Пос

Говорухина С. Ю. Збыльмытӧм вӧт: кывбуръяс.Сыктывкар: ООО «Издательство «Кола», 2013. 64 лб.

Сиа медмуса мортлы — мамӧлы, Долгина Елена Павловналы (90 арӧс тыригкежлӧ).

<>

• * *

Донаӧй, мусаӧй, Тэ, менам Удора, Кыскан пыр ас дорад Шондіа югӧрнад. Медмича эрдъяснад, Чӧскыд ва юкмӧснад, Вотӧса вӧръяснад, Мам кӧра сынӧднад. Кӧть эськӧ ылынкодь Ола ме тэ дорысь, Кор бара удайтчас Тэ дорӧ волыны. Топыда кутлӧмӧн Помтӧг на сывъяла, Мед некор не вунӧдны, Пӧттӧдз на окала.

<>

• * *

Со бара гортӧ вои ме, И сьӧлӧм вылын меным долыд. Кӧть ылі муын саридз эм, Но медся муса сиктса шорӧй. Мен вӧрын дона дзик быд пу, И гӧгӧр ставыс лӧсьыд, ас, Ӧд тані менам чужан му, Ме коли татчӧ ассьым пас. И меным лолавны тан бурджык, Дай менам рӧдвуж тані тыр. Ме кӧсъя овны тані дыр, Ас муӧс аттьӧавны пыр.

<>

• * *

Донаӧй, мамӧй, Аттьӧ тэд ставсьыс, Мый быдтін да вердін, Кӧмӧдін-пасьтӧдін, Бур мортӧ велӧдін. Вермин тай, сьӧлӧмшӧр, Быдторсӧ вӧчны: И гӧрны, и кӧдзны, Ытшкыны-куртны. Да весиг на паськӧм Кужин тэ вурны. А гожӧмнас вӧрын Тэ медпервой вӧлін, И вотӧсӧн-тшакӧн Ми чӧсмасим тӧлын. А пӧжасян сідзи, Мый ньылыштлам кыв, Шаньга да курник Кор сёям зэв дыр. Кӧза на видзан, Он дышӧдчы тэ, Тэ кодь жӧ сюсьӧн Кӧсъя лоны и ме. Мед тэнад олӧ Кыпыда лов, Медмуса мортӧй, Дырджык на ов.

<>

• * *

Донаӧй, мусаӧй, мамукӧй менам, Некыдз ме тэтӧгыд овны ог велав, Тэнад бур кывъясыд век на юр вемын, Некор ог вунӧд ме тэнӧ ас нэмын. Мый кӧть ог вӧчлы, ог заводит выльысь, Пыр тэнсьыд сӧвет на виччыся збыльысь. Кылан ли, он ли, но окота кывны, Тэтӧгыд зэв сьӧкыд овны да вывны. Унатор йылысь тэ сёрнитлін мекӧд, Пӧсь шаньгаӧн асывнас тшай юлім тэкӧд. Ӧні надеяӧн лола ме пӧтӧн. Гашкӧ нӧ, удайтчас аддзысьны вӧтӧн. ӧз нин, оз... Оз некор удайтчыв нин сывъявны мен мамлысь пельпом, Оз некор нюмъёвт сійӧ меным паныдалігмоз, Оз вид нин нинӧмысь, Оз ошкы. А ылі туйӧ петігӧн оз весиг Пернапасав менӧ, оз нин, оз...

МАМӦЛЫ

Медся мусанас вӧлін тэ му вылас, Медся донанас вӧлін тэ сьӧлӧмын, Медся бура ми тэкӧдыд лӧсявлім, Медся шуданас вӧлім ми тэ ордын. Сӧмын Енлӧн тай со кыдзи шуӧма: Олӧм вынъясыд тэнсьыд тай бырӧдӧм. Олан сӧнъястӧ олӧмысь орӧдӧм, Мӧдаръюгыдас колӧма колльӧдӧм. Сідз кӧ... корам ми Енмыслысь ӧтитор: Сетны мамуклы медмичаинъяссӧ Уна челядьӧс быдтӧм-вердӧмысь, Сьӧкыд уджъяссӧ мырсьӧм-вӧчӧмысь. Дона мамукӧй, тэнӧ ог вунӧдӧй, Пыр тэ ясыда син водзын сулалан... Тэ кӧть асывводз вӧтӧн вай петкӧдчыв, Висьтав, кыдз тэныд сэн овсьӧ миянтӧг.

<>

• * *

Тэ кык пӧв шуда сэк, Кор ловъяӧсь бать-мам, Кор найӧ сетӧны тэд олӧмыслысь сям. Кор найӧ дорсяӧсь, тэ вывті вына, Став мытшӧдсьыс сэк кокниа тэ мынан. Сет, Енмӧй, кад пӧсь аттьӧ налы шуны, Кор мӧдаръюгыдас на эз удитны мунны.

<>

• * *

Тшапитчӧ талун нывбаба ставнас, Ошйысьны вермӧ и статьнас, и сямнас. Удж вылын сылӧн быдторйыс артмӧ, Горт улас унатор бергӧдлӧ-гартлӧ. Челядьӧс лэптыны тырмывлӧ эбӧс. Шудлунӧн ойдлӧ на, орчча кӧ верӧс. Некор оз няргы, оз уськӧдлы юр, Дзик ставыс сылӧн лючки да бур.

<>

• * *

Гожся шонді со сывъяліс мусӧ, Сотіс быдмӧглысь петасъяс ставнас, Эз жалит нинӧм: ни вӧрсӧ, ни васӧ, Ассьыс ӧгырсӧ разӧдіс ыджыд пӧсь дарнас.

<>

• * *

Шамыртіс сьӧлӧм, ёна дӧзмӧдӧ дой, Быдсяма мӧвпъясӧн тырӧ быд вой. Топӧдӧ морӧс, лов шы оз пет, Некутшӧм личӧд сійӧ оз сет. Мый тайӧ? Коді? Некод оз тӧд. Олӧмыс бурмысьӧ, абу нин сьӧд. Юалӧм вылӧ вочавидзӧм оз кыв, Быттьӧкӧ юӧ вӧйтӧмны тыв. Но ог на лимзы, ог бӧрддзы ме таысь, Пета на ловйӧн и биысь, и ваысь. Босьта ме ас киам дзебсясьысь шуд, Югзяс сэк олӧм, оз ло нин руд.

<>

• * *

С. Донцовалы Ме чолӧмала тэнӧ чужан лунӧн Да сиа тэныд шуда кад. Мед олін мелі, гажа руӧн, Мед гӧгӧр ставлы вӧлін рад. Мед тэнӧ шонтіс небыд вольпась, Да челядьыдлӧн мыла кыв. Тэ лоан меным бур нывъёртӧн, Тэ дорӧ муслун дыр оз сыв. Став рӧдвуж тэнӧ пыдди пуктӧ, Тэ кужан дасьтны чӧскыд нур. Дай быдлаӧ на сюян юртӧ, Мед сӧмын ставлы вӧлі бур.

<>

• * *

Кытчӧкӧ друг вошис менам шудлун, Гашкӧ, туйвеж костын бергӧдчӧма юр? Ачыс ӧні оз тӧд, кодарӧ сэсь мунны, Дыр-ӧ сылы петан туй оз сюр? Сьӧкыд, кӧнкӧ, петны сэтысь сылы, Отсӧг корны некодлысь оз куж. Шойччыштас мед неуна туй вылын, Петкӧдлас на коркӧ ассьыс пуж. Петас кӧ, ме кутла морӧс бердӧ, Азыма ме окавла бурпӧт. Кужӧма тай кыдзкӧ петны эрдӧ, Регыд збыльмас кӧсйӧм, ловзяс вӧт.

<>

• * *

Мыйла лолыд бӧрдӧ? Висьтавны ог куж, Выльтор тэнад олӧмад важӧн нин оз чуж. Лунъяс оз и сувтлыны, котӧртӧны скач, Сьӧлӧм биыд кусӧма, быттьӧ ваймӧм пач. Эбӧс кӧ он жалит, ырзяс бипур моз. Позяс выль пӧв вӧчны мусукасян поз. Нимкодясьны кутан олӧмыслы тэ, Орччӧн шоналанныд — пӧся эска ме.

<>

• * *

Быдмисны челядь, ме лои нин бабӧн, Ен кивыв, ставыс со олӧны ладӧн. Сӧмын быттьӧкӧ мыйкӧ оз тырмы меным, Колӧ уна на выльмӧдны, вежны ас нэмын. Юрвежысь важыс оз жӧ тай петав, Зэв уна бурторйыс кольӧма сэтӧн.

<>

• * *

Карад олігӧн сьӧлӧмыд нёрпалӧ, Быттьӧ лёк висьӧм босьтӧма сійӧс. Тӧдтӧм вын юрсьыд вемтӧ кокалӧ, Тэнсьыд лов шытӧ пыдзралӧ киас.

<>

• * *

Олӧм менам абу сьӧкыд, Оз позь норасьны ни ӧти. Ставыс менам вывті бур, Таысь бурыс оз нин сюр.

<>

• * *

Ми ӧти и сійӧ шонділы радлам, Ми ӧти и сійӧ кодзувъяс лыддям, Ми ӧти и сійӧ сынӧднас лолалам. Кужам-ӧ видзны ми тайӧ ставсӧ? Кужам-ӧ донъявны татшӧм бур козинсӧ?

<>

• * *

Ас рунас Удора пыр Шонтӧ, видзӧ, вердӧ. Да мелі кинас кыскӧ Вашка, Мозын бердӧ.

<>

• * *

Ог кӧсйы мудзны олӧмсьыс ме дыр на, Ог лысьт ме корны Енлысь: «Босьт вай, босьт!» Зэв уна туй на кольӧма мен мунны, Дай олӧмас ме уна ӧдзӧс эг на восьт. Быдсяма мог ме сувтӧді ас нэмын, Мед ставсӧ збыльмӧдны, сет, Енмӧй, вын. Ме унатор на кута аслам вемын, А збыльмӧдтӧг ме ӧтпырйӧ ог мын.

<>

• * *

Мед тэ талун ме ордӧ эн лок, Водзӧ олӧмыс восьлалӧ надзӧн. Ставсӧ видлавны кӧ гӧгӧрбок, Збыль ӧд, мыжанас вӧлі ме ачым. Эг куж шуны бур кывъяссӧ тэд, Эг куж видзны ме ас киын тэнӧ, Метӧг олӧмыд бур лоас мед, Сьӧлӧм висьӧмӧс кужӧмӧн вена.

<>

• * *

Ме радейта тэнӧ зэв кыпыда, ёна, А та йылысь тэ весиг он на и тӧд. И ставсьыс тэ меным медся жӧ дона, Кӧть олӧмыс тэкӧд збыльмытӧм вӧт. Он тӧд тэ нинӧм, мый вӧчсьӧ мекӧд, И та йылысь висьтавны ог жӧ ме куж. Кыдзкӧ тай лунъясыс кольӧны тэтӧг, А сьӧлӧмын тыдалӧ эзысь кодь пуж. Коркӧ на, гашкӧ, югдылас шонді. И менам юр висьӧм лоас нин важ. Муслун на менӧ ньӧжйӧник шонтас, Лоас на ме ордын вӧвлытӧм гаж.

<>

• * *

Кодлыкӧ карын Зэв лӧсьыда овсьӧ, Кодлыкӧ сиктын медмусаин, Кодлыкӧ некытӧн ньӧти оз овсьы, Нэм чӧжыс корсьӧ медшудаин.

<>

• * *

Менам дона Галя чой, Оз коль тэтӧг лун ни вой. Суис кӧ друг менӧ мог, Он шу некор: «Ог лок, ог». Шуда лунъяс ӧттшӧтш олам, Ӧта-мӧдлы век ми колам. Аттьӧ Енлы, батьлы, мамлы — Сетӧмаӧсь тэныд шаньлун. Тэ зэв уджач, муса, мелі, Кӧть и уна сьӧкыд венін. Сиа дзоньвидзалун тэныд, Шонді югӧр кодь тэ меным.

<>

• * *

Кужӧмӧн дасьтывліс сёян-юантӧ мамӧ, Ме, дерт, сы ногӧн, гашкӧ, ог на и куж. Уна волысьлы сійӧ лӧсьӧдліс пажын, Таысь паметьын кутӧ сійӧс рӧдвуж. А ме другӧн кӧ казьтывны мӧда, Майбыр, сёянлысь тӧдлі ме лыд. Но шуны кӧ веськыда, ичӧтсянь тӧда, Медся чӧскыднас вӧлі пӧсь нуръя шыд.

<>

• * *

Эн завидьты некор, мый кодлыкӧ кокниа овсьӧ, Эн дӧзмы, кор сьӧкыда сетчӧ тэд лун. Шудсӧ олӧмас быдӧн ас ногыс корсьӧ, Бергӧдлӧ удж, медым топыда личкыліс ун.

<>

• * *

Быдсяма уджсӧ бертліс миян мамӧ, Медуна сюрліс мыськавны няйт джодж. Ми челядьдырйи отсасьлывлім ставӧн, Мед сылӧн ставыс вӧлі тітш да тотш. А пачьяс ломтігӧн быд рытӧ Ми ӧдва виччысьлывлім пом, Мед тэрмасьӧмӧн воӧдчыны клубӧ, Эг ӧтчыд койлӧ ульчӧ сэрапом.

<>

• * *

Шудлун вильстіс, ог тӧд кыдзи. Эськӧ видзи синмӧс моз. Аслым надейӧн эг видзчысь, Шуштӧм лоис менам поз. Олӧм раммис, чӧв-лӧнь олӧ, Ветлӧ сьӧкыда нин вир. Гӧгӧр ставсӧ вежны колӧ, Сывдны сьӧлӧмысь лым чир.

<>

• * *

А. Л. Покровскийлы

Тэныд талун кыкысь вит, Некод тэнӧ нин оз вид. Ставыс тэнад лючки бур, Таысь бур олӧм оз сюр. Муса гӧтыр дінад олӧ, Пиян быдмисны кыдз колӧ! Эм выль керка, шоныд пывсян, Киподтуя мортӧн кывсян. Тӧдан вӧрын тарлысь лыд, Лупсуйтлан чӧж яя шыд. Пызан чериӧн на тыр, Вотӧс-тшакыс оз жӧ быр. Нэмнад чеглін бер чер нуд, Гашкӧ, таын тэнад шуд? Чолӧмала талун тэнӧ, Эска, унатор на венан.

<>

Светлана Ювинальевна Говорухина чужис 1959 вося апрель 5-ӧд лунӧ Сыктывкарын, быдмис ыджыд семьяын Косланын. 1981 воын СГУ-са филология факультет помалӧм бӧрын муніс уджавны Ёдваӧ, уджаліс 1981 восянь 2004 воӧдз школаын: вӧлі велӧдысьӧн, внекласснӧй удж нуӧдысьӧн, директорӧн. Сэсся нёль во уджаліс Сыктывкарын, финн-йӧгра культура шӧринын. Ӧні веськӧдлӧ удораса землячествоӧн юркарын. Кывбуръяс гижӧ ичӧтдырсянь комиӧн и рочӧн. Но сӧмын неважӧн заводитіс найӧс йӧзӧдны. Кывбуръясыс петавлісны «Выль туйӧд», «Коми му» газетъясын, «Капельки жизни» и «Сьӧлӧмшӧрӧй менам Удора» сборникъясын. Гижӧ муса да дона йӧз йылысь, чужан му йылысь, и, дерт жӧ, радейтчӧм йылысь.