Эм-ӧ кӧть ӧти вуж n-ӧд тшупӧда ӧткодьлунлӧн?
Терминъяс
n-ӧд тшупӧда ӧткодьлун — уравнение n‐й степени вуж — корень ина лыд — вещественное число комплекс лыд — комплексное число
Алгебра медшӧр теорема
Воддза гижӧдъясын ми висьтавлім 3-ӧд, 4-ӧд да 5-ӧд тшупӧда ӧткодьлунъяс йылысь; 1-ӧд да 2-ӧд тшупӧда ӧткодьлунъяс йылысь велӧдӧны школаын. Кыдзи ми тӧдам нин, 1-ӧд, 2-ӧд, 3-ӧд да 4-ӧд тшупӧда ӧткодьлунлӧн вужйыслы позьӧ гижны формула, кытчӧ пырӧны коэффициентъяс, арифметика вӧчӧмъяс да вуж перйӧм. Витӧд да ыджыдджык тшупӧда ӧткодьлунлӧн вужйыслы татшӧм ӧтувъя формулаыс абу. А эм-ӧ кӧть ӧти вуж?
Ина вужйыс весиг квадрата ӧткодьлунлӧн вермас не лоны. Видлӧг (пример) пыдди позьӧ босьтны x² + 1 = 0; кыдзи ми тӧдам нин, x лыд кӧ ина, x² + 1 оз вермы лоны 1-ысь этшаджык.
Вӧлӧмкӧ, комплекс вуж пыр эм. Ӧні тайӧ фактыс шусьӧ алгебра медшӧр теоремаӧн. Висьталам кыв-мӧд историяысь.
Альбер Жирар 1629-ӧд воын L'invention nouvelle en l'Algèbre небӧгас пасйӧма, n‐ӧд тшупӧда ӧткодьлунлӧн кӧ пӧ ньӧти коэффициент абу нуль, тайӧ ӧткодьлуныслӧн вужйыс быть эм.
18-ӧд нэмын нималана математикъяс (д′Аламбер, Эйлер, Лагранж, Лаплас, Гаусс да мукӧдъяс) видлалӧмаӧсь подулавны алгебра медшӧр теоремасӧ — сӧмын ставыслӧн вӧлі кутшӧмкӧ тырмытӧмтор.
Тырвыйӧ медводдза подулалӧм лӧсьӧдӧма Жан-Робер Агран 1806-ӧд воын. Сійӧс йӧзӧдӧма Огюстен Луи Коши Cours d'Analyse de l’École Royale Polytechnique небӧгас 1821-ӧд воын.
1816-ӧд воын Гаусс гижӧма мӧд нога кык подулалӧм.
19-ӧд нэмын сӧвмӧма комплекс функцияяс теория, а сідзжӧ математика анализ. Вӧлӧмкӧ, алгебра медшӧр теоремасӧ позьӧ кокньыда артмӧдны тайӧ теория вылӧ подулалӧмӧн.
