Коми му йылысь быдмысь войтырлы висьтъяс (2009ʼ вося небӧг)

Жеребцов И. Л., Столповскӧй П. М. Коми му йылысь быдмысь войтырлы висьтъяс. Сыктывкар : Анбур, 2009. 316 лб.

Небӧг йылысь

Миян Коми муным, сылӧн зэв важ нэмъяссянь ӧнія лунъясӧдз история йылысь висьтавлӧны асланыс небӧгын история наукаса доктор И.Л. Жеребцов да нималана гижысь П.М. Столповскӧй. Уна сюрс во саялісны тыдавтӧм ылӧ. И мыйсӧ сӧмын эз аддзыв муным тайӧ кузь кадколастнас. Миянӧдз воисны йӧзкостса уна важ висьт, мойд да сьыланкыв, кӧні петкӧдлӧма сійӧ кадся войтырлысь олӧм-вылӧмсӧ, войвыв вӧр-ва радейтӧмсӧ да сійӧс видзӧмын сямлунсӧ. Небӧг лӧсьӧдысьяслӧн мӧвп серти, колӧ видзны вунӧдӧмысь и ассьыным пыді вужъяснымӧс, сӧмын сэки кокув муным лоӧ збыльысь ас, радейтана да муса. Небӧгсӧ бур кывйӧн гижӧма, кокниа лыддьыссьӧ, воӧ сьӧлӧм вылад. Урчитӧма небӧгсӧ лыддьыны шӧр школаын велӧдчысьяслы. Сэк жӧ, унатор тӧдмаласны, лыддясны кӧ, и верстьӧ войтыр, кодъяс радейтӧны ас чужан му, кӧсйӧны тӧдны сы йылысь да вӧчны бурсӧ кыдз позьӧ унджык. (Аннотацияысь)

ISBN 978–5–91669–015–6
ББК 63.3(2Рос.Ком)

Комиӧдіс А. В. Попов.
Лӧсьӧдіс В. И. Трошева.
Комп. верстайтіс С. И. Оверин.
Серпасаліс Г. Н. Шарипков.

Кырымалӧма печатьӧ 2009-06-25.
Формат 60х84 1/16.
Печатьыс офсет.
Ыдждаыс 18,6 личк. л.; 17,8 уч.-лэдз.
Тиражыс 500 ӧтк.
Вӧчӧдан № 3284.
"Анбур" ООО. 167982. Сыктывкар. Карл Маркс туй, 229.
Личкӧдлӧма "Дом печати - ВЯТКА" ОАО-ын. 610033. Кылна. Мӧскуа туй, 122.

Юриндалысь

Оланінным – Енкӧла

• Водзкыв. Лб. 6.
• Кӧні ми олам.. Лб. 7-11.
• Мый миян гӧгӧрын.. Лб. 11-17.
• Кымын во кельыдлӧз му шарнымлы?. Лб. 18-19.
• Часӧн-джынйӧн чужан здуксяньыс.. Лб. 19-21.
• Кокув му, кыті ветлӧдлам.. Лб. 22-23.

Гусяторъяс видзысь войвыв

• Кутшӧм рӧдысь-вужйысь?. Лб. 24-26.
• Морт овмӧдчӧ Войвылын.. Лб. 26-28.
• Мӧд пӧрйӧ воӧм.. Лб. 28-29.
• Коймӧдысь воӧм.. Лб. 29-32.
• Кыртасянь ылӧджык.. Лб. 33-34.
• Кодкӧ овлӧ медводдзаӧн.. Лб. 34-36.
• Пыдди пуктанаӧсь ньӧв да вӧрӧта.. Лб. 36-37.
• Аньсянь тшын дукӧн ӧвтӧ.. Лб. 37-39.
• Войвыв морт дорӧ стрӧг.. Лб. 39.
• Кывъяс разалісны…. Лб. 40.
• Изсянь – кӧртӧдз.. Лб. 40-41.
• Кид чужанвуж али кидмӧм йылӧм?. Лб. 42-43.
• Кокни, да збыльысьсӧ абу зэв.. Лб. 43-44.
• Воис кӧрт нэм.. Лб. 44.
• Ов да сет овны мукӧдлы.. Лб. 44-45.
• Гусяторъяс дзебысь му йылысь юӧр.. Лб. 45-46.
• Ошкӧд рӧдвужасьӧм.. Лб. 47.
• «Сёрнитысь» гуяс.. Лб. 47-48.

Кодлӧн нӧ тэ, вой шӧр му?

• Удитны ӧтлаавны.. Лб. 49-50.
• «Войшӧрса» муяслань.. Лб. 50-51.
• «Уналӧн сэні петіс ловныс».. Лб. 52-53.
• Абу Новгород, абу и Ростов.. Лб. 53-54.
• Сэн дивӧ: лешакыс сэн ветлӧ.... Лб. 54-56.
• Козйӧ, козйӧ, лэдз войсӧ коллявны.. Лб. 56-57.
• Уна тӧдам, да этша кылам.. Лб. 57-59.
• Копыртчы ловъя би водзын.. Лб. 59-60.
• Кӧйдыс уси муӧ.. Лб. 60-61.
• Сэні, кӧні вӧлі ош гу.. Лб. 62-63.
• Чер да чунькытш.. Лб. 64-65.
• Тэ – меным, ме – тэныд.. Лб. 65-67.
• Уськӧдчӧм.. Лб. 67-68.

Кӧдзыд муын пӧсь

• Перымсалы анбур.. Лб. 69-71.
• «Кӧсйисны эскыны да юрбитны».. Лб. 71-75.
• Перымсалы колӧ аркирей.. Лб. 75-76.
• Биӧ да ваӧ.. Лб. 77.
• Аркирей али юркутысь?. Лб. 78-80.
• Вежа Степанлӧн гижӧдъяс.. Лб. 80-81.
• Гудыр кад Коми муын.. Лб. 82-83.
• Кык би костын.. Лб. 83-85.
• Мездысьӧм да ловйӧн вештысьӧм.. Лб. 85-86.
• Йӧгра да татара костын.. Лб. 87-88.
• Чӧв-лӧнь Мӧскуаын, ӧтдортчӧм Туръяын.. Лб. 88-92.
• Быд ньӧввужйысь низь.. Лб. 93-94.
• Вятка, Печора, Йӧгра: медбӧръя уськӧдчылӧмъяс.. Лб. 94-96.

Ыргӧн пыдди ош

• Ылі йӧзтӧминъясӧ ветлӧм.. Лб. 97-99.
• «Ыргӧн висьӧм».. Лб. 99-102.
• Чилимдін оз лэдз.. Лб. 102-103.
• Ставыс лючки-ладнӧ.. Лб. 103-105.
• Сов да йӧз муысь воӧмаяслӧн пӧръясьӧм.. Лб. 105-107.
• Сов трубаяс.. Лб. 107-109.

Горзӧны Москваын – пель чуналӧ Комиын

• Дзескӧдӧмъяс вӧсна Войвылӧ!. Лб. 110-112.
• Восьтавны выль оланінъяс.. Лб. 112-114.
• Гӧрысь-кӧдзысьлы юкны нинӧм.. Лб. 114-115.
• Абу сӧмын прӧмыс помысь.. Лб. 115-116.
• Ю дорӧ бана керка.. Лб. 117-118.
• Выль оланінъяс содӧны.. Лб. 118-119.
• Тадзи чужис Сыктывкар.. Лб. 120-130.
  • "Сыктыв ю усянінын". Лб. 122-125.
  • Ыджыд индӧд. Лб. 125-127
  • "...Веж петмӧн кӧсъя". Лб. 127-130.

И кынмалӧм, и тшыгъялӧм, быдсяма дзескӧдӧмыс

• Ичӧт юрыс да ыджыд мывкыдыс.. Лб. 131-132.
• Кӧдзыдыс вӧвлытӧм.. Лб. 132-133.
• Коньӧрмим да уджйӧзӧ вӧйим.. Лб. 133-134.
• Выль видзьяс да сарлӧн писаръяс.. Лб. 134-126.
• Рудзӧг оз кӧдзны, кӧсйӧны пышйыны.. Лб. 136-138.
• Гӧрысь-кӧдзысь корсьӧны петан туй.. Лб. 138-139.
• Вӧрпа эз вермыв кутчысьны.. Лб. 140-142.
• Челядьдырйи ветлывліс ошкӧс кыйны.. Лб. 142-145.
• Дозмӧрсянь да Кӧинсянь.. Лб. 145-146.
• Оліс-выліс «Бӧр кок».. Лб. 147-148.
• Пӧль сетӧ ов.. Лб. 148-150.

Русь ачыс асьсӧ виӧ

• Гудыр кад.. Лб. 151-153.
• Войвыв Тушиноса шышлы паныд.. Лб. 154-156.
• Пожарский князь гижӧ Комиӧ.. Лб. 156-157.
• Наян королевич да бӧбоват воевода.. Лб. 158-159.
• Москваса стрелечьяс Коми муысь.. Лб. 160-161.

Мозынсянь Аляскаӧдз

• Урал-Из сайӧ, шонділы воча.. Лб. 162-164.
• Чужӧны выль каръяс.. Лб. 165-167.
• Распутинлӧн коми вужъяс.. Лб. 167-170.
• Туйяс нуӧдӧны Мангазеяӧ.. Лб. 170-173.
• Москвалӧн небыд зарниа вотчина.. Лб. 173-176.
• Войкытшса бушковъяс пыр.. Лб. 177-178.
• Лои зумыд да крепыд.. Лб. 178-180.
• Алазеясянь Колымаӧдз.. Лб. 180-183.
• Кулавлісны эз висьӧмысь.. Лб. 183-186.
• Берингысь сё воӧн водзджык.. Лб. 186-188.
• Чукоткаысь «лы казна».. Лб. 189-190.
• Крыса, Руч да мукӧд діяс.. Лб. 190-192.
• Роч Америка.. Лб. 192-194.
• Дона-ӧ «Европаӧ ӧшинь»?. Лб. 194-196.

Нималана гӧсьтъяслы дзескыдін

• Баяр Романов медводдза лыдын.. Лб. 197-199.
• Биӧ пыран кад.. Лб. 199-202.
• Пустозёрск эз вӧв тыртӧм.. Лб. 203-204.
• Баярлӧн курыд синваин.. Лб. 204-205.
• Нэм пом важ ног овны позьтӧминын.. Лб. 206-207.
• Мывкыдтӧм сёрниысь, ковтӧм уджысь.. Лб. 207-209.
• «Филатлӧн кӧлысь» петкӧдлӧны Усть-Сысольскын.. Лб. 209-211.
• Декабрист Коми муын.. Лб. 211-212.
• Шемӧсмӧм профессор Надеждин.. Лб. 212-214.
• Ыстӧмаяс шызьӧдӧны том йӧзӧс.. Лб. 214-216.
• Воалӧны власьтлы ковтӧмъяс.. Лб. 216-218.
• Рабочӧйяслӧн кыпӧдчылӧмъяс.. Лб. 219-220.
• Морт вылӧ ыршасьысьӧс мездысь.. Лб. 220-221.
• Морозовлӧн фабрикаын стачкаса юрнуӧдысь.. Лб. 221-223.
• «Геркулес» суднолӧн пом.. Лб. 223-224.

Мусир куйланін

• Восьтісны да вунӧдісны.. Лб. 225-227.
• 35 шайт да некымын ур.. Лб. 227-229.
• Ковтӧм восьтанъяс.. Лб. 229-230.
• Кыпыд аскиа лун виччысьӧ.. Лб. 231-232.
• Водзмӧстчысь мортлы лои мунны.. Лб. 232-233.
• Вомдзалӧм Уква.. Лб. 234.

Зыряналӧн кӧрт

• Эжва бокын кӧрт сывдан завод.. Лб. 235-236.
• И Сыктыв бокын тшӧтш.. Лб. 237-240.
• Киын ыджыд зоръяс.. Лб. 240-242.
• Сыктыв водзын Пугачёвлӧн орт.. Лб. 242-243.
• Завод мӧдіс вуджны киысь киӧ.. Лб. 243-245.
• Гӧгӧрвотӧм кувсьӧм.. Лб. 245-246.
• Чикаго эз артмы.. Лб. 247-249.

Война вылын йӧз

• Вася Ведов Наполеонлы паныд.. Лб. 250-252.
• Асывнас вӧлі Парижын.. Лб. 252-254.
• Севастопольсянь Константинопольӧдз.. Лб. 254-257.
• Комияслӧн повтӧмлун.. Лб. 257-260.
• Цусима бӧрын революция.. Лб. 260-261.
• Весиг мирӧвӧй война вермӧ заводитчыны кокниа.. Лб. 262-263.

Революция да сыӧн чужтӧм оланног

• Шуда олӧмӧ сартӧг.. Лб. 264-266.
• Мед кӧть нин кутшӧмкӧ ыджыдалӧм.. Лб. 266-268.
• Мырддьыны да юклыны.. Лб. 268-270.
• Нянь пыдди дӧрапас.. Лб. 271-273.
• Вир кисьтысь Мориц.. Лб. 273-275.
• Удора оз сетчы.. Лб. 275-278.
• Кодлы бовгӧны жыннянъяс?. Лб. 278-280.
• Ӧвсьытӧм мӧвпалысь.. Лб. 280-283.
• Гулаг воӧ войвылӧ.. Лб. 283-285.
• Йӧзӧс кыян тыв чӧвтӧма.. Лб. 285-287.
• Лапшин вой коллялӧ бипур дорын.. Лб. 287-290.

Айму вӧсна ыджыд тыш

• Вир кисьтана косьяс.. Лб. 291-295.
• Медся повтӧмъяс лоӧны геройясӧн.. Лб. 295-297.
• Штыкӧн да прикладӧн.. Лб. 297-300.
• Ставсӧ фронтлы.. Лб. 300-304.
• Войналы пом.. Лб. 304-305.

Виччысьӧмъясӧн олӧм

• Сиктын бурланьӧ вежсьӧмъяс оз тыдавны.. Лб. 306-307.
• Тэрыб кадысь кольччытӧг.. Лб. 308-311.
• Уна кӧсйылісны да этша артмис.. Лб. 311-314.
• Вежсьӧмъясӧ сьӧкыдлунъяс пыр.. Лб. 314-317.
• Озырлуныс йӧзсьыс коланаджык?. Лб. 317-318.

• Авторъяс йылысь. Лб. 319.

Пасйӧд

Сканералӧма 2012-07-09. EL.
Текстыс сюрӧма небӧг лэдзысьяссянь.
Спеллералӧма 2013-09-18. Керчомьяса Наташ.

Вежӧминъяс:
Ненечкӧй > Ненецкӧй (лб. 8, ӧпечатка)
Ямало-Ненечкӧй > Ямало-Ненецкӧй (лб. 8, ӧпечатка)