Коми грамматика туй писькӧдысь (1921ʼ вося небӧг) — различия между версиями

Материал из Коми тӧданін
(Пасйӧд)
(Пасйӧд)
Строка 236: Строка 236:
 
  „Мый керан?“ > Мый керӧны? (лб. 58, ӧпечатка)
 
  „Мый керан?“ > Мый керӧны? (лб. 58, ӧпечатка)
 
  мыј керӧ?“ > „мыј керӧ?“ (лб. 59, ӧпечатка)
 
  мыј керӧ?“ > „мыј керӧ?“ (лб. 59, ӧпечатка)
 +
ԍӧрԋікуԅа > ԍорԋікуԅа (лб. 60, ӧпечатка)
 
  віԍтаԍыԍ < (?)віԍтјасыԍ (лб. 61, ӧпечатка)
 
  віԍтаԍыԍ < (?)віԍтјасыԍ (лб. 61, ӧпечатка)
 
  Эмаыс > Эмаысь (лб. 61, ӧпечатка)
 
  Эмаыс > Эмаысь (лб. 61, ӧпечатка)

Версия 14:27, 25 рака 2021

KGTP 1921 zk.jpg

Сандрӧ Васьӧ. Коми грамматика туй писькӧдысь. Сыктывдінкар: Коми нига лэдзанін, 1921.

Небӧг йылысь

РВЦ Сыктывдінкарса нига пасъяланін.
Тиражыс 3000 ӧтк.

Юриндалысь

  • Водзкыв.

Сёрни, сёрникузя, кыв

  • Сёрни, сёрникузя (речь, предложение). Лб.1 .
  • Сёрникузя кывйӧ торйӧдлӧм. Лб. 2.

Кывйитӧд да шыяс

  • Кывйитӧд йылысь (слог). Лб. 2-3.
  • Кывйитӧд вӧчан шы йылысь. Лб. 3-6.
  • Кывйитӧдантӧм (йитӧд вӧчантӧм). Лб. 7-8.
  • Гора, гуся йылысь. Лб. 8-9.
  • Йитӧдана шыяс - ставыс гора шыяс. Лб. 9.
  • Йитӧдантӧм шыыс кык пӧлӧс: гора да гуся. Лб. 9-10.
  • Йитӧдантӧм шыяс пытшкас эмӧсь гора. Лб. 10-11.
  • Ёна шуан шыяс (ударение). Лб. 11-12.

Чут. Ыджыд шыпасъяс

  • Чут. Ыджыд шыпасъяс. Лб. 12-15.

Сьӧкыда гижан кывъяс (тӧдчантӧм шыа кывъяс)

  • джык, сджык, дджык, сьджык, жджык, шджык, зджык. Лб. .
  • "и" пома дінвуж (и да гора, гора да и). Лб. .
  • (...ияс, иян). Лб. .
  • Бара и да гора, гора да и, й пома дінвуж да. Лб. .
  • Небыд йитӧдантӧм да й. Лб. .
  • (нн). Лб. .
  • сьсь. Лб. .
  • аа ӧӧ. Лб. .
  • тт. Лб. .
  • сс. Лб. .
  • ккӧд, ттӧм. Лб. .
  • када ттӧг, ттӧдз, ттӧм. Лб. .
  • ссьӧ, ссис, ссяс, ссьӧма, ссьӧм, ссян, ссигӧн, ссигмоз, -тырйи). Лб. .
  • лльыны, лля, ллян, лли, ддин, лльӧм. Лб. .
  • ллиг, ттьыны, лльӧд, ддьас. Лб. .
  • тч, чч, дч, дзч. Лб. .
  • ддз,дт. Лб. .
  • сьяс. Лб. .

Эма (существительное)

  • Эматор ним — эма. Лб. 46.
  • Ӧтка-уна лыда эма. Лб. 46-47.
  • Эма йывсикасалӧм (склонение имени существительного). Лб. 47-51.
  • Эма вуж да йыв. Лб. 51-52.
  • Мый уна лыда эмалӧн унджык ӧтка лыда эма сертиыс. Лб. 52.
  • Эма вуж да йыв мӧдпӧвъёвтас (повторение). Лб. 52.
  • Эма синтаксисалӧм (Существительное в роли частей предложения). Лб. 53-54.

Керан-вӧчан кыв (глагол)

  • Вежӧртас (понятие). Лб. 54-55.
  • Ӧнія, колян, водзӧ када керан-вӧчан. Лб. 55-56.
  • Сёрнитӧдысь-сёрнитӧдан морта керан-вӧчан (Лицо). Лб. 56-57.
  • Ӧтка-уна лыда керан-вӧчан. Лб. 57-58.
  • Керан-вӧчан ним. Лб. 58.
  • Керан-вӧчан дінвуж. Лб. 58-59.
  • Ӧнія кадаыс да водзӧ када керан-вӧчаныс ӧткодьӧсь. Лб. 59-60.
  • Эпосса колян када да быдлунъяс (обыкновенный) водзӧ када коймӧд морта керан-вӧчан ӧткодьӧсь. Лб. 60-61.

К-вӧчан синтаксисалӧм:

  • К.-вӧчан юра. Лб. 61.
  • К-вӧчан — висьт. Лб. 61-63.

Эма вежтас (существительное местоимение)

  • Эма вежтас. Лб. 63-68.
  • Вежтас йывсикасалӧм (Склонение местоимений). Лб. 68-76.
  • Эма вежтас синтаксисалӧм. Лб. 76-78.

Морта эма

  • Морта эма (личное существительное). Лб. 78-80.

Висьтовтан, юовтан да горӧбтан сёрникузя

  • Висьтовтан да юовтан с-кузя (повествовательные и вопросительные предложения). Лб. 80-81.
  • Горӧбтан с-кузя (Восклицательные предложения). Лб. 81-82.

Юра, висьт

  • Вевся юра да вевся висьт: вевся эмаа юра, вевся вежтаса юра, вевся керан-вӧчана юра, вевся кыввӧчана висьт, вевся эмаа висьт, вевся эма вежтас висьт. Лб. 82-84.

Содтан

  • Эмаа содтан. Лб. 84-85.
  • Эма вежтаса содтан. Уна пӧлӧс юасяна эмаа да вежтаса содтанъяс. Лб. 85-87.

Нимтан (прилагательное)

  • Нимтан. Лб. 87-89.
  • Эма вештысь нимтан йывсикасалӧм (Склонение прилагательного, замещающего выпущенное существительное, к которому оно относилось). Лб. 89-91.
  • Висьт сикаса нимтан. Лб. 91.
  • Кокниджык сикаса нимтан чукӧр. Лб. 92.
  • Вежтас нимтан (Прилагательное, заменяющее др. части речи). Лб. 92-93.
  • Вежтас нимтаныс да нимтӧдан эмаыс ӧтсяматӧмӧсь. Лб. 93-94.
  • Вежтас нимтан йывсикасалӧм. Лб. 95-97.
  • Висьт сикаса вежтас нимтан ӧтсяма юраыскӧд. Лб. 97-98.
  • Дінвуж да йыв нимтанлӧн. Лб. 98-99.
  • Дінвуж (вуж) да йыв вежтас нимтанъяслӧн. Лб. 99.
  • Нимтанлӧн уна лыда суффикс. Лб. 99-100.

Нимтан синтаксисалӧм

  • Нимтан да вежтас нимтан — юраяс. Лб. 100-102.
  • Нимтан да вежтас нимтас — висьтъяс. Лб. 102-104.
  • Нимтан содтана с-кузяяс. Лб. 104-105.
  • Вежтан нимтан содтана с-кузяяс. Лб. 105-106.

Лыда (имя числительное)

  • Лыда. Лб. 106-107.
  • Вежтас лыда. Лб. 107-108.
  • Лыда йывсикасалӧм (Склонение числительного). Лб. 108-110.
  • Вежтас лыжа йывсикасалӧм. Лб. 111-112.
  • Лыжа да вежтас лыда йыввуж. Лб. 112.

Лыда синтаксисалӧм

  • Лыда — юра. Лб. 112-113.
  • лыда да вежтас лыда — висьт. Лб. 113.
  • лыда да вежтас лыда — содтан. Лб. 113-114.

Дорвыв лыда (порядковое числительное)

  • Дорвыв лыда. Лб. 114-116.
  • Вежтас дорвыв лыда. Лб. 116.
  • Дорвыв лыда йывсикасалӧм. Лб. 117-118.
  • Вежтас дорвыв лыда йывсикасалӧм. Лб. 118-119.
  • Дорвыв лыда йыввуж. Лб. 119.
  • Вежтас дорвыв лыда йыввуж. Лб. 119-120.

Дорвыв лыда синтаксисалӧм.

  • Дорвыв лыда да вежтас дорвыв лыда — юра. Лб. 120-121.
  • Дорвыв лыда да вежтас д-лыда — висьт. Лб. 121.
  • Дорвыв лыда да вежтас д-лыды — содтан. Лб. 121-122.

Туйдан (определение)

Юра туйдӧдысь туйданъяс

  • Эма туйдан. Лб. 122-123.
  • Нимтан туйдан. Лб. 123.
  • Вежтас нимтан туйдан. Лб. 123.
  • Дорвыв лыда туйдан. Лб. 123.
  • Вежтас дорвыв лыда туйдан. Лб. 123-124.

Содтан туйдӧдысь туйданъяс:

  • Эма туйдан. Лб. 124.
  • Вежтас туйдан. Лб. 124.
  • Нимтан туйдан. Лб. 124.
  • Вежтас нимтан туйдан. Лб.124-125 .
  • Дорвыв лыда туйдан. Лб. 125.
  • Вежтас дорвыв лыда туйдан. Лб. 125.

Урчитанъяс

  • Вежӧртас. Лб. 125-126.
  • Када урчитан. Лб. 126-127.
  • Ина урчитан. Лб. 127-131.
  • Лыда урчитан. Лб. 132.
  • Нога урчитан. Лб. 133.

Урчитан синтаксисалӧм:

  • Урчитан — юра. Лб. 133-134.
  • Урчитан — висьт. Лб. 134-135.
  • Урчитан — содтан. Лб. 135.
  • Урчитан — туйдан. Лб.135 .

Гӧгӧртас

  • Вежӧртас. Лб. 136-137.
  • Када гӧгӧртас. Лб. 137-138.
  • Ина гӧгӧртас. Лб. 138.
  • Лыдӧдан гӧгӧртас. Лб. 138-139.
  • Нога гӧгӧртас. Лб. 139.
  • Вӧсна гӧгӧртас. Лб. 139-140.

Тыр вежӧртаса кыв гижан ног

  • Чукӧра висьталан кыв гижанног. Лб. 140-141.
  • Кыв йыв гижан ног. Лб. 141.

Быд к-сикаслы торъя гижанног

  • Эма гижан ног. Лб. 141-142.
  • К-вӧчан гижан ног. Лб. 142-143.
  • Эма вежтас гижан ног. Лб. 143.
  • Нимтан гижан ног. Лб. 143.
  • Вежтас нимтан гижан ног. Лб. 144.
  • Лыда гижан ног. Лб. 144-145.
  • Вежтас лыда гижан ног. Лб. 145.
  • Урчитан гижан ног. Лб. 145.

Ичӧт вежӧртаса кыв гижан ног

  • Кык кывъя ин петкӧдлысь торйӧн вежӧрассян кывъяс гижсьӧны торйӧн. Лб. 146-148.
  • Кык кыв - кад-ин-лыда-ног... петкӧдлысь писа формаль кывъяс гижсьӧны визьӧн. Лб. 148-151.

Кывторъяс гижан ног

  • "Кӧ" ӧтлаын гижсьӧ став тӧдантӧм вежтасъясас (неопределенные местоимения). Лб. 152-154.
  • Визьӧн гижсян "кӧ". Лб. 154-157.
  • Ӧтлаын "не" гижан ног. Лб. 157-158.
  • Торйӧн "не" гижан ног. Лб. 159-160.
  • Визьӧн гижан кывторъяс. Лб. 160.
  • Кор торйӧн, кор визьӧн гижсян кывторъяс. Лб. 160-161.
  • Чукӧра кывтор гижан ног. Лб. 161-162.

Пасйӧд

Экземпляр босьтӧма Коми Республикаса войтыр музей небӧгаинысь.
Сканералӧма 2008-12-16. EL.
Тексталӧма 2021-03-03. EL.
Вежӧминъяс:
Воԇԇа кыв јітӧԁыс? < — Воԇԇа кыв јітӧԁыс? (лб. 5, ӧпечатка)
— Воԇԇа јітӧԁыс? Мӧԁыс? — Воԇԇа јітӧԁсӧ кущӧм шы вӧчӧма? < — Воԇԇа јітӧԁыс? Мӧԁыс? Воԇԇа јітӧԁсӧ кущӧм шы вӧчӧма? (лб. 6, ӧпечатка)
Оԏіка < Ӧԏіка (лб. 8, ӧпечатка)
Аја піа < Аја-піа (лб. 8, ӧпечатка)
Вԁ. ра вч. < Вԁ. ԁа вч. (лб. 10, ӧпечатка)
шԏекстыԍ < ԏекстыԍ (лб. 11, ӧпечатка)
мӧрт < морт (лб. 13, ӧпечатка)
Кӧԁкӧԁ < Коԁкӧԁ (лб. 13, ӧпечатка)
мӧз-жӧ < моз-жӧ (лб. 14, ӧпечатка)
„Оԇ“ < „Ӧԇ“ (лб. 21, ӧпечатка)
ԁін-вужԁа < ԁін вуж ԁа (лб. 23, ӧпечатка)
Лыԃԃы ԍорԋікуԅасӧ! < — Лыԃԃы ԍорԋікуԅасӧ! (лб. 24, ӧпечатка)
Лыԃԃам, кущӧм ԍорԋікуԅа лоі! < — Лыԃԃам, кущӧм ԍорԋікуԅа лоі! (лб. 25, ӧпечатка)
ԍорԋікуԇа < ԍорԋікуԅа (лб. 25, ӧпечатка)
јітӧ „ԃыԍ“<  јітӧ „ԃыс“ (лб. 25, ӧпечатка)
ӧз-ӧ < оз-ӧ (лб. 26, ӧпечатка)
кавсӧ < кывсӧ (лб. 26, ӧпечатка)
выло < вылӧ (лб. 27, ӧпечатка)
кӧԉтчісны < коԉтчісны (лб. 28, ӧпечатка)
выльысь > вылысь (лб. 29, ӧпечатка)
воԅӧ < воԇӧ (лб. 31, ӧпечатка)
Гіж тајӧ „міча“ улас! < — Гіж тајӧ „міча“ улас! (лб. 34, ӧпечатка)
Кӧссӧ-пӧ < Коссӧ-пӧ (лб. 36, ӧпечатка)
Гіж сіјӧ „ԁас“ улас. < — Гіж сіјӧ „ԁас“ улас. (лб. 36, ӧпечатка)
помалӧма! < помалӧма? (лб. 37, ӧпечатка)
Кӧлӧ < Колӧ (лб. 42, ӧпечатка)
панъяс > понъяс (лб. 45, ӧпечатка)
бадь-да > бедь-да (лб. 46, ӧпечатка)
расказы > рассказы (лб. 46, ӧпечатка)
мос-жӧ < моз-жӧ (лб. 49, ӧпечатка)
Отка < Ӧтка (лб. 50, ӧпечатка)
сӧ кущӧм < со кущӧм (лб. 50, ӧпечатка)
гортјанԍаԋ < гортјасԍаԋ (лб. 50, ӧпечатка)
мыјјасӧԇ?“ < „мыјјасӧԇ?“ (лб. 51, ӧпечатка)
Кӧԁі < Коԁі (лб. 52, ӧпечатка)
Тоԁјӧԁ < Торјӧԁ (лб. 52, ӧпечатка)
(Склонение существительного.) > (Существительное в роли частей предложения.) (лб. 53, ӧпечатка)
Зыр посводзын > Зырйыс — кӧрт (лб. 53, ӧпечатка)
Куканьяс мӧсъяслӧн > Куканьяс — пемӧсъяс (лб. 53, ӧпечатка)
асныԁ < аԍныԁ (лб. 53, ӧпечатка)
ԍӧрԋікуԅајассӧ < (?)ԍорԋікуԅајассӧ (лб. 53, ӧпечатка)
Соԁсӧ < Соԁтӧ (лб. 54, ӧпечатка)
коԉԉан < коԉан (лб. 55, ӧпечатка)
керан-вӧчанӧм < керан-вӧчанӧн (лб. 55, ӧпечатка)
к-вочанӧн < к-вӧчанӧн (лб. 56, ӧпечатка)
к-вочан < к-вӧчан (лб. 56, ӧпечатка)
„велӧԁча“ < ? (лб. 56, ӧпечатка)
Вӧԇԇа ыозыс < Воԇԇа мозыс (лб. 56, ӧпечатка)
Васӧ < Ваԍӧ (лб. 58, ӧпечатка)
„Мый керан?“ > Мый керӧны? (лб. 58, ӧпечатка)
мыј керӧ?“ > „мыј керӧ?“ (лб. 59, ӧпечатка)
ԍӧрԋікуԅа > ԍорԋікуԅа (лб. 60, ӧпечатка)
віԍтаԍыԍ < (?)віԍтјасыԍ (лб. 61, ӧпечатка)
Эмаыс > Эмаысь (лб. 61, ӧпечатка)
кывсы < кывԍы (лб. 64, ӧпечатка)
тӧр < (?)тор (лб. 67, ӧпечатка)
ԍорԋітӧԁыԍа-ԍӧрԋітӧԁаналунсӧ < ԍорԋітӧԁыԍа-ԍорԋітӧԁаналунсӧ < ? (лб. 78 , ӧпечатка)
пӧԅ < поԅ (лб. 78, ӧпечатка)
пасјассӧ < (?) (лб. 81, ӧпечатка)
„мортаӧн“-ыс? > „мортлӧн“-ыс? (лб. 87, ӧпечатка)
Номыԁ < ? (лб. 90, ӧпечатка)
ԁӧнов < ԁонов (лб. 92, ӧпечатка)
мӧрт-пӧ < морт-пӧ (лб. 92, ӧпечатка)
јуаԍанаӧс < јуаԍанаӧԍ (лб. 102, ӧпечатка)
кывԍікаԍаӧн < кывԍікасаӧн (лб. 108, ӧпечатка)
лӧі < лоі (лб. 109, ӧпечатка)
сісьмӧны > сісьмӧ (лб. 120, ӧпечатка)
кӧјмӧԁыс < којмӧԁыс (лб. 121, ӧпечатка)
ԁӧрвыв < ԁорвыв (лб. 122, ӧпечатка)
ема-ԋімтан-лыԁа-вежтас-&керан-вӧчан моз < ? (лб. 125, ӧпечатка)
Ема < ? (лб. 141, ӧпечатка)
ԍӧјӧ < ԍојӧ (лб. 149, ӧпечатка)
Юаланторъяс:
Вд. Посни кися дӧра. (Гижӧ.) Кутшӧм кися? (лб. 23, ӧпечатка)
?? Семӧ керкаын Семӧ — морт (лб. 53, ӧпечатка)
„керкаын“, „посводзын“, „мӧсъяслӧн“ пыдди „морт“, „кӧрт“ „пемӧсъяс“ йылысь жӧ колӧ сёрнитнысӧ (лб. 53, ӧпечатка)

Терминъяс

вежтас - местоимение
віԍт - сказуемое
гӧгӧртас - обстоятельство
ԁін-вуж - основа
ԁорвыв лыԁа - порядковое числительное
ԁорвывног - оглавление
ема - существительное
епосса коԉан каԁ - второе прошедшее время
јітӧԁана шы - гласный звук, слогообразующий звук
јітӧԁантор - однородное слово(?)
јітӧԁантӧм шы - согласный звук
јуаԍан - вопрос
јура - подлежащее
јыв, јывԍікас - суффикс
каԁалун - время
керан-вӧчан, к-вӧчан - глагол
кыв јітӧԁ - слог
кывԍікас, к-ԍікас - часть речи
лыԁа - числительное
лыԁлун - количество
мӧԁпӧвјовтас - повторение
ԋімтан - прилагательное
ӧтԍаматӧмлун - отсутствие согласования
петкӧԁтас - указатель
соԁтан - дополнение
ԍорԋікуԅа - предложение
ԍорԋітӧԁыԍ - первое лицо
ԍорԋітӧԁыԍа-ԍорԋітӧԁаналун - лицо
ԍорԋітӧԁан - второе лицо
тӧԁԍетас - определение, разъяснение
тујԁан - определение, атрибут
урчітан - наречие
 
віԍтовтан - изъяснительное
вӧчантӧм (in кыв йитӧд вӧчантӧм - неслогообразующий)
горӧбтан - восклицательное
јуовтан - вопросительное
лыԁӧԁан - количественный
ԋімтӧԁан - определяемое
ӧтԍаматӧм - несогласованный
тӧдантӧм - неопределенный (нимвежтасъяс йылысь)
тӧԁчантӧм - сомнительный (шыяс йылысь)

ԃіктантавны - дать диктант
еԏімологіјаавны - давать этимологию
јонӧԁны - усиливать
јывԍікасавны - склонять
јывԍікасаԍԍыны - склоняться
каԁаавны - изменять по временам
каԁавны - изменять по временам
каԁӧԁны - изменять по временам
лыԁаавны - изменять по числам
лыԁавны - изменять по числам
лыԁӧԁны - изменять по числам
ԋімтӧԁны - выступать в роли определения, прилагательного
ногӧԁны - определить образ действия
ӧтԍамаавны - сравнить
ԍінтакԍісавны - определить роль в предложении
соԁӧԁны - дополнять, распростронять (?)

Содтӧд юӧр