Талун. 2017-08-04

Юрган телеканаллӧн выльторъяс: 2017ʼ моз т. 4ʼ лунся «Талун» уджтас.

Текст

Бур рыт. Веськыд эфирын «Талун» программа. Студияын Ольга Ануфриева. Видзӧдӧй талунъя выпускын.

• Стрӧитчӧм эштӧдісны. [3]. Микуньын кыпыда восьтасны выль бассейн.
• Тӧлысь мысти колӧ помавны. [6]. Муниципалитетъяс збыльмӧдӧны шогмытӧм оланінысь вуджан программа.
• Урожай вӧсна тыш. [8]. Аграрийяс виччысьӧны бур поводдя.

ЮРАЛЫСЬ МЫЛДІНЫН

Юралысь мӧдӧд лун уджалӧ Мылдін районын. Сійӧ донъялас социальнӧй стрӧитчанінъяс, паныдасяс олысьяскӧд да ветлас Печора-Илычса заповедникӧ. Медводз губернатор пыраліс нин Улыс Омраын шогмытӧм оланінысь вуджӧдан программа подулын стрӧитӧм керкаӧ. Овмӧдчасны йӧз сэтчӧ сентябрын. Тайӧ каркасысь керка шонтысьӧ биаруӧн, могмӧдӧма ваӧн. Тадзи муниципалитет могмӧдас оланінӧн 196 семья. 14 патераа керка донъялігӧн Сергей Гапликов тшӧктіс пытшкӧсса уджъяс бӧрын дзик пыр босьтчыны йӧр бурмӧдӧмӧ. Аддзылӧмӧн сійӧ юксис Инстаграммын.

Сергей Гапликов: 

— [19]

Сергей Гапликов тшӧтш донъяліс Улыс Омраса выльмӧдӧм школа, кывкутӧм пӧдрадчикъяс вӧсна сійӧс дзоньталісны 3 во чӧж. Ӧні уджъяс помалісны. Тані жӧ стрӧйбалӧн юкӧнын лӧсьӧдісны 50 морт вылӧ детсад. Та кындзи губернатор паныдасьліс водзмӧстчысь том йӧзкӧд. [2:13], кӧні мӧдӧдысь нин нуӧдісны турун-арт фестиваль. Сы вылын асьныс уджалісны том волонтёръяс. Збыльмӧдісны и мукӧд ыджыд проектъяс. Та йылысь том йӧз юралысьлы висьталісны пызан сайын. Сергей Гапликов кӧсйысис налы отсавны. Талун юралысь видлаліс, кыдзи дзоньталӧны Мылдін-Якша туй да пырӧдчис йӧраяс видзан фермаын экскурсияӧ. Паськыдджыка Мылдінӧ ветлӧм йылысь ми петкӧдлам выльлунӧ.

СТРӦИТЧӦМ ЭШТӦДІСНЫ

Емдінын помалісны стрӧитны бассейн. Спорт-объектъяс кыпӧдісны газӧвикъяс отсӧгӧн. Стрӧйбаын – кык уялан чаша, ыджыд да ичӧт. Ӧтпырысьӧн тӧрӧны 60 морт. Группаясӧ кутасны чукӧртны быдсикаса арлыда йӧзӧс. Официальнӧя восьтасны август 10 лунӧ. Юралысь ачыс донъялас выль объект. Ӧд кыпӧдісны сійӧс дыр. А сдайтан кад вуджӧдлісны некымынысь.

Микуньса бассейн йылысь карса олысьяс мый нин эз сёрнитны. Сійӧс заводитлісны кыпӧдны 20 во сайын нин. Но сэсся стрӧитчӧмсӧ дугӧдісны, а сёрӧнджык сы местаын восьтісны вузасян шӧрин. Куим во мысти бара кыптіс бассейн йылысь сёрни. Но некод эз эскы нин, мый сійӧ збыль вермас тані воссьыны. Карын эм мытшӧдъяс ваӧн могмӧдӧмын. Но проект дасьтысьяс эскӧдісны, оборудованньӧыс лоас дзик выль, ваыс тырмас ставныслы.

Василий Лютоев (Емдін районса администрацияӧн веськӧдлысь): 

— Проект серти ваыс кутас ачыс сӧстӧммӧдчыны, оз ков сійӧс вежлавны быд лун. Та вӧсна содтӧд ва видзсьыны оз кут. Кар вылӧ некыдз оз мӧрччы выль объект стрӧитӧм.

Артмисны мытшӧдъяс и сьӧмӧн могмӧдӧмын. Ӧтпырйӧ ковмис вежлавны смета. Медводдза тшупӧд помалігӧн тыдовтчис – оз тырмы нӧшта 40 млн. шайт. Районлы ковмис босьтны кредит. Та бӧрын артмис мытшӧд пӧдрадчиккӧд. Котырыс лои йитчӧма вӧвлӧм юралысьлӧн делӧкӧд. Но век жӧ 2 во вылӧ сёрмӧмӧн бассейн стрӧитісны. Отсаліс Республика.

Сергей Гапликов: 

— [44]

Выль бассейн мӧвпалӧны восьтыны локтан вежонӧ. Котыртасны кыпыд гаж такӧд йитӧдын, а та кындзи петкӧдчасны Сыктывкарысь спортсменъяс. Петкӧдласны кужӧмлунъяс Микуньса варччысьяслы. Уджавны тыр-бура бассейн заводитас сентябр медводдза лунсянь. Таӧдз объектсӧ быд ногыс прӧверитасны, гашкӧ, тырмытӧмторъяс сюрасны. А челядьӧс велӧдны кӧсйӧны босьтчыны кык тренер, кыкнанныс Микуньысь.

Герман Тимофеев (стрӧитчысь): 

— Со тані лоас челядьлы душ кабина, сувтӧдӧма торъя система, медым пӧсь ваӧн некод оз сотчав, кӧть кытчӧ он бергӧд – быдлаысь петӧ шоныд ва. Абу сэтшӧмыс, мый ӧтилаын кӧдзыд, мӧдлаын пӧсь. Со асьныд видзӧдлӧй, кыдзи уджалӧ.

Кык ванна верстьӧяслы да челядьлы, видзӧдлысьяслы трибуна, тренажёрнӧй зал, вермытӧмаяслы торъя лифт – виччысьӧны район пасьталаысь олысьясӧс. Выль объект видзӧм вылӧ муниципалитетлы ковмас вештыны 18 млн. шайт быд во. Тайӧ уджалысьяслы сьӧм, ва сӧстӧммӧдӧм да коммунальнӧй могмӧдӧмысь. Водзӧ вылӧ бассейн дорын мӧвпалӧны стрӧитны ворсан зал. Документъяс дасьӧсь, прӧйдитӧма став экспертиза, колӧ сӧмын веськавны регионса инвестицияяс уджтасӧ, а доныс – 60 млн. Татьяна Супрядкина, Ольга Коняева, «Юрган» телеканал, Емдін район.

МЫЙКӦ ЭЗ АРТМЫ

Эжваын выль газонӧн эксперимент эз артмы. Казьтышта, юньын сэтчӧс власьт мӧвпыштіс зумыдмӧдны керӧс. Шыӧдчис быдмӧг пуктысьяс ордӧ, а найӧ вӧзйисны донтӧм технология – кӧйдыса рулонъяс. Тадзи пӧ вӧчӧны суседъяс, Ямал-ненеч кытшын.

Илья Горшков (пӧдрадчиклӧн котырӧн веськӧдлысь): 

— Тайӧ технологияыс лоӧ донтӧмджык. Мӧд ног ковмас вайны татчӧ уна техника, веськӧдны мусӧ, киськавны лыаӧн, трундаӧн, ставсӧ тайӧс сорлавны, а та бӧрын пуктыны кӧйдыс да виччысьны, быдмас оз.

Тӧлысь мысти пӧдрадчик да администрация кутісны жуглыны юр, мыйла тадзи артмис. Вермас лоны, кӧйдыссӧ кокалісны гулюяс. Найӧс тані тшӧкыда аддзывлісны рулонъяс вольсалӧм бӧрын. А вермас лоны, мый жар поводдя эз сет кӧйдыслы тыр-бура быдмыны, эз тырмы ваыс.

ЧОРЫД КЫВКӦРТӦДЪЯС

Шогмытӧм оланінысь вуджӧдан программа пӧдрадчикъяс сёрмӧдӧны, а муниципалитетъясын тшӧкыда торкалӧны оланпас. Та йылысь талун юӧртісны прокуратуралӧн коллегия вылын. Ведомствоын висьталісны, программа пӧ збыльмӧдӧма сӧмын 73% вылӧ. Та кадӧ колӧ помавны тӧлысь помӧдз. Менам уджъёрт Надежда Бушенева кывзіс чукӧртчысьясӧс. Муниципалитетъясын чинаяс дасьӧсь быдсяма ногӧн эштӧдны удж урчитӧм кадколастӧ, мый сетӧма йӧзӧс шогмытӧм оланінысь вуджӧдӧм вылӧ. Но тайӧс позьӧ гӧгӧрвоны. Найӧ кывкутӧ регионса план збыльмӧдӧм вӧсна оз сӧмын асланыс нимӧн. Тыдалӧ, та понда, вӧзйӧны кӧнсюрӧ выль керкаяс пыдди важ стрӧйбаясын патераяс. А Кӧрткерӧс районса Каляты посёлокын администрация тшӧктіс кадысь водз примитны 4 эштӧдтӧм керка. Удж вӧчӧм йылысь сэсся збоя юӧртісны стрӧитчан министерствоӧ. Весиг лэптӧм оланінын эмӧсь мытшӧдъяс. Со Сыктывдін районса Зеленечын колян вося августын сувтса зэр дырйи ва кырӧдіс выль керкалӧн подув улысь му. Абу колананогӧн вӧлі вӧчӧмаӧсь дасьтан уджъяс.

Сергей Бажутов (Коми Республикаса прокурор):

— Татчӧс чина морт оланпас торкалӧмӧн примитіс стрӧйба да юалӧмъястӧг кырымаліс лэдзана кабалаяс. Та понда татчӧс бюджетлы лои вӧчӧма 300 сюрс сайӧ шайта ускӧттьӧ. Содтӧд сьӧм лои видзны нелючкияс бырӧдӧм вылӧ. Тайӧ во джынйӧ колӧ туявны дзик быд эштӧдӧм керка, мый лэптӧма йӧзӧс шогмытӧм оланінысь вуджӧдӧм программа серти. Видлавны, став-ӧ стрӧитчан удж тырвыйӧ вӧчӧма да сетӧма оланін йӧзлы.

Казналы вӧчӧм воштӧм чинаяс бергӧдасны асланыс зепъяссьыныс. Тайӧ и инмӧ налы, коді эз кадӧ мынтысь вӧчӧм уджъясысь, та понда кӧ пӧдрадчиклӧн лоисны воштӧмъяс. И налы, коді водзвыв мынтысис вӧчтӧм на уджысь. Мыждасны шайтъясӧн весиг туялысь органъяс подулавтӧг туялӧмысь да мыждӧмаясӧс томан сайын кутӧмысь. Татшӧм вывтіасьӧм понда таво республикаса бюджетысь реабилитируйтӧмаяслы лои мынтысьны водзӧс – 2 млн. гӧгӧр шайт. Быд татшӧм лоӧмтор кузя прокурор тшӧктіс корсьны мыжаӧс да гижны на вылӧ искъяс. Аслас мӧвпӧн, мыйла следовательяс да дознавательяслӧн уджын артмӧны тырмытӧмторъяс, прокуроръяскӧд юксис регионса медшӧр полицейскӧй.

Виктор Половников (Республикаса пытшкӧс делӧяс министр):

— Кывкӧртӧдъяс вӧчан кад матысмигӧн тэрыба эштӧдӧны уголовнӧй делӧяс, вӧчӧны та могысь ставсӧ, весиг тіян удж вылын мӧрччӧ татшӧм графикӧн уджалӧм, но водзӧ мунысь кадколаст медводдза джынйӧ эштӧдӧны сійӧ уджъяс, мый вылӧ ті индінныд, а сэсся мӧд джынйын бара пансьӧны мытшӧдъяс уголовнӧй делӧяс помӧдз вӧчигӧн.

Республикаса прокурор пасйис, ӧткымын нырвизь серти эмӧсь тырмытӧмторъяс и аслас уджъёртъяс костын районъясын. Та йылысь мӧвпъясӧн юксис и регионъясын ас вылӧ зільысьяслысь инӧдъяс дорйысь Игорь Бобков. Сійӧ юӧртіс, Чилимдінса олысьяс пӧ норасисны прокуратураӧ детсад лэптігӧн нелючкияс вылӧ, но дӧзьӧритан орган тырмытӧмторъяс эз казяв.

Игорь Бобков (Республикаын ас вылӧ зільысьяслысь инӧдъяс дорйысь):

— Муниципалитетын дӧзьӧритысь органлӧн веськӧдлысь эз казяв мытшӧдъяс, мый вылӧ веськыда индісны олысьяс, тырмытӧмторъяс вылӧ сэки эз видзӧдлыны, ставыс быттьӧ вӧлі мича да тыр-бур, а талун та понда ми ставӧн тӧдам, мый артмис.

Тырмытӧмторъяс понда сэсся пӧдрадчикъяс вылӧ панісны уголовнӧй делӧ. Регионын Федерациясянь инспектор тшӧктіс прокуратуралы ёнджыка дӧзьӧритны удждон мынтӧм да чорыдджыка видлавны аптекаясын да бурдӧдчанінъясын, прамӧйӧсь-ӧ лекарствояс.

Михаил Тырин (Комиын Федерацияса медшӧр инспектор):

— Прокуратура ас кадӧ кутчысис туявны мытшӧда лоӧмторъяс, дорйис оланпас, уджаліс кывкутӧмӧн да чорыда. Та понда Республикаын олӧм да экономика кольӧны зумыдӧн.

Ставнас таво джынйӧн прокуроръяс казялісны 19 сюрс сайӧ торкалӧм. Дисциплина да административнӧй кывкутӧмӧ кыскисны 2 сюрс сайӧ должносьта мортӧс. Дӧзьӧритан ведомстволӧн прӧверкаяс бӧрын панӧма 109 уголовнӧй делӧ. А канмуса сьӧм кудйӧ удайтчис бергӧдны 4,5 млрд. Шайт.

Надежда Бушенева, Наталья Литкевич, Василий Янин, «Юрган» телеканал.

СЕМЬЯЛЫ ОТСӦГ

Изьва районын вошӧм чери кыйысьлӧн семьялы колӧ отсӧг. Казьтышта, кык вок Александр Канев да Игорь Николаев мунісны кыйны чери Діюр весьтын. Медбӧръяысь звӧнитчылісны юнь 9 лунӧ. Та бӧрын вошисны. Мужичӧйясӧс весиг Наръян-Марса вертолётъясӧн корсисны. Александр Каневлӧн гортас коли гӧтыр да нёль кага. Олӧны важ керкаын. Мыйӧн позьӧ отсавны уна челядя мамлы, висьталас Константин Куратов.

Каневъяслӧн семья ыджыд, но олӧны ӧтсӧгласӧн. Гозъя 16 во нин ӧтлаын. Верӧсыс – семьялӧн вердысь, Афат быдтӧ челядьӧс. Медічӧтыслы, Дамирлы, 2 арӧс.

Малик Канев: 

— [16]

Выльгортын кык судтаа керкаысь патера ньӧбисны 12 во сайын. Александр вӧлі босьтлӧма кредит. Уджаліс ӧтпырысь 3 инын, медым ӧдйӧджык мынтыны. Но патера дугдывтӧг лоӧ дзоньтавны. Вала ветлӧны километр сайӧ, канализация да шоныдӧн могмӧдӧм абу. Мездӧны электричествоа пачьяс. Тӧвнас биысь мынтысьӧны 10 сюрс шайтӧдз.

Афат Канева (уна челядя мам):

— Войнас весиг узигӧн керкаыс быттьӧ ветлӧ. Фундаментыс джынвыйӧ киссьӧма. Ставсӧ ми тайӧ пасъялім. Комиссия кывкӧрталіс, мый керкаыс збыль оз лӧсяв олӧм вылӧ. Сетлісны общежиттьӧ, но квайтнас ми сэтчӧ кыдзи тӧрӧдчам?

Колян во пу керка шуисны шогмытӧмӧн. Сетісны олысьяслы та йылысь эскӧдана гижӧд, а кор вуджӧдасны – кыв ни джын. А стрӧйба водзӧ важмӧ. Коммунальщикъяс быттьӧ вунӧдӧмаӧсь сы йылысь. Пачьяс киссьӧмаӧсь, асмогасянін тырӧма.

Альбина Савина (шогмытӧм керкаын олысь):

— Патераын сэтшӧм дук сулалӧ, лолавны нинӧмӧн, ставыс визувтӧ, а челядь орччӧн гуляйтӧны. А кор ывла вылын жар, гӧгӧр гутъяс лэбалӧны. Ӧшинь восьтыны оз позь. Со тадзи и олам.

Уна челядя семьялы сетісны керка лэптӧм вылӧ му. Сэтчӧ эськӧ абу туй, но удитісны кыпӧдны пывсян да вӧчны керкалы подув. Семьялӧн водзӧ вылӧ вӧліны зэв югыд кӧсйӧмъяс. Некод эз виччысь, мый артмас шог. Бать муніс вокыскӧд чужан Изьва районӧ чери кыйны да тӧлысь чӧж нин насянь абу некутшӧм юӧр. Вуграсьны вӧлі кӧсйӧны Діюр грездсянь неылын. Чери кыйысьясӧс корсисны мездысьяс, матігӧгӧрса грездъясын олысьяс, гӧтыръяс да бать-мамыс. Вочавидзисны чуксалӧм вылӧ весиг Наръян-Марысь ас самолёт кутысьяс. Йӧз сэсся чукӧртісны сьӧм, медым мынтыны кӧрт лэбачлы ломтас. Рӧдвуж ӧнӧдз на корсьӧны вошӧмаясӧс. Эскӧны, кӧть мыйкӧ и лоис, мужичӧйяс колисны ловйӧн.

Афат Канева (уна челядя мам):

— Ме эска, мый найӧ вӧрынӧсь. Мӧдтор йылысь ог и мӧвпав. Батьыс колӧ челядьлы ловъя да дзоньвидза. Но мед абу дзоньвидза, но ловъя. Челядь батьсӧ виччысьӧны быд лун. Карина шуӧ: быд вой вӧтын сійӧс аддзӧ, быттьӧ гортӧ пӧ воӧма. Ме шуа: быть воас, збыль тадзи лоас.

Ӧні Афатлы мынтӧны Дамирӧс 3 арӧсӧдз видзӧмысь да мукӧд челядьысь 400 шайтӧн. Та вылӧ и олӧны. Став чукӧртлӧм сьӧм видзисны верӧссӧ корсьӧм вылӧ. Ёртъясыс, кодъяскӧд Александр мӧвпаліс лэптыны керка, кӧсйысьӧны вайӧдны сылысь удж помӧдз. Но налӧн куш асланыс вынъяс оз тырмыны. Нёль челядя мамлы позьӧ отсавны стрӧитчан материалъясӧн либӧ сьӧмӧн. Реквизитъяс да йитӧд ті аддзан экранъяс вылысь. Лёктор олӧмын вермас суны быдӧнӧс. Та понда колӧ не ӧтдортчыны да отсавны мӧд мортлы сьӧкыд здукӧ. Константин Куратов, Ольга Коняева, Василий Янин, «Юрган» телеканал, Сыктывдін район.

Кутшӧмӧн лоас таво картупельлӧн урожай да мукӧд юӧръяс йылысь видзӧдӧй реклама бӧрын.

УРОЖАЙ 2017

Нӧшта кӧ кык вежон кежлӧ шондӧдлас, картупель воас бур. Зэра гожӧм вӧсна регионса олысьяс майшасьӧны урожай понда. Ӧткымын овмӧсъясын картупель вермас висьмыны фитофтораӧн. Унаӧн август медводдза лунъяссянь заводитісны донъявны асланыс град вылын пуктасъяс. Светлана Некрасовалӧн репортаж.

— [7]

Павел Кононов окотапырысь кодйӧ том картупель. Тайӧ муын сӧмын гибридъяс. Аслас быдтӧсъяс йылысь сьӧлӧмыс тулысын ёна висис. Пуктысьны поводдя эз сет. Та вӧсна туялысь чайтіс, мый лёк урожай лоӧ. Дерт, колян во кодься бур оз ло, но картупельтӧг овмӧс век жӧ оз коль.

— [7]

Павел Кононов серти, колӧ мед кӧть 2 вежон кежлӧ пуксьылас кос шондіа поводдя. Нӧшта колӧ вӧдитчыны комплекснӧй удобренньӧӧн. Отсалас сійӧ и картупельлы, и заыслы. Воис кад и мынтӧдчыны висьӧмъясысь. Буретш позьӧ бырӧдны фитофтороз. Медшӧрыс – оз ков дышӧдчыны.

Павел Кононов (картупель быдтӧм кузя специалист):

— Видзтысьны висьӧмысь колӧ. Вӧзъя со мый: колӧ киськавны бордоскӧй сорасӧн, сэні уна ыргӧн. Сійӧ вияс висьӧмсӧ.

Фаина Красногоровалӧн йӧрын быдмӧ ставыс. Картупель пуктылӧма сӧмын юнь 20-ӧд лунӧ и виччысьӧ бур урожай. Зэра поводдя вӧсна картупельтӧг кольны оз пов.

Фаина Красногорова (дача кутысь):

— Видла картупельсӧ сӧмын дзоридзьяс усигас. Кор найӧ заводитӧны усьны, найӧс нетшка. Сы бӧрын картупельыс гырысь быдмӧ. Тайӧ менам гусяторъяс.

Аслас гусяторъясӧн юксьӧны и мукӧд дача кутысьяс. Йӧз тӧдӧны: войвылын гожӧмыд вермас и не лоны, и пуктӧны уна сорт. Сэки пыр чужӧ картупельыд.

Любовь Ракина (дача кутысь):

— Рубин, невскӧй, идеал – миян уна. Он и тӧд, кутшӧм воӧ мый чужас. Ӧти во ӧти сорт асьсӧ бура петкӧдлӧ, мӧд во – мӧд. Мед он коль картупельтӧг, тадз и лоӧ вӧчны.

Ас да ичӧт муяс вылын картупель позьӧ на быдтыны, а со Республикаса гырысь овмӧсъяс водзвыв висьтавны нинӧм оз вермыны. Уна му ва улынӧсь, сэні урожайыд, дерт, оз ло. А со джуджыдджык муяс вылын, специалистъяс серти, картупель быдмас. Светлана Некрасова, Анастасия Тюрнина, Вячеслав Беспалов, «Юрган» телеканал.

ТУЯЛАСНЫ

Тюменьса канму университетысь учёнӧйяс кӧсйӧны туявны, мыйла бӧръя кадӧ ёна кутісны курччасьны клещьяс. Со, шуам, миян Республикаын вир юысьясӧс весиг казялісны Вӧркутаын. Водзджык войвылын вӧрлудікӧс эз пасйывлыны. Ӧні туялысьяс йитӧны татшӧм водзмӧстчӧмсӧ климат вежсьӧмкӧд. Нӧшта вӧрлудік вуджалӧ лэбачьяс вылын. Пасъям, во панӧмсянь курччалісны сюрс да джын мортӧс 220-ыс на пиысь челядь.

КОМИ ЛУН

Гренада шӧринын «Радлун» велӧдчан сменаын нуӧдісны коми лун. Челядьлы дасьтісны паськыд программа. Найӧ паныдасьлісны коми поэткӧд, Анжелика Елфимовакӧд, пырӧдчисны финн-йӧгра ворсан программаӧ. Сійӧ сиисны мирса вужвойтыр лунлы, мый пасйӧны август 9 лунӧ. А медся ичӧтъяс пырӧдчисны коми ворсӧмъясӧ. Анастасия Тюрнина стӧчмӧдас.

Ёртасьӧны, олӧны гажаа. «Радлун» этносменаын олысьяс виччысьӧны коми лун заводитчӧм. Таво вожатӧйяс серти Гренадаын чукӧртчисны водзмӧстчысь да енбиа челядь.

Анна Курьянова (вожатӧй):

— Налӧн зэв уна бур сьӧлӧмкылӧм. Быдӧнӧс позьӧ гӧгӧрвоны, мый налы окота вӧчны, мый – абу. Пыр восьтӧны ассьыныс сьӧлӧмкылӧмъяссӧ.

Гожся шойччӧм дырйи регионса быд пельӧсысь ныв-зон пырӧдчӧны коми культураӧ, тӧдмасьӧны традицияясӧн. А коми лунӧ талы сиисны ыджыд программа.

— [12]

Со ӧти коми ворсӧм. Ныв-зон, кодъяс оз тӧдны коми кыв окотапырысь велӧдӧны сійӧс. Ывла вылын финн-йӧгра ворсӧмъяс, сэтчӧ пырӧдчӧ «Радлунлӧн» став смена. Традицияяс серти нин лагерын примитӧны гӧсьтъясӧс. Тайӧысь воліс поэт Анжелика Елфимова. Сійӧ висьталіс аслас творчество, коми гижысьяс да роч кыв вылӧ кывбуръяс вуджӧдӧм йылысь. Колӧ содтыны, ачыс Анжелика заводитіс гижны рочӧн. Но коми поэзияыс сьӧлӧмыслы матынджык лои.

Анжелика Елфимова (поэт):

— Слабог, мый ме вуджи, сы вӧсна мый ме сьӧкыда гижи рочнас. Меным окота вӧлі гижны, но эг куж вӧдитчыны роч кывнас. Менам эта мыйта кывчукӧръяс-словаръяс быдсямаыс. Вот ме сійӧс кӧсйи петкӧдны-петкӧдны, а коминас босьтіс да петіс.

Быд во «Радлунӧ» волӧны 200 сайӧ ныв-зон. Республикаса быд сикт-грездысь. На лыдын фольклор котыръясын петкӧдчысьяс, фестиваль да конкурсъясын, олимпиадаса вермысьяс.

Вероника Носова:

— Ме коми кывсӧ тані сьӧлӧмӧн кылі. Бурджыка коми кыв урок дорысь. Меным коми кыв зэв дона. Кывсӧ радейтӧм да гӧгӧрвоӧмыс йитчӧма велӧдысьлӧн кужӧмлункӧд.

Маргарита Низовцева («Радлун» сменалӧн куратор):

— И ӧні миян сэтшӧм выль формаяс, ми босьтім квест-игра, шуам, да. Вот... и... Интеллектульно-познавательнӧй ворсӧмъяс. Разнӧй пӧлӧс: экология кузя, финн-йӧгра войтыр кузя, финн-йӧгра культура кузя, коми культура кузя – ставсӧ сэтшӧм босьтім.

«Радлун» смена тупкасны август 6 лунӧ. И унаӧн нин мӧд во выль пӧв кӧсйӧны пырӧдчыны коми кыв велӧдӧмӧ. И бара на веськавны этносменаӧ.

Анастасия Тюрнина, Мария Уляшева, Вячеслав Беспалов, «Юрган» телеканал.

ИТАЛИЯ СЫКТЫВКАРЫН

Сыктывкарса национальнӧй музейӧ воисны Москваысь экспонатъяс. Олысьяс вермасны Республикаысь мунтӧг ас синмӧн аддзыны Италияса гравюра коллекцияысь 17-19-ӧд нэмъясся уджъяс.

Сергей Емельянов (Коми Республикаса культура, туризм да архив делӧ министр):

— Россия да Италия костын ӧні тыр ӧдӧн мунӧ туризмын ӧтув удж. Та вӧсна ми накӧд ладмӧдам йитӧдъяс. Странаса регионъяс петкӧдлӧны миянлысь культура Италияын. А Италия, кыдз ті казяланныд, со петкӧдчӧ Сыктывкарын.

Пасъям, гравюраяс отсӧгӧн позьӧ ветлӧдлыны Италияӧд, ӧд на вылын серпасалӧма Рим, Флоренция, Венециялӧн медся нималана инъяс. Но абу налӧн таын тӧдчанлуныс.

Варвара Ракина (Останкино Москваса музей-усадьбаын научнӧй удж кузя веськӧдлысьӧс вежысь):

— Графикасӧ кӧть унаысь печатайтлісны, аслыспӧлӧслуныс сыын, мый тайӧ зэв важторъяс. Медся том гравюраыс 1822 вося. Водзӧ гравюралӧн искусство кусӧ. Сійӧс вежӧ фотография, литография. Медся важ листыс 1670-ӧд вося.

Медым уджъяс олісны дырджык, найӧс весиг некодлы эз петкӧдлыны 100 во гӧгӧр. А со Сыктывкарсаяслы мойвиис.

КОМИ ВДНХ

Республикалы 96 во тырӧм подулын ӧти Сыктывкарса вузасян шӧринын котыртасны «Достояние Севера» выставка. Ассьыс йӧла сёян-юан ваяс Чилимдін район. Та кындзи петкӧдлас Чилимдінса горкалысь неыджыд юкӧн. Казьтышта, Коми ВДНХ ловзьӧдісны колян воын губернаторлӧн тшӧктӧм серти. Ӧнія выставка вылын петкӧдлӧны матӧ 70 экспозиция, кӧні тыдалӧ быд муниципалитетлӧн аслыспӧлӧслуныс да позянлуныс. Чилимдін вайӧ Журавскӧй нима музейысь ас киӧн вӧчӧмторъяс. Мастеръяс ваясны сэтчӧс орнамента кыӧмторъяс, пуысь вӧчӧмторъяс да мукӧд Чилимдінса сувениръяс. Позяс тшӧтш чӧсмасьны Чилимдінса пӧжасъясӧн. Но медшӧрыс, дерт, горкалӧн торъя юкӧныс.

☼ ☼ ☼

Тайӧ да мукӧд юӧръяс видзӧдӧй Юрган.рф сайт вылын либӧ Ростелекомлӧн ІP-телевиденньӧ пыр корӧм серти функция отсӧгӧн. Бура шойччӧй.

Пасйӧд

Текстуйтӧма 2017-12-07. Донса Инна.