Гейл−Шепли алгоритм: кыдзи абитуриентъясӧс велӧдчанінъясӧ бура инавны

Кыдзи оз ков абитуриентъясӧс инавны

Таво, вӧлӧмкӧ, абитуриентъясӧс иналан кампаниясӧ зэв лёка нуӧдӧмаӧсь. Абитуриентъяс вермӧмаӧсь сетны заявленньӧяссӧ уна велӧдчанінӧ, налӧн вӧлі позянлун быд здукӧ заявленньӧсӧ мӧдлаӧ ыстыны (электроннӧя — а сідзкӧ, зэв ӧдйӧ), дай нӧшта таво вӧлі сӧмын ӧти иналан «гы». Дерт, та вӧсна вӧлі хаос, кампанияыс вӧлі лотерея кодь либӧ биржа вылын ворсӧм кодь, абитуриентъяс вывті ёна тӧждысисны-майшасисны. Дай результатыс лёк лои: престижа вузъясӧ веськалісны дзоля баллъяса йӧз, кодъяс рискуйтісны. А кодлӧн баллыс вӧлі ыджыдджык, но рискуйтны эз кӧсйы, документъяс ыстіс кытчӧкӧ мӧдлаӧ.

Гейл−Шепли алгоритм

Тӧдысь йӧз шуӧны: позьӧ пӧ абитуриентъясӧс вузъясӧ инавны Гейл−Шепли алгоритм отсӧгӧн. Та йылысь сёрниыс кыптіс тавося гожӧм помын. Корси ӧтуввезйысь гижӧдъяс тайӧ тема кузя — вӧлӧмкӧ, алгоритм да абитуриентъяс йылысь ӧкмыс во сайын нин гижлӧмаӧсь.

Кыдзи уджалӧ тайӧ алгоритмыс? Шуам, таво позьӧ документъяс ыстыны 4 местаӧ. Быд абитуриент гижас тайӧ велӧдчанінъяссӧ сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн: кытчӧ сійӧ медся ёна кӧсйӧ пырны, сэсся кытчӧ кӧсйӧ пырны, медводдза вузас кӧ оз веськав, да с.в. Артмас ыджыд лыддьӧг, шуам:

абитуриент 1: балл, велӧдчанін A, велӧдчанін B, велӧдчанін C, велӧдчанін D

абитуриент 2: балл, велӧдчанін B, велӧдчанін A, велӧдчанін D, велӧдчанін E

абитуриент 3: балл, велӧдчанін C, велӧдчанін E, велӧдчанін D, велӧдчанін F

абитуриент 4: балл, велӧдчанін A, велӧдчанін D, велӧдчанін E, велӧдчанін C

........................

Быд велӧдчанін индӧ, кымын мортӧс сійӧ вермӧ босьтны. Сы бӧрын тайӧ лыддьӧгъясӧн да лыдъясӧн уджалӧ компьютер программа.

Медводз абитуриентъяс быттьӧкӧ «ыстӧны» документъяс медся кӧсъяна вузӧ: 1-ӧд № — A‐ӧ, 2-ӧд — B‐ӧ, 3-ӧд — С-ӧ, 4-ӧд — A‐ӧ, да с.в. Быд велӧдчанінлӧн артмӧ абитуриентъясысь лыддьӧг. Программаыс найӧс сувтӧдлӧ баллъяс чинӧм серти. Артмӧ татшӧм сяма радз-таблича (сэні индӧма абитуриентлӧн номерыс да баллыс):

A	B	С	D	E	F	...
№15, 300	№ 156, 300	№ 77, 300	№ 99, 300	№ 69, 300	№ 22, 300	...
№ 4, 298	№ 2, 297	№ 128, 300	№ 117, 296	№ 7, 299	№ 86, 298	...
№ 78, 295	№ 57, 296	№ 28, 299	№ 12, 293	№ 144, 299	№ 116, 298	...
№ 34, 290	№ 111, 292	№ 14, 295	№ 160, 286	№ 100, 299	№ 121, 297	...
№ 25, 290	№ 8, 287	№ 43, 293	№ 136, 285	№ 31, 294	№ 104, 294	...
...	...	...	...	...	...	...

Сэсся программаыс бӧрйӧ став абитуриентсӧ, кодлӧн баллыс оз тырмы, да видлӧ найӧс инавны мӧд велӧдчанінӧ, бара жӧ баллъяс чинӧм серти сувтӧдлӧмӧн. Шуам, 1-лы кӧ A велӧдчанінӧ балл оз тырмы, программа сюйӧ сійӧс B велӧдчанінса колонкаӧ, 3-сӧ — E велӧдчанінса колонкаӧ. Артмӧ выль радз да выль конкурс. Сы бӧрын программаыс бара вештӧ абитуриентъяссӧ, кодъяслӧн баллыс оз тырмы. Шуам, 1-ӧд № кӧ медводдза конкурс бӧрын эз веськав A‐ӧ да вештыссьӧ B‐ӧ, а мӧд конкурс бӧрын оз веськав B‐ӧ, сійӧ вештыссьӧ C‐ӧ. Вермӧ лоны и тадз: медводдза конкурс бӧрын абитуриент веськалӧ велӧдчанінӧ, а мӧд конкурс бӧрын — оз нин, ыджыдджык баллъяса йӧз «локтӧны» да. Гижӧма кӧ сійӧ велӧдчанінъяссӧ, шуам, B, E, D, F пӧрадок серти, медводдза конкурс бӧрын сійӧ кольӧ B‐ын, а мӧд конкурс бӧрын сійӧс вештӧны E-ӧ. Сэсся программаыс вӧчӧ коймӧд конкурс, да с. в. Кутшӧмкӧ здукӧ уджыс помасьӧ, мӧдлаӧ некодӧс вештыны оз нин позь да. Медбӧръя радз сертиыс абитуриентъясӧс и иналӧны велӧдчанінъясӧ.

Гейл да Шепли вӧзйӧмаӧсь алгоритмсӧ 1962-ӧд воын. (Колӧ шуны, тайӧ алгоритмӧн вӧдитчӧмаӧсь водзджык на, 1950-ӧд воясӧ, медицина вузъясысь студентъясӧс бурдӧдчанінъясӧ иналӧмӧн.) Сэні сёрниыс муніс гӧтрасьӧм йылысь: кымынкӧ ань да сы мында жӧ мужичӧй лӧсьӧдӧны лыддьӧг, кодъяскӧд найӧ эськӧ кӧсйисны гӧтрасьны (пӧрадок серти; медводдза местаын — кодъяскӧд медся ёна кӧсйӧны гӧтрасьны, да с.в.). Алгоритмыс уджалӧ тадзи жӧ; аньяс тані — быттьӧ университетъяс, кӧні эм сӧмын ӧти велӧдчан места, а мужичӧйяс — быттьӧ абитуриентъяс. Дерт, Гейл да Шепли абу сувтӧдӧмаӧсь могсӧ — выль ногӧн йӧзӧс гӧтравны. Могыс вӧлі — коллективъяс артмӧдӧм, уджалысьясӧс иналӧм да с.в. Тайӧ алгоритмсьыс 2012-ӧд воын экономика кузя Нобель премия сетӧмаӧсь.

Содтӧд юӧр

Велӧдӧм паськӧдан блогын.