|
|
| Строка 1: |
Строка 1: |
| | + | Погода мунӧм. |
| | | | |
| | + | Гажа жӧ нин бара лоӧ луныс. Шондіыс ёна-ёна шонтӧ мусӧ, бытьтӧ ыджыд сильӧ ассьыс посньыдик пиянсӧ шымыртӧма аслас шоныд небыд борд улас. Лейкуйтӧ, мелыйтӧ, войся унмысь ставсӧ, пальӧдо, ойбырсӧ пыркӧдӧ Коми парма-пытшса йӧзлысь. |
| | + | Асылыс зэв лӧнь. Некутшӧм кор пулӧн, весиг пипулӧн оз вӧрзьышт. Сыктыв Ю кузя ньӧжйӧник, муртса дзольгӧм шыыс кылӧ, гӧграліг-муткырасиг тырйи лэччӧ помасьтӧм ва. Асъя югыд кельыд бана шонді улас мича эзысь рӧмӧн визыв ваыс дзирдалӧ. Шочыника, кӧнкӧ кӧнкӧ ичӧт чери ва вылын югнитлас. Коркӧ-коркӧ ва-веркӧсті чирзіг тырйи, ньӧв моз сотыштас-лэбзяс еджыд каля. Гашкӧ сійӧ ассьыс пӧвсӧ корсьӧ, гашкӧ кынӧмпӧтсӧ перйӧ, — посни арпиянсӧ (юарсӧ) ӧкто. |
| | + | Шондіыс ньӧжйӧникӧн кыпӧдчӧ вывлань, ворсӧ, мича бисерӧн разӧдӧ ассьыс шондісӧ, югыдсӧ. Ёна жӧ нин пӧжӧ, сідзи и яйтӧ быттьӧ сотӧ. Пӧсьыд петӧ, жарыс личкӧ. |
| | + | Луншӧркад гӧгӧр пӧльыштіс шоныд сынӧд пӧвсті небыдик рытыввыв тӧв-сійӧб. Вӧрзьӧдіс, бытьтӧ ловзьӧдіс вӧрсӧ и васӧ. Ыркмуні сынӧдыс. Сыктыв ю мича посни ва-серӧн тыри. Ва-серыс увлань пыр тивгис. Посни бадьяслӧн, кыдзьяслӧн листъясыс повзисны — тірзьыны кутісны. Читкылясьны, копрасьны кутісны турунйывъясыс. Бара ставыс, бытьтӧ мӧда-мӧдныскӧд шусьӧмӧн, ӧтпырйӧ ланьтісны. Сӧмын чиркъяслӧн веж турун пытшкын чирзӧмыс кылӧ, кайяслӧн зёльзьӧмыс мӧвкйӧдлӧ. Недыр мысти бара пӧльыштлас тӧв-ру, разӧдлас жарсӧ... |
| | + | Вежа ягсянь петісны Митрей да Иван. Дерт, бара чери кыйны локтӧны. Воисны кыр йылӧ. Сувтісны видзӧдлісны ю вылӧ, гораа серӧктісны. Йӧлашы нерыштіс найӧс. Тэрыба лэдзисны пыжнысӧ, петісны ю шӧрӧ, вӧйтісны подольник да сюся бӧр петісны берегӧ. Пуксисны кыр йылӧ. Вуніс тай налӧн мудзыс, бырис удж вӧсна быдлунся тӧждныс. Босьтсисны сьывны: „Гажаджык Коми йӧз олӧй". Сынӧд пӧвсас паськалӧ налӧн сьылӧм шыыс. Налы воча Вежа ягсянь мӧвкйӧдлӧ йӧлашы. |
| | + | Тӧлыс пыр йӧнджыка палькйӧдлӧ. Сы-бӧрся воӧны неыджыд еджыд кымӧр-пластъяс. Серӧдӧны юр вылысь югыд лӧз-рӧма сынӧдсӧ. Тупкыласны югыд шондісӧ, сэсся ӧдйӧ бӧр тювгасны-мунасны, вӧр саяс вошасны. |
| | + | Дыр сэні пукалісны. Сэсся кыкнаныс сынисадь унмовсисны гажа, югыд шонді улас, веж турун вылас, шоныд тӧв водзас. Кымӧръяс содӧны, кызӧны, сьӧдӧдӧны. |
| | + | Кӧнкӧ, кылӧ, ӧтчыд дай мӧдысь зэв ылын муркнитіс, бытьтӧ пос кузя телегаӧн мунісны. Чорыда кодь палькнитіс тӧв. Вӧлӧм кӧ, рытыввывсянь шонділы паныд кыпӧдчӧ сьӧд, мисьтӧм кымӧр. Лӧзӧдӧма, бытьтӧ ыджыд гыа-ю енэжас кыптӧма. Ӧткымынысь тыдовтчылас кымӧр улас вӧсньыдик чиклясьысь би. Югыда сявкнитлас, чегъясяс-мунас, сэсся дзикӧдз бӧр кусас. Дыр мысти чард бӧрын йиркнитас гым. Асыв-код& жӧ лои лӧнь. Буракӧ, кымӧрыс ас увтас став эбӧссӧ тӧлыслысь чукӧртіс. Кымӧрыс пыр ӧтарӧ паськалӧ, кыпалӧ вывлань. Гымыслӧн шыыс ыдждӧ да ыдждӧ, пыр ӧтарӧ ёнджыка, чорыдджыка муркйӧдлӧ, весиг муыс вӧрзьыштлӧ. Кымын матысьмӧ, сымын чожмӧ, сымын лӧзӧдӧ, визьясӧн гӧрдӧдӧ. |
| | + | Тупкис кымӧрлӧн юрыс дзирдалысь ворсысь шондісӧ. Быттьӧ вой улӧ пырны кутіс ывлаыс. Кылӧ помала, — дугдывтӧг шувгӧ, муркйӧдлӧ, сяркйӧдлӧ. Бырлытӧг ӧтар помсяньыс мӧдар помӧдзыс, ӧтарӧ-мӧдарӧ чиклясьӧ, чегъясьӧ — ветлӧдлӧ вӧсньыдик би кодь гӧрд ньӧв. Чорыда йиркмуніс, кытчӧкӧ чард-биыс, буракӧ, лыйис. Вӧрзис муыс, зобмуніс сынӧдыс, вӧлисти черикыйысьяс садьмисны. Котӧрӧн, дерт, буракӧ, повзисны да, уськӧдчисны пыж дінӧ. Лэдзисны пыжсӧ, чорыда сыныштісны, кӧсйисны лэптыны ассьыныс угодденысӧ. Ӧдбптіс тай зэв ыджыд тӧв. Мисьтӧма буткӧдчыліс ваыс, муткыртчис да зэв гырысь гыӧн вывланьӧ, ва паныд уськӧдчис. Швачнитіс пыж бокӧ, муртса эз пӧрӧд. Сы-бӧрся мӧд гы пыж вылас кайис. Пыжйыс йирас, ва пыдӧсас тювмуні. Мортъясыс ва вылын гыяс-кості береглань чепӧс- |
| | + | йисны. Качайтчиг тырйи, вошлӧны, кор петавлӧны, береглань вартчӧны-кыссьӧны. Вынаӧсь тай том йӧзыд, эз сетчыны ваыдлы, венісны гыястӧ, петісны берегӧ. Садьӧн ли, садьтӧг ли, усьӧны-чеччӧны котӧрӧн пырисны неыджыд лапъя коз улӧ. Чорыда чардыштіс ломдзыліс сынӧдыс биӧн. Нӧшта на чорыда, лелькмунтӧдз повзьымӧн гораа йиркмуніс-гымыштіс. Кыпӧдчис зэв ыджыд тӧв. Мӧдӧдчис зэв гырысь шер. Повзисны Иван да Митрей. „Рӧкыд пӧ-то“ волисти суис миянӧс татчӧ. Кыдзи нӧ он повзьы. Ӧд тӧлыс мӧдӧдчис варӧдны вӧрсӧ. Пуяссӧ вужъяснас нетшкӧ, шӧртіыс чегъялӧ, бӧрйӧдлӧ-юклӧдлӧ. Тӧв-нырыс ю пасьта либӧ нӧшта на паськыдджык визьясӧн тыла моз став вӧрсӧ вольсалӧ. Оз тай ков, майбырӧй тӧвлы черыд, оз ков некутшӧм отсӧг, войлайтчӧ ставыскӧд. Оз такав вӧрыд ни, ваыд. Посньыдик рассӧ, кыдзпиянсӧ, бадьяссӧ му бердас ляскӧма. Гартлӧдлӧ, песӧ, нетшкӧ да нӧбӧдӧ. |
| | + | Помасьлытӧм гымыслӧн мургӧмыс, дугдывтӧг йиркйӧдлӧмыс, вӧсни лэчыд гӧлӧсӧн помала сяркйӧдлӧмыс, вӧрыслӧн тӧлыскӧд пессьӧмыс, пуяслӧн пӧрласьӧм шыыс, лёк тӧлыслӧн шувгӧмыс, зэр-сора шерыслӧн ызгӧмыс — пельсадьтӧ сёйӧ, сьӧлӧмтӧ чеччӧдӧ, асьтӧ ставнад тірзьӧдӧ. Гашкӧ час, гашкӧ дырджык дикуйтчис тадзи погодаыс. Сэсся ньӧжйӧникӧн бӧр кыдзкӧ ланьтіс. Тӧлыс, сьӧд нисьӧ лӧз нисьӧ, гӧрд визьясӧн серӧдӧма лёк кымӧрсӧ водзӧ пыр нӧбӧдіс. |
| | + | Бара важ моз югнитіс шондіыс. |
| | + | Тадзи муніс погодаыс Палаззяа — Гриваа-кості во кӧкъямыс сайын. Трактӧвӧй туйсӧ вӧлӧсьтнас, став йӧзыс весалісны кымын кӧ лун. Мукӧд пусӧ пилаыд оз вӧлі судз орӧднысӧ. Мукӧдлаас вевсьӧн вит-квайт пу пӧрӧдӧма. Посйысьтӧг выліас кайны он вермы. Кыті &нӧв-нырыс мунӧма, тыла-мӧз& став пусӧ вольсалӧма, сулалысьсӧ нёрыньтӧма. |
| | | | |
| − | {| border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align:center; border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse"
| + | Илля-Ӧльӧксан. |
| − | |жӧ
| |
| − | |nтоже
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧ
| |
| − | |nесли
| |
| − | |-
| |
| − | |нӧ
| |
| − | |nже
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧ
| |
| − | |nмол
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧр
| |
| − | |nлес
| |
| − | |-
| |
| − | |бӧр
| |
| − | |nназад
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧр
| |
| − | |nвались
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧр
| |
| − | |nпаши
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧр
| |
| − | |nолень
| |
| − | |-
| |
| − | |скӧр
| |
| − | |nзлой
| |
| − | |-
| |
| − | |сӧр
| |
| − | |nлги
| |
| − | |-
| |
| − | |шӧр
| |
| − | |nсередина
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧй
| |
| − | |nтони; пугливый
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧль
| |
| − | |nбедный
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧль
| |
| − | |nдед
| |
| − | |-
| |
| − | |лӧнь
| |
| − | |nтихий
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧн
| |
| − | |nмех
| |
| − | |-
| |
| − | |рӧм
| |
| − | |nцвет
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧть
| |
| − | |nхотя
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧт
| |
| − | |nсновидение
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧт
| |
| − | |nсытый; насыться
| |
| − | |-
| |
| − | |мӧс
| |
| − | |nкорова
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧш
| |
| − | |nбык
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧч
| |
| − | |nделай
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧч
| |
| − | |nзаяц
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧч
| |
| − | |nбабушка
| |
| − | |-
| |
| − | |стӧч
| |
| − | |nточный
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧрт
| |
| − | |nжелезо
| |
| − | |-
| |
| − | |нӧйт
| |
| − | |nбей
| |
| − | |-
| |
| − | |ті
| |
| − | |nвы
| |
| − | |-
| |
| − | |ді
| |
| − | |nостров
| |
| − | |-
| |
| − | |сі
| |
| − | |nбылинка
| |
| − | |-
| |
| − | |зі
| |
| − | |nоса
| |
| − | |-
| |
| − | |зіль
| |
| − | |nстарайся
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧні
| |
| − | |nсейчас
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧні
| |
| − | |nгде
| |
| − | |-
| |
| − | |сэні
| |
| − | |nтам
| |
| − | |-
| |
| − | |тані
| |
| − | |nздесь
| |
| − | |-
| |
| − | |мелі
| |
| − | |nласковый
| |
| − | |-
| |
| − | |шонді
| |
| − | |nсолнце
| |
| − | |-
| |
| − | |сэті
| |
| − | |nпо тому месту
| |
| − | |-
| |
| − | |таті
| |
| − | |nпо этому месту
| |
| − | |-
| |
| − | |часі
| |
| − | |nчасы
| |
| − | |-
| |
| − | |тэ
| |
| − | |nты
| |
| − | |-
| |
| − | |зэр
| |
| − | |nдождь
| |
| − | |-
| |
| − | |нэм
| |
| − | |nвек
| |
| − | |-
| |
| − | |тэч
| |
| − | |nсложи
| |
| − | |-
| |
| − | |энь
| |
| − | |nсамка
| |
| − | |-
| |
| − | |эскы
| |
| − | |nверь
| |
| − | |-
| |
| − | |эшты
| |
| − | |nзавершись
| |
| − | |-
| |
| − | |эшкын
| |
| − | |nпокрывало
| |
| − | |-
| |
| − | |тэрыб
| |
| − | |nбыстрый
| |
| − | |-
| |
| − | |сэки
| |
| − | |nтогда
| |
| − | |-
| |
| − | |лэбач
| |
| − | |nптица
| |
| − | |-
| |
| − | |лэпты
| |
| − | |nподними
| |
| − | |-
| |
| − | |енэж
| |
| − | |nнебо
| |
| − | |-
| |
| − | |баба
| |
| − | |nженщина
| |
| − | |-
| |
| − | |шуда
| |
| − | |nсчастливый
| |
| − | |-
| |
| − | |лыда
| |
| − | |nсчитанный
| |
| − | |-
| |
| − | |кага
| |
| − | |nребёнок
| |
| − | |-
| |
| − | |дука
| |
| − | |nароматный
| |
| − | |-
| |
| − | |кока
| |
| − | |nс ногами
| |
| − | |-
| |
| − | |стӧкан
| |
| − | |nстакан
| |
| − | |-
| |
| − | |кукань
| |
| − | |nтелёнок
| |
| − | |-
| |
| − | |муса
| |
| − | |nлюбимый
| |
| − | |-
| |
| − | |пызан
| |
| − | |nстол
| |
| − | |-
| |
| − | |мича
| |
| − | |nкрасивый
| |
| − | |-
| |
| − | |воча
| |
| − | |nпротив
| |
| − | |-
| |
| − | |гажа
| |
| − | |nвесёлый
| |
| − | |-
| |
| − | |мыжа
| |
| − | |nвиноватый
| |
| − | |-
| |
| − | |туша
| |
| − | |nтело, рост
| |
| − | |-
| |
| − | |мешайт
| |
| − | |nмешай
| |
| − | |-
| |
| − | |дона
| |
| − | |nдорогой
| |
| − | |-
| |
| − | |ёна
| |
| − | |nочень, сильно
| |
| − | |-
| |
| − | |уна
| |
| − | |nмного
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧна
| |
| − | |nмохнатый
| |
| − | |-
| |
| − | |вына
| |
| − | |nсильный
| |
| − | |-
| |
| − | |вина
| |
| − | |nводка, вино
| |
| − | |-
| |
| − | |бара
| |
| − | |nснова
| |
| − | |-
| |
| − | |бура
| |
| − | |nхорошо
| |
| − | |-
| |
| − | |ура
| |
| − | |nс белкой
| |
| − | |-
| |
| − | |юра
| |
| − | |nголовой
| |
| − | |-
| |
| − | |гора
| |
| − | |nгромкий, звонкий
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧра
| |
| − | |nсо вкусом
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧра
| |
| − | |nгора
| |
| − | |-
| |
| − | |ныра
| |
| − | |nносатый
| |
| − | |-
| |
| − | |мыла
| |
| − | |nмелодичный
| |
| − | |-
| |
| − | |сола
| |
| − | |nсолёный
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧла
| |
| − | |nкривой
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧла
| |
| − | |nвсадник
| |
| − | |-
| |
| − | |яя
| |
| − | |nмясистый
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧля
| |
| − | |nсвобода
| |
| − | |-
| |
| − | |гуляйт
| |
| − | |nгуляй
| |
| − | |-
| |
| − | |думайт
| |
| − | |nдумай
| |
| − | |-
| |
| − | |ёма
| |
| − | |nведьма
| |
| − | |-
| |
| − | |рӧма
| |
| − | |n(какого-то) цвЕта
| |
| − | |-
| |
| − | |нима
| |
| − | |nимени
| |
| − | |-
| |
| − | |крӧвать
| |
| − | |nкровать
| |
| − | |-
| |
| − | |авъя
| |
| − | |nсерьёзный
| |
| − | |-
| |
| − | |ловъя
| |
| − | |nживой
| |
| − | |-
| |
| − | |кывъя
| |
| − | |nязыковой
| |
| − | |-
| |
| − | |бӧръя
| |
| − | |nпоследний
| |
| − | |-
| |
| − | |торъя
| |
| − | |nотдельный
| |
| − | |-
| |
| − | |гозъя
| |
| − | |nсупруги
| |
| − | |-
| |
| − | |асъя
| |
| − | |nутренний
| |
| − | |-
| |
| − | |бордъя
| |
| − | |nкрылатый
| |
| − | |-
| |
| − | |рытъя
| |
| − | |nвечерний
| |
| − | |-
| |
| − | |ывла
| |
| − | |nулица
| |
| − | |-
| |
| − | |аслам
| |
| − | |nсвой (мой)
| |
| − | |-
| |
| − | |аслад
| |
| − | |nсвой (твой)
| |
| − | |-
| |
| − | |аслас
| |
| − | |nсвой (его)
| |
| − | |-
| |
| − | |парма
| |
| − | |nтайга
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧсна
| |
| − | |nиз-за, ради
| |
| − | |-
| |
| − | |понда
| |
| − | |nиз-за
| |
| − | |-
| |
| − | |салдат
| |
| − | |nсолдат
| |
| − | |-
| |
| − | |карта
| |
| − | |nхлев
| |
| − | |-
| |
| − | |места
| |
| − | |nместо
| |
| − | |-
| |
| − | |судта
| |
| − | |nэтаж
| |
| − | |-
| |
| − | |нӧшта
| |
| − | |nеще
| |
| − | |-
| |
| − | |муртса
| |
| − | |nедва
| |
| − | |-
| |
| − | |гортса
| |
| − | |nдомашний
| |
| − | |-
| |
| − | |быдса
| |
| − | |nцелый
| |
| − | |-
| |
| − | |карса
| |
| − | |nгородской
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧрса
| |
| − | |nлеший
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧдса
| |
| − | |nзнакомый
| |
| − | |-
| |
| − | |шуйга
| |
| − | |nлевый
| |
| − | |-
| |
| − | |деньга
| |
| − | |nденьги
| |
| − | |-
| |
| − | |зонка
| |
| − | |nмальчик
| |
| − | |-
| |
| − | |помка
| |
| − | |nпричина
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧлка
| |
| − | |nумный
| |
| − | |-
| |
| − | |керка
| |
| − | |nдом
| |
| − | |-
| |
| − | |тошка
| |
| − | |nбородатый
| |
| − | |-
| |
| − | |уска
| |
| − | |nусатый
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧтка
| |
| − | |nодинокий
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧтка
| |
| − | |nдичь
| |
| − | |-
| |
| − | |таво
| |
| − | |nв этом году
| |
| − | |-
| |
| − | |эновт
| |
| − | |nзабрось
| |
| − | |-
| |
| − | |вадор
| |
| − | |nберег
| |
| − | |-
| |
| − | |некор
| |
| − | |nникогда
| |
| − | |-
| |
| − | |ноко
| |
| − | |nну-ка
| |
| − | |-
| |
| − | |вичко
| |
| − | |nцерковь
| |
| − | |-
| |
| − | |пельпом
| |
| − | |nплечо
| |
| − | |-
| |
| − | |буртор
| |
| − | |nхорошее
| |
| − | |-
| |
| − | |лёктор
| |
| − | |nплохое
| |
| − | |-
| |
| − | |немтор
| |
| − | |nничего, нечего
| |
| − | |-
| |
| − | |выльтор
| |
| − | |nновость
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧлуй
| |
| − | |nвещи
| |
| − | |-
| |
| − | |талун
| |
| − | |nсегодня
| |
| − | |-
| |
| − | |турун
| |
| − | |nтрава, сено
| |
| − | |-
| |
| − | |бипур
| |
| − | |nкостёр
| |
| − | |-
| |
| − | |петук
| |
| − | |nпетух
| |
| − | |-
| |
| − | |минут
| |
| − | |nминута
| |
| − | |-
| |
| − | |нюммун
| |
| − | |nулыбнись
| |
| − | |-
| |
| − | |мичлун
| |
| − | |nкрасота
| |
| − | |-
| |
| − | |муслун
| |
| − | |nлюбовь
| |
| − | |-
| |
| − | |радлун
| |
| − | |nрадость
| |
| − | |-
| |
| − | |кывбур
| |
| − | |nстихотворение
| |
| − | |-
| |
| − | |чувствуйт
| |
| − | |nпочувствуй
| |
| − | |-
| |
| − | |купеч
| |
| − | |nкупец
| |
| − | |-
| |
| − | |мудер
| |
| − | |nхитрый
| |
| − | |-
| |
| − | |радейт
| |
| − | |nлюби
| |
| − | |-
| |
| − | |паметь
| |
| − | |nпамять
| |
| − | |-
| |
| − | |улын
| |
| − | |nвнизу
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧрым
| |
| − | |nкорм
| |
| − | |-
| |
| − | |бӧрын
| |
| − | |nпозади
| |
| − | |-
| |
| − | |вылын
| |
| − | |nвверху
| |
| − | |-
| |
| − | |дорын
| |
| − | |nсбоку
| |
| − | |-
| |
| − | |комын
| |
| − | |nтриста
| |
| − | |-
| |
| − | |кымын
| |
| − | |nсколько
| |
| − | |-
| |
| − | |сымын
| |
| − | |nстолько
| |
| − | |-
| |
| − | |сӧмын
| |
| − | |nвсего, только
| |
| − | |-
| |
| − | |кызвын
| |
| − | |nв основном
| |
| − | |-
| |
| − | |ордым
| |
| − | |nтропа
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧйдыс
| |
| − | |nсемена
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧкмыс
| |
| − | |nдевять
| |
| − | |-
| |
| − | |тулыс
| |
| − | |nвесна
| |
| − | |-
| |
| − | |зумыш
| |
| − | |nхмурый
| |
| − | |-
| |
| − | |варыш
| |
| − | |nястреб
| |
| − | |-
| |
| − | |малышт
| |
| − | |nпогладь
| |
| − | |-
| |
| − | |олышт
| |
| − | |nпоживи
| |
| − | |-
| |
| − | |лолышт
| |
| − | |nвздохни
| |
| − | |-
| |
| − | |думышт
| |
| − | |nподумай
| |
| − | |-
| |
| − | |окышт
| |
| − | |nпоцелуй
| |
| − | |-
| |
| − | |отсышт
| |
| − | |nпомоги
| |
| − | |-
| |
| − | |озыр
| |
| − | |nбогатый
| |
| − | |-
| |
| − | |гудыр
| |
| − | |nмутный
| |
| − | |-
| |
| − | |котыр
| |
| − | |nсемья, общество
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧтыр
| |
| − | |nжена, супруга
| |
| − | |-
| |
| − | |котырт
| |
| − | |nорганизуйт
| |
| − | |-
| |
| − | |войтыр
| |
| − | |nнарод
| |
| − | |-
| |
| − | |пашкыр
| |
| − | |nпушистый
| |
| − | |-
| |
| − | |жугыль
| |
| − | |nпечальный
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧрыт
| |
| − | |nвчера
| |
| − | |-
| |
| − | |волы
| |
| − | |nприходи
| |
| − | |-
| |
| − | |шулы
| |
| − | |nговаривай
| |
| − | |-
| |
| − | |энлы
| |
| − | |nпогоди
| |
| − | |-
| |
| − | |гижлы
| |
| − | |nпиши (не раз)
| |
| − | |-
| |
| − | |новлы
| |
| − | |nноси
| |
| − | |-
| |
| − | |овлы
| |
| − | |nбывай
| |
| − | |-
| |
| − | |кывлы
| |
| − | |nслышься
| |
| − | |-
| |
| − | |радлы
| |
| − | |nрадуйся
| |
| − | |-
| |
| − | |видлы
| |
| − | |nпробуй
| |
| − | |-
| |
| − | |ветлы
| |
| − | |nсходи
| |
| − | |-
| |
| − | |куйлы
| |
| − | |nлежи
| |
| − | |-
| |
| − | |лыйлы
| |
| − | |nстреляй
| |
| − | |-
| |
| − | |кутлы
| |
| − | |nобними, пожми
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧвлы
| |
| − | |nбывай
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧдлы
| |
| − | |nзнавай
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧтлы
| |
| − | |nпрогони
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧчлы
| |
| − | |nделывай
| |
| − | |-
| |
| − | |артмы
| |
| − | |nполучись
| |
| − | |-
| |
| − | |ковмы
| |
| − | |n(будь неизбежным)
| |
| − | |-
| |
| − | |доймы
| |
| − | |nушибись
| |
| − | |-
| |
| − | |чуймы
| |
| − | |nудивись
| |
| − | |-
| |
| − | |кынмы
| |
| − | |nзастынь
| |
| − | |-
| |
| − | |инмы
| |
| − | |nзадень
| |
| − | |-
| |
| − | |шогмы
| |
| − | |nполучись
| |
| − | |-
| |
| − | |вермы
| |
| − | |n(моги, будь в силах)
| |
| − | |-
| |
| − | |тырмы
| |
| − | |nхвати
| |
| − | |-
| |
| − | |сӧвмы
| |
| − | |nразвивайся
| |
| − | |-
| |
| − | |дӧзмы
| |
| − | |nрассердись
| |
| − | |-
| |
| − | |скӧрмы
| |
| − | |nразозлись
| |
| − | |-
| |
| − | |садьмы
| |
| − | |nпроснись
| |
| − | |-
| |
| − | |вичмы
| |
| − | |nдостанься
| |
| − | |-
| |
| − | |кывзы
| |
| − | |nслушай
| |
| − | |-
| |
| − | |горзы
| |
| − | |nкричи
| |
| − | |-
| |
| − | |дугды
| |
| − | |nпрекрати
| |
| − | |-
| |
| − | |югды
| |
| − | |nрассветай
| |
| − | |-
| |
| − | |мезды
| |
| − | |nосвободи
| |
| − | |-
| |
| − | |понды
| |
| − | |nначни, примись
| |
| − | |-
| |
| − | |вунды
| |
| − | |nрежь; жни
| |
| − | |-
| |
| − | |инды
| |
| − | |nукажи
| |
| − | |-
| |
| − | |пемды
| |
| − | |nстемней
| |
| − | |-
| |
| − | |ошкы
| |
| − | |nхвали
| |
| − | |-
| |
| − | |тупкы
| |
| − | |nзакрой
| |
| − | |-
| |
| − | |кыскы
| |
| − | |nтащи, тяни
| |
| − | |-
| |
| − | |кучкы
| |
| − | |nударь
| |
| − | |-
| |
| − | |личкы
| |
| − | |nдави
| |
| − | |-
| |
| − | |юргы
| |
| − | |nзвени
| |
| − | |-
| |
| − | |ысты
| |
| − | |nотправь
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧзты
| |
| − | |nзажги
| |
| − | |-
| |
| − | |пукты
| |
| − | |nположи
| |
| − | |-
| |
| − | |чинты
| |
| − | |nсократи, убавь
| |
| − | |-
| |
| − | |нимты
| |
| − | |nназови
| |
| − | |-
| |
| − | |шонты
| |
| − | |nсогрей
| |
| − | |-
| |
| − | |мынты
| |
| − | |nплати
| |
| − | |-
| |
| − | |содты
| |
| − | |nдобавь
| |
| − | |-
| |
| − | |кыпты
| |
| − | |nвоздвинься
| |
| − | |-
| |
| − | |чужты
| |
| − | |nроди
| |
| − | |-
| |
| − | |вешты
| |
| − | |nсдвинь; заплати
| |
| − | |-
| |
| − | |вошты
| |
| − | |nпотеряй
| |
| − | |-
| |
| − | |делӧ
| |
| − | |nотвратительно
| |
| − | |-
| |
| − | |дивӧ
| |
| − | |nудивительно
| |
| − | |-
| |
| − | |пыдӧ
| |
| − | |nглубоко
| |
| − | |-
| |
| − | |мешӧк
| |
| − | |nмешок
| |
| − | |-
| |
| − | |гудӧк
| |
| − | |nгармошка
| |
| − | |-
| |
| − | |важӧн
| |
| − | |nдавно
| |
| − | |-
| |
| − | |пожӧм
| |
| − | |nсосна
| |
| − | |-
| |
| − | |гожӧм
| |
| − | |nлето
| |
| − | |-
| |
| − | |чужӧм
| |
| − | |nлицо
| |
| − | |-
| |
| − | |чолӧм
| |
| − | |nпривет
| |
| − | |-
| |
| − | |кынӧм
| |
| − | |nживот
| |
| − | |-
| |
| − | |дӧрӧм
| |
| − | |nрубашка
| |
| − | |-
| |
| − | |юкӧн
| |
| − | |nчасть
| |
| − | |-
| |
| − | |быдӧн
| |
| − | |nкаждый
| |
| − | |-
| |
| − | |подӧн
| |
| − | |nпешком
| |
| − | |-
| |
| − | |арӧс
| |
| − | |nлет (о возрасте)
| |
| − | |-
| |
| − | |верӧс
| |
| − | |nмуж; супруг
| |
| − | |-
| |
| − | |морӧс
| |
| − | |nгрудь
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧлӧс
| |
| − | |nголос
| |
| − | |-
| |
| − | |пемӧс
| |
| − | |nживотное
| |
| − | |-
| |
| − | |пыдӧс
| |
| − | |nдно
| |
| − | |-
| |
| − | |эбӧс
| |
| − | |nмощь
| |
| − | |-
| |
| − | |омӧль
| |
| − | |nплохой
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧгӧр
| |
| − | |nвокруг
| |
| − | |-
| |
| − | |вежӧр
| |
| − | |nум; сознание
| |
| − | |-
| |
| − | |кымӧр
| |
| − | |nтуча; облако
| |
| − | |-
| |
| − | |югӧр
| |
| − | |nлуч
| |
| − | |-
| |
| − | |чукӧр
| |
| − | |nкуча; толпа
| |
| − | |-
| |
| − | |котӧрт
| |
| − | |nбеги
| |
| − | |-
| |
| − | |сӧстӧм
| |
| − | |nчистый
| |
| − | |-
| |
| − | |гажтӧм
| |
| − | |nгрустный
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧдтӧм
| |
| − | |nнезнакомый
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧмтӧм
| |
| − | |nбосой
| |
| − | |-
| |
| − | |лыдтӧм
| |
| − | |nбесчисленный
| |
| − | |-
| |
| − | |мустӧм
| |
| − | |nненавистный
| |
| − | |-
| |
| − | |шудтӧм
| |
| − | |nнесчастный
| |
| − | |-
| |
| − | |шуштӧм
| |
| − | |nужасный
| |
| − | |-
| |
| − | |помтӧм
| |
| − | |nбесконечный
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧдйӧ
| |
| − | |nбыстро
| |
| − | |-
| |
| − | |гашкӧ
| |
| − | |nнаверно
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧнкӧ
| |
| − | |nгде-то
| |
| − | |-
| |
| − | |коркӧ
| |
| − | |nкогда-то
| |
| − | |-
| |
| − | |дозмӧр
| |
| − | |nглухарь
| |
| − | |-
| |
| − | |войдӧр
| |
| − | |nпрежде
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧгрӧс
| |
| − | |nкруглый
| |
| − | |-
| |
| − | |овмӧс
| |
| − | |nжилище, хозяйство
| |
| − | |-
| |
| − | |сов
| |
| − | |nсоль
| |
| − | |-
| |
| − | |лов
| |
| − | |nдуша
| |
| − | |-
| |
| − | |пов
| |
| − | |nбойся
| |
| − | |-
| |
| − | |ков
| |
| − | |n(будь нужным)
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧв
| |
| − | |nконь; (бывай)
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧв
| |
| − | |nдоска
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧв
| |
| − | |nзима; ветер
| |
| − | |-
| |
| − | |йӧв
| |
| − | |nмолоко
| |
| − | |-
| |
| − | |зэв
| |
| − | |nочень
| |
| − | |-
| |
| − | |пув
| |
| − | |nбрусника
| |
| − | |-
| |
| − | |кув
| |
| − | |nумри
| |
| − | |-
| |
| − | |прав
| |
| − | |nправый
| |
| − | |-
| |
| − | |йыв
| |
| − | |nверхушка
| |
| − | |-
| |
| − | |выв
| |
| − | |nповерхность; бывай
| |
| − | |-
| |
| − | |сыв
| |
| − | |nтай
| |
| − | |-
| |
| − | |кыв
| |
| − | |nязык; услышь
| |
| − | |-
| |
| − | |ныв
| |
| − | |nдевушка
| |
| − | |-
| |
| − | |ньыв
| |
| − | |nпихта
| |
| − | |-
| |
| − | |мӧвп
| |
| − | |nмысль
| |
| − | |-
| |
| − | |вевт
| |
| − | |nкрыша
| |
| − | |-
| |
| − | |сувт
| |
| − | |nстой
| |
| − | |-
| |
| − | |подув
| |
| − | |nоснова
| |
| − | |-
| |
| − | |варов
| |
| − | |nобщительный
| |
| − | |-
| |
| − | |юмов
| |
| − | |nсладкий
| |
| − | |-
| |
| − | |тувсов
| |
| − | |nвесенний
| |
| − | |-
| |
| − | |визув
| |
| − | |nтечение; проворный
| |
| − | |-
| |
| − | |горув
| |
| − | |nниз
| |
| − | |-
| |
| − | |лунвыв
| |
| − | |nюг
| |
| − | |-
| |
| − | |войвыв
| |
| − | |nсевер
| |
| − | |-
| |
| − | |дугдыв
| |
| − | |nприостанови
| |
| − | |-
| |
| − | |исковт
| |
| − | |nскатись, прокатись
| |
| − | |-
| |
| − | |кытшовт
| |
| − | |nокружи
| |
| − | |-
| |
| − | |визувт
| |
| − | |nтеки
| |
| − | |-
| |
| − | |нывка
| |
| − | |nдевочка
| |
| − | |-
| |
| − | |лавка
| |
| − | |nмагазин
| |
| − | |-
| |
| − | |вывті
| |
| − | |nочень
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧвтышт
| |
| − | |nмахни
| |
| − | |-
| |
| − | |мӧвпышт
| |
| − | |nподумай
| |
| − | |-
| |
| − | |довкнит
| |
| − | |nкивни
| |
| − | |-
| |
| − | |сувтлы
| |
| − | |nостановись (на время)
| |
| − | |-
| |
| − | |окав
| |
| − | |nцелуй
| |
| − | |-
| |
| − | |пукав
| |
| − | |nсиди
| |
| − | |-
| |
| − | |кыскав
| |
| − | |nтаскай
| |
| − | |-
| |
| − | |бергав
| |
| − | |nвращайся
| |
| − | |-
| |
| − | |тыдав
| |
| − | |nвиднейся
| |
| − | |-
| |
| − | |петав
| |
| − | |nвыходи
| |
| − | |-
| |
| − | |юктав
| |
| − | |nнапои
| |
| − | |-
| |
| − | |артав
| |
| − | |nсчитай
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧртав
| |
| − | |nвяжи
| |
| − | |-
| |
| − | |мӧвпав
| |
| − | |nдумай
| |
| − | |-
| |
| − | |лэбав
| |
| − | |nлетай
| |
| − | |-
| |
| − | |вузав
| |
| − | |nпродай
| |
| − | |-
| |
| − | |весав
| |
| − | |nчисти
| |
| − | |-
| |
| − | |чуксав
| |
| − | |nпризывай
| |
| − | |-
| |
| − | |вольсав
| |
| − | |nпостели
| |
| − | |-
| |
| − | |отсав
| |
| − | |nпомогай
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧшав
| |
| − | |nвиси
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧжав
| |
| − | |nпеки
| |
| − | |-
| |
| − | |нюжав
| |
| − | |nпротянись
| |
| − | |-
| |
| − | |чеччав
| |
| − | |nпрыгай
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧчав
| |
| − | |nсоздавай
| |
| − | |-
| |
| − | |ылав
| |
| − | |nзаблудись
| |
| − | |-
| |
| − | |велав
| |
| − | |nпривыкни
| |
| − | |-
| |
| − | |сулав
| |
| − | |nстой
| |
| − | |-
| |
| − | |лолав
| |
| − | |nдыши
| |
| − | |-
| |
| − | |шыблав
| |
| − | |nкидай
| |
| − | |-
| |
| − | |видлав
| |
| − | |nпроверь
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧдлав
| |
| − | |nзакрой
| |
| − | |-
| |
| − | |помав
| |
| − | |nкончай
| |
| − | |-
| |
| − | |нимав
| |
| − | |nславься
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧдмав
| |
| − | |nразузнай
| |
| − | |-
| |
| − | |котрав
| |
| − | |nбегай
| |
| − | |-
| |
| − | |пырав
| |
| − | |nзаходи
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧрав
| |
| − | |nохоться
| |
| − | |-
| |
| − | |керав
| |
| − | |nруби
| |
| − | |-
| |
| − | |тірав
| |
| − | |nдрожи
| |
| − | |-
| |
| − | |идрав
| |
| − | |nприбирай
| |
| − | |-
| |
| − | |скӧрав
| |
| − | |nзлись
| |
| − | |-
| |
| − | |таляв
| |
| − | |nтопчи
| |
| − | |-
| |
| − | |колляв
| |
| − | |nпровожай
| |
| − | |-
| |
| − | |торъяв
| |
| − | |nотличайся
| |
| − | |-
| |
| − | |югъяв
| |
| − | |nсияй
| |
| − | |-
| |
| − | |нюмъяв
| |
| − | |nулыбайся
| |
| − | |-
| |
| − | |донъяв
| |
| − | |nоцени
| |
| − | |-
| |
| − | |из
| |
| − | |nкамень
| |
| − | |-
| |
| − | |оз
| |
| − | |nземляника; не
| |
| − | |-
| |
| − | |ляз
| |
| − | |nкисель
| |
| − | |-
| |
| − | |газ
| |
| − | |nгаз
| |
| − | |-
| |
| − | |гоз
| |
| − | |nпара
| |
| − | |-
| |
| − | |доз
| |
| − | |nсосуд
| |
| − | |-
| |
| − | |коз
| |
| − | |nель
| |
| − | |-
| |
| − | |поз
| |
| − | |nгнездо
| |
| − | |-
| |
| − | |йӧз
| |
| − | |nлюди
| |
| − | |-
| |
| − | |лӧз
| |
| − | |nсиний
| |
| − | |-
| |
| − | |кыз
| |
| − | |nтолстый
| |
| − | |-
| |
| − | |узь
| |
| − | |nспи
| |
| − | |-
| |
| − | |кузь
| |
| − | |nдлинный
| |
| − | |-
| |
| − | |визь
| |
| − | |nлиния
| |
| − | |-
| |
| − | |пызь
| |
| − | |nмукА
| |
| − | |-
| |
| − | |позь
| |
| − | |n(позволься)
| |
| − | |-
| |
| − | |розь
| |
| − | |nдыра
| |
| − | |-
| |
| − | |разь
| |
| − | |nразвяжи
| |
| − | |-
| |
| − | |веж
| |
| − | |nзелёный; меняй
| |
| − | |-
| |
| − | |пеж
| |
| − | |nгадкий
| |
| − | |-
| |
| − | |кеж
| |
| − | |nсверни
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧж
| |
| − | |nзапарь
| |
| − | |-
| |
| − | |бӧж
| |
| − | |nхвост
| |
| − | |-
| |
| − | |важ
| |
| − | |nстарый
| |
| − | |-
| |
| − | |гаж
| |
| − | |nрадость
| |
| − | |-
| |
| − | |вуж
| |
| − | |nкорень
| |
| − | |-
| |
| − | |куж
| |
| − | |nумей
| |
| − | |-
| |
| − | |чуж
| |
| − | |nродись
| |
| − | |-
| |
| − | |вож
| |
| − | |nразвилка
| |
| − | |-
| |
| − | |виж
| |
| − | |nжёлтый
| |
| − | |-
| |
| − | |гиж
| |
| − | |nпиши
| |
| − | |-
| |
| − | |ыж
| |
| − | |nовца
| |
| − | |-
| |
| − | |пыж
| |
| − | |nлодка
| |
| − | |-
| |
| − | |гыж
| |
| − | |nноготь
| |
| − | |-
| |
| − | |мыж
| |
| − | |nвина
| |
| − | |-
| |
| − | |баб
| |
| − | |nбабушка
| |
| − | |-
| |
| − | |лыб
| |
| − | |nподнимись
| |
| − | |-
| |
| − | |лэб
| |
| − | |nлети
| |
| − | |-
| |
| − | |ньӧб
| |
| − | |nкупи
| |
| − | |-
| |
| − | |ыб
| |
| − | |nполе
| |
| − | |-
| |
| − | |яг
| |
| − | |nбор
| |
| − | |-
| |
| − | |ёг
| |
| − | |nмусор
| |
| − | |-
| |
| − | |мог
| |
| − | |nзадача
| |
| − | |-
| |
| − | |шог
| |
| − | |nпечаль
| |
| − | |-
| |
| − | |лӧг
| |
| − | |nзлой
| |
| − | |-
| |
| − | |чег
| |
| − | |nсломай
| |
| − | |-
| |
| − | |бедь
| |
| − | |nпалка
| |
| − | |-
| |
| − | |бадь
| |
| − | |nива
| |
| − | |-
| |
| − | |дядь
| |
| − | |nдядя
| |
| − | |-
| |
| − | |дадь
| |
| − | |nсанки
| |
| − | |-
| |
| − | |додь
| |
| − | |nсани
| |
| − | |-
| |
| − | |садь
| |
| − | |nсознание
| |
| − | |-
| |
| − | |рад
| |
| − | |nвеселый
| |
| − | |-
| |
| − | |град
| |
| − | |nогород
| |
| − | |-
| |
| − | |мӧд
| |
| − | |nдругой; отправься
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧд
| |
| − | |nзнай
| |
| − | |-
| |
| − | |рӧд
| |
| − | |nрӧд
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧд
| |
| − | |nведь
| |
| − | |-
| |
| − | |мед
| |
| − | |nпусть
| |
| − | |-
| |
| − | |вид
| |
| − | |nругай
| |
| − | |-
| |
| − | |руд
| |
| − | |nсерый
| |
| − | |-
| |
| − | |шуд
| |
| − | |nсчастье
| |
| − | |-
| |
| − | |суд
| |
| − | |nсуд
| |
| − | |-
| |
| − | |вод
| |
| − | |nложись
| |
| − | |-
| |
| − | |сод
| |
| − | |nприбавься
| |
| − | |-
| |
| − | |лыд
| |
| − | |nчисло
| |
| − | |-
| |
| − | |шыд
| |
| − | |nсуп
| |
| − | |-
| |
| − | |борд
| |
| − | |nкрыло
| |
| − | |-
| |
| − | |орд
| |
| − | |nрод
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧрд
| |
| − | |nкрасный
| |
| − | |-
| |
| − | |бӧрд
| |
| − | |nплачь
| |
| − | |-
| |
| − | |верд
| |
| − | |nкорми
| |
| − | |-
| |
| − | |мойд
| |
| − | |nсказка
| |
| − | |-
| |
| − | |грезд
| |
| − | |nдеревня
| |
| − | |-
| |
| − | |югыд
| |
| − | |nсветлый
| |
| − | |-
| |
| − | |зумыд
| |
| − | |nпрочный
| |
| − | |-
| |
| − | |курыд
| |
| − | |nгорький
| |
| − | |-
| |
| − | |крепыд
| |
| − | |nкрепкий
| |
| − | |-
| |
| − | |регыд
| |
| − | |nвскоре
| |
| − | |-
| |
| − | |небыд
| |
| − | |nмягкий
| |
| − | |-
| |
| − | |пемыд
| |
| − | |nтёмный
| |
| − | |-
| |
| − | |паныд
| |
| − | |nпротив
| |
| − | |-
| |
| − | |долыд
| |
| − | |nприятный
| |
| − | |-
| |
| − | |шоныд
| |
| − | |nтёплый
| |
| − | |-
| |
| − | |чорыд
| |
| − | |nтвёрдый
| |
| − | |-
| |
| − | |топыд
| |
| − | |nплотный
| |
| − | |-
| |
| − | |кыпыд
| |
| − | |nрадостный
| |
| − | |-
| |
| − | |шыльыд
| |
| − | |nгладкий
| |
| − | |-
| |
| − | |ыркыд
| |
| − | |nпрохладный
| |
| − | |-
| |
| − | |веськыд
| |
| − | |nпрямой; правый
| |
| − | |-
| |
| − | |кокньыд
| |
| − | |nлёгкий
| |
| − | |-
| |
| − | |аслад
| |
| − | |nсвой (твой)
| |
| − | |-
| |
| − | |войбыд
| |
| − | |nвсю ночь
| |
| − | |-
| |
| − | |мичмӧд
| |
| − | |nукрась
| |
| − | |-
| |
| − | |бурмӧд
| |
| − | |nулучши
| |
| − | |-
| |
| − | |сӧвмӧд
| |
| − | |nразвивай
| |
| − | |-
| |
| − | |садьмӧд
| |
| − | |nразбуди
| |
| − | |-
| |
| − | |коймӧд
| |
| − | |nтретий
| |
| − | |-
| |
| − | |торйӧд
| |
| − | |nраздели
| |
| − | |-
| |
| − | |бергӧд
| |
| − | |nповерни
| |
| − | |-
| |
| − | |чургӧд
| |
| − | |nвыстави, протяни
| |
| − | |-
| |
| − | |петкӧд
| |
| − | |nвынеси
| |
| − | |-
| |
| − | |паськӧд
| |
| − | |nраспространи
| |
| − | |-
| |
| − | |уськӧд
| |
| − | |nурони
| |
| − | |-
| |
| − | |веськӧд
| |
| − | |nисправь
| |
| − | |-
| |
| − | |сувтӧд
| |
| − | |nпоставь, останови
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧрдӧд
| |
| − | |nкрасней
| |
| − | |-
| |
| − | |квайтӧд
| |
| − | |nшестой
| |
| − | |-
| |
| − | |мукӧд
| |
| − | |nдругой
| |
| − | |-
| |
| − | |жугӧд
| |
| − | |nломай
| |
| − | |-
| |
| − | |мӧдӧд
| |
| − | |nотправь
| |
| − | |-
| |
| − | |витӧд
| |
| − | |nпятый
| |
| − | |-
| |
| − | |йитӧд
| |
| − | |nсвязь, соединение
| |
| − | |-
| |
| − | |топӧд
| |
| − | |nприжми
| |
| − | |-
| |
| − | |кыпӧд
| |
| − | |nподними
| |
| − | |-
| |
| − | |нюжӧд
| |
| − | |nпротяни
| |
| − | |-
| |
| − | |гижӧд
| |
| − | |nзапись, текст
| |
| − | |-
| |
| − | |ышӧд
| |
| − | |nвоодушеви
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧшӧд
| |
| − | |nповесь
| |
| − | |-
| |
| − | |васӧд
| |
| − | |nсырой
| |
| − | |-
| |
| − | |йӧзӧд
| |
| − | |nпубликуй
| |
| − | |-
| |
| − | |вайӧд
| |
| − | |nприведи
| |
| − | |-
| |
| − | |куйӧд
| |
| − | |nнавоз
| |
| − | |-
| |
| − | |нёльӧд
| |
| − | |nчетвёртый
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧлӧд
| |
| − | |nуйми
| |
| − | |-
| |
| − | |велӧд
| |
| − | |nучи
| |
| − | |-
| |
| − | |орӧд
| |
| − | |nразорви
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧрӧд
| |
| − | |nповали
| |
| − | |-
| |
| − | |бырӧд
| |
| − | |nуничтожь
| |
| − | |-
| |
| − | |зорӧд
| |
| − | |nстог
| |
| − | |-
| |
| − | |горӧд
| |
| − | |nкрикни
| |
| − | |-
| |
| − | |сынӧд
| |
| − | |nвоздух
| |
| − | |-
| |
| − | |вунӧд
| |
| − | |nзабудь
| |
| − | |-
| |
| − | |сапӧг
| |
| − | |nсапог
| |
| − | |-
| |
| − | |небӧг
| |
| − | |nкнига
| |
| − | |-
| |
| − | |отсӧг
| |
| − | |nпомощь
| |
| − | |-
| |
| − | |весиг
| |
| − | |nдаже
| |
| − | |-
| |
| − | |турӧб
| |
| − | |nметель
| |
| − | |-
| |
| − | |тешкодь
| |
| − | |nсмешной
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧткодь
| |
| − | |nодинаковый
| |
| − | |-
| |
| − | |сер
| |
| − | |nузор
| |
| − | |-
| |
| − | |сет
| |
| − | |nдай
| |
| − | |-
| |
| − | |зеп
| |
| − | |nкарман
| |
| − | |-
| |
| − | |си
| |
| − | |nволос; пожелай
| |
| − | |-
| |
| − | |син
| |
| − | |nглаз
| |
| − | |-
| |
| − | |сир
| |
| − | |nсмола
| |
| − | |-
| |
| − | |сикт
| |
| − | |nсело
| |
| − | |-
| |
| − | |сям
| |
| − | |nхарактер
| |
| − | |-
| |
| − | |сё
| |
| − | |nсто
| |
| − | |-
| |
| − | |сёй
| |
| − | |nешь; глина
| |
| − | |-
| |
| − | |сёр
| |
| − | |nпоздний
| |
| − | |-
| |
| − | |сю
| |
| − | |nрожь
| |
| − | |-
| |
| − | |сюр
| |
| − | |nрог; попади
| |
| − | |-
| |
| − | |сюрс
| |
| − | |nтысяча
| |
| − | |-
| |
| − | |серав
| |
| − | |nсмейся
| |
| − | |-
| |
| − | |серам
| |
| − | |nсмех
| |
| − | |-
| |
| − | |серпас
| |
| − | |nкартина
| |
| − | |-
| |
| − | |сизим
| |
| − | |nсемь
| |
| − | |-
| |
| − | |сикас
| |
| − | |nвид
| |
| − | |-
| |
| − | |сибды
| |
| − | |nувязни
| |
| − | |-
| |
| − | |сиктса
| |
| − | |nсельский
| |
| − | |-
| |
| − | |синва
| |
| − | |nслёзы
| |
| − | |-
| |
| − | |синкым
| |
| − | |nбровь
| |
| − | |-
| |
| − | |синтӧм
| |
| − | |nслепой
| |
| − | |-
| |
| − | |сёрни
| |
| − | |nразговор
| |
| − | |-
| |
| − | |сёрмы
| |
| − | |nопоздай
| |
| − | |-
| |
| − | |сюра
| |
| − | |nрогатый
| |
| − | |-
| |
| − | |сяма
| |
| − | |nумелый
| |
| − | |-
| |
| − | |
| |
| − | |-
| |
| − | |гуся
| |
| − | |nтайный
| |
| − | |-
| |
| − | |кузя
| |
| − | |nдолго
| |
| − | |-
| |
| − | |вося
| |
| − | |nгодовой
| |
| − | |-
| |
| − | |лӧсяв
| |
| − | |nсовпади
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧсяв
| |
| − | |nпотей
| |
| − | |-
| |
| − | |казяв
| |
| − | |nзаметь
| |
| − | |-
| |
| − | |сэсянь
| |
| − | |nс тех пор
| |
| − | |-
| |
| − | |газет
| |
| − | |nгазета
| |
| − | |-
| |
| − | |сусед
| |
| − | |nсосед
| |
| − | |-
| |
| − | |козин
| |
| − | |nподарок
| |
| − | |-
| |
| − | |арся
| |
| − | |nосенний
| |
| − | |-
| |
| − | |гожся
| |
| − | |nлетний
| |
| − | |-
| |
| − | |важся
| |
| − | |nдревний
| |
| − | |-
| |
| − | |войся
| |
| − | |nночной
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧвся
| |
| − | |nзимний
| |
| − | |-
| |
| − | |лунся
| |
| − | |nдневной
| |
| − | |-
| |
| − | |кадся
| |
| − | |nвременной
| |
| − | |-
| |
| − | |сэкся
| |
| − | |nтогдашний
| |
| − | |-
| |
| − | |пывсян
| |
| − | |nбаня
| |
| − | |-
| |
| − | |кыксё
| |
| − | |nдвести
| |
| − | |-
| |
| − | |юрси
| |
| − | |nволосы
| |
| − | |-
| |
| − | |дась
| |
| − | |nготовый
| |
| − | |-
| |
| − | |пась
| |
| − | |nшуба
| |
| − | |-
| |
| − | |вись
| |
| − | |nболей
| |
| − | |-
| |
| − | |весь
| |
| − | |nзря
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧсь
| |
| − | |nжаркий
| |
| − | |-
| |
| − | |сюсь
| |
| − | |nумный
| |
| − | |-
| |
| − | |усь
| |
| − | |nпадай
| |
| − | |-
| |
| − | |тусь
| |
| − | |nягода
| |
| − | |-
| |
| − | |кисьт
| |
| − | |nлей
| |
| − | |-
| |
| − | |висьт
| |
| − | |nрассказ
| |
| − | |-
| |
| − | |весьт
| |
| − | |nпядь
| |
| − | |-
| |
| − | |лысьт
| |
| − | |nсмей
| |
| − | |-
| |
| − | |босьт
| |
| − | |nвозьми
| |
| − | |-
| |
| − | |порсь
| |
| − | |nсвинья
| |
| − | |-
| |
| − | |корсь
| |
| − | |nищи
| |
| − | |-
| |
| − | |эзысь
| |
| − | |nсеребро, серебряный
| |
| − | |-
| |
| − | |сэтысь
| |
| − | |nоттуда
| |
| − | |-
| |
| − | |мӧдысь
| |
| − | |nв другой раз
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧрысь
| |
| − | |nстарый (по возрасту)
| |
| − | |-
| |
| − | |йылысь
| |
| − | |nо, про
| |
| − | |-
| |
| − | |збыльысь
| |
| − | |nвзаправду
| |
| − | |-
| |
| − | |ошйысь
| |
| − | |nхвались
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧсйысь
| |
| − | |nобещайся
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧждысь
| |
| − | |nзаботься
| |
| − | |-
| |
| − | |кывзысь
| |
| − | |nслушайся
| |
| − | |-
| |
| − | |кевмысь
| |
| − | |nмолись
| |
| − | |-
| |
| − | |мездысь
| |
| − | |nосвободись
| |
| − | |-
| |
| − | |яндысь
| |
| − | |nстыдись
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧзйысь
| |
| − | |nпредложи себя
| |
| − | |-
| |
| − | |юась
| |
| − | |nспрашивай
| |
| − | |-
| |
| − | |шыась
| |
| − | |nоткликнись
| |
| − | |-
| |
| − | |помась
| |
| − | |nкончайся
| |
| − | |-
| |
| − | |норась
| |
| − | |nжалуйся
| |
| − | |-
| |
| − | |вузась
| |
| − | |nторгуй
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧтась
| |
| − | |nмокни
| |
| − | |-
| |
| − | |туплясь
| |
| − | |nваляйся
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧдмась
| |
| − | |nзнакомся
| |
| − | |-
| |
| − | |гӧтрась
| |
| − | |nженись
| |
| − | |-
| |
| − | |вольпась
| |
| − | |nпостель
| |
| − | |-
| |
| − | |тышкась
| |
| − | |nсражайся, дерись
| |
| − | |-
| |
| − | |пасьтась
| |
| − | |nодевайся
| |
| − | |-
| |
| − | |висьтась
| |
| − | |nотчитайся, скажись
| |
| − | |-
| |
| − | |отсась
| |
| − | |nоказывай помощь
| |
| − | |-
| |
| − | |майшась
| |
| − | |nволнуйся
| |
| − | |-
| |
| − | |тасьті
| |
| − | |nтарелка
| |
| − | |-
| |
| − | |восьты
| |
| − | |nоткрой
| |
| − | |-
| |
| − | |дасьты
| |
| − | |nготовь
| |
| − | |-
| |
| − | |казьтыв
| |
| − | |nпоминай
| |
| − | |-
| |
| − | |казьтышт
| |
| − | |nпомяни
| |
| − | |-
| |
| − | |мисьтӧм
| |
| − | |nуродливый
| |
| − | |-
| |
| − | |висьтав
| |
| − | |nрасскажи
| |
| − | |-
| |
| − | |пасьтав
| |
| − | |nодень
| |
| − | |-
| |
| − | |паськав
| |
| − | |nрасширяйся
| |
| − | |-
| |
| − | |веськав
| |
| − | |nпопади
| |
| − | |-
| |
| − | |паськӧм
| |
| − | |nодежда
| |
| − | |-
| |
| − | |эськӧ
| |
| − | |nхотя
| |
| − | |-
| |
| − | |мыськы
| |
| − | |nмой
| |
| − | |-
| |
| − | |воськов
| |
| − | |nшаг
| |
| − | |-
| |
| − | |воськовт
| |
| − | |nшагни
| |
| − | |-
| |
| − | |восьса
| |
| − | |nоткрытый
| |
| − | |-
| |
| − | |восьлав
| |
| − | |nшагай
| |
| − | |-
| |
| − | |козьнав
| |
| − | |nдари
| |
| − | |-
| |
| − | |босьтлы
| |
| − | |nвозьми (на время)
| |
| − | |-
| |
| − | |письмӧ
| |
| − | |nписьмо
| |
| − | |-
| |
| − | |косьмы
| |
| − | |nвысохни
| |
| − | |-
| |
| − | |висьмы
| |
| − | |nзаболей
| |
| − | |-
| |
| − | |стеклӧ
| |
| − | |nстекло
| |
| − | |-
| |
| − | |верстьӧ
| |
| − | |nвзрослый
| |
| − | |-
| |
| − | |прӧстит
| |
| − | |nпрости
| |
| − | |-
| |
| − | |звер
| |
| − | |nзверь
| |
| − | |-
| |
| − | |ещӧ
| |
| − | |nещё
| |
| − | |-
| |
| − | |тьӧща
| |
| − | |nтёща
| |
| − | |-
| |
| − | |прӧща
| |
| − | |nпрощение
| |
| − | |-
| |
| − | |пищаль
| |
| − | |nружьё
| |
| − | |-
| |
| − | |ящик
| |
| − | |nящик
| |
| − | |-
| |
| − | |площадь
| |
| − | |nплощадь
| |
| − | |-
| |
| − | |тшак
| |
| − | |nгриб
| |
| − | |-
| |
| − | |тшыг
| |
| − | |nголодный
| |
| − | |-
| |
| − | |тшын
| |
| − | |nдым
| |
| − | |-
| |
| − | |джын
| |
| − | |nполовина
| |
| − | |-
| |
| − | |удж
| |
| − | |nработа
| |
| − | |-
| |
| − | |вудж
| |
| − | |nперейди
| |
| − | |-
| |
| − | |кутш
| |
| − | |nорел
| |
| − | |-
| |
| − | |пытш
| |
| − | |nблоха
| |
| − | |-
| |
| − | |кытш
| |
| − | |nкруг
| |
| − | |-
| |
| − | |джодж
| |
| − | |nпол
| |
| − | |-
| |
| − | |джадж
| |
| − | |nполка
| |
| − | |-
| |
| − | |джыдж
| |
| − | |nстриж
| |
| − | |-
| |
| − | |тшӧтш
| |
| − | |nвместе
| |
| − | |-
| |
| − | |этша
| |
| − | |nмало
| |
| − | |-
| |
| − | |уджав
| |
| − | |nработай
| |
| − | |-
| |
| − | |кытшав
| |
| − | |nходи кругами
| |
| − | |-
| |
| − | |вуджӧд
| |
| − | |nпереведи
| |
| − | |-
| |
| − | |вуджӧр
| |
| − | |nтень
| |
| − | |-
| |
| − | |кутшӧм
| |
| − | |nкакой
| |
| − | |-
| |
| − | |сэтшӧм
| |
| − | |nтакой
| |
| − | |-
| |
| − | |татшӧм
| |
| − | |nтакой
| |
| − | |-
| |
| − | |потшӧс
| |
| − | |nзабор
| |
| − | |-
| |
| − | |ыджыд
| |
| − | |nбольшой
| |
| − | |-
| |
| − | |еджыд
| |
| − | |nбелый
| |
| − | |-
| |
| − | |джуджыд
| |
| − | |nглубокий
| |
| − | |-
| |
| − | |нетшышт
| |
| − | |nвыдерни
| |
| − | |-
| |
| − | |унджык
| |
| − | |nбольше
| |
| − | |-
| |
| − | |дженьыд
| |
| − | |nкороткий
| |
| − | |-
| |
| − | |тшӧкты
| |
| − | |nвели, прикажи
| |
| − | |-
| |
| − | |буретш
| |
| − | |nкак раз
| |
| − | |-
| |
| − | |нетшкы
| |
| − | |nвыдерни
| |
| − | |-
| |
| − | |ытшкы
| |
| − | |nкоси
| |
| − | |-
| |
| − | |пытшкӧс
| |
| − | |nвнутренность, полость
| |
| − | |-
| |
| − | |лэдз
| |
| − | |nпусти
| |
| − | |-
| |
| − | |сӧдз
| |
| − | |nпрозрачный
| |
| − | |-
| |
| − | |водз
| |
| − | |nрано
| |
| − | |-
| |
| − | |мудз
| |
| − | |nустань
| |
| − | |-
| |
| − | |видз
| |
| − | |nлуг; храни
| |
| − | |-
| |
| − | |кыдз
| |
| − | |nберёза
| |
| − | |-
| |
| − | |кыдзи
| |
| − | |nкак
| |
| − | |-
| |
| − | |сідзи
| |
| − | |nтак
| |
| − | |-
| |
| − | |тадзи
| |
| − | |nтак
| |
| − | |-
| |
| − | |идзас
| |
| − | |nсолома
| |
| − | |-
| |
| − | |кодзув
| |
| − | |nзвезда
| |
| − | |-
| |
| − | |дзонь
| |
| − | |nцелый
| |
| − | |-
| |
| − | |дзор
| |
| − | |nседой
| |
| − | |-
| |
| − | |дзодзӧг
| |
| − | |nгусь
| |
| − | |-
| |
| − | |водзвыв
| |
| − | |nзаранее
| |
| − | |-
| |
| − | |кыдзкӧ
| |
| − | |nкак-то (ч!)
| |
| − | |-
| |
| − | |лыддьы
| |
| − | |nчитай
| |
| − | |-
| |
| − | |колльӧд
| |
| − | |nпроводи
| |
| − | |-
| |
| − | |сэсся
| |
| − | |nпотом
| |
| − | |-
| |
| − | |воссьы
| |
| − | |nоткройся
| |
| − | |-
| |
| − | |пессьы
| |
| − | |nборись
| |
| − | |-
| |
| − | |киссьы
| |
| − | |nлейся, сыпься
| |
| − | |-
| |
| − | |кыссьы
| |
| − | |nтянись
| |
| − | |-
| |
| − | |мыссьы
| |
| − | |nмойся
| |
| − | |-
| |
| − | |мыччы
| |
| − | |nпротяни
| |
| − | |-
| |
| − | |мыччысь
| |
| − | |nпокажись, выступи
| |
| − | |-
| |
| − | |чеччы
| |
| − | |nвстань
| |
| − | |-
| |
| − | |чеччышт
| |
| − | |nпрыгни
| |
| − | |-
| |
| − | |лэччы
| |
| − | |nспустись
| |
| − | |-
| |
| − | |виччысь
| |
| − | |nжди
| |
| − | |-
| |
| − | |видзчысь
| |
| − | |nбудь осторожен
| |
| − | |-
| |
| − | |сетчы
| |
| − | |nдайся, сдайся
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧвтчы
| |
| − | |nмахайся
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧтчы
| |
| − | |nпреследуй
| |
| − | |-
| |
| − | |сотчы
| |
| − | |nсгори
| |
| − | |-
| |
| − | |йитчы
| |
| − | |nсвяжись
| |
| − | |-
| |
| − | |кутчысь
| |
| − | |nдержись
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧтчыд
| |
| − | |nоднажды
| |
| − | |-
| |
| − | |аддзысьлы
| |
| − | |nповидайся
| |
| − | |-
| |
| − | |кытчӧ
| |
| − | |nкуда
| |
| − | |-
| |
| − | |сэтчӧ
| |
| − | |nтуда
| |
| − | |-
| |
| − | |сэтчӧс
| |
| − | |nтамошний
| |
| − | |-
| |
| − | |татчӧ
| |
| − | |nсюда
| |
| − | |-
| |
| − | |татчӧс
| |
| − | |nздешний, местный
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧдчӧд
| |
| − | |nвыдели
| |
| − | |-
| |
| − | |паччӧр
| |
| − | |nлежанка на печи
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧттшӧтш
| |
| − | |nодновременно
| |
| − | |-
| |
| − | |босьтчы
| |
| − | |nпримись
| |
| − | |-
| |
| − | |вевттьы
| |
| − | |nпокрой
| |
| − | |-
| |
| − | |мырддьы
| |
| − | |nотними
| |
| − | |-
| |
| − | |бӧрддзы
| |
| − | |nзаплачь
| |
| − | |-
| |
| − | |шойччы
| |
| − | |nотдохни
| |
| − | |-
| |
| − | |кольччы
| |
| − | |nостанься
| |
| − | |-
| |
| − | |гартчы
| |
| − | |nзапутайся
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧрччы
| |
| − | |nсними
| |
| − | |-
| |
| − | |орччӧн
| |
| − | |nрядом
| |
| − | |-
| |
| − | |йи
| |
| − | |nлёд
| |
| − | |-
| |
| − | |йир
| |
| − | |nомут
| |
| − | |-
| |
| − | |
| |
| − | |-
| |
| − | |йӧй
| |
| − | |nглупый
| |
| − | |-
| |
| − | |йӧр
| |
| − | |nограда
| |
| − | |-
| |
| − | |йӧкты
| |
| − | |nтанцуй
| |
| − | |-
| |
| − | |сійӧ
| |
| − | |nон
| |
| − | |-
| |
| − | |найӧ
| |
| − | |nони
| |
| − | |-
| |
| − | |тайӧ
| |
| − | |nэто
| |
| − | |-
| |
| − | |ловйӧн
| |
| − | |nвживых
| |
| − | |-
| |
| − | |пӧрйӧ
| |
| − | |nраз
| |
| − | |-
| |
| − | |ньӧжйӧ
| |
| − | |nмедленно
| |
| − | |-
| |
| − | |сайын
| |
| − | |nпозади
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧзйы
| |
| − | |nзажгись
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧзйы
| |
| − | |nпредложи
| |
| − | |-
| |
| − | |перйы
| |
| − | |nвынь, достань
| |
| − | |-
| |
| − | |бӧрйы
| |
| − | |nвыбери
| |
| − | |-
| |
| − | |дорйы
| |
| − | |nзащити
| |
| − | |-
| |
| − | |пасйы
| |
| − | |nотметь
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧсйы
| |
| − | |nпожелай
| |
| − | |-
| |
| − | |вешйы
| |
| − | |nсдвинься
| |
| − | |-
| |
| − | |пышйы
| |
| − | |nбеги (спасайся)
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧшйы
| |
| − | |nповиснуть
| |
| − | |-
| |
| − | |кодйы
| |
| − | |nкопай
| |
| − | |-
| |
| − | |тьӧт
| |
| − | |nтетя
| |
| − | |-
| |
| − | |льӧм
| |
| − | |nчерёмуха
| |
| − | |-
| |
| − | |ньыв
| |
| − | |nпихта
| |
| − | |-
| |
| − | |ньӧжйӧ
| |
| − | |nмедленно
| |
| − | |-
| |
| − | |пельӧс
| |
| − | |nугол
| |
| − | |-
| |
| − | |коньӧр
| |
| − | |nбедный
| |
| − | |-
| |
| − | |вильыш
| |
| − | |nозорной
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧшинь
| |
| − | |nокно
| |
| − | |-
| |
| − | |решит
| |
| − | |nреши
| |
| − | |-
| |
| − | |служит
| |
| − | |nслужи
| |
| − | |-
| |
| − | |машина
| |
| − | |nмашина
| |
| − | |-
| |
| − | |жель
| |
| − | |nзаноза
| |
| − | |-
| |
| − | |шер
| |
| − | |nград
| |
| − | |-
| |
| − | |шед
| |
| − | |nпопади
| |
| − | |-
| |
| − | |шензьы
| |
| − | |nудивись
| |
| − | |-
| |
| − | |шедӧд
| |
| − | |nдобудь
| |
| − | |-
| |
| − | |чӧвт
| |
| − | |nбрось
| |
| − | |-
| |
| − | |чышъян
| |
| − | |nплаток
| |
| − | |-
| |
| − | |чышкав
| |
| − | |nвытри (в разных местах)
| |
| − | |-
| |
| − | |чӧскыд
| |
| − | |nвкусный
| |
| − | |-
| |
| − | |лэчыд
| |
| − | |nострый
| |
| − | |-
| |
| − | |кильчӧ
| |
| − | |nкрыльцо
| |
| − | |-
| |
| − | |ичӧт
| |
| − | |nмалый
| |
| − | |-
| |
| − | |сэтчӧдз
| |
| − | |nдотуда
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧдзыд
| |
| − | |nхолодный
| |
| − | |-
| |
| − | |водзӧ
| |
| − | |nвперёд
| |
| − | |-
| |
| − | |ӧдзӧс
| |
| − | |nдверь
| |
| − | |-
| |
| − | |пидзӧс
| |
| − | |nколено
| |
| − | |-
| |
| − | |видзӧд
| |
| − | |nсмотри
| |
| − | |-
| |
| − | |судзӧд
| |
| − | |nдостань
| |
| − | |-
| |
| − | |сьӧм
| |
| − | |nденьги
| |
| − | |-
| |
| − | |сьӧд
| |
| − | |nчёрный
| |
| − | |-
| |
| − | |сьӧла
| |
| − | |nрябчик
| |
| − | |-
| |
| − | |сьӧрӧ
| |
| − | |nза собой
| |
| − | |-
| |
| − | |сьӧкыд
| |
| − | |nтяжёлый
| |
| − | |-
| |
| − | |лӧсьӧд
| |
| − | |nустрой
| |
| − | |-
| |
| − | |пуксьӧд
| |
| − | |nпосади
| |
| − | |-
| |
| − | |повзьӧд
| |
| − | |nиспугай
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧрзьӧд
| |
| − | |nтронь, сдвинь
| |
| − | |-
| |
| − | |шензьӧд
| |
| − | |nудиви
| |
| − | |-
| |
| − | |сьыв
| |
| − | |nпой
| |
| − | |-
| |
| − | |шусьы
| |
| − | |nназовись
| |
| − | |-
| |
| − | |лӧсьыд
| |
| − | |nудобный
| |
| − | |-
| |
| − | |кувсьы
| |
| − | |nскончайся
| |
| − | |-
| |
| − | |кывсьы
| |
| − | |nслышься
| |
| − | |-
| |
| − | |кыйсьы
| |
| − | |nохоться
| |
| − | |-
| |
| − | |лыйсьы
| |
| − | |nстреляйся
| |
| − | |-
| |
| − | |сюйсьы
| |
| − | |nсунься
| |
| − | |-
| |
| − | |мырсьы
| |
| − | |nтрудись
| |
| − | |-
| |
| − | |юксьы
| |
| − | |nделись
| |
| − | |-
| |
| − | |пуксьы
| |
| − | |nсадись
| |
| − | |-
| |
| − | |пыксьы
| |
| − | |nупрись
| |
| − | |-
| |
| − | |ноксьы
| |
| − | |nвозись
| |
| − | |-
| |
| − | |шогсьы
| |
| − | |nпечалься, горюй
| |
| − | |-
| |
| − | |дзебсьы
| |
| − | |nскройся
| |
| − | |-
| |
| − | |вежсьы
| |
| − | |nпоменяйся
| |
| − | |-
| |
| − | |мыджсьы
| |
| − | |nобопрись
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧчсьы
| |
| − | |nделайся, творись
| |
| − | |-
| |
| − | |пузьы
| |
| − | |nвскипи
| |
| − | |-
| |
| − | |повзьы
| |
| − | |nиспугайся
| |
| − | |-
| |
| − | |ловзьы
| |
| − | |nоживи
| |
| − | |-
| |
| − | |тӧвзьы
| |
| − | |nпроветри
| |
| − | |-
| |
| − | |вензьы
| |
| − | |nспорь
| |
| − | |-
| |
| − | |шензьы
| |
| − | |nудивись
| |
| − | |-
| |
| − | |вӧрзьы
| |
| − | |nсдвинься
| |
| − | |-
| |
| − | |лэбзьы
| |
| − | |nлети
| |
| − | |-
| |
| − | |ю
| |
| − | |nрека; пей
| |
| − | |-
| |
| − | |гу
| |
| − | |nяма
| |
| − | |-
| |
| − | |ку
| |
| − | |nшкура
| |
| − | |-
| |
| − | |пу
| |
| − | |nдерево; вари
| |
| − | |-
| |
| − | |ру
| |
| − | |nпар; туман
| |
| − | |-
| |
| − | |му
| |
| − | |nземля
| |
| − | |-
| |
| − | |ну
| |
| − | |nунеси
| |
| − | |-
| |
| − | |шу
| |
| − | |nскажи
| |
| − | |-
| |
| − | |а
| |
| − | |nа; хотя
| |
| − | |-
| |
| − | |ва
| |
| − | |nвода
| |
| − | |-
| |
| − | |ма
| |
| − | |nмёд
| |
| − | |-
| |
| − | |са
| |
| − | |nсажа
| |
| − | |-
| |
| − | |за
| |
| − | |nстебель
| |
| − | |-
| |
| − | |да
| |
| − | |nи, потому что
| |
| − | |-
| |
| − | |на
| |
| − | |nещё
| |
| − | |-
| |
| − | |и
| |
| − | |nи; также
| |
| − | |-
| |
| − | |ми
| |
| − | |nмы
| |
| − | |-
| |
| − | |ви
| |
| − | |nубей
| |
| − | |-
| |
| − | |би
| |
| − | |nогонь
| |
| − | |-
| |
| − | |пи
| |
| − | |nсын
| |
| − | |-
| |
| − | |ки
| |
| − | |nрука
| |
| − | |-
| |
| − | |гы
| |
| − | |nволна
| |
| − | |-
| |
| − | |кы
| |
| − | |nтки
| |
| − | |-
| |
| − | |ты
| |
| − | |nозеро
| |
| − | |-
| |
| − | |лы
| |
| − | |nкость
| |
| − | |-
| |
| − | |шы
| |
| − | |nзвук
| |
| − | |-
| |
| − | |во
| |
| − | |nгод; прибудь
| |
| − | |-
| |
| − | |ло
| |
| − | |nбудь
| |
| − | |-
| |
| − | |но
| |
| − | |nда, но
| |
| − | |-
| |
| − | |со
| |
| − | |nвот
| |
| − | |-
| |
| − | |вой
| |
| − | |nночь
| |
| − | |-
| |
| − | |дой
| |
| − | |nболь
| |
| − | |-
| |
| − | |збой
| |
| − | |nбойкий
| |
| − | |-
| |
| − | |сой
| |
| − | |nрука (arm)
| |
| − | |-
| |
| − | |чой
| |
| − | |nсестра; горка
| |
| − | |-
| |
| − | |кор
| |
| − | |nлист; зови; когда
| |
| − | |-
| |
| − | |тор
| |
| − | |nчасть
| |
| − | |-
| |
| − | |дор
| |
| − | |nкрай
| |
| − | |-
| |
| − | |шор
| |
| − | |nручей
| |
| − | |-
| |
| − | |вом
| |
| − | |nрот
| |
| − | |-
| |
| − | |пом
| |
| − | |nконец
| |
| − | |-
| |
| − | |том
| |
| − | |nмолодой
| |
| − | |-
| |
| − | |чом
| |
| − | |nшалаш
| |
| − | |-
| |
| − | |шом
| |
| − | |nуголь
| |
| − | |-
| |
| − | |ён
| |
| − | |nкрепкий
| |
| − | |-
| |
| − | |дон
| |
| − | |nцена
| |
| − | |-
| |
| − | |зон
| |
| − | |nсын
| |
| − | |-
| |
| − | |пон
| |
| − | |nсобака
| |
| − | |-
| |
| − | |ноп
| |
| − | |nкотомка
| |
| − | |-
| |
| − | |поп
| |
| − | |nсвященник
| |
| − | |-
| |
| − | |сот
| |
| − | |nжги
| |
| − | |-
| |
| − | |бок
| |
| − | |nбок
| |
| − | |-
| |
| − | |вок
| |
| − | |nбрат
| |
| − | |-
| |
| − | |кок
| |
| − | |nнога
| |
| − | |-
| |
| − | |лёк
| |
| − | |nплохой
| |
| − | |-
| |
| − | |лок
| |
| − | |nприди
| |
| − | |-
| |
| − | |кос
| |
| − | |nсухой; поясница
| |
| − | |-
| |
| − | |пос
| |
| − | |nмост
| |
| − | |-
| |
| − | |ош
| |
| − | |nмедведь
| |
| − | |-
| |
| − | |вош
| |
| − | |nпропади
| |
| − | |-
| |
| − | |роч
| |
| − | |nрусский
| |
| − | |-
| |
| − | |ун
| |
| − | |nсон
| |
| − | |-
| |
| − | |лун
| |
| − | |nдень
| |
| − | |-
| |
| − | |мун
| |
| − | |nиди
| |
| − | |-
| |
| − | |вун
| |
| − | |nзабудься
| |
| − | |-
| |
| − | |нюм
| |
| − | |nулыбка
| |
| − | |-
| |
| − | |дум
| |
| − | |nидея
| |
| − | |-
| |
| − | |ур
| |
| − | |nбелка
| |
| − | |-
| |
| − | |юр
| |
| − | |nголова
| |
| − | |-
| |
| − | |бур
| |
| − | |nхороший
| |
| − | |-
| |
| − | |нюр
| |
| − | |nболото
| |
| − | |-
| |
| − | |туй
| |
| − | |nдорога
| |
| − | |-
| |
| − | |ус
| |
| − | |nусы
| |
| − | |-
| |
| − | |куш
| |
| − | |nголы
| |
| − | |-
| |
| − | |руч
| |
| − | |nлиса
| |
| − | |-
| |
| − | |дук
| |
| − | |nзапах
| |
| − | |-
| |
| − | |сук
| |
| − | |nгустой
| |
| − | |-
| |
| − | |крут
| |
| − | |nкрутой
| |
| − | |-
| |
| − | |кут
| |
| − | |nдержи
| |
| − | |-
| |
| − | |быр
| |
| − | |nпропади
| |
| − | |-
| |
| − | |дыр
| |
| − | |nдолго
| |
| − | |-
| |
| − | |жыр
| |
| − | |nкомната
| |
| − | |-
| |
| − | |кыр
| |
| − | |nутёс
| |
| − | |-
| |
| − | |ныр
| |
| − | |nнос
| |
| − | |-
| |
| − | |пыр
| |
| − | |nвойди; сразу; всегда
| |
| − | |-
| |
| − | |тыр
| |
| − | |nнаполнись; полно
| |
| − | |-
| |
| − | |кый
| |
| − | |nлови
| |
| − | |-
| |
| − | |лый
| |
| − | |nстреляй
| |
| − | |-
| |
| − | |мый
| |
| − | |nчто
| |
| − | |-
| |
| − | |вын
| |
| − | |nсила
| |
| − | |-
| |
| − | |кын
| |
| − | |nстудёный
| |
| − | |-
| |
| − | |лым
| |
| − | |nснег
| |
| − | |-
| |
| − | |тыш
| |
| − | |nбитва; обух
| |
| − | |-
| |
| − | |дыш
| |
| − | |nленивый
| |
| − | |-
| |
| − | |мыш
| |
| − | |nспина
| |
| − | |-
| |
| − | |кык
| |
| − | |nдва
| |
| − | |-
| |
| − | |рыт
| |
| − | |nвечер
| |
| − | |-
| |
| − | |ай
| |
| − | |nотец
| |
| − | |-
| |
| − | |яй
| |
| − | |nмясо
| |
| − | |-
| |
| − | |вай
| |
| − | |nпринеси
| |
| − | |-
| |
| − | |кай
| |
| − | |nподнимись
| |
| − | |-
| |
| − | |пай
| |
| − | |nдоля
| |
| − | |-
| |
| − | |сай
| |
| − | |nукрытие
| |
| − | |-
| |
| − | |тай
| |
| − | |nоказывается
| |
| − | |-
| |
| − | |мам
| |
| − | |nмама
| |
| − | |-
| |
| − | |рам
| |
| − | |nсмирный
| |
| − | |-
| |
| − | |ар
| |
| − | |nосень
| |
| − | |-
| |
| − | |сар
| |
| − | |nцарь
| |
| − | |-
| |
| − | |кар
| |
| − | |nгород
| |
| − | |-
| |
| − | |яр
| |
| − | |nрьяный
| |
| − | |-
| |
| − | |ас
| |
| − | |nсвой
| |
| − | |-
| |
| − | |дас
| |
| − | |nдесять
| |
| − | |-
| |
| − | |гач
| |
| − | |nштаны
| |
| − | |-
| |
| − | |пач
| |
| − | |nпечь
| |
| − | |-
| |
| − | |ем
| |
| − | |nиголка
| |
| − | |-
| |
| − | |ен
| |
| − | |nбог
| |
| − | |-
| |
| − | |кер
| |
| − | |nбревно; делай
| |
| − | |-
| |
| − | |чер
| |
| − | |nтопор
| |
| − | |-
| |
| − | |пес
| |
| − | |nдрова
| |
| − | |-
| |
| − | |пет
| |
| − | |nвыйди
| |
| − | |-
| |
| − | |ним
| |
| − | |nимя
| |
| − | |-
| |
| − | |нин
| |
| − | |nуже
| |
| − | |-
| |
| − | |вир
| |
| − | |nкровь
| |
| − | |-
| |
| − | |вит
| |
| − | |nпять
| |
| − | |-
| |
| − | |ань
| |
| − | |nженщина
| |
| − | |-
| |
| − | |кань
| |
| − | |nкошка
| |
| − | |-
| |
| − | |нянь
| |
| − | |nхлеб
| |
| − | |-
| |
| − | |пань
| |
| − | |nложка
| |
| − | |-
| |
| − | |шань
| |
| − | |nдобрый
| |
| − | |-
| |
| − | |чунь
| |
| − | |nпалец
| |
| − | |-
| |
| − | |кынь
| |
| − | |nпесец
| |
| − | |-
| |
| − | |пинь
| |
| − | |nзуб
| |
| − | |-
| |
| − | |пель
| |
| − | |nухо
| |
| − | |-
| |
| − | |коль
| |
| − | |nшишка; оставь
| |
| − | |-
| |
| − | |уль
| |
| − | |nсырой
| |
| − | |-
| |
| − | |выль
| |
| − | |nновый
| |
| − | |-
| |
| − | |бать
| |
| − | |nотец
| |
| − | |-
| |
| − | |морт
| |
| − | |nчеловек
| |
| − | |-
| |
| − | |ёрт
| |
| − | |nдруг
| |
| − | |-
| |
| − | |горт
| |
| − | |nдом (родной)
| |
| − | |-
| |
| − | |торк
| |
| − | |nмешай
| |
| − | |-
| |
| − | |пурт
| |
| − | |nнож
| |
| − | |-
| |
| − | |пырт
| |
| − | |nзанеси
| |
| − | |-
| |
| − | |тырт
| |
| − | |nзаполни
| |
| − | |-
| |
| − | |дерт
| |
| − | |nконечно
| |
| − | |-
| |
| − | |чайт
| |
| − | |nпредположи
| |
| − | |-
| |
| − | |квайт
| |
| − | |nшесть
| |
| − | |-
| |
| − | |шайт
| |
| − | |nрубль
| |
| − | |-
| |
| − | |няйт
| |
| − | |nгрязь
| |
| − | |-
| |
| − | |ланьт
| |
| − | |nутихни
| |
| − | |-
| |
| − | |горш
| |
| − | |nгорло; жадный
| |
| − | |-
| |
| − | |ворс
| |
| − | |nиграй
| |
| − | |-
| |
| − | |кыа
| |
| − | |nзаря
| |
| − | |-
| |
| − | |лыа
| |
| − | |nпесок
| |
| − | |-
| |
| − | |руа
| |
| − | |nтуманный
| |
| − | |-
| |
| − | |юав
| |
| − | |nспроси
| |
| − | |-
| |
| − | |шуав
| |
| − | |nпроизноси
| |
| − | |-
| |
| − | |биа
| |
| − | |nогненный
| |
| − | |-
| |
| − | |пиа
| |
| − | |nс детёнышем
| |
| − | |-
| |
| − | |юӧр
| |
| − | |nсообщение
| |
| − | |-
| |
| − | |нуӧд
| |
| − | |nведи
| |
| − | |-
| |
| − | |пиук
| |
| − | |nсынок
| |
| − | |-
| |
| − | |куим
| |
| − | |nтри
| |
| − | |-
| |
| − | |кӧин
| |
| − | |nволк
| |
| − | |-
| |
| − | |стрӧит
| |
| − | |nстрой
| |
| − | |-
| |
| − | |шуышт
| |
| − | |nскажи (быстро)
| |
| − | |-
| |
| − | |юышт
| |
| − | |nпопей
| |
| − | |}
| |
| − | | |
| − | | |
| − | | |
| − | Россияса медводдза мусир – миян Коми Вукваса мусир
| |
| − | Антоновская Татьяна Владимировна
| |
| − | Миян Коми муным зэв озыр му, кӧні эм и зарниыд, и эзысьыд, и ыргӧныд, да и быдсяма мӧд кӧрт шомъяс да зарни изъяс. Да эм жӧ нӧшта миян дона Коми муын сьӧд зарни – мусир. Мый нӧ тайӧ сэтшӧмыс – сьӧд зарни – мусирыс? Кодкӧ висьталӧ «тайӧ минерал», кодкӧ шуӧ «тайӧ минералоид, мыйла абу чорыд да крепыд, абу збыль минерал кодь». Кутшӧм тӧлкӧвӧй кывйӧн эн шу, а мусир мусирӧн и коляс, кӧні медунджыкӧн эм химическӧй элементъяс – углерод (83-87%) да водород (11-14%), дас прӧчентысь этшаджык (шоча овлӧ и унджык) - азот, кислород да сера, гетероэлементъяс нима, да ӧти прӧчентысь этшаджык – быдсяма микроэлементъяс Менделеев табличасьыд. Ещӧ ми тӧдам, мый мусирыд биарутӧгыд зэв жӧ шочиника овлӧ муад. Эм мусирыд дзик чистӧй ва кодь, кокни да сӧдз, зэв этшаника китӧ выйӧсьтӧ; а эм – чорыд из кодь сьӧд сера. Частӧджыка мусирыд перкаль рӧма да збыльысь вый да сир кодь, сійӧн и нимыс сетӧма тайӧ веществоыдлы – мусир. Мусирыд ӧд фантастически интереснӧй тор, да та йылысь дерт жӧ коркӧ унджыка гижам, мед ми, коми йӧз, ставным тӧдім, мый сяма торйыс тайӧ – мусирыс? Да мыйла сэтшӧм озырлун сетӧ государствояслы?
| |
| − | Кутам кӧ пырны джуджыд историяӧ мусир йылысь миян Коми муын, то воам Двинаса летописьӧдз («Двинская летопись») дас коймӧд нэмӧдз. Тайӧ летописяд гижӧма, мый Вуква (Ухта ва) вылын эм местаяс, кӧні мусирыд петӧ виялӧмӧн берег пӧлӧн изъяссянь да ваас и веськалӧ, да тайӧ мусиртӧ йӧзыд асланыс кӧзяйствоын пӧльзуйтӧны – пыжъяссӧ мавтӧны да лечитчӧны. Кытысь нӧ ми вермам тайӧс тӧдны? Сэтшӧм воддза кадъясысь Двинаса летописьтӧ оз жӧ быд морт вермӧ ачыс лыддьыны. Та йылысь гижис ӧти зэв вежӧра да тӧлкӧвӧй морт, Николас Витсен, голландскӧй учёнӧй да политик, коді некымынысь воліс Мӧскуа карад да Новгород, Псков каръясӧ кыдз голландскӧй посол да дипломат Россияын. Тайӧ мортыд чужис 1641 воын, докторскӧй диссертациясӧ дорйис 1664 воын правоведенньӧ йылысь. Зэв ёна интересуйтчис философияӧн, историяӧн, этнографияӧн, судостроенньӧӧн, рисованньӧӧн да гравюра вӧчӧмӧн. Зэв талантливӧй морт вӧлі. Сійӧ сэтшӧм бура зарисовкаястӧ вӧчліс мича керкаяссьыс став каръясас, кӧн сійӧ вӧліс аслас удж серти. Гижис уна книгаяс. Да ӧти книга сылӧн «Древнее и современное судостроение и судовождение» ёна кажитчис миян сарлы Пётр І-лы. Да и ачыс мортыс сарыдлы кажитчис. Кор Пётр І-ыд Голландияад оліс аслас велӧдчигтырйи, Витсен керкаад кымынкӧ кад оліс, голландскӧй кывтӧ да историятӧ велӧдіс Николас Витсеныдкӧд. Да сэн жӧ тӧдмасис мӧд ыджыд научнӧй трудӧн, кодӧс Витсеныд гижис аслас локтӧм бӧрас Россиясьыд. Книгалӧн нимыс «Северная и восточная Тартария», первойысь петыс 1692 воын. Тартариянас Витсеныд нималіс став территориясӧ асывлань да вой-асывлань Мӧскуа карсянь. Унджык дерт сэн Сибыр йылысь гижӧма, но и коми му вылын олысь йӧз йылысь да вӧр-ва йылысь гижӧма жӧ тшӧтш. Тан жӧ сійӧ и Летописьсьыд материалтӧ сетіс мусир йылысь. Да ещӧ ассьыс наблюденньӧяссӧ да историческӧй туй корсьысьӧмсӧ гижис. Радейтіс Витсеныд тӧргӧвӧй йӧзкӧд сёрнитны Мӧскуа карад да мӧд каръясад, мед тӧдны кӧні кутшӧм тӧваръяс эмӧсь. Войтыр тӧрговечьяс и висьталісны сылы Ухта вадорса мусир йылысь. Сійӧ кадся историкъяс кыпӧдӧмаӧсь материалъястӧ архивъясысь, кӧні гижӧма, мый 1597 воын Мӧскуаӧ воӧма йӧз, кодъяс вайисны сьӧрысь мусиртӧ Вуква (Ухта) дорысь «горючая вода густа». Вот тайӧ ставсӧ лыддис миян сарыд Пётр І-ыд да тшӧктіс Берг-Коллегияыдлы, мед найӧ корсясны йӧзӧс, кодъяс вермасны аддзыны сійӧ местаяссӧ, кӧні мусирыд петӧ муысь. Да сэтшӧм мортыд сюрӧма. Тайӧ Григорий Иванович Черепанов, кӧрт шом, зарни, эзысь да ыргӧн корсьысь, зэв ыджыд мастер аслас уджас.
| |
| − | Григорий Черепановыд эз ёна дыр и корсь мусир ключтӧ Вуква вылын. Кор тайӧ ва дорад локтан, и ӧні зэв кокниа верман аддзыны, кыдзи ваыс ворсӧ-больгӧдчӧ местаясас, кӧні мусирыд биаруыскӧд ӧтлаӧн петӧны веськыда ваас. 1721 воын Черепановыд шыӧдчис гижӧдӧм докладӧн Берг-Коллегияыдлы, мый сійӧ аддзис мусиртӧ Вуква дорад да висьталіс, мый тані олысь йӧзыс дедъяссянь на пӧльзуйтӧны мусиртӧ кӧзяйствоын. Сар Пётр І-ыд вӧлі зэв рад да сетіс Указ май 5 лунӧ 1721 воын, медым Григорий Черепановыдлы казнаысь сетісны сьӧм квайт чӧлкӧвӧй, мед сійӧ ещӧ ёнджыка на корсис мусиртӧ да мусир тыра кӧкъямыс бутыль ваяс Санкт-Петербургад, да медым аптекаын уджалысь химикъяс сэтчӧ ветласны да Вуква мусирлысь донсӧ тӧдӧм могысь места вылын вӧчасны химическӧй анализ. 1724 воын, воӧмаӧсь бутыльясыд мусирнад Санкт-Петербургӧ да Пётр І-ыд мӧдӧдӧма Голландияӧ учёнӧй химикъяслы вӧчны анализ Вуква мусирсьыд. Тайӧ анализыд петкӧдліс, мый Вукваса мусирыд зэв озыр быдсяма химическӧй компонентъясӧн да сійӧс позьӧ вузавны бур донӧн. Тайкӧ Пётр І кадъяссянь кутісны мусиртӧ пӧльзуйтны военнӧй промышленносьтын да судостроенньӧын, дай ывласа пӧнаръяс ӧзтывлісны пемыд кадъяснас ыджыд каръясын. Сэсся, Пётр І-ыд кувсис тӧвнас 1725 воын да, некод нин эз кӧсйы Вуква мусирнад ноксьыны Российскӧй государственнӧй системаас. Ӧд Каспийскӧй мусирыд Бакуысь вӧлі ёна донтӧмджык, да кокниджык вӧлі перйыны сійӧс муысь. Да кызь гӧгӧр во кежлӧ быттьӧ и вунӧдісны Вуква мусиртӧ, вунӧдісны Пётр І-ыдлысь Указтӧ. Сідз вӧлі 1745 воӧдз, кор шыӧдчас коми мусир йылысь Григорий Черепановлӧн тӧварыш Фёдор Савельевич Прядунов нима. Тайӧ морт йылысь ми висьтасям водзӧ.
| |
Погода мунӧм.
Гажа жӧ нин бара лоӧ луныс. Шондіыс ёна-ёна шонтӧ мусӧ, бытьтӧ ыджыд сильӧ ассьыс посньыдик пиянсӧ шымыртӧма аслас шоныд небыд борд улас. Лейкуйтӧ, мелыйтӧ, войся унмысь ставсӧ, пальӧдо, ойбырсӧ пыркӧдӧ Коми парма-пытшса йӧзлысь.
Асылыс зэв лӧнь. Некутшӧм кор пулӧн, весиг пипулӧн оз вӧрзьышт. Сыктыв Ю кузя ньӧжйӧник, муртса дзольгӧм шыыс кылӧ, гӧграліг-муткырасиг тырйи лэччӧ помасьтӧм ва. Асъя югыд кельыд бана шонді улас мича эзысь рӧмӧн визыв ваыс дзирдалӧ. Шочыника, кӧнкӧ кӧнкӧ ичӧт чери ва вылын югнитлас. Коркӧ-коркӧ ва-веркӧсті чирзіг тырйи, ньӧв моз сотыштас-лэбзяс еджыд каля. Гашкӧ сійӧ ассьыс пӧвсӧ корсьӧ, гашкӧ кынӧмпӧтсӧ перйӧ, — посни арпиянсӧ (юарсӧ) ӧкто.
Шондіыс ньӧжйӧникӧн кыпӧдчӧ вывлань, ворсӧ, мича бисерӧн разӧдӧ ассьыс шондісӧ, югыдсӧ. Ёна жӧ нин пӧжӧ, сідзи и яйтӧ быттьӧ сотӧ. Пӧсьыд петӧ, жарыс личкӧ.
Луншӧркад гӧгӧр пӧльыштіс шоныд сынӧд пӧвсті небыдик рытыввыв тӧв-сійӧб. Вӧрзьӧдіс, бытьтӧ ловзьӧдіс вӧрсӧ и васӧ. Ыркмуні сынӧдыс. Сыктыв ю мича посни ва-серӧн тыри. Ва-серыс увлань пыр тивгис. Посни бадьяслӧн, кыдзьяслӧн листъясыс повзисны — тірзьыны кутісны. Читкылясьны, копрасьны кутісны турунйывъясыс. Бара ставыс, бытьтӧ мӧда-мӧдныскӧд шусьӧмӧн, ӧтпырйӧ ланьтісны. Сӧмын чиркъяслӧн веж турун пытшкын чирзӧмыс кылӧ, кайяслӧн зёльзьӧмыс мӧвкйӧдлӧ. Недыр мысти бара пӧльыштлас тӧв-ру, разӧдлас жарсӧ...
Вежа ягсянь петісны Митрей да Иван. Дерт, бара чери кыйны локтӧны. Воисны кыр йылӧ. Сувтісны видзӧдлісны ю вылӧ, гораа серӧктісны. Йӧлашы нерыштіс найӧс. Тэрыба лэдзисны пыжнысӧ, петісны ю шӧрӧ, вӧйтісны подольник да сюся бӧр петісны берегӧ. Пуксисны кыр йылӧ. Вуніс тай налӧн мудзыс, бырис удж вӧсна быдлунся тӧждныс. Босьтсисны сьывны: „Гажаджык Коми йӧз олӧй". Сынӧд пӧвсас паськалӧ налӧн сьылӧм шыыс. Налы воча Вежа ягсянь мӧвкйӧдлӧ йӧлашы.
Тӧлыс пыр йӧнджыка палькйӧдлӧ. Сы-бӧрся воӧны неыджыд еджыд кымӧр-пластъяс. Серӧдӧны юр вылысь югыд лӧз-рӧма сынӧдсӧ. Тупкыласны югыд шондісӧ, сэсся ӧдйӧ бӧр тювгасны-мунасны, вӧр саяс вошасны.
Дыр сэні пукалісны. Сэсся кыкнаныс сынисадь унмовсисны гажа, югыд шонді улас, веж турун вылас, шоныд тӧв водзас. Кымӧръяс содӧны, кызӧны, сьӧдӧдӧны.
Кӧнкӧ, кылӧ, ӧтчыд дай мӧдысь зэв ылын муркнитіс, бытьтӧ пос кузя телегаӧн мунісны. Чорыда кодь палькнитіс тӧв. Вӧлӧм кӧ, рытыввывсянь шонділы паныд кыпӧдчӧ сьӧд, мисьтӧм кымӧр. Лӧзӧдӧма, бытьтӧ ыджыд гыа-ю енэжас кыптӧма. Ӧткымынысь тыдовтчылас кымӧр улас вӧсньыдик чиклясьысь би. Югыда сявкнитлас, чегъясяс-мунас, сэсся дзикӧдз бӧр кусас. Дыр мысти чард бӧрын йиркнитас гым. Асыв-код& жӧ лои лӧнь. Буракӧ, кымӧрыс ас увтас став эбӧссӧ тӧлыслысь чукӧртіс. Кымӧрыс пыр ӧтарӧ паськалӧ, кыпалӧ вывлань. Гымыслӧн шыыс ыдждӧ да ыдждӧ, пыр ӧтарӧ ёнджыка, чорыдджыка муркйӧдлӧ, весиг муыс вӧрзьыштлӧ. Кымын матысьмӧ, сымын чожмӧ, сымын лӧзӧдӧ, визьясӧн гӧрдӧдӧ.
Тупкис кымӧрлӧн юрыс дзирдалысь ворсысь шондісӧ. Быттьӧ вой улӧ пырны кутіс ывлаыс. Кылӧ помала, — дугдывтӧг шувгӧ, муркйӧдлӧ, сяркйӧдлӧ. Бырлытӧг ӧтар помсяньыс мӧдар помӧдзыс, ӧтарӧ-мӧдарӧ чиклясьӧ, чегъясьӧ — ветлӧдлӧ вӧсньыдик би кодь гӧрд ньӧв. Чорыда йиркмуніс, кытчӧкӧ чард-биыс, буракӧ, лыйис. Вӧрзис муыс, зобмуніс сынӧдыс, вӧлисти черикыйысьяс садьмисны. Котӧрӧн, дерт, буракӧ, повзисны да, уськӧдчисны пыж дінӧ. Лэдзисны пыжсӧ, чорыда сыныштісны, кӧсйисны лэптыны ассьыныс угодденысӧ. Ӧдбптіс тай зэв ыджыд тӧв. Мисьтӧма буткӧдчыліс ваыс, муткыртчис да зэв гырысь гыӧн вывланьӧ, ва паныд уськӧдчис. Швачнитіс пыж бокӧ, муртса эз пӧрӧд. Сы-бӧрся мӧд гы пыж вылас кайис. Пыжйыс йирас, ва пыдӧсас тювмуні. Мортъясыс ва вылын гыяс-кості береглань чепӧс-
йисны. Качайтчиг тырйи, вошлӧны, кор петавлӧны, береглань вартчӧны-кыссьӧны. Вынаӧсь тай том йӧзыд, эз сетчыны ваыдлы, венісны гыястӧ, петісны берегӧ. Садьӧн ли, садьтӧг ли, усьӧны-чеччӧны котӧрӧн пырисны неыджыд лапъя коз улӧ. Чорыда чардыштіс ломдзыліс сынӧдыс биӧн. Нӧшта на чорыда, лелькмунтӧдз повзьымӧн гораа йиркмуніс-гымыштіс. Кыпӧдчис зэв ыджыд тӧв. Мӧдӧдчис зэв гырысь шер. Повзисны Иван да Митрей. „Рӧкыд пӧ-то“ волисти суис миянӧс татчӧ. Кыдзи нӧ он повзьы. Ӧд тӧлыс мӧдӧдчис варӧдны вӧрсӧ. Пуяссӧ вужъяснас нетшкӧ, шӧртіыс чегъялӧ, бӧрйӧдлӧ-юклӧдлӧ. Тӧв-нырыс ю пасьта либӧ нӧшта на паськыдджык визьясӧн тыла моз став вӧрсӧ вольсалӧ. Оз тай ков, майбырӧй тӧвлы черыд, оз ков некутшӧм отсӧг, войлайтчӧ ставыскӧд. Оз такав вӧрыд ни, ваыд. Посньыдик рассӧ, кыдзпиянсӧ, бадьяссӧ му бердас ляскӧма. Гартлӧдлӧ, песӧ, нетшкӧ да нӧбӧдӧ.
Помасьлытӧм гымыслӧн мургӧмыс, дугдывтӧг йиркйӧдлӧмыс, вӧсни лэчыд гӧлӧсӧн помала сяркйӧдлӧмыс, вӧрыслӧн тӧлыскӧд пессьӧмыс, пуяслӧн пӧрласьӧм шыыс, лёк тӧлыслӧн шувгӧмыс, зэр-сора шерыслӧн ызгӧмыс — пельсадьтӧ сёйӧ, сьӧлӧмтӧ чеччӧдӧ, асьтӧ ставнад тірзьӧдӧ. Гашкӧ час, гашкӧ дырджык дикуйтчис тадзи погодаыс. Сэсся ньӧжйӧникӧн бӧр кыдзкӧ ланьтіс. Тӧлыс, сьӧд нисьӧ лӧз нисьӧ, гӧрд визьясӧн серӧдӧма лёк кымӧрсӧ водзӧ пыр нӧбӧдіс.
Бара важ моз югнитіс шондіыс.
Тадзи муніс погодаыс Палаззяа — Гриваа-кості во кӧкъямыс сайын. Трактӧвӧй туйсӧ вӧлӧсьтнас, став йӧзыс весалісны кымын кӧ лун. Мукӧд пусӧ пилаыд оз вӧлі судз орӧднысӧ. Мукӧдлаас вевсьӧн вит-квайт пу пӧрӧдӧма. Посйысьтӧг выліас кайны он вермы. Кыті &нӧв-нырыс мунӧма, тыла-мӧз& став пусӧ вольсалӧма, сулалысьсӧ нёрыньтӧма.
Илля-Ӧльӧксан.
