І-ІV классъясын коми кывлад велӧдан программа

Материал из Коми тӧданін

Мӧд юкӧн небӧгысь:

Вязова Е.Н., Сизова А.В. Методические рекомендации по обучению коми языку как неродному в 1-4 классах. Сыктывкар: ООО «Анбур», 2013. 120 лб. Тираж 1625 экз.

© Вязова Е.Н., 2013

© Сизова А.В., 2013

ПРОГРАММА ИЗУЧЕНИЯ КОМИ ГРАММАТИКИ В І-ІV КЛАССАХ

МЕДВОДДЗА КЛАССЯНЬ НЁЛЬӦД КЛАССӦДЗ ВЕЛӦДАН ГРАММАТИКА ЮКӦНЪЯС

Разделы грамматики, изучаемые с 1 по 4 класс.

Роч челядьӧс комиӧн сёрнитны велӧдігӧн ыджыд пай урокъяс дырйи босьтӧ грамматикаӧн тӧдмӧдӧм. Медводдза классянь нёльӧд классӧдз видлавсьӧны татшӧм грамматика юкӧнъяс:

Сёрни. Текст

  • Коми кывлӧн тӧдчанлун.
  • Гижӧда да гижтӧм сёрни. Ӧтка сёрни. Ёрта сёрни.
  • Текстлӧн тема да шӧр мӧвп.
  • Шӧр мӧвп серти юрним бӧрйӧм. Сетӧм юрнимъяс пӧвстысь колана юрним бӧрйӧм.
  • Текст юкӧнъяс йитӧм. План лӧсьӧдӧм. План серти текст лӧсьӧдӧм.
  • Текст артмӧдігӧн отсасян кывъяслӧн коланлун. Текст пом артмӧдӧм. Юалӧмъяс отсӧгӧн текст дасьтӧм.
  • Дзугӧм текст лӧсьӧдӧм.
  • Мог серти текстъяс артмӧдӧм: юӧртана, аттьӧалана, чолӧмалана, корана.
  • Комиысь роч вылӧ 3-4 сёрникузяа текст вуджӧдӧм.

Сёрникузя. Пунктуация пасъяс

  • Сёрникузяын кывъяслӧн йитчӧм.
  • Висьталан могъяс серти сёрникузя сикасъяс: юӧртана, горӧдана, абу горӧдана.
  • Шуанног серти сёрникузя сикасъяс: горӧдана, абу горӧдана.
  • Сёрникузя помын чут, юалан пас, горӧдан пас сувтӧдӧм.
  • Висьталан могъяс серти сёрникузяяс колана ног лыддьӧм.
  • Мый, коді, кор, кыдзи, кутшӧм, кымын, кӧні?- юалана нимвежтасъяс отсӧгӧн сёрникузяяс артмӧдӧм.
  • Ӧтсяма юкӧдъяс костын пас сувтӧдӧм.
  • Дзугӧм сёрникузяяс лӧсьӧдӧм.

Шыкуд (фонетика), шыпаскуд (графика), шуансям (орфоэпия), гижанног (орфография)

  • Шы да шыпас, налӧн торъялӧм.
  • Гласнӧй шыяс да шыпасъяс. Согласнӧй шыяс да шыпасъяс.
  • Коми да роч шыяс да шыпасъяс орччӧдӧм. Коми да роч кывъясын [сь] да [зь] согласнӧй шыяс орччӧдӧм. Коми анбурлӧн роч анбурысь торъялӧм. Анбур серти кывъяс гижӧм. Кывкудысь кывъяс аддзыны велӧдчӧм.
  • Согласнӧйяс бӧрын и да і шыпасъяс гижӧм.
  • Торйӧдан ь да ъ гижӧм.
  • Дз, дж, тш шыпаса кывъяс колана ногӧн гижӧм, ӧти шы кык шыпасӧн пасйӧм. Дз [z'], дж [z], тш [ч] шыа кывъяс колана ног шуӧм.
  • Рочысь пырӧм ф, х, ц шыпаса кывъясын п, к, ч шуӧм да гижӧм.
  • Щ шыпаса кывъяс колана ногӧн шуӧм да гижӧм.
  • Комиын да рочын ударение орччӧдӧм.

Кыв да сылӧн вежӧртас

  • Ӧти да уна вежӧртаса кывъяс.
  • Матын вежӧртаса кывъяс (синонимъяс).
  • Паныд вежӧртаса кывъяс (антонимъяс).
  • Ӧткодя юргысь кывъяс (омонимъяс).
  • Зумыд кывтэчасъясӧн тӧдмӧдӧм, найӧс сёрниӧ пыртӧм.

Кывсикасъяс да кыв гижанног

Эмакыв.

  • Коді? да мый? юалӧм вылӧ вочавидзысь кывъясӧн тӧдмӧдӧм. Ловтӧм предмет ним дорӧ мый? юалӧм пуктӧм, йӧз да пемӧс ним дорӧ коді? юалӧм пуктӧм.
  • Уна лыда эмакывъясын чорыд согласнӧйяс бӧрын -яс водзын торйӧдан чорыд пас (ъ) да небыд согласнӧйяс бӧрын -яс водзын торйӧдан небыд пас (ь) гижӧм.
  • Морт ним, ов, вич, пемӧс, кар, сикт, грезд, ю нимъяс ыджыд шыпассянь гижӧм.
  • Вежлӧгъяслӧн вежӧртасӧн тӧдмӧдӧм.
  • Суффиксъяс отсӧгӧн эмакывъяс артмӧдӧм. Сложнӧй эмакывъяс артмӧдӧм да найӧс гижанног.

Кадакыв.

  • Мый вӧчны? Мый вӧчӧ? Мый вӧчас? Мый вӧчис? Мый вӧчасны? юалӧмъяс вылӧ вочавидзысь када кывъясӧн тӧдмӧдӧм.
  • Кад, лыд, морт серти кадакывлӧн вежласьӧм.
  • Кывподлӧн -ны (-ыны) суффикс.
  • Соссяна кадакывъяс. Морттӧм кадакывъяс.

Кывберд.

  • Кутшӧм? юалӧм вылӧ вочавидзысь кывъясӧн тӧдмасьӧм. Предмет признакъяс видлалӧм: рӧм, ыджда, судта, пасьта, мыйысь вӧчӧма.
  • Суффикс отсӧгӧн эмакывйысь кывберд артмӧм.
  • Кывбердлӧн лыд серти вежласьӧм.
  • Ӧтлаын гижан рӧм петкӧдлысь сложнӧй кывбердъяс: кельыдлӧз, турунвиж.

Нимвежтас.

  • Первой, мӧд, коймӧд морта ӧтка да уна лыда нимвежтасъяс.
  • Морта нимвежтасъяслӧн лыд, морт, да вежлӧг серти вежласьӧм.
  • Текст артмӧдігӧн коймӧд морта нимвежтасӧн кыв вежӧм.

Урчитан.

  • Кор? юалӧм вылӧ вочавидзысь кывъясӧн тӧдмӧдӧм. Када урчитанъяс.

Лыдакыв.

  • Кымын? юалӧм вылӧ вочавидзысь кывъясӧн тӧдмӧдӧм.
  • Лыд петкӧдлысь лыдакыв.
  • Кымынӧд? юалӧм вылӧ вочавидзысь кывъясӧн тӧдмасьӧм.
  • Пӧрадок петкӧдлысь лыдакыв.

Кывбӧр.

  • Када, ина, ӧткодялан кывбӧръясӧн тӧдмӧдӧм.

ПРОГРАММАСА ТЕМАТИКА ПЛАНАЛӦМ

Програмно-тематическое планирование

Тема: ТӦДМАСЬӦМ

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 5 час Тӧдмӧдны ичӧт класса велӧдчысьясӧс коми кыв предметӧн. Кужны: кывзыны велӧдысьӧс да ёртъясӧс; орччӧдны коми да роч анбур; велӧдысь отсӧгӧн уджавны небӧгӧн. Тӧдны да кужны пыртны сёрниӧ вежавидзана кывъяс. Тӧдны 1-сянь 10-ӧдз лыдпасъяс да кужны на отсӧгӧн лӧсьӧдны сёрникузяяс.
2 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун лӧсьӧдны ёрта сёрни; лӧсьӧдны ӧтка сёрни. Кужны: кывзыны велӧдысьӧс да ёртъясӧс; уджавны параын да чукӧрын; донъявны ас удж; уджавны небӧгӧн. Сёрнитны ӧта-мӧдкӧд (2-3 сёрникузя). Висьтавны 2-3 сёрникузя (ӧтка сёрни). Тӧдны 20-ӧдз лыдпасъяс да лӧсьӧдны на отсӧгӧн кывтэчасъяс да сёрникузяяс.
3 кл. 2 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: пуктыны юалӧмъяс; вочавидзны юалӧмъяс вылӧ. Кужны: артмӧдны юалана, горӧдана да юӧртана сёрникузяяс; пуктыны ичӧтик могъяс текст ним серти; донъявны ас удж. Юавны да вочавидзны тема серти.
4 кл. 2 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун мӧвпалыштны коми овъяс артманног йылысь. Кужны: уджавны роча-комиа кывчукӧрӧн; пырӧдчыны ёрта сёрниӧ. Сёрнитны ӧта-мӧдкӧд (4-5 сёрникузя). Висьтавны 4-5 сёрникузя (ӧтка сёрни). Пыртны сёрниӧ коми нимъяс да овъяс. Мӧвпавны кыв артманног йылысь.

Тема: КОТЫР

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 4 час Сетны позянлун туявны выль тема (небыд согласнӧй шыяса кывъяс). Кужны: уджавны ёрткӧд ӧтвыв; мӧвпавны да сетны вочакыв; кывзыны велӧдысьӧс да висьтавны сёрни тема. Стӧча шуны небыд согласнӧй шыяса кывъяс. Велӧдны да висьтавны юрысь кывбур.
2 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: артмӧдны модульяс отсӧгӧн кывтэчасъяс; «Котыр» тема серти вӧчны серпаса небӧг. Кужны: артмӧдны модульяс отсӧгӧн тема серти кывтэчасъяс; пуктыны ас водзын мог: вӧчны серпаса небӧг; вӧчны ас котыр йылысь серпаса неыджыд небӧг. Модульяс отсӧгӧн артмӧдны тема серти кывтэчасъяс. Вӧчны ас котыр йылысь серпаса неыджыд небӧг.
3 кл. 4 час Сетны ичӧт класса велӧдчысьяслы позянлун вӧчны ас котыр йылысь велӧдӧм лексика пыртӧмӧн неыджыд проект. Кужны: вочавидзны юалӧмъяс вылӧ; сёрнитны ёртъяскӧд котыр йылысь; вӧчны план серти неыджыд проект; тӧдмавны юрпесан. Вӧчны сетӧм план отсӧгӧн тема серти проект.
4 кл. 2 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун туявны да орччӧдны роч да коми соссяна кадакывъяс. Велӧдчыны мӧвпавны да вочавидзны соссяна кадакыв отсӧгӧн. Пуктыны кадакывъяс колана кадын, мортын да лыдын. Вочавидзны соссяна кадакывъяс отсӧгӧн. Гӧгӧрвоны да висьтавны соссяна кадакывъяс пыртӧмӧн текстлысь шӧр мӧвпсӧ.


Тема: ЧАЧАЯС. ВОРСӦМ

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун висьтавны уна лыда эмакывъяслысь артманногсӧ наука боксянь. Кужны: орччӧдны ӧтка да уна лыда эмакывъяс; висьтавны бать-мамлӧн, пӧч-пӧльлӧн радейтана чачаяс йылысь. Висьтавны радейтана чача йылысь (2-3 сёрникузя) уна да ӧтка лыда эмакывъяс пыртӧмӧн. Сёрнитны ёрткӧд чача йылысь (2 сёрникузя).
2 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун туявны выль тема (кадакывлӧн уна лыда тшӧктана наклонение). Кужны: тӧдмавны признак ним серти предметсӧ; уджавны ёрткӧд да чукӧрӧн: юкны ӧта- мӧд костын удж; ворсны вузасянінысь. Пуктыны уна лыда формаа кадакыв дорӧ юалӧм. Сёрнитны тема серти тшӧктана наклонениеа кадакывъяс пыртӧмӧн.
3 кл. 2 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун висьтавны коми йӧзлӧн чачаяс йылысь. Тӧдмасьны коми йӧзлӧн традиционнӧй культураӧн. Кужны кывбур серти висьтавны сьӧлӧмкылӧм. Лыддьыны мичаа кывбур. Серпасавны кывъясӧн чачаяс. Тӧдмавны признак серти чача ним.
4 кл. 2 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун бӧрйыны урок туйвизьсӧ урок мог олӧмӧ пӧртӧмӧн. Тӧдмасьны небӧгъяс да ӧтуввез отсӧгӧн коми йӧзлӧн ворсӧмъясӧн. Вӧвлытӧмтор йылысь висьталӧмӧн сӧвмӧдны сёрни. Пыртны вӧвлытӧмтор йылысь висьталӧмӧ колян када уна лыд формаа кадакывъяс.

Тема: МЕНАМ ГОРТ

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун пыртны сёрниӧ «керка» тема велӧдігӧн паныд вежӧртаса кывбердъяс. Кужны: корсьны кывкуд отсӧгӧн паныд вежӧртаса кывбердъяс; уджавны ёрткӧд ӧтвыв. Артмӧдны паныд вежӧртаса кывберд отсӧгӧн тема серти кывтэчас.
2 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун кывйӧн серпасавны ас вежӧс; артмӧдны «Менам горт» тема серти ёрта сёрни. Кужны: корсьны кывчукӧрысь велӧдан тема серти колана кывъяс; корсьны велӧдысь отсӧгӧн небӧгысь колана удж; мӧвпавны юалӧм серти. Кывйӧн серпасавны вежӧс (3-4 сёрникузя). Сёрнитны ёрткӧд «Менам горт» тема серти (2-3 сёрникузя).
3 кл. 2 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун артмӧдны «Менам оланін» тема серти ёрта сёрни. Кужны: вӧдитчыны роча-комиа кывчукӧрӧн; кывзыны ёртлысь вочакыв да донъявны. Сёрнитны ёрткӧд эскана да соссяна вочакыв пыртӧмӧн велӧдӧм тема серти.
4 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун туявны да орччӧдны коми йӧзлысь ӧнія да кольӧм нэмся керка; вӧчны тема серти проект. Кужны: сёрнитны урок мог серти; корсьны юӧр кывчукӧрысь, ӧтуввезысь; лӧсьӧдны «Менам вежӧс» тема серти план. Аддзыны мытшӧда юалӧм вылӧ вочакыв. Вӧчны «Менам вежӧс» тема серти проект.

Тема: МЕНӦ КЫТШАЛЫСЬ ОЛӦМ. ВӦРСА ДА ГОРТСА ПЕМӦСЪЯС

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 3 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: кывзыны да вочавидзны велӧдысьлӧн юалӧм вылӧ; орччӧдны коми да роч мойдъясса пемӧсъясӧс. кывзыны велӧдысьлысь комиӧн лыддьӧм; сувтӧдны ас водзӧ урок серти мог. Вочавидзны эскана да соссяна вочакывъяс пыртӧмӧн гортса пемӧсъяс йылысь юалӧм вылӧ.
2 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун ас кывйӧн, качественнӧй кывбердъяс пыртӧмӧн висьтавны вӧрса пемӧс йылысь. Тӧдмавны энциклопедия, ӧтуввез, батьмам отсӧгӧн коми муын олысь вӧрса пемӧсъяс йылысь. Нуӧдны урок тема серти сёрни. Висьтавны качественнӧй кывберд кывтэчасъясӧ пыртӧмӧн пемӧс йылысь (2-3 сёрникузя). Висьтавны лэбач йылысь ӧти кывбур.
3 кл. 10 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: туявны пемӧс ним артманног (каньпи, порсьпи да с.в.); торйӧдны лунвылӧ лэбысь да войвылын олысь лэбачьясӧс, висьтавны на йылысь. Кужны: сувтӧдны уроклысь мог; висьтавны тема серти шы петкӧдлан лӧсялана кывъяс рочысь да комиысь. Висьтавны лэбач йылысь (3-4 сёрникузя). Пыртны сёрниӧ пыран вежлӧга эмакывъяс да шы петкӧдлан (звукоподражательнӧй) кывъяс.
4 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: ас кывйӧн висьтавны лыска да коръя пуяс; висьтавны гут-гаг йылысь. Тӧдмавны ӧтуввезысь либӧ энциклопедияысь быдмӧгъяслӧн, пуяслӧн, гут- гаглӧн коланлун йылысь. Корсьны мытшӧда юалӧмъяс вылӧ вочакыв. Кужны кывзыны быдмӧгъяс видзӧм йылысь ёртлысь висьталӧм да донъявны. Висьтавны лыска да коръя пуяс йылысь. Висьтавны (ас бӧрйӧм серти) гут-гаг йылысь план серти (4-5 сёрникузя).

Тема: ГАЖЛУНЪЯС

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 3 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: чолӧмавны ёртӧс Выль воӧн; ӧтвылысь гажӧдчыны коз дорын. Кужны чукӧрын гажӧдчыны выльвося коз дорын. Сьывны выльвося сьыланкывъяс, висьтавны кывбуръяс. Чолӧмавны ёрта- ёртӧс, бать-мамӧс Выль воӧн.
2 кл. 8 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: ёрта-ёртӧс чолӧмавны чужан лунӧн; сёрнитны ёрткӧд велӧдан тема серти. Велӧдчыны ворсны чукӧрӧн, петкӧдлыны ёртлӧн чужан лун дырйи радлун. Кужны корсьны кывкудйысь ёртӧс чолӧмалан кывъяс. Чолӧмавны ёрта-ёртӧс чужан лунӧн. Лӧсьӧдны ёрта сёрни (уна лыдын ӧнія кадын (2-3 сёрникузя).
3 кл. 8 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: уджавны текст серти; лыддьысьны рольяс серти. Велӧдчыны мотивация отсӧгӧн сӧвмӧдны текст серти уджалігӧн кужанлун. Велӧдчыны мӧвпавны текст ним серти да вочавидзны колана ногӧн. Помавны сетӧм текст. Лыддьысьны рольяс серти.
4 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: висьтавны Рӧштво да Ыджыд лун йылысь; уджавны кывйӧзӧн. Тӧдмавны энциклопедияысь, ӧтуввезйысь, небӧгысь Рӧштволысь да Ыджыд лунлысь лоӧмсӧ. Кужны уджавны «Коми йӧзлӧн приметаяс» небӧгӧн. Тӧдмавны ёрткӧд юржугӧдан. Сёрнитны Рӧштво да Ыджыд лун йылысь. Гӧгӧрвоӧдны приметаяс либӧ вайӧдны татшӧм жӧ примета роч йӧзлысь.

Тема: СЁЯН-ЮАН. ДОЗМУК

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 3 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: вочавидзны серпас серти юалӧмъяс вылӧ; сёрнитны ёрткӧд сетӧм тема серти. Кужны: серпас серти сетны вочакыв; серпас отсӧгӧн тӧдмавны, мый колӧ рок пуӧм вылӧ. Вочавидзны серпас серти юалӧмъяс вылӧ. Сёрнитны ёрткӧд «Лавкаын» тема серти (2-3 сёрникузя).
2 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: помавны сетӧм текст; гижны юалӧмъяс серти текст. Кужны: мӧвпавны да (шуӧмӧн) мытшӧда юалӧм вылӧ сетны вочакыв; сетны вочакыв гижӧмӧн; висьтавны юрысь кывпесан. Помавны сетӧм текст. Гижны юалӧмъяс серти текст.
3 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: тӧдмавны нӧдкывъяс; дженьыда висьтавны коми йӧзлӧн дозмукъяс йылысь. Кужны: текстысь корсьны колана вочакыв; велӧдысь отсӧгӧн тӧдмавны нӧдкывъяс; ӧтуввезысь, энциклопедияысь корсьны коми йӧзлӧн дозмук йылысь юӧр. Висьтавны сюмӧд да пу дозмуклӧн коланлун йылысь. Тӧдмавны нӧдкывъяс.
4 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: мичаа лыддьыны Илля Васьлысь мойд; петкӧдлыны ёртъяс водзын мойд юкӧн. Кужны: кывкуд отсӧгӧн висьтавны кывъяслысь вежӧртассӧ да налысь коланлунсӧ; ёртъяс водзын петкӧдлыны рольяс серти ворсӧм. Мичаа лыддьыны кывбур. Петкӧдлыны ёртъяс водзын ворсӧм.

Тема: КӦМ-ПАСЬКӦМ

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: кывкуд отсӧгӧн тӧдмасьны кӧм- паськӧм нимъясӧн; схема серти артмӧдны сёрникузя. Кужны: пуктыны уроклысь мог; корсьны небӧгысь колана удж; вӧдитчыны символъясӧн. Артмӧдны схема (модель) серти сёрникузя. Сетны юалӧм вылӧ тема серти соссяна вочакыв.
3 кл. 2 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: серпас серти торйӧдны тӧвся да гожся паськӧм; висьтавны, кутшӧм паськӧм новлӧмаӧсь важӧн коми йӧз. Кужны: аддзыны ковтӧм (лишнӧй) кыв; аддзыны медшӧр мӧвпсӧ да сетны текстлы ним; пӧль-пӧчлысь юасьны да небӧгысь корсьны коми йӧзлӧн паськӧм йылысь колана юӧр. Юкны кык пельӧ паськӧм нимъяс (тӧвся да гожся). Висьтавны коми йӧзлӧн важ паськӧм йылысь.
4 кл. 2 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: серпасавны да висьтавны коми сер йылысь; висьтавны относительнӧй кывбердъяслысь артманног йылысь. Кужны тӧдмавны небӧг, энциклопедия, ӧтуввез отсӧгӧн коми серъяслысь вежӧртассӧ. Кужны урок тема серти пуктыны мог. Висьтавны относительнӧй кывбердъяс отсӧгӧн коми серъяслысь вежӧртассӧ. Серпасавны да мичмӧдны коми серӧн ӧнія паськӧм.

Тема: ВОГӦГӦРСЯ КАД. ПОВОДДЯ

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
1 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: висьтавны вогӧгӧрся кад йылысь; пыртны сёрниӧ морттӧм кадакывъяс. Кужны: мӧвпавны да вочавидзны юалӧм вылӧ; орччӧдны радио да телевидение пыр юӧртӧм серти республикаса войвыв да лунвыв районъясысь поводдя. Висьтавны вогӧгӧрся кадъяс йылысь. Мичаа лыддьыны коми гижысьяслысь кывбур. Орччӧдны республикалӧн войвылын да лунвылын поводдя.
2 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: висьтавны эмакывйысь -а суффикс отсӧгӧн артмӧм кывберд йылысь; висьтавны поводдя йылысь. Кужны: серпас да кывкуд отсӧгӧн помавны сёрникузяяс; поводдя йылысь сёрни артмӧдігӧн уджавны ёрткӧд. Артмӧдны эмакывйысь артмӧм кывбердъясӧн кывтэчасъяс. Висьтавны поводдя йылысь (2-3 сёрникузя).
3 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: висьтавны, мыйла тадзи шусьӧны тӧлысь нимъяс; тӧдмасьны коми йӧзлӧн важ календарӧн; сёрнитны поводдя йылысь ёрткӧд и артмӧдны ӧтка сёрни. Кужны: сувтӧдны уроклысь мог; ас кывйӧн висьтавны мӧвп; важ календарӧн тӧдмасигӧн уджавны ӧтвыв. Висьтавны тӧлысь нимъяс. Сёрнитны ёрткӧд поводдя йылысь (3-4 сёрникузя). Висьтавны поводдя йылысь (3-4 сёрникузя). Висьтавны коми йӧзлӧн важ календар йылысь.
4 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: туявны сложнӧй эмакывлысь артманногсӧ; чукӧрын сёрнитны вогӧгӧрся поводдя йылысь. кывбердъяс пыртӧмӧн висьтавны поводдя йылысь; ӧткодявны пуктӧм могсӧ да уджсӧ. Пыртны сёрниӧ сложной эмакывъяс. Котырын сёрнитны вогӧгӧрся поводдя йылысь.

Тема: МЕНАМ ЛУН

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
2 кл. 4 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: тӧдмасьны вежон лунъясӧн да коми йӧзлӧн важ календарӧн; лӧсьӧдны дзугӧм висьт. серпас серти висьтавны вежон лун; урок помын вӧчны кывкӧртӧд. Тӧдмасьны небӧг отсӧгӧн коми йӧзлӧн важ календарӧн (ӧтувъя удж). Висьтавны вежон лун нимъяс. Висьтавны небӧг серти коми йӧзлӧн важ календар йылысь. Артмӧдны дзугӧм висьт.
3 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: план серти висьтавны ёрт йылысь; пыртны сёрниӧ морта нимвежтасъяс. Кужны: пыртны сёрниӧ тема серти велӧдӧм лексика; уджавны план серти. Висьтавны план серти ёрт йылысь (4-5 сёрникузя). Пыртны ёрт йылысь висьтӧ морта нимвежтасъяс.
4 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: тӧдмавны юалӧмъяс серти кывсикасъяс; орччӧдан да када кывбӧръяс пыртӧмӧн ас кывйӧн висьтавны школаса лыддьысянін йылысь; план серти гижны радейтана небӧг йылысь неыджыд висьт. Кужны: ас кежысь пӧртны олӧмӧ мог; корсьны медводдза коми поэт йылысь юӧр; восьтыны гижӧдын и ӧтка сёрниын мӧвп. Тӧдмавны кывсикасъяс. Висьтавны орччӧдан да када кывбӧръяс пыртӧмӧн школаса лыддьысянін йылысь. Гижны план серти радейтана небӧг йылысь.

Тема: МОРТ ДА СЫЛӦН ДЗОНЬВИДЗАЛУН

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
2 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: висьтавны мортлысь вывтыр юкӧнъяс; пыртны сёрниӧ соссяна кадакывъяс да керан вежлӧга эмакывъяс; лӧсьӧдны «Морт» тема серти ёрта сёрни. Кужны: серпасъяс отсӧгӧн висьтавны урок тема; вӧчны тема серти кывбур отсӧгӧн зарядка; текст серти велӧдыськӧд сёрнитӧм бӧрын висьтавны шӧр мӧвпсӧ. Висьтавны мортлысь вывтыр юкӧнъяс да найӧс петкӧдлысь кывъяссӧ пыртны сёрниӧ. Соссяна кадакывъяс отсӧгӧн тема серти артмӧдны сёрникузяяс. Артмӧдны тема серти ёрта сёрни (3-4 сёрникузя).
3 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: туявны кадакывйысь -ысь суффикс отсӧгӧн эмакыв артмӧм; висьтавны дзоньвидзалун йылысь. Кужны: ас кежысь артмӧдны уджалан план; туявны ӧти кывсикасысь мӧд кывсикас артмӧм. Туявны эмакыв артмӧм. Висьтавны ас кежысь артмӧдӧм план серти грамматика тема пыртӧмӧн дзоньвидзалун йылысь.
4 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: пыртны сёрниӧ вынсьӧдан-морта нимвежтас; тӧдмасьны бурдӧдчан быдмӧгъясӧн да текстысь аддзыны колана юӧр; артмӧдны «Ме видза ачымӧс» тема серти ёрта сёрни. Кужны: корсьны ӧтуввезысь, энциклопедияысь, небӧгъясысь бурдӧдчан быдмӧгъяс йылысь юӧр; висьтавны быдмӧг йылысь; мӧвпавны да торйӧдны текстысь колана юӧр. Висьтавны вынсьӧдан-морта нимвежтас пыртӧмӧн бурдӧдчан быдмӧг йылысь. Уджавны тема серти текстӧн. Сёрнитны ёрткӧд тема серти (4-5 сёрникузя).

Тема: МЕ ДА МЕНАМ ЁРТЪЯС

Класс Час лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
3 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: пыртны сёрниӧ зумыд кывтэчасъяс, асалан вежлӧга морта нимвежтасъяс; чолӧмавны ёртӧс чужан лунӧн, вермӧмъясӧн. Кужны: тема серти висьтавны уроклысь мог; небӧгъясысь корсьны тема серти мича кывбуръяс да висьтъяс; гижны чолӧмалана гижӧд; донъявны ӧта- мӧдлысь удж. Сьӧлӧмсянь лыддьыны кывбур либӧ висьт. Гижны грамматика тема пыртӧмӧн чолӧмалан кывъяс.
4 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: торйӧдны лыд да пӧрадок петкӧдлысь лыдакывъяс; артмӧдны «Менам ёрт» тема серти ёрта сёрни; серпасавны ёртӧс ас кывйӧн. Кужны: велӧдчан могсӧ кутны тӧд вылын урок чӧж; ёртӧс серпасалӧм могысь вӧдитчыны ӧтуввезйӧн; ас кежысь уджалӧм могысь артмӧдны план. Артмӧдны лыдакывъяс пыртӧмӧн «Менам ёрт (нывъёрт)» тема серти ёрта сёрни (4-5 сёрникузя). Серпасавны ёртӧс ас кывйӧн (4-5 сёрникузя).

Тема: АС МУ

Класс лыд Мог УУД Велӧдчысьлӧн кужанлун
2 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: тӧдмасьны коми нӧдкывъясӧн, шусьӧгъясӧн, мойдъясӧн; вӧчны мойд серти серпаса выставка. Кужны: ас кежысь вӧчны гортӧ сетӧм удж: корсьны нӧдкывъяс, шусьӧгъяс, мойдъяс; мойдъяс серти вӧчны серпасъяс. Тӧдмавны нӧдкывъяс, гӧгӧрвоны йӧзкостса шусьӧгъяс. Вӧчны тема серти серпаса выставка.
3 кл. 6 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: тӧдмасьны коми гижысьяслӧн творчествоӧн; серпас серти гижны неыджыд текст; ёртъяс водзын мичаа лыддьыны кывбуръяс, неыджыд висьтъяс. Кужны: текстысь ас кежысь корсьны колана юӧр; небӧгысь, ӧтуввезысь корсьны гижысь йылысь юӧр; коми гижысьяслӧн творчество йылысь вӧчны неыджыд кывкӧртӧд; мичаа висьтавны ёртъяслы гижысь йылысь. Дженьыда висьтавны гижысь йылысь. Гижны серпас серти «Ёртъяскӧд лыддьысянінын» висьт. Висьтавны кывбур, текст лыддьӧм бӧрын коми мулӧн мичлун йылысь.
4 кл. 10 час Сетны велӧдчысьяслы позянлун: тӧдмасьны Коми Республикалӧн каналан пасъясӧн; сёрнитны Коми мулӧн озырлун йылысь; тӧдмавны Комиын тӧдчана йӧз йылысь; пыртны сёрниӧ сложнӧй эмакывъяс. Кужны: небӧгысь, энциклопедияысь, ӧтуввезысь корсьны Республикаса канпас, дӧрапас, кып йылысь юӧръяс; орччӧдны Россияса да Коми Республикаса каналан пасъяс; мусерпас вылысь петкӧдлыны Коми Республикаса каръяс; корсьны нималана йӧзкӧд йитчӧм инъяс да висьтавны на йылысь. Висьтавны сложнӧй эмакывъяс пыртӧмӧн Коми Республикаса канпасъяс йылысь. Лӧсьӧдны Коми мулӧн озырлун йылысь ёрта сёрни (4-5 сёрникузя). Висьтавны Коми муын нималана йӧз йылысь (4-5 сёрникузя).
Источник — «http://wiki.komikyv.org/index.php?title=І-ІV_классъясын_коми_кывлад_велӧдан_программа&oldid=6353»