Коми кывйӧ велӧдан содтӧд уджъяс — различия между версиями
Ӧньӧ Лав (сёрнитанін | чӧжӧс) (Новая страница: «Медбӧръя юкӧн небӧгысь: Вязова Е.Н., Сизова А.В. Методические рекомендации по обучению ко…») |
Ӧньӧ Лав (сёрнитанін | чӧжӧс) |
||
(не показано 9 промежуточных версий этого же участника) | |||
Строка 1: | Строка 1: | ||
+ | |||
Медбӧръя юкӧн небӧгысь: | Медбӧръя юкӧн небӧгысь: | ||
Строка 6: | Строка 7: | ||
© Сизова А.В., 2013 | © Сизова А.В., 2013 | ||
+ | |||
+ | |||
+ | '''ВЕЛӦДЫСЬЯСЛЫ ОТСӦГ ВЫЛӦ СОДТӦД УДЖЪЯС''' | ||
1. ''Висьтав ӧти кывйӧн:'' | 1. ''Висьтав ӧти кывйӧн:'' | ||
− | * | + | *тасьті, рач, пань, пурт, чугун - ... |
− | * | + | *шыд, рок, черинянь, шаньга, юква - ... |
− | * | + | *чӧд, оз, турипув, чӧдлач, пув - ... |
− | * | + | *кыдз, пожӧм, коз, пелысь, бадь - ... |
− | * | + | *мач, акань, ошпи, шур-шар, мозаика - ... |
− | * | + | *пась, кепысь, чышъян, гач, дӧрӧм - ... |
2. ''Инды лишнӧй кыв:'' | 2. ''Инды лишнӧй кыв:'' | ||
− | * | + | *талун, тӧрыт, вежалун, войдӧрлун, аскомысь |
*Эжва, Мезень, Печора, Ыб, Сыктыв | *Эжва, Мезень, Печора, Ыб, Сыктыв | ||
− | * | + | *лӧз, кокни, джуджыд, пемыд, зэра |
− | * | + | *сералі, арталі, мелі, горӧді |
− | * | + | *вылын, дорын, вомын, пытшкын |
− | * | + | *тулыс, гожӧм, рака, ар, тӧв |
− | * | + | *чой, велӧдчысь, вок, пи, ныв, мам |
− | * | + | *юр, пельпом, кок, морт, синкым |
− | * | + | *ода-кора, рака, косму, вӧльгым |
− | * | + | *мича, ыджыд, турунвиж, гӧгрӧс, кольквиж |
*Ухта, Сыктывкар, Визин, Емва, Микунь | *Ухта, Сыктывкар, Визин, Емва, Микунь | ||
− | * | + | *вылын, дорын, сайын, улын, стенын |
− | * | + | *вӧр, яг, рас, шор, парма |
3. ''Веж ӧти шыпас - артмӧд выль кыв.'' | 3. ''Веж ӧти шыпас - артмӧд выль кыв.'' | ||
− | * | + | *кор (к_р) |
− | * | + | *шор (ш_р) |
− | * | + | *кань (к_нь) |
− | * | + | *сер (с_р) |
4. ''Мӧвпышт да вочавидз (логика сӧвмӧдӧм могысь).'' | 4. ''Мӧвпышт да вочавидз (логика сӧвмӧдӧм могысь).'' | ||
− | *Мыйӧн помасьӧ во? | + | *Мыйӧн помасьӧ '''во'''? |
− | *Мый сулалӧ вӧр шӧрын? | + | *Мый сулалӧ '''вӧр''' шӧрын? |
− | *Мыйсянь заводитчӧ асыв? | + | *Мыйсянь заводитчӧ '''асыв'''? |
*Кутшӧм рӧма йӧв? | *Кутшӧм рӧма йӧв? | ||
Строка 50: | Строка 54: | ||
{| border="0" | {| border="0" | ||
!комиӧн | !комиӧн | ||
− | ! | + | !--------------> |
!рочӧн | !рочӧн | ||
|- | |- | ||
Строка 81: | Строка 85: | ||
7. ''Тӧдмав, код йылысь мунӧ сёрниыс'': | 7. ''Тӧдмав, код йылысь мунӧ сёрниыс'': | ||
+ | |||
Гора увтӧ Катшыс .... | Гора увтӧ Катшыс .... | ||
Картаын баксӧ Сюрук .... | Картаын баксӧ Сюрук .... | ||
Строка 101: | Строка 106: | ||
− | 9. ''Артмӧд | + | 9. ''Артмӧд тайӧ кывъясысь шыпасъяссӧ местанас вежлалӧмӧн выль кывъяс.'' |
+ | * серпас -> | ||
+ | * чужӧмбан -> | ||
+ | * озырлун -> | ||
Строка 127: | Строка 135: | ||
*Мӧс, ыж, порсь олӧны .... | *Мӧс, ыж, порсь олӧны .... | ||
*Ур олӧ .... | *Ур олӧ .... | ||
− | *Морт олӧ | + | *Морт олӧ .... |
− | *Лэбач олӧ | + | *Лэбач олӧ .... |
− | + | ''Отсӧг вылӧ кывъяс'': '''керка, гид, горс, гу, поз'''. | |
13. ''Висьтав пемӧсъяслысь пиянсӧ''. | 13. ''Висьтав пемӧсъяслысь пиянсӧ''. | ||
− | {| border="1" | + | {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" |
− | ! | + | !Ыджыд |
− | ! | + | !Ичӧт<span style="color:#FFFFFF">???????????????</span style> |
|- | |- | ||
|Мӧс | |Мӧс | ||
Строка 164: | Строка 172: | ||
*ӦГПЯЪС | *ӦГПЯЪС | ||
*АРАЗАВ | *АРАЗАВ | ||
− | * | + | *ДИРЗОДЗ |
*ШЪЯОРС | *ШЪЯОРС | ||
Строка 187: | Строка 195: | ||
17. ''Содты колана кыв''. | 17. ''Содты колана кыв''. | ||
− | + | {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse" | |
− | + | |гожӧм | |
+ | |рака | ||
+ | |аски | ||
+ | |выльлун | ||
+ | |- | ||
+ | |тулыс | ||
+ | |косму | ||
+ | |тӧрыт | ||
+ | |вежалун | ||
+ | |- | ||
+ | |<span style="color:#FFFFFF">&&&&&&&&&&&&</span> | ||
+ | |<span style="color:#FFFFFF">&&&&&&&&&&&&</span> | ||
+ | |<span style="color:#FFFFFF">&&&&&&&&&&&&</span> | ||
+ | |<span style="color:#FFFFFF">&&&&&&&&&&&&</span> | ||
+ | |} | ||
18. ''Гӧгӧрвоӧд омонимъяс''. | 18. ''Гӧгӧрвоӧд омонимъяс''. | ||
− | КОР 1. КЫВ 1. ТӦВ 1. | + | |
− | 2. | + | {| border="0" |
− | + | |КОР | |
+ | |1.<br> | ||
+ | 2. <br> | ||
+ | 3. <br> | ||
+ | |- | ||
+ | |КЫВ | ||
+ | |1. <br> | ||
+ | 2. <br> | ||
+ | 3.<br> | ||
+ | |- | ||
+ | |ТӦВ | ||
+ | |1. <br> | ||
+ | 2.<br> | ||
+ | |} | ||
19. ''Содты колана слог, мед артмис кык торъя кыв''. | 19. ''Содты колана слог, мед артмис кык торъя кыв''. | ||
− | * | + | *кер(...)тша |
− | * | + | *войт(...)рыш |
− | * | + | *юр(...)кӧтш |
+ | *пар(...)зі | ||
Строка 206: | Строка 242: | ||
''Лэбачьяс'' | ''Лэбачьяс'' | ||
− | * | + | *кӧ_ |
− | * | + | *яб_ _ |
− | * | + | *ту_ _ |
− | * | + | *ю_ _ |
− | * | + | *сыр_ _ _ |
− | * | + | *чи_ _ _ |
− | * | + | *ка_ _ _ |
− | * | + | *ра_ _ |
− | * | + | *пы_ _ _ |
− | * | + | *дзо_ _ _ _ |
− | * | + | *ка_ _ _ |
''Черияс'' | ''Черияс'' | ||
− | * | + | *к_льч_ |
− | * | + | *с_р |
− | * | + | *_кыш |
− | * | + | *г_ч |
− | * | + | *с_н |
− | * | + | *й_рш |
Строка 253: | Строка 289: | ||
22. ''Веж торйӧдӧм кывъяссӧ паныд вежӧртаса кывъясӧн''. | 22. ''Веж торйӧдӧм кывъяссӧ паныд вежӧртаса кывъясӧн''. | ||
− | *Водз ар. | + | *'''Водз''' ар. |
− | *Ывлаын шоныд. | + | *Ывлаын '''шоныд'''. |
− | *Шонді ёна на шонтӧ. | + | *Шонді '''ёна''' на шонтӧ. |
− | *Поводдяыс мича. | + | *Поводдяыс '''мича'''. |
− | *Кутшӧм гажа! | + | *Кутшӧм '''гажа'''! |
23. ''Гиж пемӧс да лэбач нимъяссӧ комиӧн''. | 23. ''Гиж пемӧс да лэбач нимъяссӧ комиӧн''. | ||
− | + | ||
− | + | (Мышь) кывтӧ-катӧ, <br> | |
− | + | (Сорока) кӧя пыжа, <br> | |
− | + | (Бобр) лопта пелыса, <br> | |
− | + | (Выдра) бӧж зібъя, <br> | |
− | + | (Заяц) ку шапкаа, <br> | |
− | + | (Лиса) ку кепыся, <br> | |
− | + | (Волк) ку эшкына, <br> | |
− | + | (Медведь) ку воля. <br> | |
+ | |||
+ | ''Кывкуд: '''кӧя''' - грудная часть птицы, '''лопта''' - лопасть весла, '''зіб''' - шест, '''воль''' - шкура оленя или лося. | ||
+ | '' | ||
Строка 335: | Строка 374: | ||
31. ''Висьтав ӧти кывйӧн.'' | 31. ''Висьтав ӧти кывйӧн.'' | ||
− | *Чери шыд - | + | *Чери шыд - |
+ | *Шыд сёян дозмук - | ||
*Кыдз кырсь - | *Кыдз кырсь - | ||
− | |||
*Чериысь нянь - | *Чериысь нянь - | ||
Строка 346: | Строка 385: | ||
*Ма кодь юмов .... | *Ма кодь юмов .... | ||
*Би кодь пӧсь ... | *Би кодь пӧсь ... | ||
+ | |||
+ | [[Category:Коми школа]] |
Текущая версия на 13:19, 9 ода кора 2014
Медбӧръя юкӧн небӧгысь:
Вязова Е.Н., Сизова А.В. Методические рекомендации по обучению коми языку как неродному в 1-4 классах. Сыктывкар: ООО «Анбур», 2013. 120 лб. Тираж 1625 экз.
© Вязова Е.Н., 2013
© Сизова А.В., 2013
ВЕЛӦДЫСЬЯСЛЫ ОТСӦГ ВЫЛӦ СОДТӦД УДЖЪЯС
1. Висьтав ӧти кывйӧн:
- тасьті, рач, пань, пурт, чугун - ...
- шыд, рок, черинянь, шаньга, юква - ...
- чӧд, оз, турипув, чӧдлач, пув - ...
- кыдз, пожӧм, коз, пелысь, бадь - ...
- мач, акань, ошпи, шур-шар, мозаика - ...
- пась, кепысь, чышъян, гач, дӧрӧм - ...
2. Инды лишнӧй кыв:
- талун, тӧрыт, вежалун, войдӧрлун, аскомысь
- Эжва, Мезень, Печора, Ыб, Сыктыв
- лӧз, кокни, джуджыд, пемыд, зэра
- сералі, арталі, мелі, горӧді
- вылын, дорын, вомын, пытшкын
- тулыс, гожӧм, рака, ар, тӧв
- чой, велӧдчысь, вок, пи, ныв, мам
- юр, пельпом, кок, морт, синкым
- ода-кора, рака, косму, вӧльгым
- мича, ыджыд, турунвиж, гӧгрӧс, кольквиж
- Ухта, Сыктывкар, Визин, Емва, Микунь
- вылын, дорын, сайын, улын, стенын
- вӧр, яг, рас, шор, парма
3. Веж ӧти шыпас - артмӧд выль кыв.
- кор (к_р)
- шор (ш_р)
- кань (к_нь)
- сер (с_р)
4. Мӧвпышт да вочавидз (логика сӧвмӧдӧм могысь).
- Мыйӧн помасьӧ во?
- Мый сулалӧ вӧр шӧрын?
- Мыйсянь заводитчӧ асыв?
- Кутшӧм рӧма йӧв?
5. Стӧча йит рӧм нимъяс.
комиӧн | --------------> | рочӧн |
---|---|---|
кольквиж сьӧд |
тёмно-синий голубой |
6. Корсь «шонді» кывлы вит кывберд.
7. Тӧдмав, код йылысь мунӧ сёрниыс:
Гора увтӧ Катшыс .... Картаын баксӧ Сюрук .... Диван вылын нявзӧ Мурка ... Видз вылын гӧрдлӧ Серко .... Гидын руксӧ ....
8. Корсь паныд вежӧртаса кывъяс:
- мича - ...,
- важ -...,
- вылын - ...,
- югыд -...,
- шоныд -...,
- пырны -...,
- сьӧд - ... ,
- полысь - ...,
- скӧр - ...,
- зіль - ... .
9. Артмӧд тайӧ кывъясысь шыпасъяссӧ местанас вежлалӧмӧн выль кывъяс.
- серпас ->
- чужӧмбан ->
- озырлун ->
10. Тӧдмав:
- Сизим луна кадколаст.
- Нюрын быдмысь юмов вотӧс.
- Вогӧгӧрся кадлӧн дас кыкӧд тӧлысь.
- Медся уджач вӧрса пемӧс.
- Уна сарапана град выв пуктас.
11. Комиӧд кывбӧра эмакывъяс.
- Улӧс сулалӧ (около окна).
- Кань узьӧ (под стулом).
- Компьютер сулалӧ (на столе).
- Шар ӧшалӧ (над головой).
- Кыдз пу быдмӧ (у дороги).
- Менам керка (за дорогой).
12. Тӧдмав, коді кӧні олӧ да узьӧ.
- Ош узьӧ ....
- Мӧс, ыж, порсь олӧны ....
- Ур олӧ ....
- Морт олӧ ....
- Лэбач олӧ ....
Отсӧг вылӧ кывъяс: керка, гид, горс, гу, поз.
13. Висьтав пемӧсъяслысь пиянсӧ.
Ыджыд | Ичӧт??????????????? |
---|---|
Мӧс | |
Вӧв | |
Порсь | |
Пон | |
Кань | |
Чипан |
14. Аддзы дзебсьӧм кыв:
- УЛТЫС
- ОНІШД
- ӦГПЯЪС
- АРАЗАВ
- ДИРЗОДЗ
- ШЪЯОРС
15. Помав сёрникузяяссӧ - артмӧд кывбур.
- Ӧшинь улын быдмӧ ....
- Быдмӧг вылӧ пуксис ....
- Пызан вылын куйлӧ ....
- Крӧвать вылын мургӧ ....
- Вӧрын котралӧ руд ....
- Паччӧр вылын куйлӧ ....
16. Содты лӧсялана кывбердъяс.
- Порсь кодь ...
- Кӧин кодь ...
- Руч кодь ...
- Кӧч кодь ...
- Ош кодь...
- Ур кодь...
17. Содты колана кыв.
гожӧм | рака | аски | выльлун |
тулыс | косму | тӧрыт | вежалун |
&&&&&&&&&&&& | &&&&&&&&&&&& | &&&&&&&&&&&& | &&&&&&&&&&&& |
18. Гӧгӧрвоӧд омонимъяс.
КОР | 1. 2. |
КЫВ | 1. 2. |
ТӦВ | 1. 2. |
19. Содты колана слог, мед артмис кык торъя кыв.
- кер(...)тша
- войт(...)рыш
- юр(...)кӧтш
- пар(...)зі
20. Тӧдмав лэбач да чери нимъяс.
Лэбачьяс
- кӧ_
- яб_ _
- ту_ _
- ю_ _
- сыр_ _ _
- чи_ _ _
- ка_ _ _
- ра_ _
- пы_ _ _
- дзо_ _ _ _
- ка_ _ _
Черияс
- к_льч_
- с_р
- _кыш
- г_ч
- с_н
- й_рш
21. Корсь пӧвсӧ.
1 | ---------> | 2 |
---|---|---|
зарни киа | лӧнь | |
кӧрт сьӧлӧма | кажитчис | |
шы ни тӧв | скӧр | |
воис сьӧлӧм вылӧ | киподтуя |
22. Веж торйӧдӧм кывъяссӧ паныд вежӧртаса кывъясӧн.
- Водз ар.
- Ывлаын шоныд.
- Шонді ёна на шонтӧ.
- Поводдяыс мича.
- Кутшӧм гажа!
23. Гиж пемӧс да лэбач нимъяссӧ комиӧн.
(Мышь) кывтӧ-катӧ,
(Сорока) кӧя пыжа,
(Бобр) лопта пелыса,
(Выдра) бӧж зібъя,
(Заяц) ку шапкаа,
(Лиса) ку кепыся,
(Волк) ку эшкына,
(Медведь) ку воля.
Кывкуд: кӧя - грудная часть птицы, лопта - лопасть весла, зіб - шест, воль - шкура оленя или лося.
24. Инды кывъяслысь кывсикасъяс:
- пелысь
- мугӧм
- мунны
- пырны
- найӧ
- шома
- улын
- сайын
- сёян
- бипур
- меным
25. Висьтав гажлун нимъяс комиӧн.
- Новый год -
- День рождения -
- Рождество -
- 8 марта -
- Пасха -
- Крещение -
26. Артмӧд схема серти «Велӧдчанін» тема вылӧ сёрникузяяс.
- Кодъяс? Мый вӧчӧны? Кутшӧм? Кытчӧ?
- Кодлӧн? Кӧні? Мый вӧчӧ? Мый?
- Кутшӧм? Коді? Мый вӧчӧ? Кытчань?
27. Висьтав «Ы» шыпассянь заводитчысь кывъяс.
Ытва, ...
28. Тӧдмав пемӧсъясӧс:
- тайтӧ -
- чибӧ -
- польӧ -
- кутю -
- сильӧ -
- бычӧ -
29. Висьтав комиӧн. Кутшӧм вежсьӧм казялін комиӧдӧм бӧрын?
- Цепь -
- Фонарь -
- Петух -
- Улица -
- Конфеты -
- Цыган -
- Туфли -
- Сахар -
30. Корсь кывтэчасъясысь ӧшыбка.
- мунны дача вылӧ
- лэбны енэж вывті
- видзӧдны телевизор вылысь
- пуксьыны автобус вылӧ
- вуджны туй кузя.
31. Висьтав ӧти кывйӧн.
- Чери шыд -
- Шыд сёян дозмук -
- Кыдз кырсь -
- Чериысь нянь -
32. Содты колана кыв.
- Кӧч бӧж кодь дженьыд ....
- Синва кодь югыд ....
- Ма кодь юмов ....
- Би кодь пӧсь ...