Чисталёв Прометей Ионович

Чисталёв Прометей Ионович (1921-) — коми йӧзкостса шылад да музыка ворсанторъяс туялысь.

Олантуй

Чужис 1921ʼ февраль 27ʼ лунӧ Сыктывдін районса Нювчим посёлокын. Батьыс Чисталёв Иона Тимофеевич (Жан Морӧс) вӧлі йӧзӧс велӧдан юкӧнын уджалысь, сӧвет кадся медводдза коми поэтъясысь да литература критикъясысь ӧти. Прометей ичӧтсянь колис батьтӧг, Иона Тимофеевич кувсис 1923 воын. Писӧ быдтіс мамыс Елизавета Александровна, школаса велӧдысь.

1938ʼ воын том морт помалӧ Нювчимса шӧр школа, а 1940ʼ воын — Коми велӧдысьяс институтысь математика юкӧн. Мыйкӧ дыра уджалӧ Визинса школаын учительӧн, а сэсся квайт во чӧж вӧлі Сӧвет Армия радъясын. 1943ʼ воын П. Чисталёв пырӧ Коммунист ютырӧ.

1946ʼ восянь 1952ʼ воӧдз велӧдӧ Нювчимса шӧр школаын, лоӧ Сыктывдін районын школа инспекторӧн. Тайӧ жӧ воясас сійӧ заочнӧя велӧдчӧ Коми пединститутын. Институт помалӧм бӧрын первойсӧ уджалӧ Сыктывкарса шылад велӧданінын, войдӧр велӧдысьӧн, сэсся директорӧн. 1958ʼ восянь велӧдчӧ Мӧскуаын Гнесинъяс нима музыка-педагогика институтса композитор теория факультетас. Но висьӧм вӧсна велӧдчӧмсӧ лои эновтны.

1960ʼ воын Прометей Ионович заводитӧ уджавны Наукаяс академиялӧн Коми филиалын наука туялысьӧн «музыка нога фольклористика» специальносьт серти. Прометей Ионович ыджыд удж нуӧдӧ коми йӧзкостса музыка да шылад ворсанторъяс чукӧртӧм да тӧдмалӧм кузя. Пӧшти быд во сійӧ ветлӧ фольклорист экспедицияясӧ и быд пӧрйӧ вайӧ выль и выль материалъяс. П. И. Чисталёв уджаліс орччӧн профессор А. К. Микушевкӧд. 60–70-ӧд воясӧ найӧ ӧтув дасьтісны да лэдзисны «Коми йӧзкостса сьыланкывъяс» куим тома небӧг. Сэтчӧ пырисны Эжваса да Сыктывса, Изьваса да Печӧраса, Емваса да Удораса сьыланкывъяс. «Коми йӧзкостса сьыланкывъяс» уджысь авторъяслы сетӧма В. А. Савин нима Коми АССР-са Канму премия.

П. И. Чисталёв дорйис кандидат диссертация «Коми народнӧй музыкальнӧй инструментъяс» тема вылӧ. П. И. Чисталёв тані комплексын туяліс коми йӧзлысь шылад ворсанторъяссӧ. Лои восьтӧма дас вит сикас аслыспӧлӧс музыка инструмент, кодъяс водзті вӧліны тӧдтӧмӧсь наукаын.

Небӧгъяс

• Менам чужан му : сьыланкывъяс, романсъяс. Сыктывкар, 1964.
• Асъя кыа : коми йӧзкостса сьыланкывъяс. Сыктывкар, 1968.
• Репертуарный сборник : коми и русские народные песни, инструментальные наигрыши. Сыктывкар, 1973.
• Эжва весьтын кыа : сьыланкыв чукӧр. Сыктывкар, 1978.
• Коми сьыланкывъяс. Сыктывкар, 1984. 122 лб.

Содтӧд юӧр

• В. И. Мартынов. Юргы, коми сьыланкыв! : юбил. гижӧд // Войвыв кодзув. 1981. №2. Лб. 50-51.