Талун. 2017-11-09 — различия между версиями

Материал из Коми тӧданін
(Томуловлӧн фестиваль)
 
(не показаны 4 промежуточные версии 2 участников)
Строка 15: Строка 15:
 
Республикалы школаяс лэптӧм могысь локтан воын сетасны содтӧд сьӧм, 268 миллион шайт. Та йылысь бюджет кывзігӧн юӧртіс Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь. Школаяс кыпӧдасны Кулӧмдінын, вуктылса Дутовын да сыктывдінса Часын. Водзті сьӧм тырмытӧм понда тайӧ уджтасъяс пӧртны олӧмӧ мӧвпалісны сёрджык. Ёна отсаліс сьӧм чуктӧдан уджын Комисянь Госдумаын депутат Ольга Савастьянова. Дутовын сувтӧдасны неыджыд ӧдйӧ чукӧртан стрӧйба. Артмас кӧ бура, татшӧм школаяс кутасны лэптыны и мукӧд ичӧт сиктъясын. Ӧні регионлы оз тырмы 40 школа, казьтыштіс велӧдан министр. Сыктывкарса Орбитаын школа стрӧитӧм кузя депутатъяс костын кыптіс пӧсь вензьӧм. Сійӧ дась 42% вылӧ. Кыдзи лоис тӧдса, ӧні уджъяс сэні сувтӧдісны. Краснодарысь пӧдрадчикӧс штрапуйтісны 124 миллион шайт вылӧ. Ноябр 16-ӧд лунӧ, вермас лоны, шуасны сійӧс, коді босьтчас эштӧдны объект. Могыс сылӧн оз ло кокни, кадыс удж вылӧ колис зэв этша.
 
Республикалы школаяс лэптӧм могысь локтан воын сетасны содтӧд сьӧм, 268 миллион шайт. Та йылысь бюджет кывзігӧн юӧртіс Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь. Школаяс кыпӧдасны Кулӧмдінын, вуктылса Дутовын да сыктывдінса Часын. Водзті сьӧм тырмытӧм понда тайӧ уджтасъяс пӧртны олӧмӧ мӧвпалісны сёрджык. Ёна отсаліс сьӧм чуктӧдан уджын Комисянь Госдумаын депутат Ольга Савастьянова. Дутовын сувтӧдасны неыджыд ӧдйӧ чукӧртан стрӧйба. Артмас кӧ бура, татшӧм школаяс кутасны лэптыны и мукӧд ичӧт сиктъясын. Ӧні регионлы оз тырмы 40 школа, казьтыштіс велӧдан министр. Сыктывкарса Орбитаын школа стрӧитӧм кузя депутатъяс костын кыптіс пӧсь вензьӧм. Сійӧ дась 42% вылӧ. Кыдзи лоис тӧдса, ӧні уджъяс сэні сувтӧдісны. Краснодарысь пӧдрадчикӧс штрапуйтісны 124 миллион шайт вылӧ. Ноябр 16-ӧд лунӧ, вермас лоны, шуасны сійӧс, коді босьтчас эштӧдны объект. Могыс сылӧн оз ло кокни, кадыс удж вылӧ колис зэв этша.
  
''Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — велӧдӧм да наука министр:''
+
''Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — велӧдӧм да наука министр:''
 +
 +
— Выль котыр кӧсйысьӧ эштӧдны школа лэптӧм урчитӧм кадколастӧн, медым сійӧс эз мыждыны штрапъясӧн. Медым миянӧс эз киритны федеральнӧй уджтасысь, колӧ помавны объект 18-ӧд вося март 31-ӧд лунӧдз. Республикаса бюджетысь та могысь чуктӧдӧма 103 миллион 695 сюрс шайт. Мукӧд шайтъясыс 18-ӧд воын лоасны федеральнӧй бюджетысь.
  
— Выль котыр кӧсйысьӧ эштӧдны школа лэптӧм урчитӧм кадколастӧн, медым сійӧс эз мыждыны штрапъясӧн. Медым миянӧс эз киритны федеральнӧй уджтасысь, колӧ помавны объект 18-ӧд вося март 31-ӧд лунӧдз. Республикаса бюджетысь та могысь чуктӧдӧма 103 миллион 695 сюрс шайт. Мукӧд шайтъясыс 18-ӧд воын лоасны федеральнӧй бюджетысь.
+
''Наталья Паншина, Каналан сӧветын социальнӧй политика кузя комитетӧн веськӧдлысь:''
 
+
''Наталья Паншина, Каналан сӧветын социальнӧй политика кузя комитетӧн веськӧдлысь:''
+
— Госсӧвет котыртіс депутатъяслысь дӧзьӧр. Ми ставӧн сэні вӧлім, видзӧдім, вӧзйим правительстволы мӧвпыштны стрӧитчан кад йылысь. Вӧлі тыдалӧ, мый тайӧ уджтас ас кадӧ эштӧдны оз вермыны. Бур, мый миянӧс кывзісны да киритісны контракт. Но парламент водзӧ кутас видзӧдны, кыдзи мунӧ удж.
 
 
— Госсӧвет котыртіс депутатъяслысь дӧзьӧр. Ми ставӧн сэні вӧлім, видзӧдім, вӧзйим правительстволы мӧвпыштны стрӧитчан кад йылысь. Вӧлі тыдалӧ, мый тайӧ уджтас ас кадӧ эштӧдны оз вермыны. Бур, мый миянӧс кывзісны да киритісны контракт. Но парламент водзӧ кутас видзӧдны, кыдзи мунӧ удж.
 
  
 
Гӧгӧрвоӧдам, мый понда татшӧма тэрмасьӧны. Апрель медводдза лунӧдз кӧ объект оз сдайтны, республикалы лоӧ бӧр сетны федерация шайтъяс, мыйӧн оз удитны вӧдитчыны. Лоас и штрап — 10 миллион шайт. Казьтыштам, ноябр нёльӧд лунӧ миян каналлӧн эфирын юралысь медводдзаысь юӧртіс, мый пӧдрадчик эз збыльмӧд ассьыс могъяс, а выль котыр тӧдса нин. Тайӧ пӧ тыр-бура уджалысь.  
 
Гӧгӧрвоӧдам, мый понда татшӧма тэрмасьӧны. Апрель медводдза лунӧдз кӧ объект оз сдайтны, республикалы лоӧ бӧр сетны федерация шайтъяс, мыйӧн оз удитны вӧдитчыны. Лоас и штрап — 10 миллион шайт. Казьтыштам, ноябр нёльӧд лунӧ миян каналлӧн эфирын юралысь медводдзаысь юӧртіс, мый пӧдрадчик эз збыльмӧд ассьыс могъяс, а выль котыр тӧдса нин. Тайӧ пӧ тыр-бура уджалысь.  
  
 
Йитӧд вылӧ сэки петаліс и правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Константин Лазарев. Сійӧ эскӧдіс, мый локтан вося сентябр медводдза лунсянь челядь кутасны велӧдчыны выль школаын.
 
Йитӧд вылӧ сэки петаліс и правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Константин Лазарев. Сійӧ эскӧдіс, мый локтан вося сентябр медводдза лунсянь челядь кутасны велӧдчыны выль школаын.
 +
 +
===Торъя дӧзьӧр улын===
  
 
Татшӧм сьӧкыдлунъяс эмӧсь ӧні и Сосногорскын, бассейна ёнмӧдчан комплекс лэптӧм кузя. Татчӧ Сергей Гапликов тӧрыт виччысьтӧма ветліс ачыс. Тайӧ ветлӧмыс эз вӧв пасйӧма уджалан графикын. Юралысь ачыс тӧдмаліс, мый понда удж мунӧ оз график серти. Ӧні объектсӧ лэптӧмаӧсь сӧмын 45% вылӧ, а восьтыны колӧ 2018-ӧд волӧн медводдза джынйын. Республикаса веськӧдлысь эз босьтчы висьтавны, кор ӧні век жӧ удайтчас помавны стрӧйба, но эскӧдіс, мый бассейн лоас, а стрӧитчан площадка вылын удж ӧддзӧдасны.
 
Татшӧм сьӧкыдлунъяс эмӧсь ӧні и Сосногорскын, бассейна ёнмӧдчан комплекс лэптӧм кузя. Татчӧ Сергей Гапликов тӧрыт виччысьтӧма ветліс ачыс. Тайӧ ветлӧмыс эз вӧв пасйӧма уджалан графикын. Юралысь ачыс тӧдмаліс, мый понда удж мунӧ оз график серти. Ӧні объектсӧ лэптӧмаӧсь сӧмын 45% вылӧ, а восьтыны колӧ 2018-ӧд волӧн медводдза джынйын. Республикаса веськӧдлысь эз босьтчы висьтавны, кор ӧні век жӧ удайтчас помавны стрӧйба, но эскӧдіс, мый бассейн лоас, а стрӧитчан площадка вылын удж ӧддзӧдасны.
  
  Гапликов: [77]
+
  ''Сергей Гапликов'':  
 +
 +
[77]
  
 
Сосногорскын график торкалӧмлысь помкаяс кузя вочавидзис и правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Анатолий Князев. Уджтасыс пӧ абу кутшӧмкӧ зэв аслыспӧлӧс, медым сы кузя вермисны артмыны ыджыд мытшӧдъяс. Республика тырвыйӧ могмӧдіс пӧдрадчикӧс сьӧмӧн. А медся сьӧкыд уджъяс вӧчисны нин.
 
Сосногорскын график торкалӧмлысь помкаяс кузя вочавидзис и правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Анатолий Князев. Уджтасыс пӧ абу кутшӧмкӧ зэв аслыспӧлӧс, медым сы кузя вермисны артмыны ыджыд мытшӧдъяс. Республика тырвыйӧ могмӧдіс пӧдрадчикӧс сьӧмӧн. А медся сьӧкыд уджъяс вӧчисны нин.
  
''Анатолий Князев, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — видз-му овмӧс министр:''
+
''Анатолий Князев, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — видз-му овмӧс министр:''
 
+
— Вӧчисны чаша, чукӧртісны каркас. Колӧ вӧлі уджавны зільджыка, содтыны объект вылын зільысьяс лыд. Сэки эськӧ татшӧм серпасыс эз вӧв. Ӧні, дерт, лоӧ миянлы мӧвпавны. Но ме ог чайт, мый тайӧ стрӧйбакӧд лоасны ыджыд мытшӧдъяс. Таво помӧдз сдайтны кӧ оз удитны, эштӧдасны локтан во пансигӧн.
+
— Вӧчисны чаша, чукӧртісны каркас. Колӧ вӧлі уджавны зільджыка, содтыны объект вылын зільысьяс лыд. Сэки эськӧ татшӧм серпасыс эз вӧв. Ӧні, дерт, лоӧ миянлы мӧвпавны. Но ме ог чайт, мый тайӧ стрӧйбакӧд лоасны ыджыд мытшӧдъяс. Таво помӧдз сдайтны кӧ оз удитны, эштӧдасны локтан во пансигӧн.
  
 
===Вӧчӧма Комиын===
 
===Вӧчӧма Комиын===
Строка 43: Строка 47:
 
Вурсян цехын нывбабаяс вежисны ассьыныс уджалан паськӧмсӧ мича платтьӧяс вылӧ. Помкаыс зэв тӧдчана — овмӧслы тырис 30 во. Юралысь кежаліс гаж вылӧ да пасйис, кутшӧм шоныда да мичаа паныдалісны сійӧс татчӧс уджалысьяс.
 
Вурсян цехын нывбабаяс вежисны ассьыныс уджалан паськӧмсӧ мича платтьӧяс вылӧ. Помкаыс зэв тӧдчана — овмӧслы тырис 30 во. Юралысь кежаліс гаж вылӧ да пасйис, кутшӧм шоныда да мичаа паныдалісны сійӧс татчӧс уджалысьяс.
  
  Гапликов: ''[42]''
+
  ''Сергей Гапликов'':
 +
 +
[42]
  
 
Ассьыс медводдза воськовъяссӧ вурсян фабрика вӧчис сьӧкыд воясӧ, 87-ӧдын. Сэки овмӧс лэдзис кокни продукция, шуам, вольпась эжӧд да калатъяс. Куим во мысти нин босьтчис сьӧкыдджык уджӧ, кутіс вурны форма да уджалан паськӧм. Талун тайӧ цехъясӧн вурӧм спецовкаӧн зільӧны мусир, биару, изшом перйысьяс, вӧр да стрӧитчан овмӧсъясын зільысьяс, медикъяс, погонаяс, кӧрт туй котырын уджалысьяс.
 
Ассьыс медводдза воськовъяссӧ вурсян фабрика вӧчис сьӧкыд воясӧ, 87-ӧдын. Сэки овмӧс лэдзис кокни продукция, шуам, вольпась эжӧд да калатъяс. Куим во мысти нин босьтчис сьӧкыдджык уджӧ, кутіс вурны форма да уджалан паськӧм. Талун тайӧ цехъясӧн вурӧм спецовкаӧн зільӧны мусир, биару, изшом перйысьяс, вӧр да стрӧитчан овмӧсъясын зільысьяс, медикъяс, погонаяс, кӧрт туй котырын уджалысьяс.
  
  Гапликов: ''[39]''
+
  ''Сергей Гапликов'':
 +
 +
[39]
  
 
Мича, нимкодь здукъясыс юбиляръясӧс виччысис гажся чукӧртчӧм вылын. Медбура уджалысьяслы юралысь сеталіс канму наградаяс.
 
Мича, нимкодь здукъясыс юбиляръясӧс виччысис гажся чукӧртчӧм вылын. Медбура уджалысьяслы юралысь сеталіс канму наградаяс.
  
Елена Кононова, Павел Дурников, Елена Двожик, «Юрган» телеканал, Сосногорск.
+
''Елена Кононова, Павел Дурников, Елена Двожик, «Юрган» телеканал, Сосногорск.''
  
 
===Наука да олӧм===
 
===Наука да олӧм===
Строка 57: Строка 65:
 
Комиын восьтасны федеральнӧй туялан шӧрин. Та йылысь тшӧктӧм кырымаліс наука котыръяслӧн Россияса агентствоӧн веськӧдлысь Михаил Котюков. Кабалалысь копия сетісны наукаса квайт институтӧн веськӧдлысьяслы, буретш найӧ и пырисны выль котырӧ. Тайӧ биология, геология, физиология, войвылын олӧм, экономика да энергетика мытшӧдъяс туялан, химия, кыв, литература да история институтъяс. Ӧтувтісны сэтчӧ и кык учрежденньӧ, мый водзті вӧлі пырӧны Россияса видз-му академияӧ. Тайӧ республикаса видз-му туялан институт да Чилимдінын Журавскӧй нима Печӧраса опытнӧй станция. Налӧн уджын ыджыд вежсьӧмъяс оз лоны, ӧд институтъяс важӧн нин зільӧны госпрограммаяс серти да босьтӧны федеральнӧй сьӧм. Но на дорӧ содасны нӧшта дисциплинаяскостса юкӧнъяс, мый кутасны кывкутны регион сӧвмӧдӧмысь.
 
Комиын восьтасны федеральнӧй туялан шӧрин. Та йылысь тшӧктӧм кырымаліс наука котыръяслӧн Россияса агентствоӧн веськӧдлысь Михаил Котюков. Кабалалысь копия сетісны наукаса квайт институтӧн веськӧдлысьяслы, буретш найӧ и пырисны выль котырӧ. Тайӧ биология, геология, физиология, войвылын олӧм, экономика да энергетика мытшӧдъяс туялан, химия, кыв, литература да история институтъяс. Ӧтувтісны сэтчӧ и кык учрежденньӧ, мый водзті вӧлі пырӧны Россияса видз-му академияӧ. Тайӧ республикаса видз-му туялан институт да Чилимдінын Журавскӧй нима Печӧраса опытнӧй станция. Налӧн уджын ыджыд вежсьӧмъяс оз лоны, ӧд институтъяс важӧн нин зільӧны госпрограммаяс серти да босьтӧны федеральнӧй сьӧм. Но на дорӧ содасны нӧшта дисциплинаяскостса юкӧнъяс, мый кутасны кывкутны регион сӧвмӧдӧмысь.
  
''Владимир Володин, Коми наука шӧринӧн веськӧдлысь удж вӧчысь:''
+
''Владимир Володин, Коми наука шӧринӧн веськӧдлысь удж вӧчысь:''
 
+
— Тайӧс вӧчӧны сы могысь, мый колӧ восьтыны выль портъяс, выль ветлӧдлан коридоръяс. Та понда тані колӧны оз сӧмын экономист да ресурсоведъяс. Эмӧсь и вӧр-ва видзан юалӧмъяс, выль производствояс восьтӧм. Водзӧ кутам нуӧдны и ассьыным удж, но содӧны дисциплинаяс ӧтувтысь юалӧмъяс, медым сӧвмӧдны Коми, Войвыв, Арктика да миянлысь страна.
+
— Тайӧс вӧчӧны сы могысь, мый колӧ восьтыны выль портъяс, выль ветлӧдлан коридоръяс. Та понда тані колӧны оз сӧмын экономист да ресурсоведъяс. Эмӧсь и вӧр-ва видзан юалӧмъяс, выль производствояс восьтӧм. Водзӧ кутам нуӧдны и ассьыным удж, но содӧны дисциплинаяс ӧтувтысь юалӧмъяс, медым сӧвмӧдны Коми, Войвыв, Арктика да миянлысь страна.
  
 
Вӧлісны сёрнияс, мый Коми наука шӧринын выль котыр артмӧдӧм понда вермас чинны уджалысьяслӧн лыд, но та йылысь юӧръяс Владимир Володин шуис ылӧдчӧмӧн. Федеральнӧй наука шӧринын кутасны уджавны 800 гӧгӧр морт. Налӧн удждон вылын выльмӧдчӧм тшӧтш оз мӧрччы.
 
Вӧлісны сёрнияс, мый Коми наука шӧринын выль котыр артмӧдӧм понда вермас чинны уджалысьяслӧн лыд, но та йылысь юӧръяс Владимир Володин шуис ылӧдчӧмӧн. Федеральнӧй наука шӧринын кутасны уджавны 800 гӧгӧр морт. Налӧн удждон вылын выльмӧдчӧм тшӧтш оз мӧрччы.
Строка 69: Строка 77:
 
Таво йӧзкостса фронтӧ пырысьяс топыда уджалісны кытчӧсюрӧ шыблалӧм лӧп корсьӧм кузя. Найӧ весиг интерактивнӧй карта дасьтісны, кытчӧ республикаса олысьяс юӧртісны свалкаяс йылысь. 174 пӧвстысь бырӧдісны нин 62. Фронтӧвикъяс сиктса да карса водзмӧстчысь войтыркӧд ӧтув петалісны пелькӧдчыны.
 
Таво йӧзкостса фронтӧ пырысьяс топыда уджалісны кытчӧсюрӧ шыблалӧм лӧп корсьӧм кузя. Найӧ весиг интерактивнӧй карта дасьтісны, кытчӧ республикаса олысьяс юӧртісны свалкаяс йылысь. 174 пӧвстысь бырӧдісны нин 62. Фронтӧвикъяс сиктса да карса водзмӧстчысь войтыркӧд ӧтув петалісны пелькӧдчыны.
  
''Михаил Ковалёв, общественнӧй йӧзкостса фронтын вӧр-ва озырлунӧн вӧдитчӧм кузя котырӧн веськӧдлысь:''
+
''Михаил Ковалёв, общественнӧй йӧзкостса фронтын вӧр-ва озырлунӧн вӧдитчӧм кузя котырӧн веськӧдлысь:''
 
+
— Тайӧ проектыс кутас уджавны водзӧ. Лыддям, мый йӧзлӧн вежӧрас тайӧ кольӧ. Оз сэтшӧма ёгдысьны ӧні весалӧм свалкаяс.
+
— Тайӧ проектыс кутас уджавны водзӧ. Лыддям, мый йӧзлӧн вежӧрас тайӧ кольӧ. Оз сэтшӧма ёгдысьны ӧні весалӧм свалкаяс.
  
 
Фронтӧвикъясӧс майшӧдлӧны республикаса олысьяслӧн став мытшӧдыс: медицина, велӧдӧм, туйяс, коммунальнӧй юкӧнъясын. Найӧс разьӧм могысь дасьтӧны торъя проектъяс. Со шогмытӧм туйяс петкӧдлысь карта. Тані индӧма 150 ин Сыктывкарысь, Ухтаысь, Кулӧмдін да Кӧрткерӧс районъясысь.
 
Фронтӧвикъясӧс майшӧдлӧны республикаса олысьяслӧн став мытшӧдыс: медицина, велӧдӧм, туйяс, коммунальнӧй юкӧнъясын. Найӧс разьӧм могысь дасьтӧны торъя проектъяс. Со шогмытӧм туйяс петкӧдлысь карта. Тані индӧма 150 ин Сыктывкарысь, Ухтаысь, Кулӧмдін да Кӧрткерӧс районъясысь.
  
''Роман Литвин, общественнӧй йӧзкостса фронтын «Шогмытӧм туйяслӧн карта» уджалан котырӧн веськӧдлысь:''
+
''Роман Литвин, общественнӧй йӧзкостса фронтын «Шогмытӧм туйяслӧн карта» уджалан котырӧн веськӧдлысь:''
 
+
— Быд коймӧд инсӧ дзоньталісны, туйяслысь коймӧд пайсӧ. Сыктывкарын дассьыс выльмӧдісны ӧкмысӧс. Нӧшта ӧтиӧс пыртісны мӧд вося планӧ. Тайӧ Дырнӧсса дачаяс.
+
— Быд коймӧд инсӧ дзоньталісны, туйяслысь коймӧд пайсӧ. Сыктывкарын дассьыс выльмӧдісны ӧкмысӧс. Нӧшта ӧтиӧс пыртісны мӧд вося планӧ. Тайӧ Дырнӧсса дачаяс.
  
 
Йӧзкостса фронтлӧн эм аслас рейтинг. И шогмытӧм туйяс петкӧдлысь карта серти республика веськаліс вит регион лыдӧ, кӧні власьт оз ыждав, а бырӧдӧ нелючкисӧ. Фронтӧвикъясӧн вӧчӧм уджлӧн кывкӧртӧдӧн лоис вентиляция каналъяс туялӧм. Ӧні водзмӧстчысь войтыр оз кутны сӧмын ветлӧдлыны сӧмын патераясӧд.
 
Йӧзкостса фронтлӧн эм аслас рейтинг. И шогмытӧм туйяс петкӧдлысь карта серти республика веськаліс вит регион лыдӧ, кӧні власьт оз ыждав, а бырӧдӧ нелючкисӧ. Фронтӧвикъясӧн вӧчӧм уджлӧн кывкӧртӧдӧн лоис вентиляция каналъяс туялӧм. Ӧні водзмӧстчысь войтыр оз кутны сӧмын ветлӧдлыны сӧмын патераясӧд.
  
''Валентина Анфилатова, общественнӧй йӧзкостса фронтын «Быдлунся олӧмлӧн ногтуй» уджалан котырӧн веськӧдлысь:''
+
''Валентина Анфилатова, общественнӧй йӧзкостса фронтын «Быдлунся олӧмлӧн ногтуй» уджалан котырӧн веськӧдлысь:''
 
+
— Тӧлӧдан каналъяс колӧ туявны тыр-бура, эз-ӧ кытӧнкӧ киссьы, абу-ӧ тырӧма лӧптӧн. Вентиляция кӧ бура уджалӧ, йӧз оз кольмыны, оз травитчыны.
+
— Тӧлӧдан каналъяс колӧ туявны тыр-бура, эз-ӧ кытӧнкӧ киссьы, абу-ӧ тырӧма лӧптӧн. Вентиляция кӧ бура уджалӧ, йӧз оз кольмыны, оз травитчыны.
  
 
Республикалӧн социальнӧй олӧм вӧсна тӧждысьны фронтӧвикъяс кӧсйысьӧны и водзӧ. Та могысь весиг дасьӧсь содтӧд босьтны йӧзӧс, кыскыны томуловӧс. Уджыс пӧ тырмас ставныслы.
 
Республикалӧн социальнӧй олӧм вӧсна тӧждысьны фронтӧвикъяс кӧсйысьӧны и водзӧ. Та могысь весиг дасьӧсь содтӧд босьтны йӧзӧс, кыскыны томуловӧс. Уджыс пӧ тырмас ставныслы.
  
Мария Уляшева, Виктория Палкина, Павел Люлянмин, «Юрган» телеканал.
+
''Мария Уляшева, Виктория Палкина, Павел Люлянмин, «Юрган» телеканал.''
  
 
===Культура выльмӧдӧм===
 
===Культура выльмӧдӧм===
Строка 95: Строка 103:
 
Воднӧй посёлокса культура керкаын медводдзаысь нелямын воӧн выльмӧдісны пуклӧсъяс да сценалы паськӧм. Ньӧбисны югзьӧдысь да шылад оборудованньӧ, техника, ывлавывса сцена. Татӧс уджалысьяс эскӧны, выльмӧдӧм клубын выль олӧм пансяс.
 
Воднӧй посёлокса культура керкаын медводдзаысь нелямын воӧн выльмӧдісны пуклӧсъяс да сценалы паськӧм. Ньӧбисны югзьӧдысь да шылад оборудованньӧ, техника, ывлавывса сцена. Татӧс уджалысьяс эскӧны, выльмӧдӧм клубын выль олӧм пансяс.
  
[12]
+
''Сергей Гапликов''
 +
 +
[12]
  
 
И со сцена вывсянь юргӧны сьыланкывъяс. Воднӧй посёлокса олысьяс аттьӧалӧны культура керкалы отсалысьясӧс. Кыдзи пасйис единороссъяслӧн ухтаса юкӧнӧн веськӧдлысь Дмитрий Куприянов, налӧн пайыс тані эм жӧ.
 
И со сцена вывсянь юргӧны сьыланкывъяс. Воднӧй посёлокса олысьяс аттьӧалӧны культура керкалы отсалысьясӧс. Кыдзи пасйис единороссъяслӧн ухтаса юкӧнӧн веськӧдлысь Дмитрий Куприянов, налӧн пайыс тані эм жӧ.
  
''Дмитрий Куприянов, «Единая Россиялӧн» Ухтаса юкӧнӧн веськӧдлысь удж вӧчысь:''
+
''Дмитрий Куприянов, «Единая Россиялӧн» Ухтаса юкӧнӧн веськӧдлысь удж вӧчысь:''
 
+
— Партияӧ тіян шыӧдчытӧг тайӧ уджтасъяссӧ пӧртны олӧмӧ эськӧ вӧлі сьӧкыд. И культура керкаяс дзоньталӧм, и челядьлы площадкаяс сувтӧдӧм серти. Ті аддзаныд, бӧръя кадсӧ кымын ворсанін сувтӧдӧма и Ухтаын, и посёлокъясын. Ми дасьӧсь водзӧ тіянкӧд ёртасьны.
+
— Партияӧ тіян шыӧдчытӧг тайӧ уджтасъяссӧ пӧртны олӧмӧ эськӧ вӧлі сьӧкыд. И культура керкаяс дзоньталӧм, и челядьлы площадкаяс сувтӧдӧм серти. Ті аддзаныд, бӧръя кадсӧ кымын ворсанін сувтӧдӧма и Ухтаын, и посёлокъясын. Ми дасьӧсь водзӧ тіянкӧд ёртасьны.
  
 
Бур вӧчан во Воднӧйын олысьяслы и збыль лоис бурӧн. Партиечьяслӧн уджтас серти, федеральнӧй кудйысь посёлоклы сетісны квайт миллион шайт, нӧшта 400 сюрс торйӧдіс республика. Отсалісны тшӧтш и меставывса веськӧдлысьяс. Найӧ содтісны куим миллион.
 
Бур вӧчан во Воднӧйын олысьяслы и збыль лоис бурӧн. Партиечьяслӧн уджтас серти, федеральнӧй кудйысь посёлоклы сетісны квайт миллион шайт, нӧшта 400 сюрс торйӧдіс республика. Отсалісны тшӧтш и меставывса веськӧдлысьяс. Найӧ содтісны куим миллион.
  
''Елена Тренёва, «Культура керка» уджтаслӧн координатор:''
+
''Елена Тренёва, «Культура керка» уджтаслӧн координатор:''
 
+
— 2016-ӧд воын Госдумаӧ бӧрйысян кампания дырйи, кор депутатпуяс ветлӧдлісны посёлокъясӧд да сёрнитісны олысьяскӧд, йӧз зэв ёна корисны отсавны культура юкӧнлы. Став юргысь вӧзйӧмсӧ видлалісны. Тайӧ мытшӧдъяс йылысь Госдумаса миян депутатъяс юӧртісны единороссъяслӧн фракцияӧ. А сэсся чужис тайӧ уджтасыс.
+
— 2016-ӧд воын Госдумаӧ бӧрйысян кампания дырйи, кор депутатпуяс ветлӧдлісны посёлокъясӧд да сёрнитісны олысьяскӧд, йӧз зэв ёна корисны отсавны культура юкӧнлы. Став юргысь вӧзйӧмсӧ видлалісны. Тайӧ мытшӧдъяс йылысь Госдумаса миян депутатъяс юӧртісны единороссъяслӧн фракцияӧ. А сэсся чужис тайӧ уджтасыс.
  
 
Кыдзи пасйӧны единороссъяс, тайӧ уджтасыс медводдза воськов. Водзын виччысьӧ ыджыд удж. Культура керка кутасны дзоньтавны. Нӧшта татчӧс ыджыд зал пӧ лёка шоналӧ. Став мытшӧдсӧ босьтісны тӧд вылӧ. Мӧд во Воднӧй посёлокса клуб бара пыртасны ютырлӧн программаӧ.
 
Кыдзи пасйӧны единороссъяс, тайӧ уджтасыс медводдза воськов. Водзын виччысьӧ ыджыд удж. Культура керка кутасны дзоньтавны. Нӧшта татчӧс ыджыд зал пӧ лёка шоналӧ. Став мытшӧдсӧ босьтісны тӧд вылӧ. Мӧд во Воднӧй посёлокса клуб бара пыртасны ютырлӧн программаӧ.
  
Светлана Некрасова, Любовь Лапина, «Юрган» телеканал, Ухта район.
+
''Светлана Некрасова, Любовь Лапина, «Юрган» телеканал, Ухта район.''
  
 
===Томуловлӧн фестиваль===
 
===Томуловлӧн фестиваль===
Строка 119: Строка 129:
 
188 страна, 30 сюрс петкӧдчысь, 5 сюрс волонтёр, 818 велӧдчан площадка да 1325 сёрнитысь. Томулов да студентъяслӧн Сочиын мирса фестиваль лоис зэв ыджыд лоӧмторӧн. Помасьӧм бӧрас колис кык вежон, но сэтчӧ пырӧдчысьяс век на юксьӧны сьӧлӧмкылӧмъясӧн. Республикаысь том йӧзлы медыджыд козинӧн вӧліс олимпийскӧй парк кузя экскурсия. Ыджыд стрӧйкаӧн юрнуӧдіс Сергей Гапликов.
 
188 страна, 30 сюрс петкӧдчысь, 5 сюрс волонтёр, 818 велӧдчан площадка да 1325 сёрнитысь. Томулов да студентъяслӧн Сочиын мирса фестиваль лоис зэв ыджыд лоӧмторӧн. Помасьӧм бӧрас колис кык вежон, но сэтчӧ пырӧдчысьяс век на юксьӧны сьӧлӧмкылӧмъясӧн. Республикаысь том йӧзлы медыджыд козинӧн вӧліс олимпийскӧй парк кузя экскурсия. Ыджыд стрӧйкаӧн юрнуӧдіс Сергей Гапликов.
  
[20]
+
''Сергей Гапликов''
 +
 +
[20]
  
 
Делегациялӧн медшӧр петкӧдлан торӧн вӧліс республика нимӧдан площадка. Сійӧс дасьтісны миян дизайнеръяс да режиссёръяслӧн котыр. Комилы сетісны 42 квадратнӧй метра пасьта павильон. Да сійӧ артмис зэв бура.
 
Делегациялӧн медшӧр петкӧдлан торӧн вӧліс республика нимӧдан площадка. Сійӧс дасьтісны миян дизайнеръяс да режиссёръяслӧн котыр. Комилы сетісны 42 квадратнӧй метра пасьта павильон. Да сійӧ артмис зэв бура.
  
''Степан Кубик, Сочиын республика нимӧдан площадка дасьтысь:''
+
''Степан Кубик, Сочиын республика нимӧдан площадка дасьтысь:''
 
+
— Фестиваль дырйи быд регион петкӧдліс шедӧдӧмъяс да лӧсьӧдіс чужан муыслысь гӧгӧртассӧ. Гӧгӧртас — тайӧ лоис миянлы медшӧр кылӧн. Ми мӧвпалім, мый аддзас да кылас морт, коді локтас Комиӧ. Мый тані мича, лӧсьыд. Тані бур йӧз.
+
— Фестиваль дырйи быд регион петкӧдліс шедӧдӧмъяс да лӧсьӧдіс чужан муыслысь гӧгӧртассӧ. Гӧгӧртас — тайӧ лоис миянлы медшӧр кылӧн. Ми мӧвпалім, мый аддзас да кылас морт, коді локтас Комиӧ. Мый тані мича, лӧсьыд. Тані бур йӧз.
  
 
Быд лун площадка вылӧ пыралісны 2 сюрс гӧгӧр гӧсьт. Кылісны вӧр-ва шыяс. Велӧдчисны кыны йӧзкостса вӧньяс, ворсны шылада инструментъясӧн да йӧктыны. Пасъям, весиг джигитъяслӧн эз пыр артмыны коми йӧзкостса йӧктӧмъяс. Культура программаын миян делегация юрнуӧдіс африкаса Тогоысь котырӧн. Налы котыртлісны презентация, сеталісны козинъяс да быттьӧкӧ и янсӧдчисны, но ёртасьӧм та вылын эз помась.
 
Быд лун площадка вылӧ пыралісны 2 сюрс гӧгӧр гӧсьт. Кылісны вӧр-ва шыяс. Велӧдчисны кыны йӧзкостса вӧньяс, ворсны шылада инструментъясӧн да йӧктыны. Пасъям, весиг джигитъяслӧн эз пыр артмыны коми йӧзкостса йӧктӧмъяс. Культура программаын миян делегация юрнуӧдіс африкаса Тогоысь котырӧн. Налы котыртлісны презентация, сеталісны козинъяс да быттьӧкӧ и янсӧдчисны, но ёртасьӧм та вылын эз помась.
  
''Светлана Дуксо, Сочиын республика нимӧдан площадкаын режиссёр:''
+
''Светлана Дуксо, Сочиын республика нимӧдан площадкаын режиссёр:''
 
+
— Мӧд лунӧ локтіс Того делегация петкӧдлысь. Вӧлӧмкӧ сійӧ гижӧ вужвойтыръяс йылысь диссертация да сылы лоӧма окота гижны и коми йылысь. Ми вежсим телепонъясӧн да кутам лача, мый сійӧ волас. Тайӧ эськӧ зэв бур вӧліс. Того кылын эм «коми» кыв. Сылӧн вежӧртасыс «субӧтаӧ чужлӧм», а тайӧ мортсӧ шуӧны Кофи. Вуджӧдчӧ, чужлӧма пекничаӧ.
+
— Мӧд лунӧ локтіс Того делегация петкӧдлысь. Вӧлӧмкӧ сійӧ гижӧ вужвойтыръяс йылысь диссертация да сылы лоӧма окота гижны и коми йылысь. Ми вежсим телепонъясӧн да кутам лача, мый сійӧ волас. Тайӧ эськӧ зэв бур вӧліс. Того кылын эм «коми» кыв. Сылӧн вежӧртасыс «субӧтаӧ чужлӧм», а тайӧ мортсӧ шуӧны Кофи. Вуджӧдчӧ, чужлӧма пекничаӧ.
  
 
Комиысь, 69 делегат кындзи, мирса фестивальлӧн площадкаяс вылӧ уджалісны и 50 волонтёр. Найӧ паныдалісны гӧсьтъясӧс. Отсалісны аддзыны колана туй да ин да колльӧдісны экскурсияяс дырйи. Войвывса том йӧзлы медся ёна колисны вежӧрын жар странаясысь гӧсьтъяс, кодъяс некор эз аддзывны лым.
 
Комиысь, 69 делегат кындзи, мирса фестивальлӧн площадкаяс вылӧ уджалісны и 50 волонтёр. Найӧ паныдалісны гӧсьтъясӧс. Отсалісны аддзыны колана туй да ин да колльӧдісны экскурсияяс дырйи. Войвывса том йӧзлы медся ёна колисны вежӧрын жар странаясысь гӧсьтъяс, кодъяс некор эз аддзывны лым.
  
''Полина Гутиева, Сочиын томулов да студентъяслӧн мирса фестивальлӧн волонтёр:''
+
''Полина Гутиева, Сочиын томулов да студентъяслӧн мирса фестивальлӧн волонтёр:''
 
+
— Найӧ ставныс ветлісны Роза Хутор вылӧ, гӧраясӧ, медым инмӧдчывны лым дорӧ. Найӧ купайтчисны сы пиын. Тшӧтш и каток вылын. Найӧ ӧд некор эз аддзывны йи. Найӧ водісны коньки вылын рушку вылас да куйлісны бобувъяс моз.
+
— Найӧ ставныс ветлісны Роза Хутор вылӧ, гӧраясӧ, медым инмӧдчывны лым дорӧ. Найӧ купайтчисны сы пиын. Тшӧтш и каток вылын. Найӧ ӧд некор эз аддзывны йи. Найӧ водісны коньки вылын рушку вылас да куйлісны бобувъяс моз.
  
 
Томуловлӧн фестиваль эз вӧв куш гажӧдчӧмӧн. Медводз тайӧ вӧліс удж. Ас вылын да уджтасъяс вылын. Нӧшта вежласисны опытӧн быдсяма юкӧнъясӧн. Став тайӧ тӧдӧмлуныс зэв регыд ковмас Комиысь волонтёръяслы.
 
Томуловлӧн фестиваль эз вӧв куш гажӧдчӧмӧн. Медводз тайӧ вӧліс удж. Ас вылын да уджтасъяс вылын. Нӧшта вежласисны опытӧн быдсяма юкӧнъясӧн. Став тайӧ тӧдӧмлуныс зэв регыд ковмас Комиысь волонтёръяслы.
  
''Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — велӧдӧм да наука министр:''
+
''Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — велӧдӧм да наука министр:''
 
+
— Фестивальлӧн медшӧр могыс ӧтувтны регионысь том, енбиа да водзмӧстчысь йӧзӧс. Тіян сайын регионлӧн сӧвман туй. Ми тіянкӧд эг весьшӧрӧ пырӧдчылӧй фестивальӧ. Татшӧм видзӧдласӧн юксис и юралысь. Ми корам сетны вӧзйӧмъяс фестиваль подулын, кыдзи Комиын бурмӧдны том йӧз политика.
+
— Фестивальлӧн медшӧр могыс ӧтувтны регионысь том, енбиа да водзмӧстчысь йӧзӧс. Тіян сайын регионлӧн сӧвман туй. Ми тіянкӧд эг весьшӧрӧ пырӧдчылӧй фестивальӧ. Татшӧм видзӧдласӧн юксис и юралысь. Ми корам сетны вӧзйӧмъяс фестиваль подулын, кыдзи Комиын бурмӧдны том йӧз политика.
  
 
Томулов да студентъяслӧн мирса фестиваль дырйи босьтӧм тӧдӧмлунъяс да опытӧн пырӧдчысьясӧс дасьӧсь юксьыны республика пасьталаысь ӧттшӧтшъяяскӧд. Да кӧсйӧны котыртны аддзысьлӧмъяс став кар-районын.
 
Томулов да студентъяслӧн мирса фестиваль дырйи босьтӧм тӧдӧмлунъяс да опытӧн пырӧдчысьясӧс дасьӧсь юксьыны республика пасьталаысь ӧттшӧтшъяяскӧд. Да кӧсйӧны котыртны аддзысьлӧмъяс став кар-районын.
Строка 153: Строка 165:
 
Владивосток, Русскӧй нима ді, Ылыс асыввывса федеральнӧй университетлӧн база. Татчӧ чукӧртчисны страналӧн быд пельӧсысь мича аньяс, 42 студент. Найӧс бӧрйисны Россияса история серти онлайн тест отсӧгӧн. Комисянь петкӧдчӧ Карина Семёнова.
 
Владивосток, Русскӧй нима ді, Ылыс асыввывса федеральнӧй университетлӧн база. Татчӧ чукӧртчисны страналӧн быд пельӧсысь мича аньяс, 42 студент. Найӧс бӧрйисны Россияса история серти онлайн тест отсӧгӧн. Комисянь петкӧдчӧ Карина Семёнова.
  
[25]
+
''Сергей Гапликов'':
 +
 +
[25]
  
 
21 арӧса нывка велӧдӧ олимпийскӧй резерв школаын. Нӧшта велӧдчӧ физкультураысь специалист да психолог вылӧ. Карина пример босьтӧ Ляйсан Утяшева европаса чемпионкалысь. Тайӧ конкурсыс Комиысь нывкалӧн абу медводдза, но вежӧрас коляс дыр кежлӧ. Вежон чӧж студенткаяс репетируйтісны водз асывсянь сёр рытӧдз, ӧд жюриӧс шензьӧдны абу кокни. Мичлун кындзи, тані колӧ и мывкыдлун.
 
21 арӧса нывка велӧдӧ олимпийскӧй резерв школаын. Нӧшта велӧдчӧ физкультураысь специалист да психолог вылӧ. Карина пример босьтӧ Ляйсан Утяшева европаса чемпионкалысь. Тайӧ конкурсыс Комиысь нывкалӧн абу медводдза, но вежӧрас коляс дыр кежлӧ. Вежон чӧж студенткаяс репетируйтісны водз асывсянь сёр рытӧдз, ӧд жюриӧс шензьӧдны абу кокни. Мичлун кындзи, тані колӧ и мывкыдлун.
  
''Карина Семёнова, «Краса студенчества — 2017» россияса конкурсын финалистка:''
+
''Карина Семёнова, «Краса студенчества — 2017» россияса конкурсын финалистка:''
 
+
— Вӧлі сочиненньӧ серти конкурс, асьтӧ нимӧдан презентация, фри-дэнс вылӧ конкурс. Сійӧ меным лоис медся сьӧкыдӧн. Ме чайті кутам велӧдны ӧтитор, а кор петім сцена вылӧ, миянлы тшӧктісны петкӧдлыны мыйкӧ водзвыв лӧсьӧдчытӧг, но менам артмис.
+
— Вӧлі сочиненньӧ серти конкурс, асьтӧ нимӧдан презентация, фри-дэнс вылӧ конкурс. Сійӧ меным лоис медся сьӧкыдӧн. Ме чайті кутам велӧдны ӧтитор, а кор петім сцена вылӧ, миянлы тшӧктісны петкӧдлыны мыйкӧ водзвыв лӧсьӧдчытӧг, но менам артмис.
  
[9]
+
[9]
  
 
Уна тор нин финалисткалы отсаліс ичӧтысянь спортӧн водзмӧстчӧм. Тайӧ медводз кужӧмлун да асныра сям. Дерт, миян университетса команда тшӧтш пуктіс ассьыс пай. Отсаліс вӧчны презентация. Велӧдчысьяс да педагогъяс ӧтув дасьтісны социальнӧй уджтас, творческӧй номер, тренируйтісны лолалӧм, сёрнитны кужӧмлун.
 
Уна тор нин финалисткалы отсаліс ичӧтысянь спортӧн водзмӧстчӧм. Тайӧ медводз кужӧмлун да асныра сям. Дерт, миян университетса команда тшӧтш пуктіс ассьыс пай. Отсаліс вӧчны презентация. Велӧдчысьяс да педагогъяс ӧтув дасьтісны социальнӧй уджтас, творческӧй номер, тренируйтісны лолалӧм, сёрнитны кужӧмлун.
  
''Карина Семёнова, «Краса студенчества — 2017» россияса конкурсын финалистка:''
+
''Карина Семёнова, «Краса студенчества — 2017» россияса конкурсын финалистка:''
 
+
— Жюриын вӧлісны Никита Алексеев, Елизавета Дружинина, 2016-ӧд вося россияса «Мисс» конкурсын вермысь, «Молодёжка» сериалысь актёр, КВН-ын кык петкӧдчысь.
+
— Жюриын вӧлісны Никита Алексеев, Елизавета Дружинина, 2016-ӧд вося россияса «Мисс» конкурсын вермысь, «Молодёжка» сериалысь актёр, КВН-ын кык петкӧдчысь.
  
 
Тӧлысь мысти нин Россиялӧн дас медся мича студентка пӧвстысь ӧти, Карина Семёнова, видлас асьсӧ «Мисс Сыктывкара» конкурсын. Кыдзи удитӧ ӧтпырйӧ уджавны, велӧдчыны да водзмӧстчыны спортын юалӧм вылӧ нывка вочавидзӧ:
 
Тӧлысь мысти нин Россиялӧн дас медся мича студентка пӧвстысь ӧти, Карина Семёнова, видлас асьсӧ «Мисс Сыктывкара» конкурсын. Кыдзи удитӧ ӧтпырйӧ уджавны, велӧдчыны да водзмӧстчыны спортын юалӧм вылӧ нывка вочавидзӧ:
  
— Зэв кӧ ёна мыйкӧ кӧсъян, ставыс артмас. Ме ог шу, мый велӧдча войӧдзыс, а сэсся уджала. Менам эм кад паныдасьлыны ёртъяскӧд, ветлыны киноӧ.
+
— Зэв кӧ ёна мыйкӧ кӧсъян, ставыс артмас. Ме ог шу, мый велӧдча войӧдзыс, а сэсся уджала. Менам эм кад паныдасьлыны ёртъяскӧд, ветлыны киноӧ.
  
 
Колӧ шуны, мый странаса медся мича студенткаӧн лоис Якутияысь Людмила Блинникова. Ылыс асыввывса юридическӧй институтысь курсантка петкӧдчис Хабаровскӧй крайсянь.
 
Колӧ шуны, мый странаса медся мича студенткаӧн лоис Якутияысь Людмила Блинникова. Ылыс асыввывса юридическӧй институтысь курсантка петкӧдчис Хабаровскӧй крайсянь.
  
Анастасия Михайлова, Александра Головина, Вячеслав Беспалов, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.
+
''Анастасия Михайлова, Александра Головина, Вячеслав Беспалов, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.''
  
 
☼ ☼ ☼
 
☼ ☼ ☼

Текущая версия на 11:26, 31 моз 2018

Юрган телеканаллӧн выльторъяс: 2017ʼ вӧльгым 9ʼ лунся «Талун» уджтас.

??? - дзик ӧткодь вӧльгым 10ʼ лунся видеокӧд.

Видео

Текст

Бур асыв! Тіянкӧд «Талун» программа. Студияын Константин Куратов.

Выль школаяс

Республикалы школаяс лэптӧм могысь локтан воын сетасны содтӧд сьӧм, 268 миллион шайт. Та йылысь бюджет кывзігӧн юӧртіс Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь. Школаяс кыпӧдасны Кулӧмдінын, вуктылса Дутовын да сыктывдінса Часын. Водзті сьӧм тырмытӧм понда тайӧ уджтасъяс пӧртны олӧмӧ мӧвпалісны сёрджык. Ёна отсаліс сьӧм чуктӧдан уджын Комисянь Госдумаын депутат Ольга Савастьянова. Дутовын сувтӧдасны неыджыд ӧдйӧ чукӧртан стрӧйба. Артмас кӧ бура, татшӧм школаяс кутасны лэптыны и мукӧд ичӧт сиктъясын. Ӧні регионлы оз тырмы 40 школа, казьтыштіс велӧдан министр. Сыктывкарса Орбитаын школа стрӧитӧм кузя депутатъяс костын кыптіс пӧсь вензьӧм. Сійӧ дась 42% вылӧ. Кыдзи лоис тӧдса, ӧні уджъяс сэні сувтӧдісны. Краснодарысь пӧдрадчикӧс штрапуйтісны 124 миллион шайт вылӧ. Ноябр 16-ӧд лунӧ, вермас лоны, шуасны сійӧс, коді босьтчас эштӧдны объект. Могыс сылӧн оз ло кокни, кадыс удж вылӧ колис зэв этша.

Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — велӧдӧм да наука министр:

— Выль котыр кӧсйысьӧ эштӧдны школа лэптӧм урчитӧм кадколастӧн, медым сійӧс эз мыждыны штрапъясӧн. Медым миянӧс эз киритны федеральнӧй уджтасысь, колӧ помавны объект 18-ӧд вося март 31-ӧд лунӧдз. Республикаса бюджетысь та могысь чуктӧдӧма 103 миллион 695 сюрс шайт. Мукӧд шайтъясыс 18-ӧд воын лоасны федеральнӧй бюджетысь.
Наталья Паншина, Каналан сӧветын социальнӧй политика кузя комитетӧн веськӧдлысь:

— Госсӧвет котыртіс депутатъяслысь дӧзьӧр. Ми ставӧн сэні вӧлім, видзӧдім, вӧзйим правительстволы мӧвпыштны стрӧитчан кад йылысь. Вӧлі тыдалӧ, мый тайӧ уджтас ас кадӧ эштӧдны оз вермыны. Бур, мый миянӧс кывзісны да киритісны контракт. Но парламент водзӧ кутас видзӧдны, кыдзи мунӧ удж.

Гӧгӧрвоӧдам, мый понда татшӧма тэрмасьӧны. Апрель медводдза лунӧдз кӧ объект оз сдайтны, республикалы лоӧ бӧр сетны федерация шайтъяс, мыйӧн оз удитны вӧдитчыны. Лоас и штрап — 10 миллион шайт. Казьтыштам, ноябр нёльӧд лунӧ миян каналлӧн эфирын юралысь медводдзаысь юӧртіс, мый пӧдрадчик эз збыльмӧд ассьыс могъяс, а выль котыр тӧдса нин. Тайӧ пӧ тыр-бура уджалысь.

Йитӧд вылӧ сэки петаліс и правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Константин Лазарев. Сійӧ эскӧдіс, мый локтан вося сентябр медводдза лунсянь челядь кутасны велӧдчыны выль школаын.

Торъя дӧзьӧр улын

Татшӧм сьӧкыдлунъяс эмӧсь ӧні и Сосногорскын, бассейна ёнмӧдчан комплекс лэптӧм кузя. Татчӧ Сергей Гапликов тӧрыт виччысьтӧма ветліс ачыс. Тайӧ ветлӧмыс эз вӧв пасйӧма уджалан графикын. Юралысь ачыс тӧдмаліс, мый понда удж мунӧ оз график серти. Ӧні объектсӧ лэптӧмаӧсь сӧмын 45% вылӧ, а восьтыны колӧ 2018-ӧд волӧн медводдза джынйын. Республикаса веськӧдлысь эз босьтчы висьтавны, кор ӧні век жӧ удайтчас помавны стрӧйба, но эскӧдіс, мый бассейн лоас, а стрӧитчан площадка вылын удж ӧддзӧдасны.

Сергей Гапликов: 

— [77]

Сосногорскын график торкалӧмлысь помкаяс кузя вочавидзис и правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Анатолий Князев. Уджтасыс пӧ абу кутшӧмкӧ зэв аслыспӧлӧс, медым сы кузя вермисны артмыны ыджыд мытшӧдъяс. Республика тырвыйӧ могмӧдіс пӧдрадчикӧс сьӧмӧн. А медся сьӧкыд уджъяс вӧчисны нин.

Анатолий Князев, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — видз-му овмӧс министр:

— Вӧчисны чаша, чукӧртісны каркас. Колӧ вӧлі уджавны зільджыка, содтыны объект вылын зільысьяс лыд. Сэки эськӧ татшӧм серпасыс эз вӧв. Ӧні, дерт, лоӧ миянлы мӧвпавны. Но ме ог чайт, мый тайӧ стрӧйбакӧд лоасны ыджыд мытшӧдъяс. Таво помӧдз сдайтны кӧ оз удитны, эштӧдасны локтан во пансигӧн.

Вӧчӧма Комиын

Сосногорскӧ ветлігӧн юралысь кежавліс и вурсян фабрикаӧ. Видзӧдліс цехъяс, сёрнитіс зільысьяскӧд, донъяліс вӧчӧмторъяс. Таво регионса кокни промышленносьтлӧн медшӧр овмӧслы тырис 30 во. Сійӧс котыртлісны перестройка кадӧ. Но овмӧс вермис венны экономикаын эз ӧти кризис да водзӧ уджалӧ да содтӧ паськӧм вурсьӧм. Сосногорскысь миян репортаж.

Вурсян цехын нывбабаяс вежисны ассьыныс уджалан паськӧмсӧ мича платтьӧяс вылӧ. Помкаыс зэв тӧдчана — овмӧслы тырис 30 во. Юралысь кежаліс гаж вылӧ да пасйис, кутшӧм шоныда да мичаа паныдалісны сійӧс татчӧс уджалысьяс.

Сергей Гапликов: 

— [42]

Ассьыс медводдза воськовъяссӧ вурсян фабрика вӧчис сьӧкыд воясӧ, 87-ӧдын. Сэки овмӧс лэдзис кокни продукция, шуам, вольпась эжӧд да калатъяс. Куим во мысти нин босьтчис сьӧкыдджык уджӧ, кутіс вурны форма да уджалан паськӧм. Талун тайӧ цехъясӧн вурӧм спецовкаӧн зільӧны мусир, биару, изшом перйысьяс, вӧр да стрӧитчан овмӧсъясын зільысьяс, медикъяс, погонаяс, кӧрт туй котырын уджалысьяс.

Сергей Гапликов: 

— [39]

Мича, нимкодь здукъясыс юбиляръясӧс виччысис гажся чукӧртчӧм вылын. Медбура уджалысьяслы юралысь сеталіс канму наградаяс.

Елена Кононова, Павел Дурников, Елена Двожик, «Юрган» телеканал, Сосногорск.

Наука да олӧм

Комиын восьтасны федеральнӧй туялан шӧрин. Та йылысь тшӧктӧм кырымаліс наука котыръяслӧн Россияса агентствоӧн веськӧдлысь Михаил Котюков. Кабалалысь копия сетісны наукаса квайт институтӧн веськӧдлысьяслы, буретш найӧ и пырисны выль котырӧ. Тайӧ биология, геология, физиология, войвылын олӧм, экономика да энергетика мытшӧдъяс туялан, химия, кыв, литература да история институтъяс. Ӧтувтісны сэтчӧ и кык учрежденньӧ, мый водзті вӧлі пырӧны Россияса видз-му академияӧ. Тайӧ республикаса видз-му туялан институт да Чилимдінын Журавскӧй нима Печӧраса опытнӧй станция. Налӧн уджын ыджыд вежсьӧмъяс оз лоны, ӧд институтъяс важӧн нин зільӧны госпрограммаяс серти да босьтӧны федеральнӧй сьӧм. Но на дорӧ содасны нӧшта дисциплинаяскостса юкӧнъяс, мый кутасны кывкутны регион сӧвмӧдӧмысь.

Владимир Володин, Коми наука шӧринӧн веськӧдлысь удж вӧчысь:

— Тайӧс вӧчӧны сы могысь, мый колӧ восьтыны выль портъяс, выль ветлӧдлан коридоръяс. Та понда тані колӧны оз сӧмын экономист да ресурсоведъяс. Эмӧсь и вӧр-ва видзан юалӧмъяс, выль производствояс восьтӧм. Водзӧ кутам нуӧдны и ассьыным удж, но содӧны дисциплинаяс ӧтувтысь юалӧмъяс, медым сӧвмӧдны Коми, Войвыв, Арктика да миянлысь страна.

Вӧлісны сёрнияс, мый Коми наука шӧринын выль котыр артмӧдӧм понда вермас чинны уджалысьяслӧн лыд, но та йылысь юӧръяс Владимир Володин шуис ылӧдчӧмӧн. Федеральнӧй наука шӧринын кутасны уджавны 800 гӧгӧр морт. Налӧн удждон вылын выльмӧдчӧм тшӧтш оз мӧрччы.

Фронтӧвикъяслӧн удж

Йӧзкостса фронтын водзмӧстчысьяс тшӧктӧны вӧчны «Лӧсьыд карса гӧгӧртас» уджтас гӧгӧрвоанаджыкӧн. Та могысь колӧ, медым муниципалитетъясса комиссияясӧс, кодъяс шуӧны, кутшӧм делӧяс веськаласны программаӧ, джынвыйӧ вӧлі чукӧртӧмаӧсь общественникъясысь. Веськӧдлысьяскӧд выльнога уджалӧм йылысь сёрни кыпӧдлісны регионса конференция дырйи. Комиын Ставроссияса йӧзкостса фронтлӧн тавося кывкӧртӧдъяс йылысь юӧртӧ Мария Уляшева.

Таво йӧзкостса фронтӧ пырысьяс топыда уджалісны кытчӧсюрӧ шыблалӧм лӧп корсьӧм кузя. Найӧ весиг интерактивнӧй карта дасьтісны, кытчӧ республикаса олысьяс юӧртісны свалкаяс йылысь. 174 пӧвстысь бырӧдісны нин 62. Фронтӧвикъяс сиктса да карса водзмӧстчысь войтыркӧд ӧтув петалісны пелькӧдчыны.

Михаил Ковалёв, общественнӧй йӧзкостса фронтын вӧр-ва озырлунӧн вӧдитчӧм кузя котырӧн веськӧдлысь:

— Тайӧ проектыс кутас уджавны водзӧ. Лыддям, мый йӧзлӧн вежӧрас тайӧ кольӧ. Оз сэтшӧма ёгдысьны ӧні весалӧм свалкаяс.

Фронтӧвикъясӧс майшӧдлӧны республикаса олысьяслӧн став мытшӧдыс: медицина, велӧдӧм, туйяс, коммунальнӧй юкӧнъясын. Найӧс разьӧм могысь дасьтӧны торъя проектъяс. Со шогмытӧм туйяс петкӧдлысь карта. Тані индӧма 150 ин Сыктывкарысь, Ухтаысь, Кулӧмдін да Кӧрткерӧс районъясысь.

Роман Литвин, общественнӧй йӧзкостса фронтын «Шогмытӧм туйяслӧн карта» уджалан котырӧн веськӧдлысь:

— Быд коймӧд инсӧ дзоньталісны, туйяслысь коймӧд пайсӧ. Сыктывкарын дассьыс выльмӧдісны ӧкмысӧс. Нӧшта ӧтиӧс пыртісны мӧд вося планӧ. Тайӧ Дырнӧсса дачаяс.

Йӧзкостса фронтлӧн эм аслас рейтинг. И шогмытӧм туйяс петкӧдлысь карта серти республика веськаліс вит регион лыдӧ, кӧні власьт оз ыждав, а бырӧдӧ нелючкисӧ. Фронтӧвикъясӧн вӧчӧм уджлӧн кывкӧртӧдӧн лоис вентиляция каналъяс туялӧм. Ӧні водзмӧстчысь войтыр оз кутны сӧмын ветлӧдлыны сӧмын патераясӧд.

Валентина Анфилатова, общественнӧй йӧзкостса фронтын «Быдлунся олӧмлӧн ногтуй» уджалан котырӧн веськӧдлысь:

— Тӧлӧдан каналъяс колӧ туявны тыр-бура, эз-ӧ кытӧнкӧ киссьы, абу-ӧ тырӧма лӧптӧн. Вентиляция кӧ бура уджалӧ, йӧз оз кольмыны, оз травитчыны.

Республикалӧн социальнӧй олӧм вӧсна тӧждысьны фронтӧвикъяс кӧсйысьӧны и водзӧ. Та могысь весиг дасьӧсь содтӧд босьтны йӧзӧс, кыскыны томуловӧс. Уджыс пӧ тырмас ставныслы.

Мария Уляшева, Виктория Палкина, Павел Люлянмин, «Юрган» телеканал.

Культура выльмӧдӧм

Ухта бердса Воднӧй посёлокын культура керка выльмӧдісны «Единая Россия» ютырлӧн уджтас отсӧгӧн. Учрежденньӧын вежисны эмбур да оборудованньӧ. Медбӧрын олысьяслы котыртлісны яръюгыд гаж.

Воднӧй посёлокса культура керкаын медводдзаысь нелямын воӧн выльмӧдісны пуклӧсъяс да сценалы паськӧм. Ньӧбисны югзьӧдысь да шылад оборудованньӧ, техника, ывлавывса сцена. Татӧс уджалысьяс эскӧны, выльмӧдӧм клубын выль олӧм пансяс.

Сергей Гапликов

— [12]

И со сцена вывсянь юргӧны сьыланкывъяс. Воднӧй посёлокса олысьяс аттьӧалӧны культура керкалы отсалысьясӧс. Кыдзи пасйис единороссъяслӧн ухтаса юкӧнӧн веськӧдлысь Дмитрий Куприянов, налӧн пайыс тані эм жӧ.

Дмитрий Куприянов, «Единая Россиялӧн» Ухтаса юкӧнӧн веськӧдлысь удж вӧчысь:

— Партияӧ тіян шыӧдчытӧг тайӧ уджтасъяссӧ пӧртны олӧмӧ эськӧ вӧлі сьӧкыд. И культура керкаяс дзоньталӧм, и челядьлы площадкаяс сувтӧдӧм серти. Ті аддзаныд, бӧръя кадсӧ кымын ворсанін сувтӧдӧма и Ухтаын, и посёлокъясын. Ми дасьӧсь водзӧ тіянкӧд ёртасьны.

Бур вӧчан во Воднӧйын олысьяслы и збыль лоис бурӧн. Партиечьяслӧн уджтас серти, федеральнӧй кудйысь посёлоклы сетісны квайт миллион шайт, нӧшта 400 сюрс торйӧдіс республика. Отсалісны тшӧтш и меставывса веськӧдлысьяс. Найӧ содтісны куим миллион.

Елена Тренёва, «Культура керка» уджтаслӧн координатор:

— 2016-ӧд воын Госдумаӧ бӧрйысян кампания дырйи, кор депутатпуяс ветлӧдлісны посёлокъясӧд да сёрнитісны олысьяскӧд, йӧз зэв ёна корисны отсавны культура юкӧнлы. Став юргысь вӧзйӧмсӧ видлалісны. Тайӧ мытшӧдъяс йылысь Госдумаса миян депутатъяс юӧртісны единороссъяслӧн фракцияӧ. А сэсся чужис тайӧ уджтасыс.

Кыдзи пасйӧны единороссъяс, тайӧ уджтасыс медводдза воськов. Водзын виччысьӧ ыджыд удж. Культура керка кутасны дзоньтавны. Нӧшта татчӧс ыджыд зал пӧ лёка шоналӧ. Став мытшӧдсӧ босьтісны тӧд вылӧ. Мӧд во Воднӧй посёлокса клуб бара пыртасны ютырлӧн программаӧ.

Светлана Некрасова, Любовь Лапина, «Юрган» телеканал, Ухта район.

Томуловлӧн фестиваль

Томулов да студентъяслӧн мирса фестивальлысь эстафета панасны Комиын. Татшӧм мӧвп вӧзйисны войтыръяскостса форумӧ пырӧдчысьяс. Ныв-зонлы лоис окота юксьыны ӧттшӧтшъяяскӧд босьтӧм тӧдӧмлунъясӧн да мӧвпъясӧн.

188 страна, 30 сюрс петкӧдчысь, 5 сюрс волонтёр, 818 велӧдчан площадка да 1325 сёрнитысь. Томулов да студентъяслӧн Сочиын мирса фестиваль лоис зэв ыджыд лоӧмторӧн. Помасьӧм бӧрас колис кык вежон, но сэтчӧ пырӧдчысьяс век на юксьӧны сьӧлӧмкылӧмъясӧн. Республикаысь том йӧзлы медыджыд козинӧн вӧліс олимпийскӧй парк кузя экскурсия. Ыджыд стрӧйкаӧн юрнуӧдіс Сергей Гапликов.

Сергей Гапликов

— [20]

Делегациялӧн медшӧр петкӧдлан торӧн вӧліс республика нимӧдан площадка. Сійӧс дасьтісны миян дизайнеръяс да режиссёръяслӧн котыр. Комилы сетісны 42 квадратнӧй метра пасьта павильон. Да сійӧ артмис зэв бура.

Степан Кубик, Сочиын республика нимӧдан площадка дасьтысь:

— Фестиваль дырйи быд регион петкӧдліс шедӧдӧмъяс да лӧсьӧдіс чужан муыслысь гӧгӧртассӧ. Гӧгӧртас — тайӧ лоис миянлы медшӧр кылӧн. Ми мӧвпалім, мый аддзас да кылас морт, коді локтас Комиӧ. Мый тані мича, лӧсьыд. Тані бур йӧз.

Быд лун площадка вылӧ пыралісны 2 сюрс гӧгӧр гӧсьт. Кылісны вӧр-ва шыяс. Велӧдчисны кыны йӧзкостса вӧньяс, ворсны шылада инструментъясӧн да йӧктыны. Пасъям, весиг джигитъяслӧн эз пыр артмыны коми йӧзкостса йӧктӧмъяс. Культура программаын миян делегация юрнуӧдіс африкаса Тогоысь котырӧн. Налы котыртлісны презентация, сеталісны козинъяс да быттьӧкӧ и янсӧдчисны, но ёртасьӧм та вылын эз помась.

Светлана Дуксо, Сочиын республика нимӧдан площадкаын режиссёр:

— Мӧд лунӧ локтіс Того делегация петкӧдлысь. Вӧлӧмкӧ сійӧ гижӧ вужвойтыръяс йылысь диссертация да сылы лоӧма окота гижны и коми йылысь. Ми вежсим телепонъясӧн да кутам лача, мый сійӧ волас. Тайӧ эськӧ зэв бур вӧліс. Того кылын эм «коми» кыв. Сылӧн вежӧртасыс «субӧтаӧ чужлӧм», а тайӧ мортсӧ шуӧны Кофи. Вуджӧдчӧ, чужлӧма пекничаӧ.

Комиысь, 69 делегат кындзи, мирса фестивальлӧн площадкаяс вылӧ уджалісны и 50 волонтёр. Найӧ паныдалісны гӧсьтъясӧс. Отсалісны аддзыны колана туй да ин да колльӧдісны экскурсияяс дырйи. Войвывса том йӧзлы медся ёна колисны вежӧрын жар странаясысь гӧсьтъяс, кодъяс некор эз аддзывны лым.

Полина Гутиева, Сочиын томулов да студентъяслӧн мирса фестивальлӧн волонтёр:

— Найӧ ставныс ветлісны Роза Хутор вылӧ, гӧраясӧ, медым инмӧдчывны лым дорӧ. Найӧ купайтчисны сы пиын. Тшӧтш и каток вылын. Найӧ ӧд некор эз аддзывны йи. Найӧ водісны коньки вылын рушку вылас да куйлісны бобувъяс моз.

Томуловлӧн фестиваль эз вӧв куш гажӧдчӧмӧн. Медводз тайӧ вӧліс удж. Ас вылын да уджтасъяс вылын. Нӧшта вежласисны опытӧн быдсяма юкӧнъясӧн. Став тайӧ тӧдӧмлуныс зэв регыд ковмас Комиысь волонтёръяслы.

Наталья Михальченкова, правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — велӧдӧм да наука министр:

— Фестивальлӧн медшӧр могыс ӧтувтны регионысь том, енбиа да водзмӧстчысь йӧзӧс. Тіян сайын регионлӧн сӧвман туй. Ми тіянкӧд эг весьшӧрӧ пырӧдчылӧй фестивальӧ. Татшӧм видзӧдласӧн юксис и юралысь. Ми корам сетны вӧзйӧмъяс фестиваль подулын, кыдзи Комиын бурмӧдны том йӧз политика.

Томулов да студентъяслӧн мирса фестиваль дырйи босьтӧм тӧдӧмлунъяс да опытӧн пырӧдчысьясӧс дасьӧсь юксьыны республика пасьталаысь ӧттшӧтшъяяскӧд. Да кӧсйӧны котыртны аддзысьлӧмъяс став кар-районын.

Медмича студентка

Сыктывкарысь Карина Семёнова пырис странаса дас кык медся мича да вежӧра студенткаяс лыдӧ. Конкурс котыртлісны Владивостокын Русскӧй ді вылын, кытчӧ чукӧртчылісны Россияса 25 регионысь 42 петкӧдчысь. Комиысь ныв петкӧдліс Питирим Сорокин нима Сыктывкарса университет. Миян регион татшӧм конкурсӧ пырӧдчыліс медводдзаысь.

Владивосток, Русскӧй нима ді, Ылыс асыввывса федеральнӧй университетлӧн база. Татчӧ чукӧртчисны страналӧн быд пельӧсысь мича аньяс, 42 студент. Найӧс бӧрйисны Россияса история серти онлайн тест отсӧгӧн. Комисянь петкӧдчӧ Карина Семёнова.

Сергей Гапликов:

— [25]

21 арӧса нывка велӧдӧ олимпийскӧй резерв школаын. Нӧшта велӧдчӧ физкультураысь специалист да психолог вылӧ. Карина пример босьтӧ Ляйсан Утяшева европаса чемпионкалысь. Тайӧ конкурсыс Комиысь нывкалӧн абу медводдза, но вежӧрас коляс дыр кежлӧ. Вежон чӧж студенткаяс репетируйтісны водз асывсянь сёр рытӧдз, ӧд жюриӧс шензьӧдны абу кокни. Мичлун кындзи, тані колӧ и мывкыдлун.

Карина Семёнова, «Краса студенчества — 2017» россияса конкурсын финалистка:

— Вӧлі сочиненньӧ серти конкурс, асьтӧ нимӧдан презентация, фри-дэнс вылӧ конкурс. Сійӧ меным лоис медся сьӧкыдӧн. Ме чайті кутам велӧдны ӧтитор, а кор петім сцена вылӧ, миянлы тшӧктісны петкӧдлыны мыйкӧ водзвыв лӧсьӧдчытӧг, но менам артмис.
— [9]

Уна тор нин финалисткалы отсаліс ичӧтысянь спортӧн водзмӧстчӧм. Тайӧ медводз кужӧмлун да асныра сям. Дерт, миян университетса команда тшӧтш пуктіс ассьыс пай. Отсаліс вӧчны презентация. Велӧдчысьяс да педагогъяс ӧтув дасьтісны социальнӧй уджтас, творческӧй номер, тренируйтісны лолалӧм, сёрнитны кужӧмлун.

Карина Семёнова, «Краса студенчества — 2017» россияса конкурсын финалистка:

— Жюриын вӧлісны Никита Алексеев, Елизавета Дружинина, 2016-ӧд вося россияса «Мисс» конкурсын вермысь, «Молодёжка» сериалысь актёр, КВН-ын кык петкӧдчысь.

Тӧлысь мысти нин Россиялӧн дас медся мича студентка пӧвстысь ӧти, Карина Семёнова, видлас асьсӧ «Мисс Сыктывкара» конкурсын. Кыдзи удитӧ ӧтпырйӧ уджавны, велӧдчыны да водзмӧстчыны спортын юалӧм вылӧ нывка вочавидзӧ:

— Зэв кӧ ёна мыйкӧ кӧсъян, ставыс артмас. Ме ог шу, мый велӧдча войӧдзыс, а сэсся уджала. Менам эм кад паныдасьлыны ёртъяскӧд, ветлыны киноӧ.

Колӧ шуны, мый странаса медся мича студенткаӧн лоис Якутияысь Людмила Блинникова. Ылыс асыввывса юридическӧй институтысь курсантка петкӧдчис Хабаровскӧй крайсянь.

Анастасия Михайлова, Александра Головина, Вячеслав Беспалов, «Юрган» телеканал, Сыктывкар.

☼ ☼ ☼

И тайӧ здук кежлӧ миян ставыс. Аттьӧ видзӧдӧмысь! Аддзысям сэсся воддза лунся выпускын. Казьтышта, миянлысь петасъяс ті пыр верманныд видзӧдны юрган.рф сайт вылын да Ростелекомлӧн IP-телевиденньӧ отсӧгӧн. Аддзысям!

Пасйӧд

Текстуйтӧма 2017-12-17. Петруньса Лида.