Пос

Тунԁраын кӧр віԇыс-јаслӧн олӧмыс.

Тунԁраын олӧны сӧмын кӧр віԇыԍјас. Сені ԋаԋ оз во, турун оз быԁмы, веԍіг вӧрыс абу. Сӧмын ју-пӧлӧн быԁмыштӧны зев шочыԋік местајасӧ посԋыԃік баԃ ԁа кыԇпујас. Косҗык-інјасас, шыԉыԁ-інас ԁа кӧчајас-костас быԁмӧ јеҗыԁ јала. Сы-вылын і кӧрјасыԁ олӧны. Боԉшеԅемеԉскеј тунԁраын унҗык кӧрвіԇыԍјасыс комі јӧз—(Іԅваса). Којмӧԁ јукӧныс-мынԁа-кымын—јаранјас. Коміјас ԁа јаранјас олӧны тунԁраын став ԍемјанас. Гожӧмнас олӧны јуртаын —чумын. Тӧв-кежлас мукӧԁ комі кӧр віԇыԍјасыс, коԁјас із-сајӧ вуҗӧны, овмӧԁчывлӧны керкајасӧ, ԉібӧ ԍіктјас-ԁорӧ чумјасӧ. Јаранјас тӧв і гожӧм пыр олӧны чумын тунԁраын, најӧ із-сајас оз вуҗавлыны.

Чум.

Кӧрвіԇыԍјаслы чумыԁ міјанлы-ногса керка-коԃа-жӧ колӧ. Сені најӧ і уԅлӧны-олӧны, ԍојан-јуан лӧԍӧԁӧны. Кор ковмас мунны мӧԁ местаӧ, чумсӧ коԍалӧны ԁа аскӧԁныс щӧщ нуӧны. Кык ԁоԃԃӧ став чум-вӧрыс тӧрӧ. Чумыс јоԍ јыла, гӧгрӧс. Вывлаԋыс пыр векԋалӧ, а ԇік јылас коԉӧма кык веԍт-паԍта роԅ щыныслы петнысӧ. Ӧԏі бокӧ чумас коԉӧма морт тӧрмӧн воԍса-ін,—сеті і ветлӧны. Чумсӧ со кущӧм торјасыԍ вӧчӧны: ԁас-кымын вӧсԋыԃік куԅ пощјас сувтӧԁӧны. Гожԍа чумсӧ пощјас-вывтіыс вевԏԏӧны ԍумӧԁӧн, тӧвнас — кӧркујасӧн. Сеԍԍа вывтіыс кӧрталӧны гезјӧн, меԁ тӧлӧн оз нӧбӧԁ. Чум-пыщкас муас течӧны пӧвјас. Чум-шӧрас вожкајас-вылӧ пуктӧма кыз беԃ. Сетчӧ ӧшлӧмаӧԍ мӧтырјас, пӧрт ԁа щајԋік. Кор ковмас пуны мыјкӧ пестӧны бі. Лӧԋ-ԁырјі біыс шоныԁсӧ чумас бура ԍетӧ. Тӧла-ԁырјі велавтӧгыԁ веԍіг он вермы чумас пукавны щынысла.

Кӧр віԇыԍјаслӧн олӧмыс.

Кӧра војтырлӧн олӧмыс, ԍојӧм-јуӧмыс, паԍкӧмыс—ставыс кӧр віԇӧм-помым&. Најӧ пыр олӧны асланыс кӧрјасыскӧԁ. Пыр местаыԍ-местаӧ ветлӧны. Ӧԏі местаын вежӧн кык-кынԇі оз овны. Кӧрјаслы ԍојаныс (јалаԍіс) маты-гӧгӧрсыс бырӧ-ԁа, секі кӧрјасыс ылӧ разӧԁчӧны, ԍӧкыԁ најӧс чукӧрас віԇнысӧ. Коԁлӧн унҗык кӧрыс, најӧ мунӧны ылӧҗык, а коԁлӧн ещаҗык (ԍо віт гӧгор), најӧ мунӧны кілометр вітӧ-квајт-сајӧ. Быԁ асыв чукӧртлӧны чум-ԁінас став кӧрсӧ, меԁ оз ылӧ разӧԁчыны ԁа тӧԁмавны, ставыс-ӧ-на емӧԍ. Чукӧртлӧмнас щӧщ тӧԁмалӧны, тырмӧ оз ԍојаныс кӧрјасыслы. Пӧтӧԍ-кӧ кӧрјасыс, чукӧрӧн-чукӧрӧн воԁаласны, а оз-кӧ тырмы-ԋін ԍојаныс—щыгӧԍ-кӧ, разӧԁчӧны чукӧрԍыс. Секі колӧ-ԋін мунны мӧԁлаӧ. Кӧра војтыр, мужікјасыс ӧчереԁӧн ԁӧԅӧрітӧны кӧрјассӧ лун і вој. Ставыслӧн емӧԍ кык-кујім (куԅгӧна) велӧԁӧм понјӧн. Ковмас-кӧ чукӧртны ԉібӧ матыԍтны чум-ԁінас кӧрјассӧ, понјасыс ӧԏі зԁукӧн ставсӧ чукӧртасны. Чумӧ коԉыԍјас луннас лӧԍӧԁӧны ԁоԃ, пес вајалӧны. Ԅвер кыјны ԁа чері кыјны ветлӧны. Нывбабајасыс пыр олӧны чумын: лӧԍӧԁӧны ԍојан-јуан. Прӧст каԁын вурԍӧны: вурӧны парка, маԉіча, пімі, шапка ԁа мукӧԁтор аслыныс новлыны ԁај вузавны. Веԍіг зев ічӧԏік торпырігјасԍыс кӧр сӧнӧн вурлӧмӧн, јутлӧмӧн ԇоԋ маԉіча вӧчасны, вывті бура, зев топыԁа вурласны. Бура кужӧны најӧ вӧԃітчыны кӧрјаснас. Чукӧрԍыскӧ ковмас кущӧмкӧ кӧрӧс кутны, кӧԏ мыј-ӧԁјӧ кӧрыс пышјӧ, аркан шыбытасны-ԁа, пыр і кутасны. Нывбабајасыс мужікјас-коԃа-жӧ бура ветлӧны ԁоԃԃын. Кӧԏ кущӧм кӧчкаӧԍ местаӧԁ мунасны, оз уԍны ԁоԃԍыԁ. Мужікјасыс тунԁраӧԁыԁ кар-вывті-моз-жӧ быԏԏӧ ветлӧны. Оз бара вошны кӧԏ ԍо кілометр-сајӧԇ мунасны. Мукӧԁ-ԁырјіыс ԇірс-пемыԁ војын мунасны, ԁа оз ылавны, кытчӧ колӧ воасны. Кӧра војтыр вывті бурӧԍ бокӧвеј јӧзыԁлы. Кӧԏ тӧԁтӧм морт на-орԁӧ локтас верԁасны-јукталасны. Зев сеԍԍа најӧ варовӧԍ. Јона раԃејтӧны јуаԍны: коні кыԇі олӧны, меԁԍасӧ сӧветвлаԍтӧн буртор вӧчӧмјассӧ ԁа быԁ-пӧлӧс ԏекԋіка-јылыԍ. Ԋіга лыԃԃыны оз кужны; олӧмаҗыкјасыс ԇік ставыс велӧԁчытӧмӧԍ. Том јӧз-піыԍ ӧні кужыштӧны-ԋін лыԃԃыԍнытӧ, школајастӧ тунԁрааԁ воԍталісны-ԁа.

Ветлан тујыс кӧра војтырлӧн.

Кӧр віԇыԍјас быԁ воӧ вежлалӧны олан-інсӧ. Тулыснас локтӧны тунԁраӧ,— гожјыны мунӧны саріԇ-берԁӧ. Сені гожӧмнас абуҗык жар, кӧрјассӧ озҗык ԍојны-ӧбӧԃітны лӧԇјас, ԁај ԍібірскеј-јазванас озҗык кулавны ыркыԁ местааԁ. Сені-жӧ піјалӧны став кӧрјасыс. Август тӧлыԍԍаԋ-кымын мунӧны Усва-јулаԋ. Мыјӧн јуыс кынмас, тӧвјынысӧ вуҗӧны Із-гӧра-сајӧ. Із-гӧра-сајас лымјыс ԉапкыԁҗык, сеԍԍа местаыс вӧра. Вӧр-костас лымјыс ԋебыԁ, кӧрјасыслы ԍојансӧ перјыны кокԋіҗык,—ԁај аслыныс кӧр віԇыԍјасыслы вӧр-костаԁ шоныԁҗык. Мукӧԁ кӧр віԇыԍыс Із-гӧра-сајын ԁа Усва-ју-бокын олӧны керкајасын. Кӧрјасыс піјалӧм-бӧрас вӧԉіԍԏі бӧр кутасны матыԍтԍыны Усва-берԁӧ. Сетӧні начкыԍалӧны. Колан тӧварјас, ԍојан-јуан тӧвбыԁ-кежлӧ боԍталӧны кӧркујас-вылӧ ԁа јај-вылӧ. Секі-жӧ вешталӧны тулыԍԍа уҗјӧзсӧ. Мукӧԁ кӧр віԇыԍјасыс, меԁԍа јаранјас, ԋекор Із-гӧра-сајӧ оз вуҗавлыны, најӧ летчывлӧны тӧвјыны вӧраҗык местаӧ—Колва-ју-бокӧ ԁа Печераӧ. Сетӧні најӧ, быԁ колан тӧварсӧ боԍтӧны. Чом вӧрсӧ сетчӧ-жӧ коԉлӧны. Кытчӧ меԁԍа волывлӧны кӧрвіԇыԍјас, ӧні сӧветвлаԍт-ԁырјі уналаӧ лӧԍӧԁалӧны пеԉшӧрјасӧс, школајас, ԋаԋ пӧжалан-інјас ԁа мукӧԁторјас. Кӧр віԇыԍјас арынҗык овлӧны ԍӧмаӧԍ, кор кӧр кујас, јај ԁа ԅвер кујас вузалӧны. Војԁӧр вӧлі најӧ боԍталӧны купечјаслыԍ кык-ԁонӧн тӧварсӧ, а асԍыныс ембурсӧ тӧвар-вылас җын ԁонӧн ԍетавлісны. Став кӧра војтырыс сеԍԍа купечјаслы уҗӧзаӧԍ вӧліны. Мукӧԁыслӧн кыкԍо шајтӧԇ уҗјӧзыс кајлывліс. Ӧні кӧр віԇыԍјас боԍталӧны тӧварсӧ копераԏівјасыԍ ԁа арԏеԉјасыԍ. Најӧ кыԇ-мыј вермӧны ԁонтӧгӧнҗык ԁа бур тӧварјас ԍетӧны. Зіԉӧны інавны кӧр віԇыԍјаслыԍ тӧварсӧ; јај, бајԁӧгјас. Ӧні сетчӧ конԍервнеј завоԁ лӧԍӧԁӧны. Сіјӧ јона ыҗыԁ пӧԉза вајас кӧра војтырыԁлы.

П. Ԉапунов.