Коми кывйӧ велӧдан содтӧд уджъяс
Медбӧръя юкӧн небӧгысь:
Вязова Е.Н., Сизова А.В. Методические рекомендации по обучению коми языку как неродному в 1-4 классах. Сыктывкар: ООО «Анбур», 2013. 120 лб. Тираж 1625 экз.
© Вязова Е.Н., 2013
© Сизова А.В., 2013
1. Висьтав ӧти кывйӧн:
- Тасьті, рач, пань, пурт, чугун - ...
- Шыд, рок, черинянь, шаньга, юква - ...
- Чӧд, оз, турипув, чӧдлач, пув - ...
- Кыдз, пожӧм, коз, пелысь, бадь - ...
- Мач, акань, ошпи, шур-шар, мозаика - ...
- Пась, кепысь, чышъян, гач, дӧрӧм - ...
2. Инды лишнӧй кыв:
- Талун, тӧрыт, вежалун, войдӧрлун, аскомысь
- Эжва, Мезень, Печора, Ыб, Сыктыв
- Лӧз, кокни, джуджыд, пемыд, зэра
- Сералі, арталі, мелі, горӧді
- Вылын, дорын, вомын, пытшкын
- Тулыс, гожӧм, рака, ар, тӧв
- Чой, велӧдчысь, вок, пи, ныв, мам
- Юр, пельпом, кок, морт, синкым
- Ода-кора, рака, косму, вӧльгым
- Мича, ыджыд, турунвиж, гӧгрӧс, кольквиж
- Ухта, Сыктывкар, Визин, Емва, Микунь
- Вылын, дорын, сайын, улын, стенын
- Вӧр, яг, рас, шор, парма
3. Веж ӧти шыпас - артмӧд выль кыв.
- Кор (к.р)
- Шор (ш.р)
- Кань (к.нь)
- Сер (с.р)
4. Мӧвпышт да вочавидз (логика сӧвмӧдӧм могысь).
- Мыйӧн помасьӧ во? (о шыпасӧн)
- Мый сулалӧ вӧр шӧрын? (ӧ)
- Мыйсянь заводитчӧ асыв? (а-сянь)
- Кутшӧм рӧма йӧв?
5. Стӧча йит рӧм нимъяс.
комиӧн | --------------> | рочӧн |
---|---|---|
кольквиж сьӧд |
тёмно-синий голубой |
6. Корсь «шонді» кывлы вит кывберд.
7. Тӧдмав, код йылысь мунӧ сёрниыс:
Гора увтӧ Катшыс ....
Картаын баксӧ Сюрук ....
Диван вылын нявзӧ Мурка ...
Видз вылын гӧрдлӧ Серко ....
Гидын руксӧ ....
8. Корсь паныд вежӧртаса кывъяс:
- мича - ...,
- важ -...,
- вылын - ...,
- югыд -...,
- шоныд -...,
- пырны -...,
- сьӧд - ... ,
- полысь - ...,
- скӧр - ...,
- зіль - ... .
9. Артмӧд тайӧ кывъясысь шыпасъяссӧ местанас вежлалӧмӧн выль кывъяс.
- Серпас ->
- Чужӧмбан ->
- Озырлун ->
10. Тӧдмав:
- Сизим луна кадколаст.
- Нюрын быдмысь юмов вотӧс.
- Вогӧгӧрся кадлӧн дас кыкӧд тӧлысь.
- Медся уджач вӧрса пемӧс.
- Уна сарапана град выв пуктас.
11. Комиӧд кывбӧра эмакывъяс.
- Улӧс сулалӧ (около окна).
- Кань узьӧ (под стулом).
- Компьютер сулалӧ (на столе).
- Шар ӧшалӧ (над головой).
- Кыдз пу быдмӧ (у дороги).
- Менам керка (за дорогой).
12. Тӧдмав, коді кӧні олӧ да узьӧ.
- Ош узьӧ ....
- Мӧс, ыж, порсь олӧны ....
- Ур олӧ ....
- Морт олӧ ....
- Лэбач олӧ ....
Отсӧг вылӧ кывъяс: керка, гид, горс, гу, поз.
13. Висьтав пемӧсъяслысь пиянсӧ.
Ыджыд | Ичӧт??????????????? |
---|---|
Мӧс | |
Вӧв | |
Порсь | |
Пон | |
Кань | |
Чипан |
14. Аддзы дзебсьӧм кыв:
- УЛТЫС
- ОНІШД
- ӦГПЯЪС
- АРАЗАВ
- ДИРЗОДЗ
- ШЪЯОРС
15. Помав сёрникузяяссӧ - артмӧд кывбур.
- Ӧшинь улын быдмӧ ....
- Быдмӧг вылӧ пуксис ....
- Пызан вылын куйлӧ ....
- Крӧвать вылын мургӧ ....
- Вӧрын котралӧ руд ....
- Паччӧр вылын куйлӧ ....
16. Содты лӧсялана кывбердъяс.
- Порсь кодь ...
- Кӧин кодь ...
- Руч кодь ...
- Кӧч кодь ...
- Ош кодь...
- Ур кодь...
17. Содты колана кыв.
гожӧм | рака | аски | выльлун |
тулыс | косму | тӧрыт | вежалун |
&&&&&&&&&&&& | &&&&&&&&&&&& | &&&&&&&&&&&& | &&&&&&&&&&&& |
18. Гӧгӧрвоӧд омонимъяс.
КОР | 1. 2. |
КЫВ | 1. 2. |
ТӦВ | 1. 2. |
19. Содты колана слог, мед артмис кык торъя кыв.
- кер(...)тша
- войт(...)рыш
- юр(...)кӧтш
- пар(...)зі
20. Тӧдмав лэбач да чери нимъяс.
Лэбачьяс
- кӧ_
- яб_ _
- ту_ _
- ю_ _
- сыр_ _ _
- чи_ _ _
- ка_ _ _
- ра_ _
- пы_ _ _
- дзо_ _ _ _
- ка_ _ _
Черияс
- к_льч_
- с_р
- _кыш
- г_ч
- с_н
- й_рш
21. Корсь пӧвсӧ.
1 | ---------> | 2 |
---|---|---|
зарни киа | лӧнь | |
кӧрт сьӧлӧма | кажитчис | |
шы ни тӧв | скӧр | |
воис сьӧлӧм вылӧ | киподтуя |
22. Веж торйӧдӧм кывъяссӧ паныд вежӧртаса кывъясӧн.
- Водз ар.
- Ывлаын шоныд.
- Шонді ёна на шонтӧ.
- Поводдяыс мича.
- Кутшӧм гажа!
23. Гиж пемӧс да лэбач нимъяссӧ комиӧн.
(Мышь) кывтӧ-катӧ,
(Сорока) кӧя пыжа,
(Бобр) лопта пелыса,
(Выдра) бӧж зібъя,
(Заяц) ку шапкаа,
(Лиса) ку кепыся,
(Волк) ку эшкына,
(Медведь) ку воля.
- Кывкуд: кӧя - грудная часть птицы, лопта - лопасть весла, зіб - шест, воль - шкура оленя или лося.
24. Инды кывъяслысь кывсикасъяс:
- пелысь
- мугӧм
- мунны
- пырны
- найӧ
- шома
- улын
- сайын
- сёян
- бипур
- меным
25. Висьтав гажлун нимъяс комиӧн.
- Новый год -
- День рождения -
- Рождество -
- 8 марта -
- Пасха -
- Крещение -
26. Артмӧд схема серти «Велӧдчанін» тема вылӧ сёрникузяяс.
- Кодъяс? Мый вӧчӧны? Кутшӧм? Кытчӧ?
- Кодлӧн? Кӧні? Мый вӧчӧ? Мый?
- Кутшӧм? Коді? Мый вӧчӧ? Кытчань?
27. Висьтав «Ы» шыпассянь заводитчысь кывъяс.
Ытва, ...
28. Тӧдмав пемӧсъясӧс:
- тайтӧ -
- чибӧ -
- польӧ -
- кутю -
- сильӧ -
- бычӧ -
29. Висьтав комиӧн. Кутшӧм вежсьӧм казялін комиӧдӧм бӧрын?
- Цепь -
- Фонарь -
- Петух -
- Улица -
- Конфеты -
- Цыган -
- Туфли -
- Сахар -
30. Корсь кывтэчасъясысь ӧшыбка.
- мунны дача вылӧ
- лэбны енэж вывті
- видзӧдны телевизор вылысь
- пуксьыны автобус вылӧ
- вуджны туй кузя.
31. Висьтав ӧти кывйӧн.
- Чери шыд -
- Шыд сёян дозмук -
- Кыдз кырсь -
- Чериысь нянь -
32. Содты колана кыв.
- Кӧч бӧж кодь дженьыд ....
- Синва кодь югыд ....
- Ма кодь юмов ....
- Би кодь пӧсь ...