Талун. 2017-12-14

Юрган телеканаллӧн выльторъяс: 2017ʼ ӧшым 14ʼ лунся «Талун» уджтас.

Текст

Бур асыв! Ті видзӧданныд «Талун» программа. Студияын Анастасия Тюрнина.

Ыджыд пресс-конференция

Владимир Путинлӧн ыджыд пресс-конференция таво муніс 4 час. Пырӧдчисны сэтчӧ 1600 журналист. На лыдын витыс — Комиысь. Налы таво мойвиис миян уджъёрт Дарья Шучалина сетіс президентлы юалӧм: мый колӧ вӧчны регионъяслы, мед отсавны Канмулы Арктика сӧвмӧмын? Владимир Путин пасйис, колӧ вӧр-ва дорйӧмӧн пырӧдчыны сійӧс туялӧмӧ.

Владимир Путин:

— [27]

Юргис юалӧм, и регионъясын национальнӧй кывъяс велӧдӧм йылысь. Владимир Путин серти, тані медшӧрыс — дасьтыны позянлунъяс тайӧс вӧчны Россияса быд пельӧсын. Ӧд чужан кыв тӧдны окотитысь челядь олӧны оз сӧмын ас ичӧт чужан муын.

Владимир Путин:

— [22]

Бокӧ эз коль и шӧр юалӧм — 2018ʼ воӧ президент вылӧ бӧрйысьӧм йылысь. Бӧрйысьӧмводзвывса программа Путин ставнас эз на восьты, но пасйис, мый вылӧ колӧ сувтліны власьт да йӧзлы — инфраструктура, дзоньвидзалун, велӧдӧм, технологияяс, удж кыпӧдӧм вылӧ. Могыс — кыпӧдны йӧзлысь удждон.

Арктика сӧвмӧм

Вӧркутаын колӧ вӧчны санитарнӧй авиациялысь сувтланін. Татшӧм видзӧдлас юргис Россияса Федерациялӧн Сӧветын мунысь Арктика да Антарктида кузя заседанньӧ дырйи. Каналан Сӧветса веськӧдлысьӧс вежысь Владимир Косов серти, Вӧркутаын ӧні уджалӧ вертолёт, кодлӧн базаыс Печӧраын. Бурдӧдчанінӧдз нёрпалысьясӧс ковмылӧ нуны 6 час чӧж. Вӧркутаын кӧ лоӧ сувтланін, кадыс чинас 2–3 час вылӧ. А Арктика зона сӧвмигӧн Полярнӧй кытш сайса кар вермас лоны тайӧ отсӧг сетан регионъяскостса шӧринӧн. Казьтыштам, Владимир Путинлӧн тшӧктӧм серти, Россияын санитарнӧй авиация сӧвмӧм вылӧ таво вӧлі вичмӧдӧма 3 миллиард 300 миллион шайт.

Медбуръяс

Тӧрыт Сыктывкарын сеталісны Россия да Республикаса госнаградаяс. Асланыс уджын медбуръяс: медик, велӧдысь, туялысь, ворсысь да мездысьяслы Почёт ним да грамотаяс. Тайӧ найӧ, коді сетӧ асьсӧ ас Чужан мулы, пасйис регионса веськӧдлысь.

Сергей Гапликов:

— [36]

Наградаяс босьтысьяс лыдын и найӧ, коді быд лун тӧждысьӧ йӧзлӧн олӧм йылысь. Россияса дзоньвидзалунын заслужитӧм уджалысьлысь ним босьтісны Вячеслав Сварич да Евгений Кряклин. Ӧтиыс вӧчӧ операцияяс челядьлы, мӧдыс — верстьӧ йӧзлы. Висьталас Елена Кононова.

Висьысьясӧс кытшовтӧм да сӧмын на воысьясӧс видлалӧм — тадзи пырджык пансьӧ асылыс Вячеслав Сваричлӧн. Сійӧ веськӧдлӧ хирургия юкӧнӧн, кӧні визула котралӧны зонпосни, но кагаяслӧн татшӧм ышмӧмыс врач-хирурглы воӧ сьӧлӧм вылас. Сідзкӧ пӧ бурдӧны. Вячеслав Гаврилович медицина коркӧ бӧрйис бать-мамыслӧн ышӧдӧм серти. Сэксянь, 30 воысь дырджык нин, быд уджалан лунӧ сулалӧ операция пызан сайын. Луннас, Сварич серти, овлӧ 9 операцияӧдз. Ӧтиыс вермас мунны 6 час и дырджык. Медся ичӧт пациентлы вӧлі сӧмын 26 вежон, 450 грамм сьӧкта.

Вячеслав Сварич, челядьлы хирург, хирургия юкӧнӧн веськӧдлысь:

— Хирурглы колӧ медводз сюся казявны ставсӧ. Ме уна воӧн гӧгӧрвои, мый миян уджын ставыс тӧдчана. Сэсся хирурглы колӧ кужны бура кутчысьны мӧвпавны, торйӧдны медся коланасӧ, кыдзи шуис Пирогов. И медшӧрыс — висьысьӧс колӧ жалитны.

Куим во сайын сійӧ лоис Россияса медбур врачӧн, но сійӧ шедӧдіс уджъёртъяс отсӧгӧн — эскӧдӧ Вячеслав Сварич. Ӧд став выльторсӧ тані пыртӧны ӧтув. Неважӧн на отделенньӧ босьтіс патент «Гӧг грыжа вундан методика» думыштӧмысь. Сійӧ кагасӧ оз ёна дойдав, вӧчсьӧ зэв ӧдйӧ. Регыд тайӧ практикаӧн кутасны вӧдитчыны и страна пасьтала.

А тайӧ — фиброгастроскопия, операция бӧрын туялӧм. Евгений Кряклинлы, тшӧтш хирурглы, тайӧ процедураыс быдлунся да гажтӧм. Татшӧмӧн ассьыс уджсӧ аддзӧ врач. Республикаса бурдӧдчанінӧдз Евгений Юрьевич 12 воысь дырджык уджаліс хирургӧн Удора районын. Сэсся сійӧс корисны Сыктывкарӧ, тані Кряклин медводдзаяс лыдын кутіс туявны эндоскопия. Талун отделенньӧын вӧчӧны зэв сьӧкыд да шоча паныдасьлысь операцияяс. Аслас шедӧдӧмторйӧн юксьӧны мукӧд регионса ёртъяскӧд.

Евгений Кряклин, врач-эндоскопист:

— Эндоскопическӧй техника оз ёна дойдав мортсӧ. Пациентъяс ӧдйӧджык сувтӧны кок вылӧ, ӧдйӧджык бурдӧны. Оз ков ёна вундавны, колӧ сӧмын некымын розь вӧчны.

Но ставыс тайӧ Евгений Юрьевичлы быдлунся нинӧмӧн торъявтӧм удж. Та вӧсна, кыдзи сійӧ миянкӧд юксис, туялӧ мыйкӧ выльтор. Тайӧ гусятор на. Вермас лоны, мый регыд нин Республикаса бурдӧдчанін бара мыйӧнкӧ миянӧс шензьӧдас.

Елена Кононова, Дмитрий Ведерников. Юрган телеканал.

Гриппысь видзтысьӧм

Сосногорскса шӧр бурдӧдчанінын гриппысь прививка вӧчӧма 17000 мортлы. Бурдӧдысьяс серти, йӧз дугдісны повны вакцинаясысь.

Алла Федосенко, Сосногорскса ЦРБ-ын главврач:

— Грипп дырйи вермасны лоны сьӧкыд осложненньӧяс, а олӧма йӧзлӧн пневмонияысь, либӧ хроническӧй нёрпалӧм вӧрзьыны вермас. Пневмонияӧн октябр-ноябрын ёна висисны, но некод, бур вылӧ, эз кувсьы. Та вӧсна, быть колӧ вӧчны прививкаяс.

Муниципалитетын вакцина вӧчӧм помасис нин. Ӧні прививка вӧчны колӧ мӧвпалӧмӧн, поводдя вежласьӧ и позьӧ кынмыны. Но ОРВИ да грипп виччысьӧны Комиын февральын.

☼ ☼ ☼

Реклама бӧрын уна выль юӧр. Аддзысям реклама бӧрын.

Сӧвмӧм вылӧ туйвизь

Республикаса правительство да МТС котыр кырымалісны социально-экономическӧй сёрнитчӧм. 2019-ӧд во помӧдз котыр кӧсйӧ 300 миллион вылӧ паськӧдны да выльмӧдны телекоммуникационнӧй везъяс. Висьталас Константин Куратов.

Правительство да МТС-кӧд сёрнитчӧм сетас позянлун радио-телефоннӧй йитӧд сӧвмӧдны. А регионлысь аскиа лун сьӧкыда гӧгӧрвоӧны вылыс тшупӧда телекоммуникацияястӧг.

Лариса Максимова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс медводдза вежысь:

— [24]

Кырымпасъяс пуктысьяс водзын медшӧр мог — сӧвмӧдны ӧтув социальнӧй юкӧн. Матыстны йӧзӧс выль позянлунъяс дорӧ. Коми — паськыда меститчысь регион. Сикт-грездъяс шыблалӧмаӧсь ӧта-мӧдсянь сё километра сайӧ. Колӧ отсавны налы кӧть йитӧдӧн.

Юрий Мочалов, Комиын «МТС» филиалӧн веськӧдлысь:

— [40]

Сёрнитчисны и енбиа челядьлы отсалӧм йылысь. Мӧвпалӧны, «Поколение М» проект уджӧдӧм йылысь. Тайӧ МТС-лӧн уджтас, коді пӧртсьӧ олӧмӧ Россия пасьтала. Сылӧн могыс — отсавны челядьлы петкӧдлыны ассьыныс енбиалун. Та могысь найӧ паныдасьлӧны нималана артистъяс, велӧдысьяс, да искусствоӧн уджалысьяскӧд.

Константин Куратов, Ольга Коняева. Юрган телеканал.

Видзчысьӧмӧн

Ухтаын чукӧртчывліс удж вылын безопасносьт дӧзьӧритӧм кузя Республикаса комиссия. Медводз чолӧмалісны овмӧсъяс, кодъясын зэв бура ладмӧдӧма мортлӧн уджалан места. Вылыс тшупӧдын дӧзьӧритӧны йӧзлӧн дзоньвидзалун бӧрся. Паськӧдчыліс и уджалан кӧлуйлӧн выставка. Тайӧ формасӧ позяс пыртны уна овмӧсын.

Владимир Бармашов, Удж министерствоын удж юкӧнын веськӧдлысь:

— Вӧзйим сварщиклы костюм. Водзті сійӧ вӧлі уджалӧ брезентысь вӧчӧм паськӧмӧн. Сылӧн сьӧктаыс 5–7 кило. Миян костюм вит пӧв кокньыдджык. Нӧшта видзӧ мортлысь кучик пӧсялӧмысь.

Уджын могмӧдан министерстволӧн юӧр серти производствояс вылын неминучаяслӧн медшӧр помкаыс — асьныс уджалысьяслӧн кывкуттӧм. Найӧ торкалӧны безопасносьт кузя техника. Со таво ӧти рабочӧй кувсис 7-ӧд судтаысь лебёдкаысь лэччигӧн. Унаӧн ӧтдортчӧны видзтысян правилӧясысь.

Павел Барбир, спецодежда вӧчан котырӧн веськӧдлысь:

— Доймалӧмаяслӧн лыдыс чиніс, матӧ кык пӧв. Колян во вӧлі пасйӧма 955-ӧс, таво 400 морт пасйӧма. Ставыс артмыліс производство вылын. Колян во медся шог лыдпас вӧлі йитчӧма «Северная» шахтакӧд.

Локтан воын удж вылын видзтысьӧм бӧрся дӧзьӧр чорзьӧдасны. Выль пӧв донъяласны уджалан местаяс, корӧмъяс дорӧ налӧн и лӧсявтӧм (???). Пыртасны, сідз шусяна, стандартъяс уджалан местаяс донъялігӧн.

Коми войтыр

Сосногорскын котыртісны коми войтыр ӧтмунӧмлысь быдвося конференция. Кыдз юӧртіс миянлы ӧтмунӧмлӧн секретар, Ӧльӧш Рассыхаев, коді уджаліс тайӧ чукӧртчылӧм дырйи, районса юкӧнӧ пырысь 32 делегатысь вӧлісны 24 морт. Медшӧр сёрниыс вӧлі йитчӧма посёлок да грездъясын инфраструктура бурмӧдӧмкӧд.

Ӧльӧш Рассыхаев, «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн секретар:

— Вӧзйӧны Улыс Одӧсӧдз туй вӧчны. Вӧзйӧны Улыс Одӧсын жӧ эновтӧм керкаяссӧ лӧсьӧдны социальнӧй объектъяс улӧ. Вӧзйӧны электрифицируйтны Поляна грезд, туйяс вӧчны Порожскӧй грездӧдз, сы вӧсна, мый, ӧд тыдовтчис, мый делегат колян во кӧ машинаӧн локтіс, а таво сылы ковмӧма кӧнкӧ подӧн, кӧнкӧ машинаӧн, кӧнкӧ буранӧн. Сы вӧсна, мый туйыс абу. Вот, и дерт медшӧрыс, сёрниыс вӧлі туйяс кузя.

Сёрни кыпӧдлісны и коми кыв велӧдӧм да видзӧм йылысь. Делегатъяслы абу окота, мед коми кывсӧ велӧдісны ас кӧсйӧм серти. Сы вӧсна, мый татшӧмторыс оз вермы лоны. Коми — государственнӧй кыв, сійӧс колӧ велӧдны быдӧнлы.

Пожӧмкар вылын коми войтырлӧн кар-районъясын конференцияяс эштісны. Быдлаын дасьтісны резолюцияяс, найӧс ӧтувтасны да видлаласны декабр 22-ӧд лунӧ, кор Сыктывкарын чукӧртчылас ӧтмунӧмлӧн Исполком. Сэні тшӧтш урчитасны 2018-ӧд во кежлӧ мӧвпъяс.

Печоряночка — 2017

Наръян-Марын бӧрйисны 2017-ӧд вося «Печоряночкаӧс». Татшӧм нима конкурс муніс Арктика культура дворечын. Ассьыныс традицияяс петкӧдлісны сизим ныв. Ненеч, Коми, Изьва, Чилимдін да Украина культураясысь.

— [20]

Юлия Сметанина дасьтӧма ас йывсьыс висьт — тайӧ визитнӧй карточка, конкурслӧн медшӧр корӧм. Нывъяс висьтасьӧны ас йывсьыс — кутшӧм костюм пасьталісны, коді налӧн рӧдвужыс. Быть колӧ и творчество номер.

Елена Вергунова, этнокультурнӧй шӧринӧн веськӧдлысь:

— [20]

Нывъяслы отсӧг вылӧ воисны рӧдвужыс да творческӧй котыръяс, кодъясын занимайтчӧны том йӧз.

Ольга Коцюбанская, этнокультурнӧй шӧринын уджалысь:

— [26]

Медбура веніс мытшӧдъяс Юлия Сметанина Наръян-Марысь. Жюрилы сійӧ воис медъёна сьӧлӧм вылас. А со интернет гӧлӧсуйтӧмын гӧлӧсъяс босьтіс Анна Шевелёва — коми войтыр петкӧдлысь ныв.

Анна Шевелёва, конкурсын петкӧдчысь:

— [26]

Нӧшта конкурсӧ пырӧдчысьясӧс донъялісны некымын номинация серти: Берегиня, Забавушка, Сударушка. И став нывлы вичмисны козинъяс да грамотаяс.

Регыд Выль во

Вуктылын восьтісны муниципалитетса шӧр коз. Гажлӧн гӧсьтъяслы петкӧдлісны представленньӧ. Дасьтісны сійӧс школа бӧрын уджалан шӧринысь ворсысь да педагогъяс. Дерт, вӧлі и Войпӧль.

— [12]

Та кындзи, квайтлаын позис лыйсьыштны лым шмакъясӧн, петкӧдлыны вынйӧр да гажӧдчыштны. А коді эз удит гижны Кодзыд Пӧльлы письмӧ, вӧчис тайӧс веськыда гаж дырйи.

Василей 2018

«Василей» йӧзкостса сьыланкывъяслӧн конкурс дасьтысьяс заводитісны лӧсьӧдчины гаж кежлӧ. Локтан воын фестивальыс пасъяс юбилей — 25 во. Ӧтпырйӧ гӧгрӧс пас лоӧ и конкурс котыртысьясысь ӧтиыслӧн. Василий Чувьюровлы тырӧ 80 арӧс. Матыстчысь «Василей» дасьтӧ видзӧдысьяслы некымын вежсьӧм. Ӧти-кӧ, зрительыс пыр уна, культура керка став окотитысьӧсь оз тӧрӧд. Та вӧсна локтан воын конкурссӧ нуӧдасны кыкысь — 3 час лунӧ и 6 час рытӧ. Мӧд-кӧ, вӧлі жюри пыр бӧрйӧ фестивальлӧн программаӧ 13 сьыланкыв. Таво конкурс вылӧ вӧзъясны 14 шылад. Та кындзи юргасны нӧшта квайт сьыланкыв. Видзӧдысьяс водзын петкӧдчасны «Асъя кыа» ансамбльысь артистъяс «Уна рӧма войвыв» спектакльысь юкӧнъясӧн. Гажыс лоӧ важ Выль во рытӧ. А мартын нин «Василей» уджтас петкӧдчас Опера да балет театрлӧн сцена вылын.

Медвынаяслӧн ворсӧм

Сосногорскын сигӧртісны 11–12 арӧса спортсменъяс костын мини-футбол кузя первенство. Ворсісны вежон. Коді вермис, тӧдӧ менам уджъёрт.

Первенство вылӧ воисны Ухта, Сосногорск, Усинск, Емва, Сыктывкар, Княжпогост да Емдін районса командаяс. Буретш бӧръяяс костын и кыптіс ёсь тыш.

Геннадий Нурмагамбетов, тренер, Емва:

— Миян бӧръя тыш. Коді вермас, сьӧкыд шуны. Вермам кӧ, веськалам полуфиналӧ. А ог кӧ, сідзкӧ ми абу на дасьӧсь вылыс тшупӧда ворсӧм кежлӧ.

Том футболистъяс победа вӧсна ёна тышкасисны. Быд гол вермис лоны бӧръяӧн.

Денис Куликов, ордйысьӧмъяслӧн медшӧр суддя:

— Ӧні мунӧ ворсӧм группаысь петӧм вӧсна. Сэсся Ухта да Сосногорск кутасны тышкасьны. Уна ворсӧм зэв интереснӧй. Коді вына, бурджыка да сюсьмӧ (???), сійӧ и вермӧ.

Сыктывкарса команда финалӧ петіс вӧвлытӧм тшӧтын. Футболистъяс дасьтысьӧмаӧсь вывті бура.

Семён Чупров, вратар, Сыктывкар:

— Менам команда ворсіс сідз, медым ворота дорӧ соперник матыстчыны эз вермы. Ми вермим. 23:0 тшӧтӧн. Меным весиг гажтӧм вӧлі воротаын сулавны, а аски нин финал.

Сідзи и артмис. Кубок муніс Сыктывкарӧ. Мӧд места видзис ас сайын Сосногорскысь котыр. Коймӧдӧн — Ухта. Ордйысьӧмын вермысьяслы кубокъяс кындзи вичмис медшӧр козин — Рытыв-Войвывса первенствоын петкӧдчӧм.

Татьяна Супрядкина, Павел Дурников, Елена Гранилина, Евгений Юрин. Юрган телеканал.

☼ ☼ ☼

И та вылын миян ставыс. Коді эз вермы видзӧдны «Талун» программа, вӧчны тайӧс позяс юрган.рф сайтысь, либӧ ростелекомлӧн IP-телевиденньӧ отсӧгӧн. А ми тіянкӧд аддзысям 14 час 30 минутын.

Пасйӧд

Текстуйтӧма 2017-12-16. Кужса Сандра.