Химия (6-ӧд класслы 1933ʼ вося небӧг)

В. Н. Верховскӧй. Химия : шӧр школаын велӧдчан книга : ч. 1 : квайтӧд во велӧдчысьяслы. Сыктывкар: Коми госиздат, 1933. 106 лб.

Небӧг йылысь

Гижанногӧн: коми латынь.

Комиӧдіс Арт. Вас. Попов.
Лэдзӧмысь кыв кутіс М. Доронин.
Техн. лӧсьӧдіс Шестаков.

Сетӧма наборӧ 1933-06-02.
Кырымалӧма печатьӧ 1933-07-18.
Форматыс 62х94 1/16.
Ыдждаыс 6,5 личк. л., 62982 пас.
Облитса № А-589.
Лэдзан №62.
Вӧчӧдан №2229.
Тиражыс 3000 ӧтк.
Личкӧдлӧма Коми госиздат типографияын. Сыктывкар, Коммуна туй, 2.

Юриндалысь

• Водзкыв. Лб. 2.

• І. Веществояс да налӧн вежласьӧм. Лб. 3-13.

1. Веществояс.
2. Веществоясӧс весалан некымын ногъяс (способъяс), кодъясӧс применяйтӧны техникаын.
3. Веществояслӧн вежласьӧм.
4. Торйӧдан реакция.
5. Ӧтлаӧдан реакция.
6. Вежлалан реакция.
7. Олӧмын, производство вылын да ывлаын химическӧй вежласьӧмъяс.

• ІІ. Ва. Лб. 13-20.

1. Ва ывлаын.
2. Ва весалӧм да чистӧй валӧн физическӧй свойствояс.
3. Ва — сывдысь.
4. Валӧн состав.

• ІІІ. Кислород да водород. Лб. 20-25.

1. Кислородлӧн свойствояс да сійӧс судзӧданног.
2. Водород судзӧдӧм.
3. Водородлӧн свойствояс.
4. Водородлӧн ӧзъян би.
5. Гремучӧй газ.
6. Техникаын водород судзӧдӧм.

• ІV. Элементъяс. Лб. 25-28.

• V. Вещество сохраняйтан закон. Лб. 28-31.

1. Опытъяс металлъяскӧд.
2. мукӧд веществояскӧд опытъяс.
3. Вещество сохраняйтан закон.

• VІ. Сынӧд. Лб. 31-35.

1. Сынӧдлӧн состав.
2. Инертнӧй газъяс.

• VІІ. Элементъяс костын химическӧй ӧтлаасьӧмъясын сьӧктаяс. Лб. 35-43.

1. Валӧн сьӧкта боксянь состав.
2. Анализ да синтез.
3. Валысь сьӧкта боксянь составсӧ уна ногӧн тӧдмалӧм.
4. Водородлӧн перекись.
5. Кык элемент костын уна сикас нога ӧтлаасигъясӧн сьӧкта состав.

• VІІІ. Веществояслӧн тэчасног (строенньӧ). Лб. 43-59.

1. Дальтонлӧн атомъяс.
2. Атомъяс да молекулаяс йылысь велӧдӧм.
3. Химиялы коланлуныс атомъяс да молекулаяс йылысь велӧдӧмлӧн.
4. Химическӧй формулаяс.
5. Кыдзи лӧсьӧдсьӧ да гижсьӧ химическӧй формула.
6. Молекулаяслӧн формулаяс.
7. Химическӧй равенствояс.
8. Формулаяс да равенствояс кузьта арталӧмъяс.
9. Граммолекула да грамматом.
10. Химическӧй кыв.

• ІХ. Кислород. Окисленньӧ. Востановленньӧ. Лб. 60-89.

1. Кислород, кыдз прӧстӧй вещество.
2. Кислород судзӧдӧм ногъяс.
3. Кислородӧс чукӧртӧм да сы пытшкын торъя сикаса веществоясӧс сотӧм.
4. Производствоын кислород применяйтӧм да сійӧ судзӧданногъяс.
5. Кислородын да сынӧдын сотчӧм.
6. Сотчан реакциялӧн значенньӧ.
7. Пу да изшом косӧн вӧтлӧм.
8. Ӧзъян биӧн сотчӧм.
9. Углеродлӧн окись, газ кодь да бус кодь ломтасъяс.
10. Ньӧжйӧ окисляйтчӧм.
11. Восстановляйтан реакция.
12. Восстановляйтан реакция металлъяс перйӧм уджын.
13. Кӧрт рудаяс да флюсъяс.
14. Домна пачын чугун сывдӧм.

• Х. Окиселъяс, основанньӧяс, щелочьяс да совъяс. Лб. 89-103.

1. Окиселъяс да окиселъяслӧн гидратъяс.
2. Основанньӧяс.
3. Кислотаяс.
4. Кислотаяслӧн металлъяс вылӧ действуйтӧм.
5. Совъяслӧн нимъяс.
6. Валентносьт.
7. Совъяслы, окиселъяслы да гидратъяслы формулаяс лӧсьӧдӧм.
8. Кислотаяслӧн металл окиселъяс вылӧ действуйтӧм.
9. Кислотаяслӧн металл окись гидрат вылӧ действуйтӧм.
10. Совлӧн да металлӧн ӧти мӧд вылӧ действуйтӧм.
11. Бӧркыв.

Содтӧд. Лб. 104.

Пасйӧд

Сканералӧма 2007-06-21.
Тексталӧма 2020-07-24. EL.
Конверталӧма да спеллералӧма 2025-10-13. EL.
Вӧчӧма корректура 2025-10-18. EL.

Вежӧминъяс
vǝᵴєestvojas > veᵴєestvojas (Лб. 3, ӧпечатка)
sьlьs > sьlьş (Лб. 4, ӧпечатка)
medьm ņǝ koļnь > medьm ņe koļnь (Лб. 6, ӧпечатка)
veᵴєǝstvojaslǝn > veᵴєestvojaslǝn (Лб. 12, ӧпечатка)
vǝƶlaşǝmjaskǝd > veƶlaşǝmjaskǝd (Лб. 12, ӧпечатка)
uʒaligən > uзaligən (Лб. 12, ӧпечатка)
oз ovlьvlь > oz ovlьvlь (Лб. 14, ӧпечатка)
vǝᵴєestvojas > veᵴєestvojas (Лб. 17, 2-ысь, ӧпечатка)
ꞩunь, muj > ꞩunь, mьj (Лб. 17, ӧпечатка/диалектизм?)
unʒьk > unзьk (Лб. 18, ӧпечатка)
Tajə gasьs > Tajə gazьs (Лб. 18, ӧпечатка)
veçinnьd > vǝçinnьd (Лб. 19, ӧпечатка)
nasьєennəj > nasьꞩєennəj (Лб. 20, ӧпечатка)
puktəmen > puktəmən (Лб. 21, ӧпечатка)
mьjdən vaьs vəli > mьjdəm vaьs vəli (Лб. 21, ӧпечатка)
vajədəmən Voʒʒa > vajədəmən. Voʒʒa (Лб. 22, ӧпечатка)
ꞑəuna pələs nogən > ꞑeuna pələs nogən (Лб. 24, ӧпечатка)
ta gorelka sotçigən > taʒ gorelka sotçigən (Лб. 25, ӧпечатка?)
siʒ-ƶə os poⱬ > siʒ-ƶə oz poⱬ (Лб. 25, ӧпечатка)
mədnogen-kə ꞩunь > mədnogən-kə ꞩunь (Лб. 26, ӧпечатка)
miꞑerall sostavas > miꞑeral sostavas (Лб. 27, ӧпечатка)
pajsə; siʒ-kə kislorod > pajsə; siʒ-ƶə kislorod (Лб. 27, ӧпечатка)
seşsa tədmaləj > seşşa tədmaləj (Лб. 28, ӧпечатка)
truвoçka şujəmen > truвoçka şujəmən (Лб. 28, ӧпечатка)
aļi aвu. > aļi aвu? (Лб. 29, ӧпечатка)
veꞩєastvojaslən şəktaьs > veꞩєestvojaslən şəktaьs (Лб. 30, ӧпечатка)
mьj maţerijalsə vəli > mьj maţerijasə vəli (Лб. 31, ӧпечатка)
ꞑinem aвuьş > ꞑinəm aвuьş (Лб. 31, ӧпечатка)
XVIII ꞑem pomşaꞑ > XVIII nem pomşaꞑ (Лб. 31, ӧпечатка/диалектизм?)
da siʒ vəʒə > da siʒ voʒə (Лб. 32, ӧпечатка/диалектизм?)
fosforlən okişeļ > fosforlən okişel (Лб. 33, ӧпечатка)
ken una sotənь > kən una sotənь (Лб. 33, ӧпечатка)
əţilaьş-medlaə > əţilaьş-mədlaə (Лб. 34, ӧпечатка)
maşţerskəjsa sunədьn > maşţerskəjsa sьnədьn (Лб. 34, ӧпечатка)
əzjəmьş aвu əpasnəj  > əzjəmьs aвu əpasnəj (Лб. 35, ӧпечатка)
mьj Вərtoļelən ꞩuəm > mьj Вertoļelən ꞩuəm (Лб. 38, ӧпечатка)
aвu ʒik vəşkьd > aвu ʒik veşkьd (Лб. 38, ӧпечатка)
em vəƶşьtəm pьr > em veƶşьtəm pьr (Лб. 38, ӧпечатка)
Margaꞑəçlən dvuokiş ədʒədə > Margaꞑeçlən dvuokiş ədʒədə (Лб. 39, ӧпечатка)
kьʒь taєəm opьtjassə > kьʒi taєəm opьtjassə (Лб. 41, ӧпечатка)
ьrgən okişəl da > ьrgən okişel da (Лб. 41, ӧпечатка)
2,6 gr çviꞑeç da > 2,6 gr şviꞑeç da (Лб. 42, ӧпечатка)
vəƶlaştəm jьlьş > veƶlaştəm jьlьş (Лб. 43, ӧпечатка)
ьrgənlən, ļiвə əţik > ьrgənlən ļiвə əţik (Лб. 44, ӧпечатка)
vermə ьʒdьvnь > vermə ьзdьvnь (Лб. 46, ӧпечатка)
ţemperatupaəʒ ez-ƶə vo > ţemperaturaəʒ ez-ƶə vo (Лб. 48, ӧпечатка)
vəvţţan metall > vevţţan metall (Лб. 48, ӧпечатка)
məd mətallsə > məd metallsə (Лб. 48, ӧпечатка)
Şeşşa вoştəj > Seşşa вoştəj (Лб. 49, ӧпечатка)
metalljasllən > metalljaslən (Лб. 50, ӧпечатка)
Xidrargrum > Xidrargirum (Лб. 51, ӧпечатка)
Siļicij > Şiļicij (Лб. 51, ӧпечатка)
aꞩ-dva-es-o-şetьre > aꞩ-dva-es-o-çetьre (Лб. 52, ӧпечатка)
Mukəd eļementjaclən > Mukəd eļementjaslən (Лб. 52, ӧпечатка)
Çiļiskəj şeralь > Çiļijskəj şeralь (Лб. 53, ӧпечатка?)
ꞑe NO, a H₄O₂ > ꞑe HO, a H₄O₂ (Лб. 54, ӧпечатка)
prəstəj vəꞩєestvolь > prəstəj veꞩєestvolь (Лб. 54, ӧпечатка)
kaçestvo вokçaꞑ > kaçestvo вokşaꞑ (Лб. 54, ӧпечатка)
Taʒi-kə raveustvo lois > Taʒi-kə ravenstvo lois (Лб. 55, ӧпечатка)
H₂O + Fe = Fe₃O₄ + H₃. > H₂O + Fe = Fe₃O₄ + H₂. (Лб. 56, ӧпечатка)
H₂O + 3Fe = Fe₃O₄ + F₂. >  H₂O + 3Fe = Fe₃O₄ + H₂. (Лб. 56, ӧпечатка)
ximiçeskəj uravꞑꞑeən > ximiçeskəj uravꞑeꞑꞑəən (Лб. 56, ӧпечатка)
əţi varonьn poⱬə > əţi vagonьn poⱬə (Лб. 57, ӧпечатка)
ьrgən okişl, şetə > ьrgən okişel, şetə (Лб. 57, ӧпечатка)
ьзьdзьd: 18 nogə > ьзьdзьk: 18 nogə (Лб. 57, ӧпечатка)
ьrgən okis şetə > ьrgən okiş şetə (Лб. 58, ӧпечатка)
kovmas вostnь ьrgən > kovmas вoştnь ьrgən (Лб. 58, ӧпечатка)
eļektriçestvo zaradkaşьs > eļektriçestvo razradşьs (Лб. 60, ӧпечатка)
jona rasdraƶajtə nьr > jona razdraƶajtə nьr (Лб. 61, ӧпечатка)
Ozonьs −112° ꞩonьdьn kiⱬərmə > Ozonьs −112°-ьn kiⱬərmə (Лб. 61, ӧпечатка)
vьlə vozьn mi > vьlə voʒьn mi (Лб. 62, ӧпечатка)
вertoļetovəj şovьş KClO₃. > вertoļetovəj sovьş KClO₃. (Лб. 62, ӧпечатка)
torjədirən (razloƶitigən) > torjədigən (razloƶitigən) (Лб. 62, ӧпечатка)
kişlorod kьnʒi > kislorod kьnʒi (Лб. 62, ӧпечатка)
surikəs totjədigən > surikəs torjədigən (Лб. 62, ӧпечатка)
da ptoвirkasə ləşədə > da proвirkasə ləşədə (Лб. 63, ӧпечатка)
rəmsə Lakmus > rəmsə. Lakmus (Лб. 63, ӧпечатка)
magꞑij ļəntator. Əztəj >  magꞑij ļentator. Əztəj (Лб. 64, ӧпечатка)
tьrtə itveƶ-vurьsşə puⱬədan > tьrtə itveƶ-vurьssə puⱬədan (Лб. 65, ӧпечатка)
jadovitəj gaʒjasən otravitçəm > jadovitəj gazjasən otravitçəm (Лб. 66, ӧпечатка)
şəkud aļi aвu > şəkьd aļi aвu (Лб. 66, ӧпечатка)
Skipidar oz ozjь. >  Skipidar oz əzjь. (Лб. 68, ӧпечатка)
sartas, sartas əzjas > sartas, skipidar əzjas (Лб. 68, ӧпечатка)
Tigeļsə-kə ꞑeuna > Ţigeļsə-kə ꞑeuna (Лб. 68, ӧпечатка)
ꞑe semьn seєəm вeꞩєestvojas > ꞑe səmьn seєəm veꞩєestvojas (Лб. 68, ӧпечатка)
socijaļişţiçeskəj strokja > socijaļişţiçeskəj strojka (Лб. 70, ӧпечатка)
Poizvodstvoьn medşa kolana > Proizvodstvoьn medşa kolana (Лб. 70, ӧпечатка)
eꞑergija şetan puduv. > eꞑergija şetan poduv. (Лб. 70, ӧпечатка)
səvetskəj proizvdstvo nuədə > səvetskəj proizvodstvo nuədə (Лб. 70, ӧпечатка)
znaçeꞑꞑəьs içədзьk. > znaçeꞑꞑəьs içətзьk. (Лб. 70, ӧпечатка)
ꞩontəmьş turjalənь > ꞩontəmьş torjalənь (Лб. 70, ӧпечатка)
sьnədpьrtəg ꞩontəmən >  sьnəd pьrtəg ꞩontəmən (Лб. 71, ӧпечатка)
otravļajtьş veꞩєestvujas. > otravļajtьş veꞩєestvojas. (Лб. 71, ӧпечатка)
vьlьs jьkənьs — viƶov > vьlьs jukənьs — viƶov (Лб. 72, ӧпечатка)
Şpirttovəj lampalьş > Şpirtovəj lampalьş (Лб. 72, ӧпечатка)
Şartas вilən > Sartas вilən (Лб. 73, ӧпечатка)
Mьj vəsnь sijə loə > Mьj vəsna sijə loə (Лб. 73, ӧпечатка)
Mьj ţajə zвьļьş > Mьj tajə zвьļьş (Лб. 73, ӧпечатка)
gaz kuḑ produktjas > gaz koḑ produktjas (Лб. 73, ӧпечатка?)
panən puktəm şţearin > paꞑə puktəm şţearin (Лб. 74, ӧпечатка)
ugļerodlən okişeļ. Koļas > ugļerodlən okişel. Koļas (Лб. 74, ӧпечатка)
okiş surlaşəma 1%, > okiş surlaşəma 1%, (Лб. 75, ӧпечатка)
da ꞩar əgьrьs > da ƶar əgьrьs (Лб. 75, ӧпечатка)
ləz вijaş. > ləz вijas. (Лб. 75, ӧпечатка)
ulьşanьs loktə > ulьşaꞑьs loktə (Лб. 75, ӧпечатка)
kьʒ paş pьєkəsьn, > kьʒ paç pьєkəsьn, (Лб. 76, ӧпечатка)
(voştasьs vundəmən). > (voʒşaꞑьs vundəmən). (Лб. 79, ӧпечатка)
venţiļacijaьs oməļ a okişļeꞑꞑəьs > venţiļacijaьs oməļ, a okişļeꞑꞑəьs (Лб. 80, ӧпечатка)
„çuḑəjas“ > „çudəjas“ (Лб. 80, ӧпечатка)
Şişmigən, kьʒi > Sişmigən, kьʒi (Лб. 80, ӧпечатка?)
tьra вarka kə вoştan > tьra вanka kə вoştan (Лб. 80, ӧпечатка)
kujədьs şişmə da > kujədьs sişmə da (Лб. 80, ӧпечатка?)
sişməm-вəras > sişməm вəras (Лб. 81, ӧпечатка)
çistəj aļļumiꞑijə (Aļ). > çistəj aļumiꞑijə (Aļ). (Лб. 81, ӧпечатка)
ḑejstvujtəm pasjьşsə taєəm > ḑejstvujtəm pasjьşşə taєəm (Лб. 81, ӧпечатка)
şerakəd ətllaaşəm metalljas > şerakəd ətlaaşəm metalljas (Лб. 83, ӧпечатка)
76-əd şerpas. Ьrgən okişesəs > 76-əd şerpas. Ьrgən okişəs (Лб. 85, ӧпечатка)
şeşşa kokslьş sləj, > seşşa kokslьş sləj, (Лб. 88, ӧпечатка)
şeşşa вara kokslьş sləj > seşşa вara kokslьş sləj (Лб. 88, ӧпечатка)
a şiʒ-ƶə kuєəm > a siʒ-ƶə kuєəm (Лб. 89, ӧпечатка)
suʒədnь vəꞩєestvosə veşkьda > suʒədnь veꞩєestvosə veşkьda (Лб. 90, ӧпечатка)
kьk okişeļ: sotəm > kьk okişel: sotəm (Лб. 90, ӧпечатка)
lakmuşьs gərdədas. > lakmusьs gərdədas. (Лб. 92, ӧпечатка)
kiştəma şernəj soļanəj da > kiştəma şernəj, soļanəj da (Лб. 93, ӧпечатка)
reakcijaə dьrənь ədjənзьk > reakcijaə pьrənь ədjənзьk (Лб. 93, ӧпечатка)
reakcijaə kutçişьs metall > reakcijaə kutçişьş metall (Лб. 94, ӧпечатка)
şerꞑisitəj zink ZnS. > şerꞑisitəj cink ZnS. (Лб. 95, ӧпечатка)
BaSQ₄ > BaSO₄ (Лб. 95, ӧпечатка)
H₆(SO₄)₃ da stavьssə > H₆(SO₄)₃ stavьssə (Лб. 95, ӧпечатка)
seєəm atmojasьs əţivaļentnəjəş > seєəm atomjasьs əţivaļentnəjəş (Лб. 96, ӧпечатка)
artmədə — va N₂O,  > artmədə — va H₂O, (Лб. 96, ӧпечатка)
aļumiꞑij atomьs kujimvaļəntnəj. > aļumiꞑij atomьs kujimvaļentnəj. (Лб. 96, ӧпечатка)
ꞑeuna prestəjзьk nogən > ꞑeuna prəstəjзьk nogən (Лб. 96, ӧпечатка)
veƶəm şerţi: Tajə viştaləmsə > veƶəm şerţi. Tajə viştaləmsə (Лб. 97, ӧпечатка)
xloristəj aļuminəjlən AlCl₃ > xloristəj aļuminijlən AlCl₃ (Лб. 97, ӧпечатка)
H₂SO₄ Sernəj kislota > H₂SO₄ Şernəj kislota (Лб. 97, ӧпечатка)
CaO Şernokaļcijevəj sov > CaSO₄ Şernokaļcijevəj sov (Лб. 97, ӧпечатка)
mi mog-na mədə  > mi og-na mədə (Лб. 97, ӧпечатка)
metallьşda kislota koļaslьş > metallьş da kislota koļaslьş (Лб. 98, ӧпечатка)
taєəmtorl oə > taєəmtor loə (Лб. 98, ӧпечатка)
tajə primrejasən da > tajə primrjasən da (Лб. 98, ӧпечатка)
12. Ugļekaļijevəj > 12. Ugļekaļcijevəj (Лб. 99, ӧпечатка)
15. Şerꞑistəj cink > 15. Şerꞑistəj şvineç (Лб. 99, ӧпечатка)
18. Xloristəj from > 18. Xloristəj xrom (Лб. 99, ӧпечатка)
Cu++O−− ļiвə CnO, > Cu++O−− ļiвə CuO, (Лб. 99, ӧпечатка)
şikasa reakcijaja, munigən > şikasa reakcijaja munigən (Лб. 100, ӧпечатка)
formulajas seєən kislotajaslьş > formulajas seєəm kislotajaslьş (Лб. 100, ӧпечатка)
da metafosfornəj kişlota. > da metafosfornəj kislota. (Лб. 101, ӧпечатка)
viʒnь siməmьş: vevţţьlənь > viʒnь siməmьş, vevţţьlənь (Лб. 101, ӧпечатка)
Voļfram V 184 > Voļfram W 184 (Лб. 104, ӧпечатка)
Kət Fe 55,84 > Kərt Fe 55,84 (Лб. 104, ӧпечатка)
Koвat Co 58,94 > Koвaļt Co 58,94 (Лб. 104, ӧпечатка)
Moļiвgen Mo 96 > Moļiвḑen Mo 96 (Лб. 104, ӧпечатка)
4. Torjədan peakcija. > 4. Torjədan reakcija. (Лб. 105, ӧпечатка)

Аслыспӧлӧс:
ногӧ - орччӧдантор петкӧдлысь суффикс (-ысь, дорысь, серти пыдди).
клӧкыль - комок
веркыд - поверхность
сорӧд - примесь, смесь
сорлас - смесь, примесь
сывдӧд - раствор
му вывтас - земная кора