | кукаԋаԍӧм-бӧрын мӧсјасыԁ ԁырҗык лыԍтӧны, регыԁҗык сулалӧны (овлӧны-ӧԁ мӧсјас, сулалӧны 4 — 5 тӧлыԍӧԇ). Щӧкыԁа кукаԋаԍӧм-понԁа мӧсјасыԁ јона омӧԉтчӧны, јӧлыс налӧн пыр-ӧтарӧ чінӧ. Ԃерт, таԇітӧ нӧјтчӧԁны поԅӧ, кукаԋаԍӧмыс кор мунӧ бурӧщ-каԁӧ: меԁ-воԇԇа корԍыԍӧмыс кор овлӧ тӧлыԍ-мыԍԏі кукаԋаԍӧм-бӧрас. Оз щӧктыны нӧјтчӧԁны мӧстӧ 2 — 3 тӧлыԍыԍ воԇ кукаԋаԍӧм-бӧрас. Вывті-ԁыр ԋужӧԁчыны нӧјтчӧԁӧмыԍ оз-жӧ ков. Мукӧԁ-ԁырјі мӧскыԁлӧн корԍыԍӧмыс омӧԉа тӧԁчӧ. Колӧ ԍуԍҗыка віԇӧԁны, меԁым сіјӧ оз коԉ тӧԁлытӧг, нӧјтчытӧг. Он-кӧ каԅавлы корԍыԍӧмсӧ, каԁыс-кӧ коԉӧ нӧјтчытӧг, мӧскыԁ вермас коԉны тырԍавтӧг. Кор мӧс-гӧгӧр-ԁӧԅӧрітыԍ-чајтӧм-ԍерԏі кӧлӧ-ԋін мӧслы нӧјтчыны, секі јонҗыка колӧ сы-бӧрԍа віԇӧԁны. Мӧскыԁ нӧјтчӧ кукаԋаԍӧм-бӧрас лун 24 — 28-мыԍԏі. Секі-кӧ нӧјтчӧԁӧм мӧс оз тырԍав, мӧԁыԍ нӧјтчӧ лун 16 — 29-бӧрын, кысԍӧ сіԇі 24 — 36 часӧԇ. Мӧскыԁлӧн кукаԋаԍан каԁыс — нӧјтчӧԁан-каԁ-сајын. Мӧскыԁ кукаԋсӧ (пыщпісӧ) новлӧԁлӧ 249 — 300 лун, шӧркоԃа — 285 лун (91/2 тӧлыԍ). Арын ԁа тӧлын кукаԋаԍӧм мӧсјас бурҗыкӧԍ, унҗык ԍетӧны јӧвсӧ: ӧԏікӧ, унҗык јӧв-ԍетан-каԁыс
| + | |- |
| − | лоӧ кыкыԍ, — ӧтчыԁ кукаԋаԍӧм-бӧрас, мӧԁыԍ тулыснас, веж-турун-вылын, вӧԉа-вылын, — мӧԁкӧ, јӧлыԁ тӧвнаԁ ԁонаҗык. Меԁԍа омӧԉ кукаԋаԍан-каԁ — тулысын (апреԉ, мај тӧлыԍын). Кукаԋаԍан каԁыԁ мӧскыԁлӧн нӧјтчӧԁӧм сајын, кыԇі ԁа кор сіјӧс нӧјтчӧԁан. Міјан мӧсјасыԁ гожӧмын, луԁӧ-ветлігӧн, нӧјтчӧны ԋекытчӧ-шогмытӧм ӧшјаскӧԁ, вывті-томјаскӧԁ, посԋіјаскӧԁ, урӧсјаскӧԁ. Мӧсјасӧс нӧјтчӧԁны, бур-ногӧн-кӧ, најӧ оз-на тујны, сещӧм ӧшјаснаԁ мӧсјасыԁ сӧмын щыкӧны. Таԇі вӧлі важыԍаԋ, сіԇі-жӧ і ӧні, — креԍԏана омӧԉа тӧжԁыԍӧны ӧшјас-понԁа, оз торјӧԁны сещӧм шогмытӧм ӧшјассӧ, Мӧсјасӧс луԁӧ-леԇігӧн, тулысын, ӧтка-ӧтка креԍԏана, шуам-кӧԏ, і тӧжԁыԍӧны нӧјтчӧԁны асԍыныс мӧсјассӧ бурҗык ӧшјаскӧԁ-ԁа, сещӧм ӧшпіјасыс торкӧны. Омӧԉ-ӧшјаскӧԁ-нӧјтчӧԁӧм мӧсјасыԁ вајӧны омӧԉ кукаԋјасӧс, скӧт-рӧԁыԁ сіԇнаԁ пыр омӧԉтчӧ.
| + | |ул.Первомайская |
| − | Кытчӧԇ вӧԉа-вылын кутасны нӧјтчыны мӧсјас, кытчӧԇ мӧс-чукӧрын ӧтсор кутасны ветлыны быԁԍама-омӧԉ ӧшјас, ӧшпіјас, кытчӧԇ тащӧм нӧјтчӧԁан-ногсӧ креԍԏана аԍныс ӧтвылыԍ оз бырӧԁны (начкавны, коԇны омӧԉік, посԋіԃік ӧшпіјассӧ), — скӧтӧс-бурмӧԁан-
| + | |улица Первомайская |
| − | уҗыԁ міјан воԇӧ оз вешјы. Креԍԏаналы колӧ бур ӧшјассӧ віԇны кіын, на-ԁінӧ сеԍԍа і вајӧԁлыны мӧсјасӧс нӧјтчіганыс. Секі креԍԏаԋіныԁлы поԅас нӧјтчӧԁны асԍыс мӧссӧ кущӧм-колӧ ӧшкӧԁ, аслас-бӧрјӧм-ԍерԏі. Секі поԅӧ віԇны ещаԋік ӧш, тырмӧԁны унҗык мӧслы. Бур-ӧшкыԁ кіын-кутігӧн вермӧ тырԍӧԁны 50 — 75 мӧскӧԇ. Кор ӧшкыԁ вӧԉа-вылын ачыс вӧтлыԍӧ мӧсјас-бӧрԍа, сіјӧ вермас нӧјтчӧԁны сӧмын 30-40 мӧс.
| + | |Первомай ул. |
| − | Сіԇкӧ, скӧтлӧн бурлуныс, уна-јӧв-ԍетӧмыс јона ем нӧјтчӧԁӧм-сајын, нӧјтчӧԁны-кужӧм-сајын. Тајӧс бара-жӧ колӧ тӧԁны креԍԏаналы, кӧсјӧны-кӧ најӧ бурмӧԁны, скӧтнысӧ.
| + | |Первомай улича |
| − | | + | |- |
| − | Тыра-мӧскӧс ԁӧԅӧрітӧм, верԁӧм.
| + | |Човские Зори |
| − | | + | |Човские Зори |
| − | Мӧстӧ оз ков лыԍтыны сувтӧԁлытӧг кукаԋаԍӧмԍаԋ — кукаԋаԍӧмӧԇ (коԁ-ԍурӧ креԍԏана-орԁын емӧԍ мӧсјас, јӧвсӧ ԍетӧны сувтлытӧг, кукаԋаԍӧмԍан& — кукаԋаԍӧмӧԇ). Таԇі лыԍтӧмыԁ абу бур кукаԋыслы-ԋі, аслыс мӧскыслы-ԋі. Мӧскыԁ ещаҗык кутас лыԍтыны јӧвсӧ мӧԁыԍ, кукаԋаԍӧм-бӧрас. Лыԍтан-каԁтӧ мӧскыԁлыԍ колӧ лыԃԃыны 300 лун, сулӧԁны колӧ 6 — 8 вежон; первојыԍ кукаԋаԍӧм-бӧрын мӧстӧ колӧ сулӧԁны 3 тӧлыԍӧԇ.
| + | |Човса кыа |
| − | [Мӧс вӧраын вір сӧнјас]
| + | |Човса кыа |
| − | Ԍорԋітыштам сеԍԍа мӧскӧс тыра-ԁырјі верԁӧм ԁа лыԍтӧм-јылыԍ. Креԍԏанаыԁ мӧстӧ верԁӧм-јылыԍ тӧжԁыԍӧны омӧԉа. Верԁӧны куш турунӧн, ԁај сіјӧ пыр омӧԉҗыкнас, іԇасӧн-ԁа, ԋінӧм соԁтытӧг, коснас. Мукӧԁ-пӧлӧс, нурјаҗык, верԁас ещаыԍ соԁтывлӧны. Ӧні коԁԍурӧ креԍԏана-костыԍ кутісны-жӧ-ԋін туруныԍ ԁа іԇасыԍ ӧпріч, верԁны скӧттӧ картупеԉӧн, мӧс-ԍоркԋіӧн-ԁа, каԅалісны-ԋін сещӧм верԁасјасыԁлыԍ бурсӧ, — воыԍ-воӧ унҗык понԁісны вӧԃітны картупеԉтӧ, мӧс-ԍоркԋітӧ-ԁа (турԋепс). Сӧмын најӧ оз-на бура тӧԁны, кыԇі колӧ сещӧм торјассӧ віԇны тӧлын. Кужтӧмысла сеԍԍа унаыԍ картупеԉыԁ ԁа мӧс-ԍоркԋіыԁ щыкԍӧ: сіԍмӧ, кынмӧ. Сіԍмӧм, кынмалӧм картупеԉӧн ԁа ԍоркԋіӧн мӧстӧ верԁны зев абу бур, нӧшта-ԋін ԉок, кор мӧскыԁ тыра. Кынмавлӧм-картупеԉнаԁ мӧстӧ верԁны колӧ со кыԇі: верԁтӧԇыс сіјӧс оз ков сывԁыны, ԍетігас сӧмын колӧ сывԁыны, сеԍԍа вунԁавны ԁа шонтыштны. Бакшаԍӧм, нырԍалӧм картупеԉӧн тыра-мӧстӧ верԁны абу-жӧ бур. Ӧз поԅ ӧтпырјӧн мӧслы ԍетны і вывті уна картупеԉ. Тыра-мӧслы оз поԅ ԍетны туԍа-ԋаԋ, пыԅ, кыԁ, понԁӧмаӧԍ-кӧ најӧ щыкԍыны: бакшаԍны-ԉі, чужны-ԉі. Ужпіԋӧԍ іԇасӧн оз-жӧ
| + | |- |
| − | поԅ верԁны. Меԁԍа бур тыра-мӧстӧ верԁны, іԇасыԍ ԁа туруныԍ-отԁӧр, ещаԋікаӧн бур-пӧтӧс верԁасјасӧн, ԋеуна ԍетыштлыны щӧщ картупеԉ ԁа ԍоркԋі.
| + | |школа искусств |
| − | Быԁ креԍԏаԋінлы колӧ тӧжԁыԍны, меԁым кукаԋыԁ вӧлі ԇоԋвіԇа, меԁ сыыԍ лоі бур, уна-јӧла ԁа ԇоԋвіԇа мӧс. Быԁ креԍԏаԋінлы колӧ тӧԁны со мыј: кукаԋаԍӧм-воԇвылын тӧлыԍӧн-җынјӧн — кык тӧлыԍ-кежлӧ ԁугԁыны лыԍтӧмыԍ, сувтӧԁны мӧссӧ. Секі кукаԋаԍӧм-бӧраԁ мӧскыԁ јонҗыка кутас лыԍтыны јӧвтӧ, ԁај кукјыс лоӧ бурҗык, ԇоԋвіԇаҗык. Мӧскыԁ-кӧ јӧвсӧ ԍетӧ пыр кукаԋаԍӧмԍаԋ-кукаԋаԍӧмӧԇ, лыԍтӧмԍыԁ коло ԁугԁыны вочасӧн, вӧԉӧју: лыԍтӧны-кӧ вӧлы& лун-кежлӧ кујімыԍ, кымынкӧ лун-мыԍԏі кыкыԍ, сеԍԍа ӧтчыԁ лун-кежлӧ, сы-бӧрын ԁугԁыны ԇікӧԇ.
| + | |школа искусств |
| − | Картупеԉ, ԍоркԋі, пыԅа ԁа мукӧԁ-пӧлӧс-нурја, пӧтӧс-верԁасјас ԍетавны пыр ещаԋікӧн; кукаԋаԍіг-кежас сещӧм верԁасјассӧ ԍетӧмыԍ ԁугԁыны сеԍԍа ԇікӧԇ. Кукаԋаԍӧм-бӧрас, лун 3 — 4-мыԍԏі, завоԃітны бӧр, ԋеунаӧн первојсӧ, ԍетны нурја — пӧтӧс верԁасјас, луныԍ-лун ԍетан-мыԁасӧ соԁтыны тырмӧԇ. ԁруг-кӧ уна соԁтӧма лоӧ верԁастӧ, мӧскыԁ вермас віԍмыны. Јуктавны мӧскӧс колӧ сӧстӧм ваӧн,
| + | |искусство школа |
| − | ваыс меԁ вӧлы шоныԁ, керкаын віԇӧм (10 — 12° ԏемператураа). Кукаԋаԍтӧԇыс бӧрја 3 лунсӧ јуктавны колӧ ещажык, кукаԋаԍӧм-бӧрын час 12 јуктавны оз ков, сеԍԍа јунысӧ ԍетны ещаԋікӧн, пыр соԁтӧмӧн, лун 3-4-бӧрын завоԃітны јуктавны прамеја.
| + | |искусство школа |
| − | Мӧсјастӧ колӧ віԇны сӧстӧма, вежон-пыщкын ӧтчыԁ-кӧԏ весавны. Мӧсјасӧс весалӧмыԁ міјан креԍԏана-костын веԍіг оз вӧчԍы. Картатӧ воԉсавны колӧ міча-кос іԇасӧн, воԉсавны кыԇ-мыј поԅӧ унҗык. Тӧлын мӧсјастӧ колӧ леԇлывны ывлавылӧ, меԁ најӧ ветлӧԁлыштасны — песԍыштасны. Міјан унҗыкыс віԇӧны тӧвбыԁ леԇлывтӧг.
| + | |- |
| − | Кор мі кутам мӧсјастӧ бура ԁӧԅӧрітны: тырмӧԇ, пӧттӧԇ верԁны, пеԉка віԇны, шоныԁ картаын, каԁын бур-ӧшкӧԁ нӧјтчӧԁны, тӧлын леԇлывны вӧԉа-вылӧ, сулӧԁны (лыԍтытӧг) 1 — 2 тӧлыԍ, — кукаԋјасыԁ міјан лоӧны шаԋӧԍ, ԇоԋвіԇаӧԍ, наыԍ сеԍԍа лоӧны бур, уна-јӧла мӧсјас.
| + | |МФЦ |
| − | Выԉ-вајӧм-мӧскӧс, вӧраыс лыԍтӧм-костас меԁ оз тыр јӧвнас, колӧ лыԍтыны унҗыкыԍ луннас (кујімыԍ-ԋоԉыԍ), вӧрасӧ топјӧԁлыштны, — меԁԍа-ԋін первој-кукја том мӧсјасӧс. Выԉвајӧм-мӧстӧ колӧ јона бура ԁӧԅӧрітны.
| + | |МФЦ |
| − | Віԇны шоныԁ, југыԁ, прӧст, косӧԁ, пеԉк картаын. Ԁурка-віԇӧмԍыԁ мӧскыԁ, кукаԋыс-і вермасны віԍмыны быԁԍама віԍӧмнас.
| + | |УМШ |
| − | Пемыԁлун-понԁа, велӧԁчытӧмла комі креԍԏана омӧԉа-на кужӧны скӧтнысӧ ԁӧԅӧрітны, сы-понԁа сеԍԍа скӧт-помԍыԁ бурсӧ еща-жӧ-і боԍтӧны.
| + | |Уна мога шӧрин |
| − | | + | |- |
| − | Кукаԋӧс віԇӧм ԁа быԁтӧм.
| + | |Рынок |
| − | | + | |Рынок |
| − | Кукаԋлӧн, ӧшпілӧн бура-быԁмӧмыс ічӧт-вывԍаԋ, чужӧмԍаԋыс віԇӧм-ԁӧԅӧрітӧм-сајын. Унҗыкыԍсӧ-на міјан креԍԏанаыԁ кукјастӧ быԁтӧм-вылӧ віԇӧԁӧны важ-моз, пыԃԃі-пуктытӧг. Омӧԉа віԇӧмысла сеԍԍа веԉуна кукаԋ кулӧ быԁ во, унаӧн на-піыԍ оз воны тыр-вір-јајӧ ар 4 — 5-ӧԇ. Ԁӧԅӧрітны кужтӧмла міјан скӧтыԁ наԇӧн быԁмӧ, сӧвјаммӧ, посԋіԁа быԁмӧ. Креԍԏана сетыԍ мыжалӧны скӧт-пӧрӧԁасӧ; шуӧны, колӧ-пӧ татчӧс скӧт-рӧԁыԍ летчыԍны, суԇӧԁны мӧԁ-пӧлӧс пӧрӧԁа, бурҗыкӧс. Сӧмын-ӧԁ, омӧԉа-кӧ віԇан скӧттӧ, кӧԏ нӧшта бур-пӧрӧԁа, уна лӧԍӧԁ јӧв сіјӧ оз кут ԍетны. Віԍталім-ԋін-тај, міԍа, міјан ԍуртӧм комі мӧсјас-костын емӧԍ уна-јӧла мӧсјас. Міјанлы колӧ бурмӧԁны скӧтӧс верԁӧм, быԁтан-ног, ԉуч-
| + | |Рынок |
| − | кіҗык најӧс ԁӧԅӧрітны, меԁԍа-ԋін посԋіјассӧ, быԁмыԍјассӧ, — скӧтыԁ секі лоӧ мӧԁ.
| + | |Рынок |
| − | Сеԍԍа міјанлы колӧ тӧԁны, кыԇі, еԍкӧ, бурҗыка быԁтыны кукјасӧс. Ме-ногӧн, меԁԍа бур ԁа поԅана кукјастӧ быԁтыны мам-ԁінас. Ӧԏікӧ, мам-ԁінын быԁмігӧн кукаԋыԁ ачыс ԋоԋалӧ мамыслыԍ сӧстӧм, чӧскыԁ јӧв. Мамԍыс-торјӧн віԇігӧн, ԁозмукјаснаԁ ԁурка вӧԃітчӧмӧн унҗыкыԍсӧ креԍԏанаыԁ аԍныс віԍмӧԁӧны кукаԋтӧ, — гырк-пыщкӧсыс, ԍув-рушкуыс сылӧн зев рыж, ԋајт-ԁозјыԍ-кӧ јукталан, верԁан, кынӧмыс сылӧн вермас віԍмыны. Мӧԁ-кӧ, міјан картајасын абу-на торја кук-быԁтан-інјас, кӧні еԍкӧ, вӧлі шоныԁ, кос, југыԁ ԁа лӧԍыԁ сылы овнысӧ.
| + | |- |
| − | Чужӧм-бӧрас пырыԍтӧм-пыр-жӧ куктӧ колӧ весавны, ԉібӧ леԇны мамыслы ԋувны. Мукӧԁыс, мӧскыс-кӧ оз ԋув кукаԋсӧ, кіԍкалӧны сіјӧс кыԁја-пыԅӧн, солӧн, ыштӧԁӧны, меԁ еԍкӧ ԋулас мамыс. Сіԇ вӧчны ԋекор оз ков: кыԁјӧн ԁа пыԅӧн куклӧн ԋаԋԅӧ кучік-ежыс (кучікас ем вывті посԋіԃік, ԍінмӧн-аԁԇытӧм роԅторјас, најӧ пыԅнас тырӧны), солыԁ-ԍојӧ кучіксӧ, кукаԋсӧ кынтӧԁӧ. Куктӧ, мамыс-кӧ ачыс сіјӧс оз весав (ԋув), колӧ мамԍыс јансӧԁны ԁа чышкавны міча, — ԋебыԁ
| + | |Красная гора |
| − | іԇасӧн ԉібӧ турунӧн, сы-бӧрын сеԍԍа сӧстӧм-кос рузумӧн. Чышкавны колӧ гӧн-ԋылыԁыс, воԇԍаԋыс бӧрлаԋ; нырвом-гӧгӧрсӧ пожјавны шоныԁ ваӧн.
| + | |Красная гора |
| − | Кор куктӧ быԁтӧны мам-ԁінас, бурҗык сіјӧс јӧртны мамԍыс торјӧн, вежӧс-сајӧ, мамыс-ԁінӧ сӧмын леԇлыны. Меԁ-воԇԇа вежонас колӧ ԋоԋӧԁны 4 — 5-ыԍ лун, мӧԁас — 3 — 4-ыԍ, сы-бӧрԏі 3-ыԍ лун. Мам-јӧвԍаԋ кукӧс ԍојны велӧԁны, торјӧԁӧм-бӧрын, зев ԍӧкыԁ, сы-вӧсна мӧс-вӧра-јӧвсӧ ԍојӧмыԍ куктӧ колӧ ԁугӧԁны наԇӧԋікӧн, вочасӧн, вежон 6 — 8-бӧрын, кор сіјӧ бура кутас-ԋін ԍојны ԋаԋ, пыԅа јуанјас ԁа турун.
| + | |Ошвидз |
| − | Кукаԋтӧ мам-ԋоԋԍыԁ ԁугӧԁны колӧ вочасӧн: војԁӧр ԁугӧԁны ӧԏі-ԋоԋыԍ (леԇны ԋоԋавны кујімсӧ), сеԍԍа кык ԋоԋыԍ, сы-бӧрын кујімыԍ і сіԇ ставԍыс. Таԇі ԁугӧԁны колӧ вежон кујім-ԋоԉӧн, бӧрја-вылас і ԇікӧԇ мамыс-ԁінӧ ԋе ԍібӧԁлыны. Кущӧм ԋоԋ куклы оз ԍетны ԋоԋавны, колӧ лыԍтыны, сеԍԍа пыр унҗык ԁа унҗык лыԍтыны (гуԍавлыны) і мукӧԁԍыс. Вочасӧн, сек-кості, куктӧ колӧ велӧԁны мукӧԁ ԍојанӧ (зӧр-пыԅа јуанӧ, абу-кӧ сіјӧ — іԁ-пыԅӧ, поԅӧ жмыкӧ, турунӧ, ԋаԋ-крӧшкіӧ). Кор кукыԁлы мам-ԋоԋјасԍыс јӧлыс
| + | |Ошвидз |
| − | оз кут пӧттӧԇыс ԍурны ԋоԋавны, сіјӧ кутасҗык віԁлавны мукӧԁ ԍојан-јуантӧ. Турун ԍојны кукӧс колӧ велӧԁны воԇыԍаԋҗык, 2 1/2 — 3 вежон-мыԍԏі чужӧм-бӧрын. Меԁ-бур верԁас ԇоԉа-куклы, јансӧԁӧм ԁа ԋоԋыԍ-ԁугӧԁӧм-мыԍԏі, зӧр-пыԅ, ԋеуна поԅӧ вежыштны іԁ-пыԅӧн. Зев лӧԍалӧ ԋеуна картупеԉ, ԍоркԋі. Тӧлыԍ 3 — 4-бӧрын поԅӧ-ԋін пӧттӧԇ ԍетны міча турун, 2 — 3 пунт лун-кежлӧ зӧр-пыԅ-ԁа (абу-кӧ мукӧԁ-пӧлӧс ԍојан, поԅӧ ԍетны жмык).
| + | |- |
| − | Кымын бура, кужӧмӧн лоӧ верԁӧма куктӧ быԁмігас, кымын јона лоӧ ԁӧԅӧрітӧма, пеԉка, лӧԍыԁа віԇӧма, сымын бур ԁа шаԋ лоӧ сыыԍ мӧскыԁ, сымын уна кутас лыԍтыны јӧв.
| + | |Очистные сооружения |
| − | | + | |Очистные сооружения |
| − | Скӧт-бурмӧԁан-котырјас.
| + | |Ва весаланін |
| − | | + | |Ва весаланін |
| − | Бурҗык, — шогмана ӧшјасыԁ міјан еща-на. Унҗыкыс посԋіԁӧԍ, урӧсӧԍ. Арӧс тыртӧԇыс ӧшкӧс кутасны-ԋін новлӧԁлыны мӧсјас-ԁінӧ, оз ԍетны сылы бура быԁмыны, јонмыны. Коԁлӧн-кӧ кӧнкӧ ӧткымын гырыԍҗык ӧшјас і емӧԍ, најӧ быԁлаӧ оз тырмыны. Сеԍа кыԇ-ԍурӧ віԇӧмла, верԁӧмла ԁа вывті јона новлӧԁлӧмла најӧ регыԁӧн омӧԉтчӧны,
| + | |- |
| − | урсаԍӧны. Ӧштӧ віԇӧмыԁ креԍԏаԋіныԁлы ыҗыԁ бур, ԃерт, оз во, сы-понԁа ӧштӧ сіјӧ ԉібӧ коԇӧԁӧ, ԉібӧ начкӧ. Ӧтка креԍԏаналы віԇны, бура верԁны ӧшкӧс, ԃерт, вывті ԍӧкыԁ. Ӧԏі-кык бур ӧшјас сеԍԍа бара-жӧ уна бур ԍетны оз вермыны, кор накӧԁ щӧщ мӧс-чукӧрын ветлӧны уна посԋіԃік, томыԋік ӧшјас.
| + | |ул.Заводская |
| − | Мӧсјасыԁ гожӧмбыԁ ветласны луԁын, нӧјтчасны вӧԉа-вылын; арнас, картаӧ јӧртігӧн, кӧԅаіныс оз вермы тӧԁны, тырԍавліс аԉі ез сылӧн мӧскыс.
| + | |улица Заводская |
| − | Бур ӧшјастӧг мі асԍыным скӧт бурмӧԁны ог вермӧј. Посԋі ӧшјас-помыԍ мӧс-рӧԁыԁ воыԍ-воӧ пыр ӧтарӧ омӧԉтчӧ. Креԍԏана-костын ӧшјастӧ ыҗыԁӧԇ віԇӧмыԁ кутіс бырны ԇікӧԇ. Тащӧм јӧрмӧмԍыс петны зев кокԋыԁ. Посԋі ӧшјастӧ ԇікӧԇ колӧ бырӧԁны: начкавны, коԇӧԁавны; коԉӧԁны сӧмын бурҗыкјассӧ, гырыԍҗыкјассӧ, коԁлӧн рӧԁыс мамԍаԋыс јӧлаҗык, віԇанаҗык-ԁа. Мыј ԍӧкыԁ ӧтка креԍԏаԋінлы, сіјӧ поԅӧ вӧчны ӧтувтчӧмӧн, котыртчӧмӧн (арԏеԉјасӧ, тӧварішществојасӧ). Креԍԏаналы зев поԅӧ ӧтувтчӧмӧн лӧԍӧԁны ԁа віԇны бур (пԉеменнеј) ӧшкӧс. Тащӧм ӧтувтчӧмыс кутас шуԍыны ӧш-віԇан-ко-
| + | |Завод ул. |
| − | тырӧн (сојузӧн, тӧварішществоӧн — роч-ногӧн-кӧ). Тащӧм котырыс тӧжԁыԍӧ ӧтвылыԍ бурмӧԁны скӧт, ӧтвылыԍ лӧԍӧԁны (ԋӧбны, суԇӧԁны) бур-рӧԁа ӧшјас, бырӧԁны вӧԉа-вылын скӧтӧс нӧјтчӧԁӧм; ԁугӧԁны, меԁ мӧсјаскӧԁ ӧтчукӧрын омӧԉ ӧшјас ез ветлыны гожӧмјасын. Тащӧм котырјасыс уҗсӧ нуӧԁӧны усӧбыч-лӧԍӧԁӧм-устав-ԍерԏі.
| + | |Завод улича |
| − | Ӧшјасӧс колӧ лӧԍӧԁны татчӧс-пӧрӧԁаа скӧт-піыԍ петӧмјасӧс. Ԋекущӧм мӧԁ пӧрӧԁа, татчӧсыԍ-ӧтԁор, міјан олан-інын торја шогмана, торја бур оз ло. Ӧшјастӧ колӧ боԍтны Јемԁін-ујезԁыԍ, Јемва-ју-пӧлӧныԍ. Сетчӧс скӧтыԁ міјан скӧт-пӧрӧԁаыԍ-жӧ, сӧмын сен, бурҗыка віԇӧмла-ԁӧԅӧрітӧмла, гырыԍҗык. Ӧштӧ рӧԁ-вылаԁ ԋӧбігӧн, — бӧрјігӧн колӧ корны щӧщ участокса агрономӧс ԉібӧ зооԏехԋікӧс *. Ԋӧбтӧԇыс колӧ тӧԁмавны, кущӧм вӧліны ӧшкыслӧн баԏ-мамыс, јӧла-рӧԁыԍ-ӧ. Сещӧм бӧрјӧм ӧшкӧԁ мӧсјастӧ поԅӧ нӧјтчӧԁны вӧԉа-вылын-і (ӧшсӧ мӧс-чукӧрӧ леԇӧмӧн), ӧтка-мӧсјасӧс-і (ӧш-ԁінӧ вајӧԁӧмӧн). Кор ӧшкыс ветлӧ мӧс-чукӧрын, вӧԉа-вылын, ӧԏі ӧш-јурӧ меԁ ез вӧв 30 — 40 мӧскыԍ унҗык.
| + | |- |
| − | | + | |Трехозерка |
| − | * Скӧт-віԇан-ԁӧԅӧрітан уҗ-вылӧ велӧԁчӧм-морт.
| + | |Трехозерка |
| − | Кор ӧшсӧ віԇӧны картаын, поԅӧ сы-ԁінӧ вајӧԁлыны 75 мӧскӧԇ. Таыԍ уна мӧскӧс нӧјтчӧԁны ӧшкыԁ оз вермы. Унҗык-кӧ лоӧ, регыԁӧн сіјӧ омӧԉтчӧ, ебӧстӧммӧ мӧсјасӧс ԍӧктӧԁны оз-ԋін кут вермыны. Вӧԉа-вылын мӧсјасӧс нӧјтчӧԁігӧн ӧшкыԁ вермӧ тырԍӧԁны во 2 — 3, картаын віԇӧмӧн во 5 — 6. Сеԍԍа јона ем віԇны ԁа верԁны-кужӧм-сајын. Вӧԉа-вылын ӧшкыԁ јона песԍӧ, ԉішнејыԍ четчалӧ муԇӧ, сы-понԁа омӧԉтчӧ. Картаын кутігӧн сіԇ оз вермы лоны. Мӧсјастӧ поԅӧ ԍібӧԁлыны лыԁӧн (луннас 2-ӧс). Во-гӧгӧр картаын віԇігӧн ӧшкӧс колӧ леԇлыны ас-кежас паԉӧԁчыштны, песԍыштны. Верԁны ӧшкӧс колӧ бур турунӧн, зӧр-іԇасӧн, пыԅалыштӧмӧн, ԋаԋа верԁас — зӧр, гырыԍа ізӧмӧн, жмык ԍетны 2 пунтыԍ уна лун-кежлӧ оз ков. Ԋаԋа верԁас-ԁінӧ соԁтыны уна картупеԉ ԁа ԍоркԋі абу бур. Леԇлытӧг віԇігӧн, песԍытӧг-гуԉајттӧг, ӧшкыԁ вермас щӧгны, сеԍԍа мӧсјастӧ нӧјтчӧԁнытӧ оз-ԋін кут тујны.
| + | |Куимтыдор |
| − | Сӧмын ӧтувтчӧмӧн, котыртчӧмӧн (сојузӧ&тӧварішществоӧ) мі вермам лӧԍӧԁны, віԇны бур ӧшјасӧс. Бур &ошјастӧг міјан скӧтӧс-бурмӧԁан уҗыԁ воԇӧ оз вӧрԅы. Котыра-војтырлы (сојузлы, тӧварішществолы) сетчӧ уҗӧн, ԁыр-кеж-
| + | |Куимтыдор |
| − | лӧ ужԁыԍана тӧварішществојасыԍ ԍӧм, скӧтӧс воԇӧ бурмӧԁӧм-вылӧ, скӧт-віԇана-овмӧс кыпӧԁӧм-вылӧ.
| + | |- |
| − | Быԁ ԍіктын, грезԁын Комі му-паԍтала креԍԏаналы колӧ терыбҗыка ӧтувтчыны, котыртчыны, чорыԁа боԍтчыны бурмӧԁны скӧт. Бурмас-кӧ скӧт, бурмас і овмӧс.
| + | |Седкыркещ |
| | + | |Седкыркещ |
| | + | |Сьӧдкыркӧтш |
| | + | |Сьӧдкыркӧтш |
| | + | |- |
| | + | |Седкыркещ переправа |
| | + | |переправа на Седкыркещ |
| | + | |Сьӧдкыркӧтшса вуджанін |
| | + | |Сьӧдкыркӧтшса вуджанін |
| | + | |- |
| | + | |Поворот на В.Максаковку |
| | + | |Поворот на Верхнюю Максаковку |
| | + | |В. Максаковка туйвож |
| | + | |Вылыс Максаковка туйвож |
| | + | |- |
| | + | |м.Заречье |
| | + | |микрорайон Заречье |
| | + | |Мӧдлапӧв м. |
| | + | |Мӧдлапӧв микрорайон |
| | + | |- |
| | + | |Кладбище |
| | + | |Кладбище |
| | + | |Шойна |
| | + | |Шойна |
| | + | |- |
| | + | |п.г.т.Краснозатонский |
| | + | |посёлок городского типа Краснозатонский |
| | + | |Гӧрд Затон к.с.п. |
| | + | |Кар сяма Гӧрд Затон посёлок |
| | + | |- |
| | + | |Магазин |
| | + | |Магазин |
| | + | |Вузасянін |
| | + | |Вузасянін |
| | + | |- |
| | + | |Баня |
| | + | |Баня |
| | + | |Пывсян |
| | + | |Пывсян |
| | + | |- |
| | + | |Верхний Чов |
| | + | |Верхний Чов |
| | + | |Вылыс Чов |
| | + | |Вылыс Чов |
| | + | |- |
| | + | |Гарнизон |
| | + | |Гарнизон |
| | + | |Гарнизон |
| | + | |Гарнизон |
| | + | |- |
| | + | |ЛТП |
| | + | |ЛТП |
| | + | |Уджӧн бурдӧданін |
| | + | |Уджӧн бурдӧданін |
| | + | |- |
| | + | |Сельхозхимия |
| | + | |Сельхозхимия |
| | + | |Сельхозхимия |
| | + | |Сельхозхимия |
| | + | |- |
| | + | |Комитекс |
| | + | |Комитекс |
| | + | |Комитекс |
| | + | |Комитекс |
| | + | |- |
| | + | |Базы Човью |
| | + | |Базы Човью |
| | + | |Човъю базаяс |
| | + | |Човъю базаяс |
| | + | |- |
| | + | |Детская поликлиника №3 |
| | + | |Детская поликлиника номер три |
| | + | |Челядьлы 3 №-а поликлиника |
| | + | |Челядьлы коймӧд номера поликлиника |
| | + | |- |
| | + | |Диагностический центр |
| | + | |Диагностический центр |
| | + | |Диагностика шӧрин |
| | + | |Диагностика шӧрин |
| | + | |- |
| | + | |Дом художников |
| | + | |Дом художников |
| | + | |Серпасалысьяс керка |
| | + | |Серпасалысьяс керка |
| | + | |- |
| | + | |Травмпункт |
| | + | |Травмпункт |
| | + | |Травмпункт |
| | + | |Травмпункт |
| | + | |- |
| | + | |СПОГАТ |
| | + | |СПОГАТ |
| | + | |СПОГАТ |
| | + | |СПОГАТ |
| | + | |- |
| | + | |Больничный городок |
| | + | |Больничный городок |
| | + | |Бурдӧдчан картор |
| | + | |Бурдӧдчан картор |
| | + | |- |
| | + | |ДРБ |
| | + | |Детская Республиканская больница |
| | + | |Челядь бурдӧданін |
| | + | |Республикаса челядь бурдӧданін |
| | + | |- |
| | + | |ул.Маркова |
| | + | |улица Маркова |
| | + | |Марков ул. |
| | + | |Марков улича |
| | + | |- |
| | + | |Кардиоцентр |
| | + | |Кардиоцентр |
| | + | |Кардиошӧрин |
| | + | |Кардиошӧрин |
| | + | |- |
| | + | |ИК-25 |
| | + | |Исправительная колония номер двадцать пять |
| | + | |МВК-25 |
| | + | |Мыж вештан кызь витӧд номера колония |
| | + | |- |
| | + | |Школа №9 |
| | + | |Школа номер девять |
| | + | |9 №-а школа |
| | + | |Ӧкмысӧд номера школа |
| | + | |} |
