Пос — различия между версиями

Материал из Коми тӧданін
(Полностью удалено содержимое страницы)
Строка 1: Строка 1:
 +
Колӧ унҗык јаԍԉіја&своԍтавны.
  
 +
Јаԍԉілӧн лыԁыс воыԍ-воӧ соԁӧ, уҗыс сені бурмӧ.
 +
 +
Комі облаԍтын тајӧ уҗ-берԁас боԍтԍісны 1922 воԍаԋ. Первој вонас вӧліс сӧмын 2 јаԍԉі. 1923 воын вӧлі—6 јаԍԉі, 1924 воӧ— 31, 1925 воӧ—53, 1927 воӧ вӧлі-ԋін 87 јаԍԉі. Первој војассӧ јаԍԉі-вылаԁ јӧзыԁ омӧԉа-на вӧлі віԇӧԁӧны. Сӧмын бӧрја-помыс кутісны каԅавны—јаԍԉіыԁ ԍіктын јона колантор.
 +
Ԍӧмсӧ леԇӧны јаԍԉіјас-вылӧ вӧлӧԍтувса бјуԁжет-куԅа. 1927-ӧԁ воӧ вӧлі леԇӧма 120 шајтӧн јаԍԉі-вылӧ. Ставсӧ вӧлі ԍетӧма облаԍт-паԍта—11040 шајт, 1928 воӧ ԍетісны-ԋін 12250 шајт (133 шајт јасԉі-вылӧ). Воԇԇа-во-ԍерԏіыс соԁіс 10,8 прӧчент-вылӧ.
 +
Лечебнеј фонԁ-куԅа быԁ во ԍетԍӧ јаԍԉіјас-вылӧ Кажімӧ, Ԋувчімӧ ԁа Ԍереговӧ 360 шајтӧн. Тајӧ ԍӧмсӧ ставнас ԉучкі, колан-інас віԇісны. Сӧмын-тај вӧлӧԍтувса бјуԁжет-куԅаыԁ леԇӧма ԍӧмтӧ оз ставнас інны. Јаԍԉіса јуралыԍјаслӧн 1927 воԍа отчотјас-ԍерԏі ВІКјас 74 јаԍԉілы ԍетлӧмаӧԍ ԍӧмсӧ облаԍт-куԅа—7220 шајт, а ԍмета-ԍерԏіыс вӧлі леԇӧма 8880 шајт. Абу став оӧмсӧ інӧмаӧԍ. Сеԍԍа-ӧԁ, со, 95 вӧлӧԍт-піыԍ 19 вӧлӧԍтын абу воԍтылӧмаӧԍ јаԍԉітӧ, ԍӧмсӧ еԍкӧ быԁлаӧ вӧлі леԇлӧма-ԁа. Сіԇ-ԋін еԍкӧ еща вӧлі леԇӧма јаԍԉіјас воԍталӧм-вылӧ ԍӧмтӧ, ԁа сетыԍ-на нӧшта којмӧԁ јукӧнԍыс унҗыкыс (35,6 прӧчент) коԉӧма інтӧг. Воан војассӧ таԇі уҗавны оз-ԋін туј.
 +
То кущӧм ујезԁјасын кымын јаԍԉі воԍталӧмаӧԍ 1927 воӧ:
 +
Сыктыв ујезԁын (27 вӧлӧԍт) воԍтылӧмаӧԍ 31 јаԍԉі, Кулӧмԁін у. (28 вӧлоԍт) воԍтылӧмаӧԍ 30 јаԍԉі, Јемԁін у. (21 вӧлӧԍт)—19 јаԍԉі, Іԅва-Печера ујезԁын 19 вӧлӧԍт-вылӧ вӧлӧма сӧмын 7 јаԍԉі.
 +
Ӧԏі-кӧ, волісполкомјас оз зіԉа кутчіԍлыны јаԍԉіјас воԍтан уҗас.
 +
Мӧԁ-кӧ, ԍӧмсо леԇӧны вӧлӧԍтувса бјуԁжет-куԅа. Јітӧԁыс ујезԁыскӧԁ вӧлӧԍтјаслӧн омӧԉ, сеԍԍа каԁын ԍӧмсӧ вештавны вӧлӧԍтыԍ-вӧлӧԍтӧ вӧлі ԍӧкыԁ. Вештыны-кӧ колӧ ԍӧмсӧ ӧԏі вӧлӧԍтувса бјуԁжетыԍ мӧԁ вӧлӧԍтувса бјуԁжетӧ, колӧ вӧлі уісполкомԍаԋ сы-вылӧ постановԉеԋԋе. Ԍмета-куԅа леԇӧм ԍӧм-кынԇіыс, јаԍԉіјас воԍталӧм-вылӧ вӧлі ԍетӧны отсӧг ԍіктса, вӧлӧԍтувса обшественнеј оргаԋізатсіјајас ԁа аԍныс креԍԏанаыс. Со коԁјас ԁа кущӧм отсӧг ԍетлӧмаӧԍ 74 јаԍԉі-куԅа коԉан во.
 +
Вӧлӧԍтувса бјуԁжет-куԅа леԇлӧмаӧԍ 7220 шајт (100%), креԍԏана ԍетӧмаӧԍ 1705 шајт (23,6%), коператсіја ԍетӧма 1378 шајт (19,1 %), мӧԁа-мӧԁлы отсаԍан коміԏетјаԍ& леԇӧмаӧԍ—830 шајт (11,5%), мукӧԁлаыԍ чукӧрмылӧма 1044 шајт (14,5), госуԁарствоса бјуԁжет-куԅа ԍетлісны—2225 шајт (30,83%). *
 +
Меставывса копераԏівјаслӧн отсӧгыс кајіс шӧркоԃԃем-мынԁа сӧмын 23 шајтӧн јаԍԉі-вылӧ А Обсојуз веԍіг ӧԏі ур ез ԍетлы. Мӧԁа-мӧԁлы отсаԍан коміԏетјас ԍетісны 11 шајтӧн јаԍԉі-вылӧ. Еща
 +
ԍӧм-понԁаыс регыԁ і лоіс тупкыны јаԍԉіјастӧ. Кӧлујыс ез вӧв тырмымӧн, верԁӧм-јукталӧмыс омӧԉ вӧлі. Міјан лыԃԃӧм-ԍерԏі, јаԍԉілы кык тӧлыԍ-кежлӧ (страԁа-ԁырјіыԁ) еща-еща-ԋін колӧ 500—600 шајт, а коԉан во ставыс чукӧрмыліс јаԍԉі-вылӧ сӧмын 195 шајт-гӧгӧр.
 +
1927 воӧ, первој-на міјан облаԍтын муніс јаԍԉіын уҗалыԍјасӧс велӧԁан курс. Велӧԁчыԍјасыс курс-вылас вӧліны пеԁԏехԋікумыԍ ԁа совпартшколаыԍ велӧԁчыԍјас-піыԍ ԁа біржа труԁаыԍ уҗтӧм јӧз. Помалісны сіјӧ курссӧ 48 морт. Сетыԍ 46 морт уҗалісны коԉан гожӧм јаԍԉіјасын.
 +
Таво бара сещӧм курссӧ нуӧԁім. Лӧԍӧԁім јаԍԉіјасӧ 42 выԉ уҗалыԍјасӧс. Сыыԍ-кынԇі, ԇоԋвіԇалун кутан облаԍтувса јукӧԁ мӧԁӧԁіс-ԋоԉ ԃеԉегаткаӧс Мӧскуаӧ јаԍԉіын уҗавны велӧԁан 2 тӧлыԍԍа курс-вылӧ.
 +
Еща-на ԍӧмтӧ ԍетӧны-ԁа, ԃерт, јаԍԉіаԁ уҗалыԍјасыԁлы уҗԍыс омӧԉа-на вермам мынтыны. Јаԍԉіын јуралыԍ 1927-ӧԁ воӧ вӧлі боԍԏӧ 25—30 шајт, кага віԇыԍ, песлаԍыԍ, пуԍыԍ-пӧжаԍыԍ 10—12 шајт тӧлыԍ. Уна вӧлӧԍтын јаԍԉіјас уҗалісны суткі-чӧж. Таво со кыԇі кутасны мынтыны јаԍԉіаԁ уҗалыԍјаслы: јуралыԍлы—30—35 шајт тӧлыԍ, кага віԇыԍлы, песлаԍыԍлы, пуԍыԍ-пӧжаԍыԍлы 12—15 шајт тӧлыԍ.
 +
4 вӧлӧԍтын вӧлі чеԉаԃлӧн плошщаԁка-јаԍԉі. Сы-вылӧ ԍӧмсӧ вӧлі ԍетӧны јӧзӧс велӧԁан облаԍтувса јукӧԁ ԁа ԇоԋвіԇалун кутан облаԍтувса јукӧԁ. Плошщаԁка-јаԍԉіјасас муніс воԍпітаԏеԉнеј (велӧԁан) уҗ.
 +
 +
Јаԍԉі ԍетӧ ыҗыԁ пӧԉза.
 +
 +
Јаԍԉіын віԇны кагаӧс зев выгӧԁнӧ. Ӧԁ јаԍԉіыԁ-кӧ ем, страԁа-ԁырјіыԁ кагавіԇыԍӧс оз ков боԍтны. Віԇ-вылаԁ, му-вылаԁ уҗалігӧн оз-ԋін ков шогԍыны кага-понԁаыԁ. Бурҗыка ԁолыԁҗыка мамјасыслӧн уҗавԍас. Јаԍԉі велӧԁӧ мамјасӧс, кыԇі верԁны гожӧмын кагаӧс, кыԇі ԁӧԅӧрітны сіјӧс. Сіԇкӧ, јаԍԉіыԁ вајӧ ԍіктӧ выԉ, бур оласног. Јаԍԉі віԇӧ ԍіктӧс пӧжарјасыԍ, чеԉаԃӧс вӧјӧмыԍ ԁа мукӧԁ ԉокторјасыԍ.
 +
А јаԍԉітӧгыԁ-ӧԁ, кор чеԉаԃыԁ, кагајасыԁ ас-кежаныс гортаԁ коԉӧны, уҗ-вылаԁ мунан-ԁа пыр лоӧ мӧвпавны: ставыс-ӧ гортаԁ ԉучкі-лаԁнӧ, ез-ӧ кыткӧ торкԍыны ԁа мукӧԁтор.
 +
Јаԍԉі јона кутӧ ԇоԋвіԇалунсӧ кагајаслыԍ, бырӧԁӧ мыт віԍӧм. Міјан облаԍтын быԁ во уна ԍо, уна ԍурс кагаӧс јаԍԉіјас мезԁӧны кулӧмыԍ.
 +
Быԁ во облаԍтын нуӧԁӧны кујім лунԍа  кампаԋԋе мамјаслыԍ ԁа кагајаслыԍ ԇоԋвіԇалунсӧ кутӧм-куԅа, јаԍԉіјас воԍталӧм-куԅа. Кампаԋԋесӧ нуӧԁігӧн јона зіԉа уҗалӧны ԇоԋвіԇалун кутан уҗнуӧԁыԍјас, парԏіјаса ԁа комсомол-јачејкајас ԁа ԃеԉегаткајас.
 +
 +
Врач Ԋекрасов.

Версия 20:11, 1 сора 2019

Колӧ унҗык јаԍԉіја&своԍтавны.

Јаԍԉілӧн лыԁыс воыԍ-воӧ соԁӧ, уҗыс сені бурмӧ.

Комі облаԍтын тајӧ уҗ-берԁас боԍтԍісны 1922 воԍаԋ. Первој вонас вӧліс сӧмын 2 јаԍԉі. 1923 воын вӧлі—6 јаԍԉі, 1924 воӧ— 31, 1925 воӧ—53, 1927 воӧ вӧлі-ԋін 87 јаԍԉі. Первој војассӧ јаԍԉі-вылаԁ јӧзыԁ омӧԉа-на вӧлі віԇӧԁӧны. Сӧмын бӧрја-помыс кутісны каԅавны—јаԍԉіыԁ ԍіктын јона колантор. Ԍӧмсӧ леԇӧны јаԍԉіјас-вылӧ вӧлӧԍтувса бјуԁжет-куԅа. 1927-ӧԁ воӧ вӧлі леԇӧма 120 шајтӧн јаԍԉі-вылӧ. Ставсӧ вӧлі ԍетӧма облаԍт-паԍта—11040 шајт, 1928 воӧ ԍетісны-ԋін 12250 шајт (133 шајт јасԉі-вылӧ). Воԇԇа-во-ԍерԏіыс соԁіс 10,8 прӧчент-вылӧ. Лечебнеј фонԁ-куԅа быԁ во ԍетԍӧ јаԍԉіјас-вылӧ Кажімӧ, Ԋувчімӧ ԁа Ԍереговӧ 360 шајтӧн. Тајӧ ԍӧмсӧ ставнас ԉучкі, колан-інас віԇісны. Сӧмын-тај вӧлӧԍтувса бјуԁжет-куԅаыԁ леԇӧма ԍӧмтӧ оз ставнас інны. Јаԍԉіса јуралыԍјаслӧн 1927 воԍа отчотјас-ԍерԏі ВІКјас 74 јаԍԉілы ԍетлӧмаӧԍ ԍӧмсӧ облаԍт-куԅа—7220 шајт, а ԍмета-ԍерԏіыс вӧлі леԇӧма 8880 шајт. Абу став оӧмсӧ інӧмаӧԍ. Сеԍԍа-ӧԁ, со, 95 вӧлӧԍт-піыԍ 19 вӧлӧԍтын абу воԍтылӧмаӧԍ јаԍԉітӧ, ԍӧмсӧ еԍкӧ быԁлаӧ вӧлі леԇлӧма-ԁа. Сіԇ-ԋін еԍкӧ еща вӧлі леԇӧма јаԍԉіјас воԍталӧм-вылӧ ԍӧмтӧ, ԁа сетыԍ-на нӧшта којмӧԁ јукӧнԍыс унҗыкыс (35,6 прӧчент) коԉӧма інтӧг. Воан војассӧ таԇі уҗавны оз-ԋін туј. То кущӧм ујезԁјасын кымын јаԍԉі воԍталӧмаӧԍ 1927 воӧ: Сыктыв ујезԁын (27 вӧлӧԍт) воԍтылӧмаӧԍ 31 јаԍԉі, Кулӧмԁін у. (28 вӧлоԍт) воԍтылӧмаӧԍ 30 јаԍԉі, Јемԁін у. (21 вӧлӧԍт)—19 јаԍԉі, Іԅва-Печера ујезԁын 19 вӧлӧԍт-вылӧ вӧлӧма сӧмын 7 јаԍԉі. Ӧԏі-кӧ, волісполкомјас оз зіԉа кутчіԍлыны јаԍԉіјас воԍтан уҗас. Мӧԁ-кӧ, ԍӧмсо леԇӧны вӧлӧԍтувса бјуԁжет-куԅа. Јітӧԁыс ујезԁыскӧԁ вӧлӧԍтјаслӧн омӧԉ, сеԍԍа каԁын ԍӧмсӧ вештавны вӧлӧԍтыԍ-вӧлӧԍтӧ вӧлі ԍӧкыԁ. Вештыны-кӧ колӧ ԍӧмсӧ ӧԏі вӧлӧԍтувса бјуԁжетыԍ мӧԁ вӧлӧԍтувса бјуԁжетӧ, колӧ вӧлі уісполкомԍаԋ сы-вылӧ постановԉеԋԋе. Ԍмета-куԅа леԇӧм ԍӧм-кынԇіыс, јаԍԉіјас воԍталӧм-вылӧ вӧлі ԍетӧны отсӧг ԍіктса, вӧлӧԍтувса обшественнеј оргаԋізатсіјајас ԁа аԍныс креԍԏанаыс. Со коԁјас ԁа кущӧм отсӧг ԍетлӧмаӧԍ 74 јаԍԉі-куԅа коԉан во. Вӧлӧԍтувса бјуԁжет-куԅа леԇлӧмаӧԍ 7220 шајт (100%), креԍԏана ԍетӧмаӧԍ 1705 шајт (23,6%), коператсіја ԍетӧма 1378 шајт (19,1 %), мӧԁа-мӧԁлы отсаԍан коміԏетјаԍ& леԇӧмаӧԍ—830 шајт (11,5%), мукӧԁлаыԍ чукӧрмылӧма 1044 шајт (14,5), госуԁарствоса бјуԁжет-куԅа ԍетлісны—2225 шајт (30,83%). * Меставывса копераԏівјаслӧн отсӧгыс кајіс шӧркоԃԃем-мынԁа сӧмын 23 шајтӧн јаԍԉі-вылӧ А Обсојуз веԍіг ӧԏі ур ез ԍетлы. Мӧԁа-мӧԁлы отсаԍан коміԏетјас ԍетісны 11 шајтӧн јаԍԉі-вылӧ. Еща ԍӧм-понԁаыс регыԁ і лоіс тупкыны јаԍԉіјастӧ. Кӧлујыс ез вӧв тырмымӧн, верԁӧм-јукталӧмыс омӧԉ вӧлі. Міјан лыԃԃӧм-ԍерԏі, јаԍԉілы кык тӧлыԍ-кежлӧ (страԁа-ԁырјіыԁ) еща-еща-ԋін колӧ 500—600 шајт, а коԉан во ставыс чукӧрмыліс јаԍԉі-вылӧ сӧмын 195 шајт-гӧгӧр. 1927 воӧ, первој-на міјан облаԍтын муніс јаԍԉіын уҗалыԍјасӧс велӧԁан курс. Велӧԁчыԍјасыс курс-вылас вӧліны пеԁԏехԋікумыԍ ԁа совпартшколаыԍ велӧԁчыԍјас-піыԍ ԁа біржа труԁаыԍ уҗтӧм јӧз. Помалісны сіјӧ курссӧ 48 морт. Сетыԍ 46 морт уҗалісны коԉан гожӧм јаԍԉіјасын. Таво бара сещӧм курссӧ нуӧԁім. Лӧԍӧԁім јаԍԉіјасӧ 42 выԉ уҗалыԍјасӧс. Сыыԍ-кынԇі, ԇоԋвіԇалун кутан облаԍтувса јукӧԁ мӧԁӧԁіс-ԋоԉ ԃеԉегаткаӧс Мӧскуаӧ јаԍԉіын уҗавны велӧԁан 2 тӧлыԍԍа курс-вылӧ. Еща-на ԍӧмтӧ ԍетӧны-ԁа, ԃерт, јаԍԉіаԁ уҗалыԍјасыԁлы уҗԍыс омӧԉа-на вермам мынтыны. Јаԍԉіын јуралыԍ 1927-ӧԁ воӧ вӧлі боԍԏӧ 25—30 шајт, кага віԇыԍ, песлаԍыԍ, пуԍыԍ-пӧжаԍыԍ 10—12 шајт тӧлыԍ. Уна вӧлӧԍтын јаԍԉіјас уҗалісны суткі-чӧж. Таво со кыԇі кутасны мынтыны јаԍԉіаԁ уҗалыԍјаслы: јуралыԍлы—30—35 шајт тӧлыԍ, кага віԇыԍлы, песлаԍыԍлы, пуԍыԍ-пӧжаԍыԍлы 12—15 шајт тӧлыԍ. 4 вӧлӧԍтын вӧлі чеԉаԃлӧн плошщаԁка-јаԍԉі. Сы-вылӧ ԍӧмсӧ вӧлі ԍетӧны јӧзӧс велӧԁан облаԍтувса јукӧԁ ԁа ԇоԋвіԇалун кутан облаԍтувса јукӧԁ. Плошщаԁка-јаԍԉіјасас муніс воԍпітаԏеԉнеј (велӧԁан) уҗ.

Јаԍԉі ԍетӧ ыҗыԁ пӧԉза.

Јаԍԉіын віԇны кагаӧс зев выгӧԁнӧ. Ӧԁ јаԍԉіыԁ-кӧ ем, страԁа-ԁырјіыԁ кагавіԇыԍӧс оз ков боԍтны. Віԇ-вылаԁ, му-вылаԁ уҗалігӧн оз-ԋін ков шогԍыны кага-понԁаыԁ. Бурҗыка ԁолыԁҗыка мамјасыслӧн уҗавԍас. Јаԍԉі велӧԁӧ мамјасӧс, кыԇі верԁны гожӧмын кагаӧс, кыԇі ԁӧԅӧрітны сіјӧс. Сіԇкӧ, јаԍԉіыԁ вајӧ ԍіктӧ выԉ, бур оласног. Јаԍԉі віԇӧ ԍіктӧс пӧжарјасыԍ, чеԉаԃӧс вӧјӧмыԍ ԁа мукӧԁ ԉокторјасыԍ. А јаԍԉітӧгыԁ-ӧԁ, кор чеԉаԃыԁ, кагајасыԁ ас-кежаныс гортаԁ коԉӧны, уҗ-вылаԁ мунан-ԁа пыр лоӧ мӧвпавны: ставыс-ӧ гортаԁ ԉучкі-лаԁнӧ, ез-ӧ кыткӧ торкԍыны ԁа мукӧԁтор. Јаԍԉі јона кутӧ ԇоԋвіԇалунсӧ кагајаслыԍ, бырӧԁӧ мыт віԍӧм. Міјан облаԍтын быԁ во уна ԍо, уна ԍурс кагаӧс јаԍԉіјас мезԁӧны кулӧмыԍ. Быԁ во облаԍтын нуӧԁӧны кујім лунԍа кампаԋԋе мамјаслыԍ ԁа кагајаслыԍ ԇоԋвіԇалунсӧ кутӧм-куԅа, јаԍԉіјас воԍталӧм-куԅа. Кампаԋԋесӧ нуӧԁігӧн јона зіԉа уҗалӧны ԇоԋвіԇалун кутан уҗнуӧԁыԍјас, парԏіјаса ԁа комсомол-јачејкајас ԁа ԃеԉегаткајас.

Врач Ԋекрасов.