|
|
| Строка 1: |
Строка 1: |
| − | Чеԉаԃлы лыԃԃыԍан ԋіга
| |
| − | Ч. Робертс.
| |
| − | ВӦРЫН
| |
| − |
| |
| − | Роч-вылыԍ коміӧн лӧԍӧԁіс I. Јеԉкін.
| |
| − | Комі ԋіга леԇан-ін
| |
| − | Сыктывԁінкар—1928
| |
| − |
| |
| − | Вӧрын.
| |
| | | | |
| − | Воіс гажа шоныԁ гожӧм. Ӧтчыԁ Ԍемен-ԃаԃ ічӧԏік Ваԍіԉејкӧԁ мунісны вӧрӧ. Вӧрын-ӧԁ, ті гашкӧ аԍныԁ каԅавліԁ, зев лӧԍыԁ тӧԁмавны вӧрса олыԍјаслыԍ олан-ногсӧ. Быԁторсӧ поԅӧ аԁԇывны: кыԇі олӧны, мыј керӧны: кӧчјас, туланјас, віԅа-орԁајас, бајԁӧгјас ԁа нӧшта уна-пӧлӧс вӧрса олыԍјас.
| |
| − | Мунтӧԇыс Ԍемен-ԃаԃ ԁыр велӧԁіс Ваԍіԉејӧс, кыԇі колӧ вӧрын овны, меԁым вӧрса олыԍјас ез кутны повны, сіԇтӧ-ӧԁ ԉучкіҗыка ставсӧ аԁԇылан најӧ олӧмыԍ.
| |
| − | — «Кор мі пукԍам текӧԁ, Ваԍіԉеј, вӧрса олыԍјасыԁлыԍ олан-ногсӧ тӧԁмавныԁ, первојтӧ кажітчас, быԏԏӧ міјан маті-гӧгӧрын ԋекоԁ абу, ставыс быԏԏӧ кулӧмаӧԍ ԉібӧ пышјӧмаӧԍ. Ԉучкіҗык-кӧ віԇӧԁлам—аԁԇам: быԁ пу-сајԍаԋ, корјас, быԁмыԍ турун-сајԍаԋ міјан-вылӧ віԇӧԁӧны зев уна ԍін. Ставныс лаԋтасны, меԁ еԍкӧ он каԅав најӧс, зев поліг-тырјі мортјасыԁ-вылӧ кутасны ԇоргыны-віԇӧԁны. Те-кӧ ԇікӧԇ лаԋтан, кіӧн ԋі кокӧн он кут вӧрӧшітчыны, веԍіг нӧжјӧԋік кутан лолавны, вӧԉіԍԏі вӧрса-олыԍјасыԁ оз кутны повны теыԍ, ԋӧжјӧԋік ставныс бӧр кутасны ԉегны-вӧрны, ԁа асланыс ужјас-берԁӧ-кутчіԍасны».
| |
| − | Зев ԍуԍа Ваԍіԉеј кывзіс Ԍемен-ԃаԃлыԍ віԍталӧмсӧ. Бӧрвылас ыҗыԁа ԁа ԍӧлӧмԍаԋ ышловԅіс ԁа кӧсјыԍіс ԉучкі, Ԍемен-ԃаԃ віԍталӧм-ԍерԏі, овны ԁа зев ԉучкі, вӧрԅӧԁчытӧг вӧрын пукавны.
| |
| − | Вӧрын Ԍемен-ԃаԃ ԁа Ваԍіԉеј лӧԍӧԁчісны зев гажа, кос јала-ԋіщка местаӧ. Пукԍісны мыр-бокӧ, кокјас ԋужӧԁісны, меԁым лӧԍыԁҗык пукавны лоӧ ԁа ԉучкіҗык віԇӧԁны ас-гӧгӧрса вӧрса олӧмсӧ. Ічӧт Ваԍіԉејлы зев кокԋіԁ ԁа лӧԍыԁ кажітчіс таԇі пукавны. Ԋеԁыр-мыԍт, кыԍкӧ ыҗыԁ шом-гаг лебԅіг-костіыс швачкыԍіс пуӧ ԁа уԍі Ваԍіԉеј кок-вылӧ. Турбыԉтчіс сӧмын... Гащӧн кокјаснас шенаԍіс-шенаԍіс ԁа кыԇкӧ
| |
| − | Ваԍіԉеј кокӧԇ суԇӧԁчіс. Кутіс сы-кок-куԅа кавјаԍны. Ваԍіԉеј оз лолышт... Кок гіԉалӧ, ԍерам петӧ, ачыс мӧвпалӧ: „ӧԏі гагӧс ылӧԁі"!
| |
| − | Кылӧ Ваԍіԉеј, мыјкӧ коксӧ зев јона кутіс чутјӧԁлыны, быԏԏӧ коԁкӧ зев уна јемјасӧн быщјӧԁлӧ. Гӧгӧрвоіс, мыј кокјас завоԃітісны поԅавны. Зев еԍкӧ окота лоі сылы четчыны ԁа котралыштны, сӧмын мӧвпыштіс, вӧрԅӧԁчан-кӧ-пӧ, сеԍԍа ԋінӧм он аԁԇыв.
| |
| − | Ез ло ԁыр мӧвпавны Ваԍіԉејлы. Кыԍкӧ, ԋінӧм тӧԁтӧг, на-ԁінӧ кык кӧч четчыштісны... Ӧԏікыс вуҗіс Ԍемен-ԃаԃ кокјас-вомӧн ԁа стокԋітчіс бӧрса лапајас-вылас, Ваԍіԉејлы паныԁ. Мӧԁыс
| |
| − | ԋеуна ылӧҗык, сіԇ-җӧ сувтіс лапајас-вылас. Ваԍіԉеј чујміс. Кок поԅалӧмыԁ-тај ӧԁјӧ вуні. Ваԍіԉеј ԍін лапԋіттӧг віԇӧԁӧ кӧчјас-
| |
| − | вылӧ, најӧ мыԉкја-ԍінјаснас Ваԍіԉеј-вылӧ ԇоргӧны. Пеԉјас сувтӧԁӧмаӧԍ, шыԋјалӧны... Чашԋітіс піпу кор, кутіс јірны. Јірыштіс, четчыштіс воԇӧ. Мӧԁыс сы-бӧрԍа. Бергӧԁчылісны нӧшта, віԇӧԁлісны ԁа сајаліны пујас-сајӧ...
| |
| − | Ез-на уԃітны ԉучкі кӧчјас сајавны, кыԍкӧ Ваԍіԉеј кокјас-
| |
| − | ԁорӧ пујас-костыԍ четчыштіс выԉ-пӧлӧс віжоват ԅвер—тулан, јӧԍ піԋјассӧ жергӧԁіс. Ваԍіԉеј-вылӧ зев збыԉыԍ віԇӧԁліс ԁа кутіс ісаԍны-ԁукавны... Кӧчјаслыԍ ԁуксӧ каԅаліс... Зев терыба, гуԍӧԋікӧн, кӧчјас-бӧрԍа котӧртіс.
| |
| − | Ваԍіԉеј мӧвпыштіс: меԁ-пӧ еԍкӧ кӧчјасыԁ тајӧ јоԍ піԋ-улӧ оз-жӧ ԍурӧԁчыны.
| |
| − | Ԍӧлӧмыс ыркмуні Ваԍіԉејлӧн. Віԇӧԁлыс&—ԁӧрӧм сос-куԅаыс кајӧ зев ыҗыԁ ԁа кыз вегыԉ. Ваԍіԉеј повԅіс-коԃ: кајас-пӧ сос-куԅаыԁ ԁа пырас ԁӧрӧм јурјув-сајаԁ. Ез-на уԃіт Ваԍіԉеј вегыԉӧс уԍкӧԁны, кыԍкӧ сіјӧ-жӧ сос-вылас пукԍіс вегыԉ-ԍојыԍ зі. Зев ӧԁјӧ вегыԉ-ԁінӧ муніс, вылас вожаԍіс
| |
| − | ԁа чушкіс. Вегыԉ-тај ӧԁјӧ коԉча-моз гартыштчіс ԁа лаԋтіс.
| |
| − | Воԇ-кокјаснас зі вегыԉӧс топӧԁіс, вомса кԉешщіјассӧ кучік-улас ԍујіс ԁа-і кутіс сылыԍ вірсӧ ԁа вемсӧ ԋоԋавны. Ԇікӧԇ помаліс: ыҗыԁ вегыԉԍыԁ сӧмын коԉіс аԋкыщ-ыҗԁа јокмыԉ.
| |
| − | Ваԍіԉејлы тајӧ зев ԃівӧ-коԃ кажітчіс. Пукалӧ век ӧԏік-ног, шыԋітӧв, веԍіг гуԍӧн лолалӧ. Ачыс мӧвпалӧ: мыј-бара нӧшта воԇӧ лоас.
| |
| − | Ез ԁыр ков мӧвпавны: пујас-костыԍ зев ԋӧжјӧԋік петіс најан-муԃер руч. Зев ԍуԍа віԇӧԃліс на-вылӧ ԁа ԅвіркԋітіс-четчыштіс бокӧ. Нӧшта поліг-тырјі віԇӧԁліс ԁа ԋӧжјӧԋік воԇӧ кутіс мунны...
| |
| − | Ез-на уԃіт руч сајавны, турун-піын кыш-кыш муні ԁа-і чіпсӧм шы быԏԏӧ кыліс.
| |
| − | Віԇӧԁліс Ваԍіԉеј ԍуԍҗыка, турун-пӧвсті вӧлӧм ујӧ бајԁӧг, ԁа-ӧԁ став піјаннас! Бајԁӧг-піјан вӧліны зев-на ԇоԉаӧԍ, но збојӧԍ-ԋін: сіԇі-і зебјыԍӧны ԁа мырԃԃӧны мӧԁа-мӧԁыслыԍ, мыјкӧ-кӧ мамыс ԍетас ԍојан-тор.
| |
| − | Руч каԅаліс бајԁӧг ԍемјато&-ԁа бергӧԁчіс бӧр. Ваԍіԉејлы зев лоі жаԉ бајԁӧг-чукӧрыԁ. Кӧсјӧ-ԋін вӧлі повԅӧԁны ручӧс ԁа мезԁыны бајԁӧг ԍемјаӧс, сӧмын сек-кості бајԁӧг-мамыс ачыс каԅаліс ручтӧ ԁа аслыс-ногӧн чіпӧстіс. Чіпӧстӧм-бӧрын бајԁӧг-піјан вошіны, быԏԏӧ му-піјас пырісны.
| |
| − | Муԃер руч мыјӧн кыліс бајԁӧглыԍ чіпӧстӧмтӧ, пырыԍ-пыр кутіс зев ԋӧжјӧԋік сы-берԁӧ кысԍыны. Бајԁӧг быԏԏӧ оз-і пов: кутіс турун-піын пуртікаԍны. Руч мыјӧн матыԍміс, ԅвіркԋітіс четчыштіс бајԁӧг-вылӧ. Кӧсјіс еԍкӧ аслас јоԍ піԋјаснас куртчыны гоԉасӧ ԁа ез уԃіт: бајԁӧг зев ԍуԍа ԇік-ԋін вом-увԍыс жбыркԋітіс лебыштіс воԇӧ. Руч бара сы-бӧрԍа, бара ԋеуна ез уԃіт куртчыны бајԁӧгӧс. Бајԁӧг век воԇӧ ԁа воԇӧ, руч сы-бӧрԍа: быԁсӧн-ԋін ԁуԉваыс војталӧ, сещӧма вӧлі колӧ ручлы чӧсмӧԁчыны бајԁӧгӧн. Сіԇі ылӧԁліг-тырјі бајԁӧг ручӧс пыр кытчӧкӧ вӧрас пыртіс.
| |
| − | Ԇік лоі шыԋітӧв... Мінут кујім-мыԍԏі-кымын кутіс кывны лебӧм борԁ-шы. Віԇӧԁӧ Ваԍіԉеј ԁа сы-ԁінӧ бӧр-ԋін бајԁӧгыԁ лебӧ: муԃер ручтӧ-тај вермӧма-на ылӧԁнытӧ! Воіс важ местаӧԇыс ԁа-і пукԍіс. Гоԉа ԋужӧԁіс, јур лептіс. Гӧгӧр зев ԍуԍа ԍінјаснас віԇӧԁліс ԁа сеԍԍа ԋӧжјӧԋіка гӧлӧснас шыӧԁчіс. Мам гӧлӧс шы-вылӧ бајԁӧг-піјан пырыԍ-пыр кытыԍкӧ петалісны. Чукӧртчісны мамыс-берԁӧ ԁа мамыс сеԍԍа кытчӧкӧ мӧԁлаӧ ставнысӧ нуіс. Бара ԋекущӧм шы ез кут кывны. Ԋекоԁ ԋекӧн оз тыԁав.
| |
| − | Регыԁ бара мыјкӧ вӧрын кывны кутіс, быԁсӧн ручка-рачка кылӧ, быԏԏӧ коԁкӧ пујас-костті
| |
| − | зев ӧԁјӧ пыщјӧ ԁа пујаслыԍ увјассӧ чегјалӧ.
| |
| − | Ваԍіԉеј ԋінӧмна ез-уԃіт мӧвпыштны, кыԇі вӧрыԍ зев ӧԁјӧ петіс кӧч. Коԁыԍ-кӧ коԋӧр зев јона повԅӧма, быԁсӧн тіралӧ, лолыс тырӧма, зев терыба лолалӧ. Котӧртіс ԋеуна воԇӧ ԁа пу-улӧ-і ԇебԍіс.
| |
| − | Ԋеԁыр-мыԍт сылаԋыԍ-жӧ, кытыԍ петіс кӧч, мытчыԍіс тулан. Зев збоја петӧ, гоԋјалӧ ԁа нырнас ԁукалӧ сынӧԁсӧ.
| |
| − | Ваԍіԉеј гӧгӧрвоіс, коԁ-бӧрԍа туланыԁ вӧтчӧ ԁа коԁыԍ коԋӧр кӧчыԁ пышјӧма. Зев лоі жаԉ кӧчӧс.
| |
| − | ԁумајтӧ: «Ԇік-пӧ тајӧ туланыԁ ме ԍін-воԇын-жӧ-і ԍојас кӧч-
| |
| − | тӧ». Зев сылы лоі мустӧм туланыԁ.
| |
| − | Тулан сувтіс, кывзыштіс, ісыштіс мусӧ ԁа-і котӧртіс кытчӧ кӧчыԁ ԇебԍіс. Ԋеԁыр-мыԍԏі пујас-сајыԍ бара петіс коԋӧр-кӧч ԁа ԋіксіг-тырјі кутіс гӧгравны ӧԏі местаын: повԅӧмысла ԇікӧԇ-ԋін јӧјміс,
| |
| − | Тулан пырыԍ-пыр-жӧ мӧԁар пукостԍаԋ петіс ԁа веԍкыԁа коч-вылӧ уԍкӧԁчіс.
| |
| − | Ічӧԏік Ваԍіԉејлы кӧчыԁ зев лоі жаԉ, быԁсӧн ԍінваыс кутіс ԁоршаԍны. Аслас ԋебыԁ ԍӧлӧмнас ез вермы воԇӧ ԏерпітны... Зев ӧԁјӧ четчыштіс ԁа кутіс кіјаснас шенаԍны, ачыс зев јона горзӧ.
| |
| − | Ԍемен-ԃаԃ віԇӧԁліс Ваԍіԉеј-вылӧ ԁа зев јона ԍӧлӧмԍаԋыс кутіс ԍеравны: зев-жӧ-ԋін сіјӧ каԁјаснас ічӧт Ваԍіԉејыԁ вӧлі ԏешкоԃ!
| |
| − | Тулан Ваԍіԉејыԍ повԅіс-ԁа зев ӧԁјӧ вӧрӧ ујкԋітіс. Кӧч ас-саԃас воӧм-мыԍԏі зев раԁ-пырыԍ пышјіс мӧԁарӧ.
| |
| − | Ічӧт Ваԍіԉеј віԇӧԁліс Ԍемен-ԃаԃыс-вылӧ ԁа јурсӧ копыртіс: зев лоі сылы јанԇім, мыј сіјӧ асԍыс кывсӧ ез вермы кутны, ԉучкі, шыԋітӧв, помӧԇыс ез вермы пукавны места-вылас.
| |
| − | Кутіс ԃаԃ-воԇын аԍсӧ ԁорјыны: «Тӧԁа, Ԍемен-ԃаԃ, ме зев ыҗыԁ мыж вӧчі, сӧмын меным зев жаԉ лоі кӧчыс ԁа ме ег вер-
| |
| − | мы ԏерпітны, сувтԍіс ԁа-і горӧԁԍіс».
| |
| − | Ԍемен-ԃаԃ локтіс Ваԍіԉеј-берԁӧ, јурӧԁыс малыштіс ԁа шуіс: «Ԋекущӧм мыж ен вӧч те, муса-пі. Тащӧм-торјыԍ оз поԅ тенӧ віԁны. Те-кӧ ен лыԍт четчыштны ԁа мезԁыны кӧчӧс, секі еԍкӧ менам ԍӧлӧм ез-жӧ леԇ віԇӧԁны туланлыԍ ловја кӧчӧс ԍојӧм. Секі еԍкӧ ме ԇік-жӧ те-ног вӧчі».
| |
| − | Ваԍіԉејлы тајӧ кывјас-бӧрын зев ԋімкоԃ лоі. Ԍемен-ԃаԃ-вылӧ зев ԍӧлӧмԍаԋыс віԇӧԁліс, кіӧԁыс сіјӧс кутіс ԁа мӧԁӧԁчісны гортлаԋыс.
| |
