Талун. 2017-11-21 — различия между версиями

Материал из Коми тӧданін
(Новая страница: «Юрган телеканаллӧн выльторъяс: 2017ʼ вӧльгым 21ʼ лунся «Талун (телеуджтас)|Т…»)
 
(Текст)
 
Строка 12: Строка 12:
 
«Интауголь» овмӧслысь удж ладмӧдӧм вылӧ миллиард кыксё миллион шайт чуктӧдӧм йылысь кабала кырымаліс Дмитрий Медведев. Документсӧ йӧзӧдісны Россияса Правительстволӧн официальнӧй сайт вылын. Гӧгӧрвоӧдысь гижӧдын пасйӧма, мый сьӧм сетӧны бюджетлӧн резервнӧй фондысь Коми Республикаса бюджетлы. Тайӧ шайтъяс вылӧ регионлы колӧ бергӧдны овмӧслы рӧскодъяс, медым Интаса кар артмӧдан предприяттьӧ вермис тыр-бура уджавны 2018–2019-ӧд воясӧ. Казьтыштам, уджйӧзъяс понда овмӧсын удж сувтіс. Сӧмын вӧлі вузалӧны да нуӧны водзвыв перйӧм из шом. Ноябр заводитчигӧн овмӧсӧн веськӧдлысь Александр Долгаев кырымаліс удж панӧм йылысь тшӧктӧм. Ӧпаснӧй инъясын бара кутчысисны дежуритны мездысьяс. Тайӧс дыр виччысисны карса став олысь.
 
«Интауголь» овмӧслысь удж ладмӧдӧм вылӧ миллиард кыксё миллион шайт чуктӧдӧм йылысь кабала кырымаліс Дмитрий Медведев. Документсӧ йӧзӧдісны Россияса Правительстволӧн официальнӧй сайт вылын. Гӧгӧрвоӧдысь гижӧдын пасйӧма, мый сьӧм сетӧны бюджетлӧн резервнӧй фондысь Коми Республикаса бюджетлы. Тайӧ шайтъяс вылӧ регионлы колӧ бергӧдны овмӧслы рӧскодъяс, медым Интаса кар артмӧдан предприяттьӧ вермис тыр-бура уджавны 2018–2019-ӧд воясӧ. Казьтыштам, уджйӧзъяс понда овмӧсын удж сувтіс. Сӧмын вӧлі вузалӧны да нуӧны водзвыв перйӧм из шом. Ноябр заводитчигӧн овмӧсӧн веськӧдлысь Александр Долгаев кырымаліс удж панӧм йылысь тшӧктӧм. Ӧпаснӧй инъясын бара кутчысисны дежуритны мездысьяс. Тайӧс дыр виччысисны карса став олысь.
  
''Лариса Титовец, Интаса мэр: ''
+
''Лариса Титовец, Интаса мэр:''
 +
 +
— Татшӧм эз на овлы, медым страналӧн резервнӧй фондысь юкисны сьӧм Инталы, миян овмӧслы уджйӧзъяс бырӧдӧм вылӧ и лава уджӧдны заводитӧм вылӧ. Тайӧ ӧтувъя шедӧдӧм Республикаса веськӧдлысьяс Сергей Гапликов отсӧгӧн, но и странасӧ веськӧдлысьяс Путин, Медведев бергӧдчисны миянлань. Профсоюз петкӧдлысьяс сідзжӧ вӧчисны ыджыд удж, медым артмис татшӧм помшуӧм. Кодкӧ талун шуӧ, мый тайӧ волі кокни удж — эз. Тайӧ ставыс сетчис сьӧкыда.
  
— Татшӧм эз на овлы, медым страналӧн резервнӧй фондысь юкисны сьӧм Инталы, миян овмӧслы уджйӧзъяс бырӧдӧм вылӧ и лава уджӧдны заводитӧм вылӧ. Тайӧ ӧтувъя шедӧдӧм Республикаса веськӧдлысьяс Сергей Гапликов отсӧгӧн, но и странасӧ веськӧдлысьяс Путин, Медведев бергӧдчисны миянлань. Профсоюз петкӧдлысьяс сідзжӧ вӧчисны ыджыд удж, медым артмис татшӧм помшуӧм. Кодкӧ талун шуӧ, мый тайӧ волі кокни удж — эз. Тайӧ ставыс сетчис сьӧкыда.
+
''Денис Баженов, Россияса изшом перйысьяслӧн асшӧр профсоюзлӧн Интаса первичнӧй юкӧнӧн веськӧдлысь. ''
 
+
''Денис Баженов, Россияса изшом перйысьяслӧн асшӧр профсоюзлӧн Интаса первичнӧй юкӧнӧн веськӧдлысь. ''
+
[30],[45]
 
 
[30][45]
 
  
 
Промышленносьт министерстволӧн юӧр серти, кӧть предприяттьӧ и эз уджав, тайӧ кадколастӧ эз торкав ассьыс могъяс да колана кадӧ ыстіс Северодвинскса ТЭЦ-1 да Череповецса ГРЭС вылӧ ломтас. Став сьӧм вылӧ, мый вӧлі нажӧвитӧма вузасьӧмӧн, мынтісны зільысьяслы удждон.
 
Промышленносьт министерстволӧн юӧр серти, кӧть предприяттьӧ и эз уджав, тайӧ кадколастӧ эз торкав ассьыс могъяс да колана кадӧ ыстіс Северодвинскса ТЭЦ-1 да Череповецса ГРЭС вылӧ ломтас. Став сьӧм вылӧ, мый вӧлі нажӧвитӧма вузасьӧмӧн, мынтісны зільысьяслы удждон.
Строка 26: Строка 26:
 
Коми Республикаса юралысь шыӧдчис челядьлӧн Общественнӧй сӧветӧ пырысьяс дорӧ да корис найӧс юксьыны мӧвпъясӧн, мый колӧ вӧчны, медым том йӧз республикаын вермисны тырвыйӧ пӧртны олӧмӧ налысь позянлунъяссӧ. Медым найӧ эз кӧсйыны мунны республикаысь, а коді муніс, локтісны бӧр. Гырысь классъясын велӧдчысьяскӧд Сергей Гапликов аддзысьліс аслас кабинетын. Став локтысьыс — кар-районъяс да регионса велӧдчан конкурсъясын вермысьясӧс, спортсменъяс, волонтёръяс, быдсяма уджтасъяс гижысьяс. Найӧ висьталісны губернаторлы асланыс удж йылысь да мӧвпъяс йылысь, мый удайтчис нин пӧртны олӧмӧ. А нӧшта вӧзйисны пыртны найӧс верстьӧяслӧн общественнӧй сӧветъясӧ.
 
Коми Республикаса юралысь шыӧдчис челядьлӧн Общественнӧй сӧветӧ пырысьяс дорӧ да корис найӧс юксьыны мӧвпъясӧн, мый колӧ вӧчны, медым том йӧз республикаын вермисны тырвыйӧ пӧртны олӧмӧ налысь позянлунъяссӧ. Медым найӧ эз кӧсйыны мунны республикаысь, а коді муніс, локтісны бӧр. Гырысь классъясын велӧдчысьяскӧд Сергей Гапликов аддзысьліс аслас кабинетын. Став локтысьыс — кар-районъяс да регионса велӧдчан конкурсъясын вермысьясӧс, спортсменъяс, волонтёръяс, быдсяма уджтасъяс гижысьяс. Найӧ висьталісны губернаторлы асланыс удж йылысь да мӧвпъяс йылысь, мый удайтчис нин пӧртны олӧмӧ. А нӧшта вӧзйисны пыртны найӧс верстьӧяслӧн общественнӧй сӧветъясӧ.
  
''Эльвира Губер, челядь ӧтувтчӧмъяс костын «ЛИДЕР XXI ВЕКА» Россияса конкурсын приз босьтысь. ''
+
''Эльвира Губер, челядь ӧтувтчӧмъяс костын «ЛИДЕР XXI ВЕКА» Россияса конкурсын приз босьтысь:''
 
+
[52]
+
[52]
 
 
''Сергей Гапликов, Коми Республикаса юралысь. ''
 
  
[20]
+
''Сергей Гапликов, Коми Республикаса юралысь:''
 +
 +
[20]
  
 
Тайӧ вӧзйӧмсӧ шуисны пыртны “10-летие детства” акцияӧ. Сійӧ котыртасны, медым велӧдны верстьӧясӧс пыдди пуктыны челядьлысь мӧвпъяс да кӧсйӧмъяс. Ӧттшӧтш том йӧз юӧртісны юралысьлы мытшӧдъяс йылысь, мый позьӧ разьны ӧні нин.
 
Тайӧ вӧзйӧмсӧ шуисны пыртны “10-летие детства” акцияӧ. Сійӧ котыртасны, медым велӧдны верстьӧясӧс пыдди пуктыны челядьлысь мӧвпъяс да кӧсйӧмъяс. Ӧттшӧтш том йӧз юӧртісны юралысьлы мытшӧдъяс йылысь, мый позьӧ разьны ӧні нин.
  
''Никита Чернов, кагалӧн правояс кузя уполномоченнӧй бердын челядь сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь. ''
+
''Никита Чернов, кагалӧн правояс кузя уполномоченнӧй бердын челядь сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь:''
 +
 +
— [35]
  
[35]
+
''Сергей Гапликов, Коми Республикаса юралысь:''
 
+
''Сергей Гапликов, Коми Республикаса юралысь. ''
+
[11]
 
 
[11]
 
  
 
Челядь сӧвет корис Сергей Гапликовӧс отсавны пӧртны олӧмӧ «Кольччы Республикаӧ» уджтас. Сы подув вылын том йӧз кутасны аддзысьны йӧзкӧд, кодъяс ас вынъясӧн унатор шедӧдісны чужан республикаын да збыльмӧдісны ассьыныс позянлунъяс. Юралысь кӧсйысис видлавны мӧвпъяссӧ экспертъяскӧд ӧттшӧтш.
 
Челядь сӧвет корис Сергей Гапликовӧс отсавны пӧртны олӧмӧ «Кольччы Республикаӧ» уджтас. Сы подув вылын том йӧз кутасны аддзысьны йӧзкӧд, кодъяс ас вынъясӧн унатор шедӧдісны чужан республикаын да збыльмӧдісны ассьыныс позянлунъяс. Юралысь кӧсйысис видлавны мӧвпъяссӧ экспертъяскӧд ӧттшӧтш.
Строка 50: Строка 50:
 
Кыксё ветымын сайӧ морт чукӧртчисны Сыктывкарын Спиридонов нима витӧд лыддьӧмъяс вылӧ: тайӧ мӧдсянь дас ӧтикӧд классъясӧдз велӧдчысьяс. Наука да туялан конференция пансис юралысь бердын Искусствояс гимназияын. Форумын уджалӧ дас секция: математика да информатика, кыв туялӧм, естественнӧй наукаяс, искусство, историяын мортлӧн ин, ичӧт чужанін. Медся ыджыдыс сиӧма енбиа челядьӧс казялӧм да сӧвмӧдӧмлы. Елена Кононова сюся кывзіс велӧдчысьясӧс.
 
Кыксё ветымын сайӧ морт чукӧртчисны Сыктывкарын Спиридонов нима витӧд лыддьӧмъяс вылӧ: тайӧ мӧдсянь дас ӧтикӧд классъясӧдз велӧдчысьяс. Наука да туялан конференция пансис юралысь бердын Искусствояс гимназияын. Форумын уджалӧ дас секция: математика да информатика, кыв туялӧм, естественнӧй наукаяс, искусство, историяын мортлӧн ин, ичӧт чужанін. Медся ыджыдыс сиӧма енбиа челядьӧс казялӧм да сӧвмӧдӧмлы. Елена Кононова сюся кывзіс велӧдчысьясӧс.
  
[7]
+
[7]
  
 
Спиридоновлы сиӧм витӧд лыддьысьӧмӧ тайӧ ичӧт пырӧдчысьыс дасьтіс майтӧг гадь йылысь быдса наука удж, туялӧмӧн да кывкӧртӧдӧн. Татшӧм аслыспӧлӧс да сюсь докладыс форум вылын некымын дас быдсикас тема серти. Искусство гимназияса велӧдчысь Олег Паршуков, шуам, туяліс, кыдзи велӧдчысьяслӧн асьсӧ вылӧ донъялӧм отсалӧ венны стресс. Юасис ассьыс ӧттшӧтшъяясӧс да велӧдыськӧд торъя методика серти вӧчис кывкӧртӧд, а сэсся дасьтіс вӧзйӧмъяс.
 
Спиридоновлы сиӧм витӧд лыддьысьӧмӧ тайӧ ичӧт пырӧдчысьыс дасьтіс майтӧг гадь йылысь быдса наука удж, туялӧмӧн да кывкӧртӧдӧн. Татшӧм аслыспӧлӧс да сюсь докладыс форум вылын некымын дас быдсикас тема серти. Искусство гимназияса велӧдчысь Олег Паршуков, шуам, туяліс, кыдзи велӧдчысьяслӧн асьсӧ вылӧ донъялӧм отсалӧ венны стресс. Юасис ассьыс ӧттшӧтшъяясӧс да велӧдыськӧд торъя методика серти вӧчис кывкӧртӧд, а сэсся дасьтіс вӧзйӧмъяс.
  
''Олег Паршуков, Ю. Спиридонов нима искусство гимназияын 11–ӧд классын велӧдчысь: ''
+
''Олег Паршуков, Ю. Спиридонов нима искусство гимназияын 11–ӧд классын велӧдчысь:''
 
+
— Велӧдысь да бать-мамлы вӧзйӧмъяс челядьӧс велӧдӧмын, шуам, медым бать-мам ассьыныс быдтасъясӧс ышӧдісны ыджыд шедӧдӧмъяс вӧчӧмӧ, отсалісны налы. Велӧдысьяслы колӧ урокъяс нуӧдны сідзи, медым челядь эз мудзны.
+
— Велӧдысь да бать-мамлы вӧзйӧмъяс челядьӧс велӧдӧмын, шуам, медым бать-мам ассьыныс быдтасъясӧс ышӧдісны ыджыд шедӧдӧмъяс вӧчӧмӧ, отсалісны налы. Велӧдысьяслы колӧ урокъяс нуӧдны сідзи, медым челядь эз мудзны.
  
 
Александр Мингалевлӧн гидропоннӧй установка серти удж удитісны нин донъявны республикаса мукӧд конференцияяс вылын. Учёнӧйяс тайӧ вӧчӧмсӧ шуисны экология юкӧнын ыджыд восьтӧмӧн. Тайӧ устройство отсӧгӧн сійӧ жӧ лукыс быдмӧ некымын пӧв ӧдйӧджык да бурджыка.
 
Александр Мингалевлӧн гидропоннӧй установка серти удж удитісны нин донъявны республикаса мукӧд конференцияяс вылын. Учёнӧйяс тайӧ вӧчӧмсӧ шуисны экология юкӧнын ыджыд восьтӧмӧн. Тайӧ устройство отсӧгӧн сійӧ жӧ лукыс быдмӧ некымын пӧв ӧдйӧджык да бурджыка.
  
''Александр Мингалев, Ю. Спиридонов нима искусство гимназияын 11–ӧд классын велӧдчысь: ''
+
''Александр Мингалев, Ю. Спиридонов нима искусство гимназияын 11–ӧд классын велӧдчысь:''
 
+
— Медводз ме вӧчи гидропоннӧй установка. Трубаын вӧчим дас вит розь, кытчӧ пуктім перфорированнӧй дозъяс. Ӧти боксянь миян вӧліс ва кисьтанін. Ми чукӧртім тайӧ конструкциясӧ да видзӧдлім, кыдзи быдмӧ быдсяма пуктас. [15]
+
— Медводз ме вӧчи гидропоннӧй установка. Трубаын вӧчим дас вит розь, кытчӧ пуктім перфорированнӧй дозъяс. Ӧти боксянь миян вӧліс ва кисьтанін. Ми чукӧртім тайӧ конструкциясӧ да видзӧдлім, кыдзи быдмӧ быдсяма пуктас. [15]
  
 
Быд кагалӧн эм енбиалун. Велӧдысь да бать-мамлӧн мог — эрдӧдны тайӧ кужӧмлунсӧ да сӧвмӧдны. Та йылысь конференция вылӧ чукӧртчысьяс сёрнитісны секция пиысь ӧти вылын. Сыктывкарса университетын профессор Наталья Сергиева серти, Искусство гимназияын зэв бура котыртӧма енбиа челядьлы отсалан удж, торйӧн нин сиктса ныв-зонлы. Дерт, ӧти гимназия оз вермы примитны республика пасьталаысь став сюсь велӧдчысьӧс. Налы пӧ позяс отсавны мӧд нога.
 
Быд кагалӧн эм енбиалун. Велӧдысь да бать-мамлӧн мог — эрдӧдны тайӧ кужӧмлунсӧ да сӧвмӧдны. Та йылысь конференция вылӧ чукӧртчысьяс сёрнитісны секция пиысь ӧти вылын. Сыктывкарса университетын профессор Наталья Сергиева серти, Искусство гимназияын зэв бура котыртӧма енбиа челядьлы отсалан удж, торйӧн нин сиктса ныв-зонлы. Дерт, ӧти гимназия оз вермы примитны республика пасьталаысь став сюсь велӧдчысьӧс. Налы пӧ позяс отсавны мӧд нога.
  
''Наталья Сергиева, П.Сорокина нима СГУ-ын профессор, филология наука доктор: ''
+
''Наталья Сергиева, П.Сорокина нима СГУ-ын профессор, филология наука доктор:''
 
+
— Конкурсъяс, олимпиадаяс, ветлӧдлан сессияяс, мастер-классъяс. Со шуам, ыджыд удж вӧчӧ енбиа челядьӧс эрдӧдӧм кузя гуманитарнӧй юкӧд.
+
— Конкурсъяс, олимпиадаяс, ветлӧдлан сессияяс, мастер-классъяс. Со шуам, ыджыд удж вӧчӧ енбиа челядьӧс эрдӧдӧм кузя гуманитарнӧй юкӧд.
  
 
Республика талун пуктӧ уна вын енбиа челядьлы отсалӧмын. Таво, шуам, восьтісны весиг торъя шӧрин, пасйис вице-премьер Наталья Михальченкова конференция дырйи.
 
Республика талун пуктӧ уна вын енбиа челядьлы отсалӧмын. Таво, шуам, восьтісны весиг торъя шӧрин, пасйис вице-премьер Наталья Михальченкова конференция дырйи.
Строка 74: Строка 74:
 
А Спиридоновлы сиӧм лыддьысьӧмъяс сюсь челядьӧс корсьӧ вит во нин. Кык сюрс дас коймӧдын кӧ форум вылын лыддисны сӧмын куим школаысь дас кӧкъямыс доклад, а талун со экспертъяс донъялӧны сёысь унджык удж республика пасьталаысь.
 
А Спиридоновлы сиӧм лыддьысьӧмъяс сюсь челядьӧс корсьӧ вит во нин. Кык сюрс дас коймӧдын кӧ форум вылын лыддисны сӧмын куим школаысь дас кӧкъямыс доклад, а талун со экспертъяс донъялӧны сёысь унджык удж республика пасьталаысь.
  
Елена Кононова, Олег Юшков, «Юрган» телеканал.
+
''Елена Кононова, Олег Юшков, «Юрган» телеканал.''
  
 
===Видзны юӧръяс ас йылысь===
 
===Видзны юӧръяс ас йылысь===
Строка 80: Строка 80:
 
А со Роскомнадзорлӧн регионса управленньӧ велӧдӧ тыр арлыдтӧмаясӧс дорйыны интернетын асланыс йывсьыс юӧръяс. Нуӧдӧ торъя конкурс. Сы вылӧ заявкаяс дугдасны примитны ноябр 30-ӧд лунын. Велӧдчысьяссянь виччысьӧны оз сӧмын серпасъяс, но и видеороликъяс. Но тайӧ ыджыд уджлӧн сӧмын юкӧн. Сылӧн могыс — ӧлӧдны тыр арлыдтӧмаясӧс да кыпӧдны налысь культура. Дӧзьӧритысь ведомствоын зільысьяс волӧны и классын часъяс вылӧ. Висьталӧны, мыйысь колӧ повны да видзчысьны ӧтуввезйӧн вӧдитчысьяслы.
 
А со Роскомнадзорлӧн регионса управленньӧ велӧдӧ тыр арлыдтӧмаясӧс дорйыны интернетын асланыс йывсьыс юӧръяс. Нуӧдӧ торъя конкурс. Сы вылӧ заявкаяс дугдасны примитны ноябр 30-ӧд лунын. Велӧдчысьяссянь виччысьӧны оз сӧмын серпасъяс, но и видеороликъяс. Но тайӧ ыджыд уджлӧн сӧмын юкӧн. Сылӧн могыс — ӧлӧдны тыр арлыдтӧмаясӧс да кыпӧдны налысь культура. Дӧзьӧритысь ведомствоын зільысьяс волӧны и классын часъяс вылӧ. Висьталӧны, мыйысь колӧ повны да видзчысьны ӧтуввезйӧн вӧдитчысьяслы.
  
[7]
+
[7]
  
 
Челядькӧд Роскомнадзорлӧн управленньӧӧн веськӧдлысь ӧдйӧ воӧ ӧти кывйӧ. Социальнӧй везъясын вӧдитчӧмлӧн мытшӧдъяс йылысь школьникъяс тӧдӧны, мыйӧдз вермас вайӧдны ас йывсьыс юӧр да фотояс йӧзӧдӧм.
 
Челядькӧд Роскомнадзорлӧн управленньӧӧн веськӧдлысь ӧдйӧ воӧ ӧти кывйӧ. Социальнӧй везъясын вӧдитчӧмлӧн мытшӧдъяс йылысь школьникъяс тӧдӧны, мыйӧдз вермас вайӧдны ас йывсьыс юӧр да фотояс йӧзӧдӧм.
  
''Андрей Конов, велӧдан сӧвмӧдан шӧринӧн веськӧдлысьӧс вежысь:''
+
''Андрей Конов, велӧдан сӧвмӧдан шӧринӧн веськӧдлысьӧс вежысь:''
 
+
— Школьникъяслы пыр висьталам: энӧ лишнӧйсӧ юӧртӧй ас йывсьыд, тайӧ вермас омӧльторйӧн бергӧдчыны. Кодкӧ вермас вӧдитчыны тайӧ юӧръясӧн, ӧд дзик быд мортлӧн эм позянлун веськавны интернетӧ.
+
— Школьникъяслы пыр висьталам: энӧ лишнӧйсӧ юӧртӧй ас йывсьыд, тайӧ вермас омӧльторйӧн бергӧдчыны. Кодкӧ вермас вӧдитчыны тайӧ юӧръясӧн, ӧд дзик быд мортлӧн эм позянлун веськавны интернетӧ.
  
 
«Дорйы ас йывсьыд юӧръяс» республикаса конкурслӧн медшӧр мог — сетны челядьлы кыдз позьӧ унджык юӧр интернетын вӧдитчӧм йылысь. Уджъясӧ вермасны пырӧдчыны школьникъяс, дзонь классъяс, бать-мам.
 
«Дорйы ас йывсьыд юӧръяс» республикаса конкурслӧн медшӧр мог — сетны челядьлы кыдз позьӧ унджык юӧр интернетын вӧдитчӧм йылысь. Уджъясӧ вермасны пырӧдчыны школьникъяс, дзонь классъяс, бать-мам.
  
''Виктория Пименова, республикаын Роскомнадзор управленньӧӧн веськӧдлысь: ''
+
''Виктория Пименова, республикаын Роскомнадзор управленньӧӧн веськӧдлысь: ''
 
+
— Бать-мам кывкутӧны челядь вӧсна. Но налы и кокньыдджык гӧгӧрвоны, мый татшӧмыс персональнӧй юӧр. Верстьӧяс ӧдйӧджык гӧгӧрвоӧны став мытшӧдъяс йылысь, кодъяс вермасны артмыны интернетӧ ас йывсьыд гижалӧмъяс бӧрын.
+
— Бать-мам кывкутӧны челядь вӧсна. Но налы и кокньыдджык гӧгӧрвоны, мый татшӧмыс персональнӧй юӧр. Верстьӧяс ӧдйӧджык гӧгӧрвоӧны став мытшӧдъяс йылысь, кодъяс вермасны артмыны интернетӧ ас йывсьыд гижалӧмъяс бӧрын.
  
 
Конкурс вылӧ уджъяс позьӧ ыстыны вежон чӧж. Управленньӧлӧн сайт вылын эм став колана юӧр, а медбур уджъяс петкӧдлас миян телеканал.
 
Конкурс вылӧ уджъяс позьӧ ыстыны вежон чӧж. Управленньӧлӧн сайт вылын эм став колана юӧр, а медбур уджъяс петкӧдлас миян телеканал.
  
Светлана Некрасова, Виктория Палкина, Иван Богомолов, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.
+
''Светлана Некрасова, Виктория Палкина, Иван Богомолов, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.''
  
 
☼ ☼ ☼
 
☼ ☼ ☼
Строка 112: Строка 112:
 
Ӧти гырысь энергетическӧй котыркӧд сёрнитчӧм кырымалӧны ӧтпырйӧ некымын бизнес петкӧдлысь. Тадзи овлӧ пӧшти быд форум дырйи. Контрактъяс подулын пӧртсьӧны олӧмӧ некымын уджтас нин. На лыдын Сыктывкарысь Сыктывса Поёлӧ мӧс картаяс вуджӧдӧм. Тайӧс вӧчӧны санитарнӧй корӧмъяс серти.
 
Ӧти гырысь энергетическӧй котыркӧд сёрнитчӧм кырымалӧны ӧтпырйӧ некымын бизнес петкӧдлысь. Тадзи овлӧ пӧшти быд форум дырйи. Контрактъяс подулын пӧртсьӧны олӧмӧ некымын уджтас нин. На лыдын Сыктывкарысь Сыктывса Поёлӧ мӧс картаяс вуджӧдӧм. Тайӧс вӧчӧны санитарнӧй корӧмъяс серти.
  
''Александр Гибеж, промышленность министрӧс медводдза вежысь:''
+
''Александр Гибеж, промышленность министрӧс медводдза вежысь:''
 
+
— Правительстволы тайӧ нӧшта ӧти позянлун донъявны гырысь котыръяслысь удж. Кыдзи позьӧ найӧс ӧтувтны бизнескӧд, медым позис унджык проект пӧртны олӧмӧ.
+
— Правительстволы тайӧ нӧшта ӧти позянлун донъявны гырысь котыръяслысь удж. Кыдзи позьӧ найӧс ӧтувтны бизнескӧд, медым позис унджык проект пӧртны олӧмӧ.
  
 
Би сетан котыръяслӧн вӧлі медшӧр мытшӧд — проводъяс нюжӧдӧм. Би сетан визьяс дорӧ ӧні позьӧ йитчыны дженьыд кадын: куим тӧлысьӧн квайт пыдди.
 
Би сетан котыръяслӧн вӧлі медшӧр мытшӧд — проводъяс нюжӧдӧм. Би сетан визьяс дорӧ ӧні позьӧ йитчыны дженьыд кадын: куим тӧлысьӧн квайт пыдди.
  
''Валерий Драйт, би сетан котырӧн веськӧдлысьӧс вежысь. ''
+
''Валерий Драйт, би сетан котырӧн веськӧдлысьӧс вежысь:''
 
+
[17]
+
[17]
  
 
Биӧн могмӧдӧм — тайӧ зэв кывкутана удж, и оз позь сійӧс некор падмӧдны. Тайӧ минпромлӧн видзӧдлас.
 
Биӧн могмӧдӧм — тайӧ зэв кывкутана удж, и оз позь сійӧс некор падмӧдны. Тайӧ минпромлӧн видзӧдлас.
  
''Николай Герасимов, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь, промышленносьт да транспорт министр: ''
+
''Николай Герасимов, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь, промышленносьт да транспорт министр:''
 
+
— Быд торкалӧм энергетика юкӧнын медводз мӧрччӧ олысьяс вылӧ. Кыдзи вӧлі, шуам, Вӧркутаын кык во сайын. Кор би сетчӧ торкавтӧг — тайӧ медшӧр шедӧдӧм.
+
— Быд торкалӧм энергетика юкӧнын медводз мӧрччӧ олысьяс вылӧ. Кыдзи вӧлі, шуам, Вӧркутаын кык во сайын. Кор би сетчӧ торкавтӧг — тайӧ медшӧр шедӧдӧм.
  
 
Ӧткымын промышленнӧй котыр вуджис нин ас би вӧчӧм вылӧ. Весиг ичӧт бизнес на бӧрся вӧтчӧ сьӧм видзтӧм могысь.
 
Ӧткымын промышленнӧй котыр вуджис нин ас би вӧчӧм вылӧ. Весиг ичӧт бизнес на бӧрся вӧтчӧ сьӧм видзтӧм могысь.
  
''Вадим Федоров, би сетан котырын йӧзлы могмӧм вичмӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь. ''
+
''Вадим Федоров, би сетан котырын йӧзлы могмӧм вичмӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь:''
 
+
[40]
+
[40]
  
 
Форумӧ пырӧдчысьяс казьтыштісны и Арктика сӧвмӧдӧм йылысь. Ӧд быд выль уджтас — тайӧ медводз продукция иналан выль позянлунъяс.
 
Форумӧ пырӧдчысьяс казьтыштісны и Арктика сӧвмӧдӧм йылысь. Ӧд быд выль уджтас — тайӧ медводз продукция иналан выль позянлунъяс.
  
Татьяна Супрядкина, Таисия Жакова, Павел Люлянмин, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.
+
''Татьяна Супрядкина, Таисия Жакова, Павел Люлянмин, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.''
  
 
===Инвестицияяс кыскӧм===
 
===Инвестицияяс кыскӧм===
Строка 154: Строка 154:
 
«Шекспирӧс пуктігӧн пыр сьӧлӧм вӧрзьывлӧ», — висьтасьӧны пресс-конференция дырйи театрын веськӧдлысь да ворсысьяс. Уна нэм чӧж мирса сцена вылын радейтана постановка мичмӧдас быд театрлысь репертуар. И ТЮЗ восьтӧмлы тайӧ бур спектакль.
 
«Шекспирӧс пуктігӧн пыр сьӧлӧм вӧрзьывлӧ», — висьтасьӧны пресс-конференция дырйи театрын веськӧдлысь да ворсысьяс. Уна нэм чӧж мирса сцена вылын радейтана постановка мичмӧдас быд театрлысь репертуар. И ТЮЗ восьтӧмлы тайӧ бур спектакль.
  
''Михаил Матвеев, Савин нима драма театрӧн веськӧдлысь: ''
+
''Михаил Матвеев, Савин нима драма театрӧн веськӧдлысь: ''
 
+
— Миян уна спектакль челядьлы, а тыр арлыдтӧма да студентъяслы репертуарыс абу. Налы ковмӧ весиг верстьӧяслӧн спектакльяс вылӧ воны. Ми кӧсъям и налы пуктыны спектакльяс.
+
— Миян уна спектакль челядьлы, а тыр арлыдтӧма да студентъяслы репертуарыс абу. Налы ковмӧ весиг верстьӧяслӧн спектакльяс вылӧ воны. Ми кӧсъям и налы пуктыны спектакльяс.
  
 
Быдтыны том видзӧдысьясӧс — ТЮЗ-лӧн татшӧм шӧр мог. Медводдза спектакльлӧн тӧдса да гора ним кыскас том видзӧдысьясӧс, эскӧ режиссёр. Юрий Попов серти, радейтчӧм йылысь нималана висьталӧм лоӧ талунъяӧн, но Шекспирлӧн мӧвпъяс быть колясны.
 
Быдтыны том видзӧдысьясӧс — ТЮЗ-лӧн татшӧм шӧр мог. Медводдза спектакльлӧн тӧдса да гора ним кыскас том видзӧдысьясӧс, эскӧ режиссёр. Юрий Попов серти, радейтчӧм йылысь нималана висьталӧм лоӧ талунъяӧн, но Шекспирлӧн мӧвпъяс быть колясны.
  
''Юрий Попов, Савин нима драма театрын шӧр режиссёр: ''
+
''Юрий Попов, Савин нима драма театрын шӧр режиссёр:''
 
+
— Ми тайӧ уджсӧ йитам ТЮЗ-кӧд, ӧд колӧ видлавны том йӧзлысь мытшӧдъяс и кыдзи аддзыны петан туйяс. И та вӧсна босьтчам тайӧ туй визьӧ. И уджас кыскам кыдзи позьӧ унджык профессионалӧс.
+
— Ми тайӧ уджсӧ йитам ТЮЗ-кӧд, ӧд колӧ видлавны том йӧзлысь мытшӧдъяс и кыдзи аддзыны петан туйяс. И та вӧсна босьтчам тайӧ туй визьӧ. И уджас кыскам кыдзи позьӧ унджык профессионалӧс.
  
 
Джульеттаӧс ворсӧ том Кристина Чернева, а Ромеоӧс — Иван Николайченко. Сылы сӧмын 20 арӧс. Режиссёр ворсны босьтіс томъясӧс, сцена вылын петкӧдчӧны найӧ этша на, но полӧмлун абу. Медводз пӧ кывкутӧмлун сьӧлӧмын, висьталӧны артистъяс.
 
Джульеттаӧс ворсӧ том Кристина Чернева, а Ромеоӧс — Иван Николайченко. Сылы сӧмын 20 арӧс. Режиссёр ворсны босьтіс томъясӧс, сцена вылын петкӧдчӧны найӧ этша на, но полӧмлун абу. Медводз пӧ кывкутӧмлун сьӧлӧмын, висьталӧны артистъяс.
  
''Кристина Чернева, Савин нима драма театрын ворсысь: ''
+
''Кристина Чернева, Савин нима драма театрын ворсысь:''
 
+
— Тайӧ том ворсысьяслы ыджыд позянлун медводз петкӧдлыны кужанлунсӧ и быть боксянь видзӧдлыны ас вылӧ.
+
— Тайӧ том ворсысьяслы ыджыд позянлун медводз петкӧдлыны кужанлунсӧ и быть боксянь видзӧдлыны ас вылӧ.
  
 
Ветымын костюм, а сцена вылын уна сынӧд да этша декорация. Сцена вылын медшӧр кӧлуйыс — канат. Лои ньӧбӧма сизим да джын километра кӧв.
 
Ветымын костюм, а сцена вылын уна сынӧд да этша декорация. Сцена вылын медшӧр кӧлуйыс — канат. Лои ньӧбӧма сизим да джын километра кӧв.
  
''Эрих Вильсон, Савин нима драма театрын шӧр серпасалысь: ''
+
''Эрих Вильсон, Савин нима драма театрын шӧр серпасалысь:''
 
+
— Уна метра вӧсна и артмӧ уна сынӧд. Тадзи и мӧвпыштлӧм. Ставсӧ сэсся сцена вылысь аддзанныд асьныд. Меным сьӧлӧм вылӧ ёна воӧ артистъяслӧн ворсӧм.
+
— Уна метра вӧсна и артмӧ уна сынӧд. Тадзи и мӧвпыштлӧм. Ставсӧ сэсся сцена вылысь аддзанныд асьныд. Меным сьӧлӧм вылӧ ёна воӧ артистъяслӧн ворсӧм.
  
 
Йӧктӧм вӧсна кывкутӧ Тюменьысь режиссёр Светлана Скосырская. Бисӧ пуктӧ Израильысь серпасалысь Михаил Чернявскӧй. И весиг фехтуйтны ворсысьясӧс велӧдісны колана ногӧн. Артистъяс серти, спектакльыс бур да смел руа. И том видзӧдысьяслы воас лов вылас. Но и видӧм «Ромео да Джульетта» пуктысьяс кывзыны дасьӧсь.
 
Йӧктӧм вӧсна кывкутӧ Тюменьысь режиссёр Светлана Скосырская. Бисӧ пуктӧ Израильысь серпасалысь Михаил Чернявскӧй. И весиг фехтуйтны ворсысьясӧс велӧдісны колана ногӧн. Артистъяс серти, спектакльыс бур да смел руа. И том видзӧдысьяслы воас лов вылас. Но и видӧм «Ромео да Джульетта» пуктысьяс кывзыны дасьӧсь.
  
Анастасия Тюрнина, Олег Костромин, «Юрган» телеканал.
+
''Анастасия Тюрнина, Олег Костромин, «Юрган» телеканал.''
  
 
===Коми культура паськӧдӧм===
 
===Коми культура паськӧдӧм===
Строка 184: Строка 184:
 
Гажа концерт да выставкаӧн помасис челядьдырся «Ӧшкамӧшка» национальнӧй ворсӧм да чачаяслӧн фестиваль. Тайӧ Иван Куратов нима Сыктывкарса гуманитарно-педагогическӧй колледжын национально-культурнӧй шӧринлӧн уджтас. Тавося мартын сійӧ босьтіс медводдза места велӧдан министерстволӧн конкурсын. Сэні бӧрйисны студентъяслӧн ӧтувтчӧмъяслысь удж сӧвмӧдысь проектъяс. Фестиваль нуӧдісны сентябрсянь ноябрӧдз. Национально-культурнӧй шӧрин, педколледжса студентъяслӧн 22 землячество петкӧдлысьяс да налӧн социальнӧй уджъёртъяс котыртлісны том йӧзлы некымын площадка. Ставныс вӧлісны йитчӧмаӧсь коми йӧзкостса культуракӧд.
 
Гажа концерт да выставкаӧн помасис челядьдырся «Ӧшкамӧшка» национальнӧй ворсӧм да чачаяслӧн фестиваль. Тайӧ Иван Куратов нима Сыктывкарса гуманитарно-педагогическӧй колледжын национально-культурнӧй шӧринлӧн уджтас. Тавося мартын сійӧ босьтіс медводдза места велӧдан министерстволӧн конкурсын. Сэні бӧрйисны студентъяслӧн ӧтувтчӧмъяслысь удж сӧвмӧдысь проектъяс. Фестиваль нуӧдісны сентябрсянь ноябрӧдз. Национально-культурнӧй шӧрин, педколледжса студентъяслӧн 22 землячество петкӧдлысьяс да налӧн социальнӧй уджъёртъяс котыртлісны том йӧзлы некымын площадка. Ставныс вӧлісны йитчӧмаӧсь коми йӧзкостса культуракӧд.
  
''Галина Кутькина, гуманитарно-педагогическӧй колледжын национально-культурнӧй веськӧдлысь: ''
+
''Галина Кутькина, гуманитарно-педагогическӧй колледжын национально-культурнӧй веськӧдлысь: ''
 
+
— Наяслы зэв ёна кажитчӧ ворсӧмъяс. И ӧні выль технология петкӧдлӧм — песочнӧй анимация. И вот сійӧ тожӧ зэв ёна налы кажитчис. И ме думайта, мый асланыс профессияын сійӧс тожӧ кутасны, навернӧ, найӧ используйтны. Но и кӧнешнӧ, мастер-классъяс вылын найӧ с удовольствием вӧчалісны игрушкаяс. И ми обратитім вниманньӧ, мый ӧта-мӧдныслы зэв ёна студентъяс отсалӧны. И сійӧ ужӧ нин наяслӧн, кыдз шуасны, профессиональнӧй навык, мый ӧта-мӧдныслы найӧ гӧтовӧсь отсавны, петкӧдлыны и оз кӧ артмы, висьтавны, кыдзи сійӧ колӧ вӧчнысӧ.
+
— Наяслы зэв ёна кажитчӧ ворсӧмъяс. И ӧні выль технология петкӧдлӧм — песочнӧй анимация. И вот сійӧ тожӧ зэв ёна налы кажитчис. И ме думайта, мый асланыс профессияын сійӧс тожӧ кутасны, навернӧ, найӧ используйтны. Но и кӧнешнӧ, мастер-классъяс вылын найӧ с удовольствием вӧчалісны игрушкаяс. И ми обратитім вниманньӧ, мый ӧта-мӧдныслы зэв ёна студентъяс отсалӧны. И сійӧ ужӧ нин наяслӧн, кыдз шуасны, профессиональнӧй навык, мый ӧта-мӧдныслы найӧ гӧтовӧсь отсавны, петкӧдлыны и оз кӧ артмы, висьтавны, кыдзи сійӧ колӧ вӧчнысӧ.
  
 
Коми ремесленнӧй палатаысь мастеръяс велӧдісны том йӧзӧс вӧчны чача-ӧберегъяс да вурны куклаяслы национальнӧй паськӧм. Сыктывкарса коми культура шӧринын тӧдмӧдісны йӧзкостса шылада инструментъяскӧд, найӧс вӧчанногӧн да весиг велӧдісны ворсны. Войтыръяслӧн ёртасян керкаын студентъяс тӧдмасисны и быдсяма йӧзкостса ворсӧмъяскӧд — эз сӧмын коми, но и мукӧд финн-угор войтыръяслӧн. А асланыс колледжын педагогъяс велӧдісны вӧчавны сёйысь да сюмӧдысь чипсанъяс. Тайӧ эз жӧ вӧв кокни. Чачаясыд эз на и быдӧнлӧн да и эз дзик пыр пондыны сьывны.
 
Коми ремесленнӧй палатаысь мастеръяс велӧдісны том йӧзӧс вӧчны чача-ӧберегъяс да вурны куклаяслы национальнӧй паськӧм. Сыктывкарса коми культура шӧринын тӧдмӧдісны йӧзкостса шылада инструментъяскӧд, найӧс вӧчанногӧн да весиг велӧдісны ворсны. Войтыръяслӧн ёртасян керкаын студентъяс тӧдмасисны и быдсяма йӧзкостса ворсӧмъяскӧд — эз сӧмын коми, но и мукӧд финн-угор войтыръяслӧн. А асланыс колледжын педагогъяс велӧдісны вӧчавны сёйысь да сюмӧдысь чипсанъяс. Тайӧ эз жӧ вӧв кокни. Чачаясыд эз на и быдӧнлӧн да и эз дзик пыр пондыны сьывны.
  
''Алина Лодыгина, гуманитарно-педагогическӧй колледжын велӧдысь: ''
+
''Алина Лодыгина, гуманитарно-педагогическӧй колледжын велӧдысь: ''
 
+
— Дерт жӧ, тайӧ став студентъяслы зэв ыджыд опыт удж вылын, потому что ми как будущӧй учительясыс, зэв ёна тайӧ колӧ.
+
— Дерт жӧ, тайӧ став студентъяслы зэв ыджыд опыт удж вылын, потому что ми как будущӧй учительясыс, зэв ёна тайӧ колӧ.
  
 
Пасъям, фестивальӧ пырӧдчылісны эз сӧмын коми кывйысь аскиа велӧдысьяс, а дзик став юкӧнын велӧдчысьяс. Йӧзкостса чачаяс да ворсӧмъяслӧн фестиваль подулын аслыспӧлӧс велӧдчӧм муніс 3 тӧлысь чӧж. Том йӧзлӧн мастер-классъяс дырйи вӧчӧмторъяс чукӧртісны выставка вылын, а концерт помын колледжса студентъяс петкӧдчисны важсяма тӧвся национальнӧй паськӧмъясӧн. Велӧдан министерство петкӧдлысьяс пасйисны, мый уджас артмис да нуӧдны сійӧс водзӧ кутасны отсавны. Паськыдджыка сы йылысь юӧртас менам уджъёрт Анастасия Михайлова «Миян йӧз» программаын ноябр 29-ӧд лунӧ.
 
Пасъям, фестивальӧ пырӧдчылісны эз сӧмын коми кывйысь аскиа велӧдысьяс, а дзик став юкӧнын велӧдчысьяс. Йӧзкостса чачаяс да ворсӧмъяслӧн фестиваль подулын аслыспӧлӧс велӧдчӧм муніс 3 тӧлысь чӧж. Том йӧзлӧн мастер-классъяс дырйи вӧчӧмторъяс чукӧртісны выставка вылын, а концерт помын колледжса студентъяс петкӧдчисны важсяма тӧвся национальнӧй паськӧмъясӧн. Велӧдан министерство петкӧдлысьяс пасйисны, мый уджас артмис да нуӧдны сійӧс водзӧ кутасны отсавны. Паськыдджыка сы йылысь юӧртас менам уджъёрт Анастасия Михайлова «Миян йӧз» программаын ноябр 29-ӧд лунӧ.

Текущая версия на 11:43, 31 моз 2018

Юрган телеканаллӧн выльторъяс: 2017ʼ вӧльгым 21ʼ лунся «Талун» уджтас.

Видео

Текст

Бур асыв! Тіянкӧд «Талун» программа. Студияын Константин Куратов.

Мездыны да видзны

«Интауголь» овмӧслысь удж ладмӧдӧм вылӧ миллиард кыксё миллион шайт чуктӧдӧм йылысь кабала кырымаліс Дмитрий Медведев. Документсӧ йӧзӧдісны Россияса Правительстволӧн официальнӧй сайт вылын. Гӧгӧрвоӧдысь гижӧдын пасйӧма, мый сьӧм сетӧны бюджетлӧн резервнӧй фондысь Коми Республикаса бюджетлы. Тайӧ шайтъяс вылӧ регионлы колӧ бергӧдны овмӧслы рӧскодъяс, медым Интаса кар артмӧдан предприяттьӧ вермис тыр-бура уджавны 2018–2019-ӧд воясӧ. Казьтыштам, уджйӧзъяс понда овмӧсын удж сувтіс. Сӧмын вӧлі вузалӧны да нуӧны водзвыв перйӧм из шом. Ноябр заводитчигӧн овмӧсӧн веськӧдлысь Александр Долгаев кырымаліс удж панӧм йылысь тшӧктӧм. Ӧпаснӧй инъясын бара кутчысисны дежуритны мездысьяс. Тайӧс дыр виччысисны карса став олысь.

Лариса Титовец, Интаса мэр:

— Татшӧм эз на овлы, медым страналӧн резервнӧй фондысь юкисны сьӧм Инталы, миян овмӧслы уджйӧзъяс бырӧдӧм вылӧ и лава уджӧдны заводитӧм вылӧ. Тайӧ ӧтувъя шедӧдӧм Республикаса веськӧдлысьяс Сергей Гапликов отсӧгӧн, но и странасӧ веськӧдлысьяс Путин, Медведев бергӧдчисны миянлань. Профсоюз петкӧдлысьяс сідзжӧ вӧчисны ыджыд удж, медым артмис татшӧм помшуӧм. Кодкӧ талун шуӧ, мый тайӧ волі кокни удж — эз. Тайӧ ставыс сетчис сьӧкыда.
Денис Баженов, Россияса изшом перйысьяслӧн асшӧр профсоюзлӧн Интаса первичнӧй юкӧнӧн веськӧдлысь. 

— [30],[45]

Промышленносьт министерстволӧн юӧр серти, кӧть предприяттьӧ и эз уджав, тайӧ кадколастӧ эз торкав ассьыс могъяс да колана кадӧ ыстіс Северодвинскса ТЭЦ-1 да Череповецса ГРЭС вылӧ ломтас. Став сьӧм вылӧ, мый вӧлі нажӧвитӧма вузасьӧмӧн, мынтісны зільысьяслы удждон.

Челядь сӧвет

Коми Республикаса юралысь шыӧдчис челядьлӧн Общественнӧй сӧветӧ пырысьяс дорӧ да корис найӧс юксьыны мӧвпъясӧн, мый колӧ вӧчны, медым том йӧз республикаын вермисны тырвыйӧ пӧртны олӧмӧ налысь позянлунъяссӧ. Медым найӧ эз кӧсйыны мунны республикаысь, а коді муніс, локтісны бӧр. Гырысь классъясын велӧдчысьяскӧд Сергей Гапликов аддзысьліс аслас кабинетын. Став локтысьыс — кар-районъяс да регионса велӧдчан конкурсъясын вермысьясӧс, спортсменъяс, волонтёръяс, быдсяма уджтасъяс гижысьяс. Найӧ висьталісны губернаторлы асланыс удж йылысь да мӧвпъяс йылысь, мый удайтчис нин пӧртны олӧмӧ. А нӧшта вӧзйисны пыртны найӧс верстьӧяслӧн общественнӧй сӧветъясӧ.

Эльвира Губер, челядь ӧтувтчӧмъяс костын «ЛИДЕР XXI ВЕКА» Россияса конкурсын приз босьтысь:

— [52]
Сергей Гапликов, Коми Республикаса юралысь:

— [20]

Тайӧ вӧзйӧмсӧ шуисны пыртны “10-летие детства” акцияӧ. Сійӧ котыртасны, медым велӧдны верстьӧясӧс пыдди пуктыны челядьлысь мӧвпъяс да кӧсйӧмъяс. Ӧттшӧтш том йӧз юӧртісны юралысьлы мытшӧдъяс йылысь, мый позьӧ разьны ӧні нин.

Никита Чернов, кагалӧн правояс кузя уполномоченнӧй бердын челядь сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь:

— [35]
Сергей Гапликов, Коми Республикаса юралысь:

— [11]

Челядь сӧвет корис Сергей Гапликовӧс отсавны пӧртны олӧмӧ «Кольччы Республикаӧ» уджтас. Сы подув вылын том йӧз кутасны аддзысьны йӧзкӧд, кодъяс ас вынъясӧн унатор шедӧдісны чужан республикаын да збыльмӧдісны ассьыныс позянлунъяс. Юралысь кӧсйысис видлавны мӧвпъяссӧ экспертъяскӧд ӧттшӧтш.

Енбиалун эрдӧдӧм

Кыксё ветымын сайӧ морт чукӧртчисны Сыктывкарын Спиридонов нима витӧд лыддьӧмъяс вылӧ: тайӧ мӧдсянь дас ӧтикӧд классъясӧдз велӧдчысьяс. Наука да туялан конференция пансис юралысь бердын Искусствояс гимназияын. Форумын уджалӧ дас секция: математика да информатика, кыв туялӧм, естественнӧй наукаяс, искусство, историяын мортлӧн ин, ичӧт чужанін. Медся ыджыдыс сиӧма енбиа челядьӧс казялӧм да сӧвмӧдӧмлы. Елена Кононова сюся кывзіс велӧдчысьясӧс.

— [7]

Спиридоновлы сиӧм витӧд лыддьысьӧмӧ тайӧ ичӧт пырӧдчысьыс дасьтіс майтӧг гадь йылысь быдса наука удж, туялӧмӧн да кывкӧртӧдӧн. Татшӧм аслыспӧлӧс да сюсь докладыс форум вылын некымын дас быдсикас тема серти. Искусство гимназияса велӧдчысь Олег Паршуков, шуам, туяліс, кыдзи велӧдчысьяслӧн асьсӧ вылӧ донъялӧм отсалӧ венны стресс. Юасис ассьыс ӧттшӧтшъяясӧс да велӧдыськӧд торъя методика серти вӧчис кывкӧртӧд, а сэсся дасьтіс вӧзйӧмъяс.

Олег Паршуков, Ю. Спиридонов нима искусство гимназияын 11–ӧд классын велӧдчысь:

— Велӧдысь да бать-мамлы вӧзйӧмъяс челядьӧс велӧдӧмын, шуам, медым бать-мам ассьыныс быдтасъясӧс ышӧдісны ыджыд шедӧдӧмъяс вӧчӧмӧ, отсалісны налы. Велӧдысьяслы колӧ урокъяс нуӧдны сідзи, медым челядь эз мудзны.

Александр Мингалевлӧн гидропоннӧй установка серти удж удитісны нин донъявны республикаса мукӧд конференцияяс вылын. Учёнӧйяс тайӧ вӧчӧмсӧ шуисны экология юкӧнын ыджыд восьтӧмӧн. Тайӧ устройство отсӧгӧн сійӧ жӧ лукыс быдмӧ некымын пӧв ӧдйӧджык да бурджыка.

Александр Мингалев, Ю. Спиридонов нима искусство гимназияын 11–ӧд классын велӧдчысь:

— Медводз ме вӧчи гидропоннӧй установка. Трубаын вӧчим дас вит розь, кытчӧ пуктім перфорированнӧй дозъяс. Ӧти боксянь миян вӧліс ва кисьтанін. Ми чукӧртім тайӧ конструкциясӧ да видзӧдлім, кыдзи быдмӧ быдсяма пуктас. [15]

Быд кагалӧн эм енбиалун. Велӧдысь да бать-мамлӧн мог — эрдӧдны тайӧ кужӧмлунсӧ да сӧвмӧдны. Та йылысь конференция вылӧ чукӧртчысьяс сёрнитісны секция пиысь ӧти вылын. Сыктывкарса университетын профессор Наталья Сергиева серти, Искусство гимназияын зэв бура котыртӧма енбиа челядьлы отсалан удж, торйӧн нин сиктса ныв-зонлы. Дерт, ӧти гимназия оз вермы примитны республика пасьталаысь став сюсь велӧдчысьӧс. Налы пӧ позяс отсавны мӧд нога.

Наталья Сергиева, П.Сорокина нима СГУ-ын профессор, филология наука доктор:

— Конкурсъяс, олимпиадаяс, ветлӧдлан сессияяс, мастер-классъяс. Со шуам, ыджыд удж вӧчӧ енбиа челядьӧс эрдӧдӧм кузя гуманитарнӧй юкӧд.

Республика талун пуктӧ уна вын енбиа челядьлы отсалӧмын. Таво, шуам, восьтісны весиг торъя шӧрин, пасйис вице-премьер Наталья Михальченкова конференция дырйи.

А Спиридоновлы сиӧм лыддьысьӧмъяс сюсь челядьӧс корсьӧ вит во нин. Кык сюрс дас коймӧдын кӧ форум вылын лыддисны сӧмын куим школаысь дас кӧкъямыс доклад, а талун со экспертъяс донъялӧны сёысь унджык удж республика пасьталаысь.

Елена Кононова, Олег Юшков, «Юрган» телеканал.

Видзны юӧръяс ас йылысь

А со Роскомнадзорлӧн регионса управленньӧ велӧдӧ тыр арлыдтӧмаясӧс дорйыны интернетын асланыс йывсьыс юӧръяс. Нуӧдӧ торъя конкурс. Сы вылӧ заявкаяс дугдасны примитны ноябр 30-ӧд лунын. Велӧдчысьяссянь виччысьӧны оз сӧмын серпасъяс, но и видеороликъяс. Но тайӧ ыджыд уджлӧн сӧмын юкӧн. Сылӧн могыс — ӧлӧдны тыр арлыдтӧмаясӧс да кыпӧдны налысь культура. Дӧзьӧритысь ведомствоын зільысьяс волӧны и классын часъяс вылӧ. Висьталӧны, мыйысь колӧ повны да видзчысьны ӧтуввезйӧн вӧдитчысьяслы.

— [7]

Челядькӧд Роскомнадзорлӧн управленньӧӧн веськӧдлысь ӧдйӧ воӧ ӧти кывйӧ. Социальнӧй везъясын вӧдитчӧмлӧн мытшӧдъяс йылысь школьникъяс тӧдӧны, мыйӧдз вермас вайӧдны ас йывсьыс юӧр да фотояс йӧзӧдӧм.

Андрей Конов, велӧдан сӧвмӧдан шӧринӧн веськӧдлысьӧс вежысь:

— Школьникъяслы пыр висьталам: энӧ лишнӧйсӧ юӧртӧй ас йывсьыд, тайӧ вермас омӧльторйӧн бергӧдчыны. Кодкӧ вермас вӧдитчыны тайӧ юӧръясӧн, ӧд дзик быд мортлӧн эм позянлун веськавны интернетӧ.

«Дорйы ас йывсьыд юӧръяс» республикаса конкурслӧн медшӧр мог — сетны челядьлы кыдз позьӧ унджык юӧр интернетын вӧдитчӧм йылысь. Уджъясӧ вермасны пырӧдчыны школьникъяс, дзонь классъяс, бать-мам.

Виктория Пименова, республикаын Роскомнадзор управленньӧӧн веськӧдлысь: 

— Бать-мам кывкутӧны челядь вӧсна. Но налы и кокньыдджык гӧгӧрвоны, мый татшӧмыс персональнӧй юӧр. Верстьӧяс ӧдйӧджык гӧгӧрвоӧны став мытшӧдъяс йылысь, кодъяс вермасны артмыны интернетӧ ас йывсьыд гижалӧмъяс бӧрын.

Конкурс вылӧ уджъяс позьӧ ыстыны вежон чӧж. Управленньӧлӧн сайт вылын эм став колана юӧр, а медбур уджъяс петкӧдлас миян телеканал.

Светлана Некрасова, Виктория Палкина, Иван Богомолов, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.

☼ ☼ ☼

Реклама бӧрын тӧдмаланныд регионын энергетика сӧвмӧдӧм да коми чачаяслӧн фестиваль йылысь.

Автопарк выльдӧдӧм

Тэрыб отсӧглы выль машинаяс вайисны Республикаӧ Дмитрий Медведевлӧн индӧд серти. Комиӧ воисны войвывса поводдя кежлӧ дасьтӧм кык автомобиль. Найӧс ньӧбисны резервнӧй фондысь сьӧм вылӧ. Пасъям, сентябрын регионъяслы шайтъяс юклігӧн Федерацияса шӧрин ыстіс нин Комиӧ дас ӧти машина. Вит ГАЗ сюрис Ухта, Инта, Вӧркута, Койгорт да Кӧрткерӧс районъяслы. Ӧти УАЗ-ӧн вичмис Сыктывдін, Сыктыв, Мылдін, Вуктыл, Княжпогост да Емдін районъясса больничаяслы.

Энергетика сӧвмӧм

«Энергетика юкӧн — тайӧ экономика да промышленносьт сӧвмӧдӧмлы подув», — пасйис Минпромӧн веськӧдлысь Николай Герасимов. Коми юркарын котыртлісны энергетикалы сиӧм регионса инвестиционнӧй конференция. Локтысьяс юксисны опытӧн. Инвесторъяс да Республикаса биӧн могмӧдысь медшӧр котыр кырымалісны сёрнитчӧмъяс, вӧзйисны мӧвпъяс, кыдзи водзӧ сӧвмӧдны отрасль.

Ӧти гырысь энергетическӧй котыркӧд сёрнитчӧм кырымалӧны ӧтпырйӧ некымын бизнес петкӧдлысь. Тадзи овлӧ пӧшти быд форум дырйи. Контрактъяс подулын пӧртсьӧны олӧмӧ некымын уджтас нин. На лыдын Сыктывкарысь Сыктывса Поёлӧ мӧс картаяс вуджӧдӧм. Тайӧс вӧчӧны санитарнӧй корӧмъяс серти.

Александр Гибеж, промышленность министрӧс медводдза вежысь:

— Правительстволы тайӧ нӧшта ӧти позянлун донъявны гырысь котыръяслысь удж. Кыдзи позьӧ найӧс ӧтувтны бизнескӧд, медым позис унджык проект пӧртны олӧмӧ.

Би сетан котыръяслӧн вӧлі медшӧр мытшӧд — проводъяс нюжӧдӧм. Би сетан визьяс дорӧ ӧні позьӧ йитчыны дженьыд кадын: куим тӧлысьӧн квайт пыдди.

Валерий Драйт, би сетан котырӧн веськӧдлысьӧс вежысь:

— [17]

Биӧн могмӧдӧм — тайӧ зэв кывкутана удж, и оз позь сійӧс некор падмӧдны. Тайӧ минпромлӧн видзӧдлас.

Николай Герасимов, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь, промышленносьт да транспорт министр:

— Быд торкалӧм энергетика юкӧнын медводз мӧрччӧ олысьяс вылӧ. Кыдзи вӧлі, шуам, Вӧркутаын кык во сайын. Кор би сетчӧ торкавтӧг — тайӧ медшӧр шедӧдӧм.

Ӧткымын промышленнӧй котыр вуджис нин ас би вӧчӧм вылӧ. Весиг ичӧт бизнес на бӧрся вӧтчӧ сьӧм видзтӧм могысь.

Вадим Федоров, би сетан котырын йӧзлы могмӧм вичмӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь:

— [40]

Форумӧ пырӧдчысьяс казьтыштісны и Арктика сӧвмӧдӧм йылысь. Ӧд быд выль уджтас — тайӧ медводз продукция иналан выль позянлунъяс.

Татьяна Супрядкина, Таисия Жакова, Павел Люлянмин, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.

Инвестицияяс кыскӧм

Коми пырис рытыв-войвыв кытшын медводдзаяс лыдӧ подула капитал сӧвмӧдӧмӧ сьӧм пуктӧм серти. Тавося ӧкмыс тӧлысьӧн тайӧ 85 миллиард шайт. Та йылысь юӧртіс промышленносьт, вӧр-ва озырлунъяс, энергетика да транспорт министрӧс медводдза вежысь Алексей Просужих энергетика серти конференция дырйи.

Инвестицияяс пӧ содісны гырысь уджтасъяс олӧмӧ пӧртӧм понда. Восьтісны мусирлысь выль куйлӧдъяс да босьтчисны нюжӧдны Бованенков–Ухта да Ухта–Торжок биару везъяслысь мӧд черӧд. Республикаын уджалӧ инвестицияяс кыскан сӧвет. Та кындзи уджтасъяслы отсасьӧ и Республика сӧвмӧдысь корпорация. Таво примитӧма нин 28 заявка, ӧти уджтас босьтчисны нин пӧртны олӧмӧ. Тайӧ шыбласъяс переработайтысь предприяттьӧ. Россияын татшӧмъясыс абу на. Лэптыны сійӧс кутчысясны Сыктывкарын тӧлысь мысти. Корпорация бӧрйис участок да отсасис дасьтыны уджтас. Сылӧн доныс нёль миллиард шайт.

Бӧрйысьӧмъяс водзын

Сыктывкарын пансис Республикаса бӧрйысян комиссиялӧн велӧдана уджтас. Йӧзӧс юӧртан средствоясӧн веськӧдлысьясӧс кутасны дасьтыны Россияса президентӧс бӧрйӧм кежлӧ. Тӧлысь чӧж журналистъясӧс бӧрйысян комиссияӧ пырысьяс кутасны тӧдмӧдны выборъяслӧн историякӧд, кыдзи вежсисны оланпасъяс, кутшӧм вермас лоны кывкутӧм ӧнія оланпасъяс торкалӧмысь. Велӧдана семинар нюжалас декабр помӧдз, а президентӧс бӧрйыны кутам, казьтыштам, локтан вося март 18 лунӧ.

Воссяс ТЮЗ

Куим лун колис Сыктывкарын ТЮЗ восьтӧмӧдз. Казьтыштам, том видзӧдысьяслы театр кутас уджавны Нёбдінса Виттор нима драма театр подулын. Медводдза спектакльӧн лоас Уильям Шекспирлӧн «Ромео и Джульетта» трагедия. Премьера петкӧдласны ТЮЗ восьтігӧн, ноябр 24-ӧд лунӧ. Радейтчӧм йылысь мирса медшӧр постановка пуктӧ театрлӧн режиссёр Юрий Попов. Спектакльын уджалӧны и том артистъяс, и ыджыд опыта мастеръяс. Анастасия Тюрнина восьтас ӧткымын гусятор.

«Шекспирӧс пуктігӧн пыр сьӧлӧм вӧрзьывлӧ», — висьтасьӧны пресс-конференция дырйи театрын веськӧдлысь да ворсысьяс. Уна нэм чӧж мирса сцена вылын радейтана постановка мичмӧдас быд театрлысь репертуар. И ТЮЗ восьтӧмлы тайӧ бур спектакль.

Михаил Матвеев, Савин нима драма театрӧн веськӧдлысь: 

— Миян уна спектакль челядьлы, а тыр арлыдтӧма да студентъяслы репертуарыс абу. Налы ковмӧ весиг верстьӧяслӧн спектакльяс вылӧ воны. Ми кӧсъям и налы пуктыны спектакльяс.

Быдтыны том видзӧдысьясӧс — ТЮЗ-лӧн татшӧм шӧр мог. Медводдза спектакльлӧн тӧдса да гора ним кыскас том видзӧдысьясӧс, эскӧ режиссёр. Юрий Попов серти, радейтчӧм йылысь нималана висьталӧм лоӧ талунъяӧн, но Шекспирлӧн мӧвпъяс быть колясны.

Юрий Попов, Савин нима драма театрын шӧр режиссёр:

— Ми тайӧ уджсӧ йитам ТЮЗ-кӧд, ӧд колӧ видлавны том йӧзлысь мытшӧдъяс и кыдзи аддзыны петан туйяс. И та вӧсна босьтчам тайӧ туй визьӧ. И уджас кыскам кыдзи позьӧ унджык профессионалӧс.

Джульеттаӧс ворсӧ том Кристина Чернева, а Ромеоӧс — Иван Николайченко. Сылы сӧмын 20 арӧс. Режиссёр ворсны босьтіс томъясӧс, сцена вылын петкӧдчӧны найӧ этша на, но полӧмлун абу. Медводз пӧ кывкутӧмлун сьӧлӧмын, висьталӧны артистъяс.

Кристина Чернева, Савин нима драма театрын ворсысь:

— Тайӧ том ворсысьяслы ыджыд позянлун медводз петкӧдлыны кужанлунсӧ и быть боксянь видзӧдлыны ас вылӧ.

Ветымын костюм, а сцена вылын уна сынӧд да этша декорация. Сцена вылын медшӧр кӧлуйыс — канат. Лои ньӧбӧма сизим да джын километра кӧв.

Эрих Вильсон, Савин нима драма театрын шӧр серпасалысь:

— Уна метра вӧсна и артмӧ уна сынӧд. Тадзи и мӧвпыштлӧм. Ставсӧ сэсся сцена вылысь аддзанныд асьныд. Меным сьӧлӧм вылӧ ёна воӧ артистъяслӧн ворсӧм.

Йӧктӧм вӧсна кывкутӧ Тюменьысь режиссёр Светлана Скосырская. Бисӧ пуктӧ Израильысь серпасалысь Михаил Чернявскӧй. И весиг фехтуйтны ворсысьясӧс велӧдісны колана ногӧн. Артистъяс серти, спектакльыс бур да смел руа. И том видзӧдысьяслы воас лов вылас. Но и видӧм «Ромео да Джульетта» пуктысьяс кывзыны дасьӧсь.

Анастасия Тюрнина, Олег Костромин, «Юрган» телеканал.

Коми культура паськӧдӧм

Гажа концерт да выставкаӧн помасис челядьдырся «Ӧшкамӧшка» национальнӧй ворсӧм да чачаяслӧн фестиваль. Тайӧ Иван Куратов нима Сыктывкарса гуманитарно-педагогическӧй колледжын национально-культурнӧй шӧринлӧн уджтас. Тавося мартын сійӧ босьтіс медводдза места велӧдан министерстволӧн конкурсын. Сэні бӧрйисны студентъяслӧн ӧтувтчӧмъяслысь удж сӧвмӧдысь проектъяс. Фестиваль нуӧдісны сентябрсянь ноябрӧдз. Национально-культурнӧй шӧрин, педколледжса студентъяслӧн 22 землячество петкӧдлысьяс да налӧн социальнӧй уджъёртъяс котыртлісны том йӧзлы некымын площадка. Ставныс вӧлісны йитчӧмаӧсь коми йӧзкостса культуракӧд.

Галина Кутькина, гуманитарно-педагогическӧй колледжын национально-культурнӧй веськӧдлысь: 

— Наяслы зэв ёна кажитчӧ ворсӧмъяс. И ӧні выль технология петкӧдлӧм — песочнӧй анимация. И вот сійӧ тожӧ зэв ёна налы кажитчис. И ме думайта, мый асланыс профессияын сійӧс тожӧ кутасны, навернӧ, найӧ используйтны. Но и кӧнешнӧ, мастер-классъяс вылын найӧ с удовольствием вӧчалісны игрушкаяс. И ми обратитім вниманньӧ, мый ӧта-мӧдныслы зэв ёна студентъяс отсалӧны. И сійӧ ужӧ нин наяслӧн, кыдз шуасны, профессиональнӧй навык, мый ӧта-мӧдныслы найӧ гӧтовӧсь отсавны, петкӧдлыны и оз кӧ артмы, висьтавны, кыдзи сійӧ колӧ вӧчнысӧ.

Коми ремесленнӧй палатаысь мастеръяс велӧдісны том йӧзӧс вӧчны чача-ӧберегъяс да вурны куклаяслы национальнӧй паськӧм. Сыктывкарса коми культура шӧринын тӧдмӧдісны йӧзкостса шылада инструментъяскӧд, найӧс вӧчанногӧн да весиг велӧдісны ворсны. Войтыръяслӧн ёртасян керкаын студентъяс тӧдмасисны и быдсяма йӧзкостса ворсӧмъяскӧд — эз сӧмын коми, но и мукӧд финн-угор войтыръяслӧн. А асланыс колледжын педагогъяс велӧдісны вӧчавны сёйысь да сюмӧдысь чипсанъяс. Тайӧ эз жӧ вӧв кокни. Чачаясыд эз на и быдӧнлӧн да и эз дзик пыр пондыны сьывны.

Алина Лодыгина, гуманитарно-педагогическӧй колледжын велӧдысь: 

— Дерт жӧ, тайӧ став студентъяслы зэв ыджыд опыт удж вылын, потому что ми как будущӧй учительясыс, зэв ёна тайӧ колӧ.

Пасъям, фестивальӧ пырӧдчылісны эз сӧмын коми кывйысь аскиа велӧдысьяс, а дзик став юкӧнын велӧдчысьяс. Йӧзкостса чачаяс да ворсӧмъяслӧн фестиваль подулын аслыспӧлӧс велӧдчӧм муніс 3 тӧлысь чӧж. Том йӧзлӧн мастер-классъяс дырйи вӧчӧмторъяс чукӧртісны выставка вылын, а концерт помын колледжса студентъяс петкӧдчисны важсяма тӧвся национальнӧй паськӧмъясӧн. Велӧдан министерство петкӧдлысьяс пасйисны, мый уджас артмис да нуӧдны сійӧс водзӧ кутасны отсавны. Паськыдджыка сы йылысь юӧртас менам уджъёрт Анастасия Михайлова «Миян йӧз» программаын ноябр 29-ӧд лунӧ.

☼ ☼ ☼

И та вылын менам ставыс. Аттьӧ видзӧдӧмысь. Казьтыштам, став петас ті пыр верманныд видзӧдны юрган.рф сайт вылын да Ростелекомлӧн IP-телевиденньӧ отсӧгӧн «Управление просмотром» функция пыр. Аддзысям!

Пасйӧд

Текстуйтӧма 2017-12-26. Гилёва Ира.