A4 формата кабала — различия между версиями
Наста (сёрнитанін | чӧжӧс) (→Терминъяс) |
Наста (сёрнитанін | чӧжӧс) (→A4 формата кабала) |
||
| (не показано 14 промежуточных версий этого же участника) | |||
| Строка 1: | Строка 1: | ||
==Терминъяс== | ==Терминъяс== | ||
| − | куимпельӧса, куимсэрӧг | + | куимпельӧса, куимсэрӧг — треугольник, |
| − | + | ныж пельӧс — тупой угол, | |
| − | + | веськыд пельӧса куимсэрӧг — прямоугольный треугольник, | |
| − | + | ёсь пельӧса куимсэрӧг — остроугольный треугольник, | |
| − | ӧткодь бердъяса куимпельӧса | + | ӧткодь бердъяса куимпельӧса — равнобедренный треугольник, |
| − | + | кыксьыс квадрат вуж — квадратный корень из двух, | |
| − | веськыдсэрӧг | + | веськыдсэрӧг — прямоугольник, |
| − | ӧтсяма | + | ӧтсяма — подобный |
==A4 формата кабала== | ==A4 формата кабала== | ||
| Строка 17: | Строка 17: | ||
| − | Трапециятӧ вундам | + | Трапециятӧ вундам ныж пельӧс йывсьыс петан диагональ кузя, лоас кык куимсэрӧг: веськыд пельӧса да ёсь пельӧса. |
| + | [[Файл:2.JPG|thumb|center|550px|]] | ||
| + | Босьтам ёсь пельӧса куимсэрӧгсӧ да кусыньтам сійӧс ичӧтджык пельӧс шӧрті. Аддзам тай: куимпельӧсаысь артмӧм кык юкӧныс дзик ӧткодьӧсь. | ||
| − | + | [[Файл:3.JPG|thumb|center|550px|]] | |
| − | |||
| − | |||
| Строка 32: | Строка 32: | ||
Мый позьӧ шуны кабала доръяслӧн ӧтувъя кузьта йылысь? Лист вӧлі юкӧма сідзи, кыдзи петкӧдлӧма со татчӧ: | Мый позьӧ шуны кабала доръяслӧн ӧтувъя кузьта йылысь? Лист вӧлі юкӧма сідзи, кыдзи петкӧдлӧма со татчӧ: | ||
| + | [[Файл:4.JPG|thumb|center|550px|]] | ||
| − | + | Медводз ми вундім куимпельӧса ''ABE'', сэсся трапецияысь вӧчим нӧшта кык куимсэрӧг: ''EBC'' да ''CDE''. | |
| − | Медводз ми вундім куимпельӧса ABE, сэсся трапецияысь вӧчим нӧшта кык куимсэрӧг: EBC да CDE. | ||
Куимпельӧса EBC кусыньтігӧн аддзим: BC = BE. | Куимпельӧса EBC кусыньтігӧн аддзим: BC = BE. | ||
| − | ABC пельӧссӧ шӧри кусыньтігӧн лои 45°- | + | ABC пельӧссӧ шӧри кусыньтігӧн лои 45° - |''ABE''| пельӧс. Сійӧн и ''BEA'' пельӧслӧн ыджда лоӧ 180° − 90° − 45° = 45°. Аддзам тай: ''BA'' = ''AE''. |
| − | Пифагор теорема серти | + | Пифагор теорема серти ''AB''² + ''AE''² = ''BE''². А сідз кӧ, 2''AB''² = ''BE''² = ''BC''² да ''BC'' = √2 ''AB''. |
Бӧръяпом артмӧ: доръяслӧн ӧтувъя кузьта лоӧ 1:√2. | Бӧръяпом артмӧ: доръяслӧн ӧтувъя кузьта лоӧ 1:√2. | ||
| − | Мыйла кабаласӧ вӧчӧны сідзи, медым ӧти дорыс лои мӧд дорсьыс | + | Мыйла кабаласӧ вӧчӧны сідзи, медым ӧти дорыс лои мӧд дорсьыс кыксьыс квадрат вуж пӧв кузьджыкӧн? |
Йитам кӧ кузьджык доръясысь шӧр чутъяссӧ вундӧгӧн, кабалаыс юксяс кык ӧткодь веськыдсэрӧг вылӧ, серпас вылын со петкӧдлӧма: | Йитам кӧ кузьджык доръясысь шӧр чутъяссӧ вундӧгӧн, кабалаыс юксяс кык ӧткодь веськыдсэрӧг вылӧ, серпас вылын со петкӧдлӧма: | ||
| + | [[Файл:5.jpg|thumb|center|550px|]] | ||
| + | |||
| + | Кутшӧм нӧ лоас на доръяслӧн ӧтувъя кузьтаыс? Аддзам тай, ''BC'' = 2·''BL'', а сідз кӧ, ''BL'' : ''AB'' = (√2/2) : 1 = 1 : √2. Вӧлӧмкӧ доръяслӧн кузьтаяс тані лӧсялӧны мӧда-мӧдныскӧд сідзи жӧ, кыдзи и дзонь кабалаын. | ||
| + | Сійӧн и шуам: ''A''4 формата кабалатӧ татшӧм ногӧн шӧри юкигӧн кыкнан юкӧныс дзонь кабалаыскӧд ӧтсямаӧсь лоӧны. | ||
| + | |||
| + | ==Пасйӧд== | ||
| + | ==Содтӧд юӧр== | ||
| + | [http://http://lovziem.blogspot.com/2017/05/ Велӧдӧм паськӧдан блогын.] | ||
| − | + | [[Category:Математика]] | |
| − | |||
Текущая версия на 21:17, 19 рака 2022
Содержание
Терминъяс
куимпельӧса, куимсэрӧг — треугольник, ныж пельӧс — тупой угол, веськыд пельӧса куимсэрӧг — прямоугольный треугольник, ёсь пельӧса куимсэрӧг — остроугольный треугольник, ӧткодь бердъяса куимпельӧса — равнобедренный треугольник, кыксьыс квадрат вуж — квадратный корень из двух, веськыдсэрӧг — прямоугольник, ӧтсяма — подобный
A4 формата кабала
Босьтам A4 формата кабала да кусыньтам сійӧс кутшӧмкӧ пельӧс шӧрті. Вундам артмӧм куимпельӧсасӧ. Миян коляс трапеция.
Трапециятӧ вундам ныж пельӧс йывсьыс петан диагональ кузя, лоас кык куимсэрӧг: веськыд пельӧса да ёсь пельӧса.
Босьтам ёсь пельӧса куимсэрӧгсӧ да кусыньтам сійӧс ичӧтджык пельӧс шӧрті. Аддзам тай: куимпельӧсаысь артмӧм кык юкӧныс дзик ӧткодьӧсь.
Сідзкӧ, тайӧ куимпельӧсаыс вӧлӧма ӧткодь бердъяса.
Мый позьӧ шуны кабала доръяслӧн ӧтувъя кузьта йылысь? Лист вӧлі юкӧма сідзи, кыдзи петкӧдлӧма со татчӧ:
Медводз ми вундім куимпельӧса ABE, сэсся трапецияысь вӧчим нӧшта кык куимсэрӧг: EBC да CDE.
Куимпельӧса EBC кусыньтігӧн аддзим: BC = BE.
ABC пельӧссӧ шӧри кусыньтігӧн лои 45° - |ABE| пельӧс. Сійӧн и BEA пельӧслӧн ыджда лоӧ 180° − 90° − 45° = 45°. Аддзам тай: BA = AE.
Пифагор теорема серти AB² + AE² = BE². А сідз кӧ, 2AB² = BE² = BC² да BC = √2 AB.
Бӧръяпом артмӧ: доръяслӧн ӧтувъя кузьта лоӧ 1:√2.
Мыйла кабаласӧ вӧчӧны сідзи, медым ӧти дорыс лои мӧд дорсьыс кыксьыс квадрат вуж пӧв кузьджыкӧн? Йитам кӧ кузьджык доръясысь шӧр чутъяссӧ вундӧгӧн, кабалаыс юксяс кык ӧткодь веськыдсэрӧг вылӧ, серпас вылын со петкӧдлӧма:
Кутшӧм нӧ лоас на доръяслӧн ӧтувъя кузьтаыс? Аддзам тай, BC = 2·BL, а сідз кӧ, BL : AB = (√2/2) : 1 = 1 : √2. Вӧлӧмкӧ доръяслӧн кузьтаяс тані лӧсялӧны мӧда-мӧдныскӧд сідзи жӧ, кыдзи и дзонь кабалаын. Сійӧн и шуам: A4 формата кабалатӧ татшӧм ногӧн шӧри юкигӧн кыкнан юкӧныс дзонь кабалаыскӧд ӧтсямаӧсь лоӧны.
