Талун. 2017-10-05

Юрган телеканаллӧн выльторъяс: 2017ʼ йирым 5ʼ лунся «Талун» уджтас.

Текст

Бур асыв. Нимкодь, мый тайӧ здукъясӧ ті видзӧданныд «Талун» программа. Студияын Анастасия Тюрнина.

ЮРАЛЫСЬЛӦН ДӦЗЬӦР УЛЫН

Сергей Гапликов Инстаграмын юӧртіс, мый лекарствояс тырмытӧм вермас торкны кодлыськӧ олӧм. Помканас лоис юӧр, мый республикаса кык ичӧт олысь паныдасисны татшӧм мытшӧдкӧд. Емваысь 14 арӧса Алексей Канев бурдӧдчис Хантерлӧн синдромысь (тайӧ генетика висьӧм). Мам-бать серти, Минздрав шуӧма, мый медикамент абу воӧма торгъяс нуӧдӧм вӧсна. Кӧть эськӧ зонкаӧс лекарствоӧн могмӧдӧм весиг ёрд подулаліс. Бурдӧдчантор колӧ и Кӧрткерӧс районса Визябӧжысь 12 арӧса Арина Козловалы. Сылӧн висьӧ тыыс. Регионса веськӧдлысь аддзысьліс такӧд йитӧдын дзоньвидзалун министр Дмитрий Березинкӧд.

— [2:42]

Сёрниыс муніс и гежӧд висьӧмъяса йӧзлы лекарствояс йылысь.

ВЕЖАВИДЗЫСЬ РЕГИСТРАТУРА

Донъявны миянлысь бурдӧдчанін да поликлиникаяс заводитісны 2014 воын на. Сэки медводз видзӧдлісны Сыктывдінса шӧр бурдӧдчанін. Но донъялісны эз бура. Мед вежны серпассӧ, больнича подулын шуисны пӧртны олӧма вежавидзысь регистратура уджтас. Висьталас менам уджъёрт.

Кузь черӧдъяс, пинясьӧм — тайӧ ставыс колис бӧрын. Ӧні больничаӧ воысьясӧс паныдалӧ вежавидзысь администратор. Выльмӧдісны тані и приём нуӧданног да специалистъяс ордӧ гижсялӧм. Пыртісны электроннӧй черӧд. Босьтін номерок, пукав креслӧын да виччысь черӧд.

Екатерина Оплеснина (администратор): 

— Йӧз велалісны. Весиг олӧма йӧз босьтӧны номерок, оз пинясьны. Ме сӧмын отсала кабинет бӧрйыны, туй петкӧдлыны.

Регистратура выльмӧдӧм эз помась оборудованньӧ выльмӧдӧмын. Бур уджалысьясӧс торйӧн велӧдісны, кыдзи колӧ кутны асьсӧ пациентъяскӧд.

Антонина Панюкова (медрегистратор): 

— Миянлы аслынымлы лоис кокньыдджык, телепон тані абу. Диспетчер вочавидзӧ звӧнокъяс вылӧ. Йӧзлы таысь нимкодь.

Вежавидзысь регистратура уджтас тані пыртісны колян во. Отсӧг воис Минздравсянь — млн да джын шайт. И босьтчисны уджӧ. Кык тӧлысь сетчис эз кокниа. Майшасисны и медикъяс, и висьысьяс.

Елена Гусева (Сыктывдінса ЦРБ-ын главврачӧс вежысь): 

— Колӧ вӧлі ставнысӧ кытчӧкӧ меститны. Кабинетыс этша. Ставсӧ ӧтув видлалім, мый бурджык вӧчны. Ми лоим медводдзаясӧн, коді вӧчис татшӧм воськов. Ёна сьӧкыд вӧлі, майшасим сэтшӧма. Но ставыс артмис.

Сыктывдін бӧрся выль пыртӧмӧ босьтчис Кӧрткерӧс. Тані вежавидзысь регистратура восьтісны во помын. Тайӧ лоас нӧшта ӧти воськов медицина отсӧг босьтӧм кокньӧдӧмлань.

Надежда Бушенева, Виктория Палкина, Владимир Беспалов, «Юрган» телеканал, Сыктывдін район.

ОТСАВНЫ КАГАЛЫ

Благотворительнӧй марафон отсӧгӧн, коді лунӧн водз муніс «Отсав кагалы» проект подулын, 13 арӧса Даша Кузнецовалы лои чукӧртӧма 258 сюрс шайт. Сылы колӧ вежны лы вем. Тайӧ лунъясӧ нывка мамыскӧд мӧдӧдчӧ Раиса Горбачева нима Санкт-Петербургса шӧринӧ. Сэні ковмас дыр бурдӧдчыны.

Сьӧмыс колӧ оланін кӧртымалӧм, лекарство да, вермас лоны, донорӧс корсьӧм вылӧ. Отсавны Дашалы позьӧ СМС пыр. Колӧ гижны 7715 номер вылӧ да индыны сьӧм лыд. Тшӧтш шайтъяс позьӧ ыстыны и «Сила добра» тшӧт вылӧ да мамыслӧн карта вылӧ. Отсавны сьӧмӧн позяс октябр чӧж.

ЭКОНОМИКАЛӦН АСКИА ЛУН

Куим воӧн ичӧт да шӧр бизнес овмӧсъяслӧн лыдыс Комиын чиніс 3 сюрс вылӧ, вузасьӧмыс чиніс 4 пӧв. И тайӧ сӧмын 2016 волӧн статистика. Мукӧд регионын ичӧт бизнес сӧвмӧ ёна бурджыка. Та йылысь сёрнитісны экономика сӧвмӧм госпрограмма видлалігӧн. Ведомство вӧзйис депутатъяслы матысса вояс вылӧ туйвизьяс. Кыдзи кутас сӧвмыны регионса экономика, тӧдӧ Татьяна Супрядкина.

Регионъясын талун серпасыс ӧткодь. Ставныс лӧсьӧдӧны локтан во кежлӧ бюджет. И ставныслӧн миллиарда уджйӧзъяс Москва водзын. Ӧтувъя дӧлгыс некымын триллион сайӧ нин вуджис. Республикалӧн уджйӧз — 40 млрд. Та вӧсна талун медшӧр мог: быд ур артавны, бырӧдны убытка ваян уджтасъяс.

— [17]

Экономикалы бур отсӧгӧн вермасны лоны инвест уджтасъяс. Талун Республикаын видлалӧны 190 проект. Медым кыскыны бизнесӧс миян ордӧ, колӧ вӧзйыны сылы личӧдъяс. Кӧть миян бюджетлы и абу кокни, век жӧ вермим дорйыны личӧда вотъяс да нӧшта некымын личӧда вӧзйӧм.

Александр Гибеж (промышленносьт да транспорт министрӧс медводдза вежысь): 

— Юклім участокъяс аукцион нуӧдтӧг, кык овмӧс та личӧдӧн вӧдитчисны. Тайӧ юркарын вӧр пилитан овмӧс да Сосногорскын теплицаяс котыр.

Чорзьӧдасны водзӧ вылӧ и госпрограммаясӧ пырӧдчысьяс бӧрся дӧзьӧр. Шуам, таво вылӧ урчитӧм Емваын теплицаяс восьтӧм сідзи оз и збыльмӧдны. Ӧнӧдз абу ва да би да шоныд нуӧдан сетьяс вылӧ смета. Стӧч инвесторыс абу жӧ. Уджалысьясӧс эз на жӧ аддзыны. Кӧть эськӧ кадръяса мытшӧд талун эм пӧшти быд юкӧнын.

Марина Анисимова (экономика министр): 

— Медым туявны кадръяса мытшӧд, нуӧдім ыджыд удж. Ӧні туялам, кутшӧм юкӧнъясӧ медъёна колӧ дасьтыны специалистӧс.

Видз-му юкӧн да ичӧт бизнес и водзӧ вылӧ лоасны экономикалӧн медшӧр подулӧн. Сӧмын вежсяс налы отсӧг сетанногыс. Грантъяс пыдди кутасны юкны сьӧм уджъяс эштӧдӧм бӧрын нин. Видзин сьӧм, эм кывкӧртӧд — сідзкӧ виччысь бюджетысь отсӧг.

Татьяна Супрядкина, Олег Юшков, «Юрган» телеканал.

ВЫЛЬ ФЕРМА

Луздор районысь 1200 мӧс вылӧ ферма стрӧитӧмлӧн кык тшупӧд сигӧртасны таво нин. Та йылысь ТАСС-лы юӧртіс Правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Анатолий Князев. Казьтыштам, медводдза тшупӧдыс помасьліс кольӧм во. Водзын шулісны, мый проектыс нюжалас 3 во вылӧ. И сигӧртасны сійӧс 2018 воӧ. Сюрукъясӧс вайӧны нин Венгрияысь, виччысьӧны и Белоруссияысь. Вештысьны зэв колананогӧн — та йылысь юльын миянлы висьталіс вице-премьер.

Анатолий Князев (Правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь — видз-му овмӧс министр): 

— Ми кык во лысьтам налысь мӧсъясӧс и кык во мысти вештысям. Миянлы тайӧ буртор. Стрӧитчигӧн торйӧн нин. Уджъяс мунӧны на.

Пасъям, кольӧм во регионын ужӧ пыртісны скӧтъясӧс 10 видзанін. Сэні позьӧ дӧзьӧритны 2000 сюрук бӧрся. Тадзи регионын олӧмӧ пӧртӧны юралысьлысь тшӧктӧм, мед Республика асьсӧ ставнас могмӧдас йӧв да яйӧн. Ӧні тайӧ сӧмын 25 да 40 прӧчент.

ВЕЛӦДЫСЬЛӦН ЛУН

Регионын велӧдысьлысь лун пасйӧны 23 сюрс педагог. Юркарын традиция серти нуӧдісны кыпыд собранньӧ. Сэні юргисны тайӧ юкӧнын зільысьяслы чолӧмалӧмъяс, сеталісны наградаяс. Регионса веськӧдлысь пасйис: «Сьӧкыдлунъяс вылӧ видзӧдтӧг, тайӧ йӧзыс став олӧмсӧ сетӧны уджлы».

— [54]

Сергей Гапликов серти тайӧ юкӧныс торъя дӧзьӧр улын. Велӧдӧм юкӧнын талун бырӧдӧны уджалысьяс кузя мытшӧдъяс. Олӧмӧ пӧртӧны Президентлысь тшӧктӧм: корсьӧны уджаланінъяс. Матысса кадӧ мӧвпалӧны бырӧдны мӧд сменаӧн велӧдчӧм.

МАЙШӦДЫСЬ МЫТШӦДЪЯС

Ухтасянь Мылдінӧдз туйкост, дзоньвидзалун шӧрин, сиктса клубъясын техника выльмӧдӧм — ставсӧ тайӧс донъяліс Мылдін районӧ ветлігӧн Иван Медведев. Госдумаса депутат сёрнитіс мытшӧдъяс йылысь ветеран да ютырса водзмӧстчысьяскӧд. Паськыдджыка менам уджъёрт.

Выль колонкаяс, микрофонъяс да акустическӧй системаяс эз на удитны перйыны кӧрӧбъясысь. Ньӧбисны сійӧс единороссъяслӧн уджтас подулын. 2016 вося бӧрйысян кампанньӧ дырйи на йӧз корисны выльмӧдны сиктса клубъяс да культура керкаясын эмбур.

Елена Вавилова (Мылдін районса администрацияын культура управленньӧын шӧр специалист): 

— Тайӧ техникаыс районса культура керкаяслы зэв ёна колӧ, торйӧн нин акустическӧй системаясыс, принтер, медым печатайтны сценарийяс, ноутбукъяс, микрофонъяслы стойкаяс.

Нӧшта кык пианино: акустическӧй да цифрӧвӧй. Талун тайӧ инструментъяс вылын велӧдчӧны ворсны шылада школаын велӧдчысьяс. Став эмбур вылӧ Мылдін районлы вичмис 800 сюрс шайт. Нӧшта талун сёрнитчӧны дзоньвидзалун ёнмӧдан комплекс кыпӧдӧм серти. Культура керкаын да школаын актӧвӧй залъясӧ тӧрӧны ӧні сӧмын 100–200 морт. Дерт, спортӧн занимайтчыны окотитысьяслӧн лыдыс ёна унджык. Спорта гажъяс нуӧдны некӧні. Тайӧ мытшӧдсӧ эськӧ вермис разьны ыджыд комплекс. Сылӧн проектыс талун дась нин. Колӧ нуӧдны экспертиза. Кыпӧдчӧм кӧсйӧны панны 2019 воын. Нӧшта ставнысӧ майшӧдлӧ Приуральскӧй посёлокын велӧдчанін.

Иван Медведев (Россияса госдумаын депутат): 

— Велӧдчаніныс зэв важ, уна мытшӧда. Сійӧ оз лӧсяв федеральнӧй корӧмъяслы. Ӧти места вылӧ федеральнӧй шӧрин вичмӧдӧ 1 млн шайт, а тані 90 велӧдчысь вылӧ 250 млн. Тайӧ ӧд сикт. Юкмӧс кодйыны, канализация вӧчны. Та вӧсна ковмас паныдасьлыны федеральнӧй министерствокӧд, медым вежны корӧмъяс.

Ветеранъяскӧд сёрни артмис пӧсь да шоныдӧн. Бӧръяысьсӧ найӧ паныдасьлісны 3 во сайын, кор Медведев депутаталіс Республикаса госсӧветын. Кык срок сійӧ петкӧдчис буретш Мылдін районсянь.

Виталий Широтов (ветеранъяслӧн котырӧн веськӧдлысь): 

— Ми шуим сылы, медым эз вунӧд миянӧс, видзӧдіс миян мытшӧдъяс бӧрся. Тайӧ туйяс, велӧдчанінъяс, культура учрежденньӧяс да мукӧдтор. Ветеранъяслӧн пенсия, удждон, индексация.

Бергӧдасны оз уджалысь пенсионеръяслы индексация, лоас оз тунеядечьяслы вот да кор содтасны удждонлысь медся ичӧт ыдждасӧ. Но и медшӧрыс: мый лоӧ пенсияӧн. Ветеранъясӧс талун майшӧдлӧ унатор.

Иван Медведев (Россияса госдумаын депутат): 

— Виччысям 3,3 прӧчента инфляция. Ми вӧзъям сійӧс сувтӧдны 3,7 вылын. Колян во индексациясӧ эз вӧчлыны инфляция серти.

Партиечьяскӧд сёрнитісны нин туй йылысь. Колӧ пӧ водзӧ стрӧитны Ухта – Мылдін трасса. Кутшӧмкӧ пай вольсалісны нин выль асфальтӧн, но ӧткымын юкӧн колӧ на тырвыйӧ на дзоньтавны.

Елена Кононова, Александра Головина, Павел Люлянмин, «Юрган» телеканал, Мылдін район.

ЛИЧӦДЪЯСА АСКИА ЛУН

Ӧтка каръяс сӧвмӧдан фонд вынсьӧдіс Вӧркуталы водзвыв сӧвмысь ин сетӧм. Та йылысь ТАСС-лы юӧртіс котырӧн веськӧдлысь Илья Кривогуров. Ӧнія олӧмсӧ карын сійӧ шуис сьӧкыдӧн. Уна йӧзлӧн мунӧм вӧсна пӧ колӧ вӧзйыны вуджны карӧ матысса посёлокъясысь олысьясӧс. Личӧдъяс отсаласны кыскыны инвесторъясӧс. Тадзи позяс ӧтдортчыны Воркутаугольысь, ӧд изшомыд абу помся. Заявкасӧ виччысьӧны во помӧдз. Фондын сьӧмӧн могмӧдісны кар пелькӧдӧм кузя проектъяс. Парк, аллея да йӧръяс вылӧ муніс 104 млн.

МИЧА ПЕТКӦДЧӦМ

Республикаса Кабельвидеоэфир вез видлӧ миян телеканал HD форматын петкӧдлӧм. Казьтыштам, техника боксянь тайӧ выльторсӧ босьтісны сентябр бӧръя лунӧ. Паськыдджыка водзӧ мунысь репортажын.

Юрганлӧн петкӧдчӧм лоис нӧшта на мичаджыкӧн. Радейтана фильм да передачаяс ӧнісянь позьӧ видзӧдны дзик выль тшупӧда серпасӧн. «Аддзан ставсӧ быттьӧ збыль олӧмын», — шуӧны видзӧдысьяс.

Александр Кузнецов («Юрган» телеканалӧн веськӧдлысь): 

— HD форматын ӧні, навернӧ, кӧсйӧны петкӧдлыны быд региональнӧй телеканалъяс. Но ӧдвакӧ верман сьӧм кузя тайӧс вӧчны унаӧн. «Юрган» телеканал та боксянь водзмӧстчысьяс лыдын. И ми медводдзаяс пиысь, региональнӧй каналъяс пиысь, заводитім тайӧ уджсӧ. Та йылысь висьталӧны контент поставщикъяс, «Мастеррешение» [15:16] компания, коді миянлы вӧзйӧ и художественнӧй фильмъяс и мукӧд контентсӧ.

Кабельвидеоэфирлы татшӧм выльмӧдӧм — ыджыд лоӧмтор. Ӧд унджык видзӧдысь пасйӧны эфирлысь вежсьӧм бурланьӧ. Комиын тайӧ медся гырысь кабельнӧй сеть.

Антон Златов («Кабельвидеоэфирлӧн» юкӧнӧн веськӧдлысь): 

«Юрганлӧн HD форматын петӧм бурмӧдіс картинкасӧ 5 пӧв. Ыджыд экранъяс вылын ӧні петкӧдчӧмыс сэтшӧм яръюгыд, стӧч. Ёна нимкодьджык татшӧмсӧ видзӧднысӧ.

— [38]

Выль тшупӧда петкӧдчӧмын миянӧс аддзӧны Ростелекомлӧн ІP да Кабельвидеоэфир пыр видзӧдысьяс. Тайӧ 300 сюрс гӧгӧр морт. Найӧ, кодъяс веськалӧны оптиковолокно визьясӧ.

Руслан Евсеев («Юрган» телеканаллӧн техническӧй веськӧдлысь): 

— Ми вуджим вылыс тшупӧдӧ сентябрын. Заводитім Ростелекомсянь, а талун ми петкӧдчам нин кабельнӧй телевиденньӧын. Тайӧн позьӧ ошйысьны. Ми вочасӧн паськӧдчам, сӧвмӧдам вещайтӧм. Та вылын ог на сувтӧй.

Регыд вылыс тшупӧда изображенньӧ воӧдчас Республикалӧн быд пельӧстӧдз интернет отсӧгӧн. HD форматын ми петкӧдчам и телеканаллӧн онлайн вещанньӧын. Сідзкӧ, ӧтуввезйӧн вӧдитчысьяс вермасны донъявны миянӧс выль ног. Эм татшӧм позянлун и посни видзӧдысьяслӧн.

— [17]

Константин Куратов, Любовь Филиппова, Иван Богомолов, «Юрган» телеканал.

☼ ☼ ☼

И бӧр вылын. Коді эз удит видзӧдны миянлысь выпуск, верманныд вӧчны тайӧс юрган.рф сайтысь либӧ Ростелекомлӧн ІP телевиденньӧ пыр. Аддзысям луннас.

Пасйӧд

Текстуйтӧма 2017-11-26. Донса Инна.