Штейнерлӧн да Лемуслӧн теорема
Содержание
Терминъяс
куимпельӧса, куимсэрӧг — треугольник ӧткодь берда куимпельӧса — равнобедренный треугольник боквыв дор — боковая сторона судта — высота ӧткодь куимпельӧсаяс — равные треугольники ӧткодь куимсэрӧгъяс — равные треугольники лӧсялана пельӧсъяс — соответствующие углы (в равных треугольниках) тшӧтшкӧсджын — полуплоскость ортсы пельӧс — внешний угол ӧтар-мӧдар куйлысь пельӧсъяс — накрест лежащие углы
Штейнерлӧн да Лемуслӧн теорема
Школа геометрияысь ми тӧдам: куимпельӧса кӧ ӧткодь берда, сэки
- сылӧн боквыв доръяслань нуӧдӧм судтаяс ӧткузяӧсь,
- сылӧн боквыв доръяслань нуӧдӧм медианаяс ӧткузяӧсь,
- сылӧн боквыв доръяслань нуӧдӧм биссектрисаяс ӧткузяӧсь.
Позьӧ-ӧ шуны мӧдарӧ: куимпельӧсалӧн кӧ эм ӧткузя кык судта (медиана, биссектриса), сэки куимпельӧсаыс ӧткодь берда? Вӧлӧмкӧ, позьӧ.
Судтаяс да медианаяс йылысь теоремаяссӧ абу вывті сьӧкыд подулавны; коді школа геометрия тӧдӧ, ӧдйӧ аддзас серпас вылысь ӧткодь куимпельӧсаяс да гӧгӧрвоас, мый ∠B = ∠C.
Вӧлӧмкӧ, биссектрисаяс йылысь теоремасӧ подулавны сьӧкыдджык нин. Медводзысь тайӧ теоремаыс вӧлі пасйӧма сӧмын 1840-ӧд воын, Шарль Штурм дорӧ Кристиан Лемуслӧн письмӧын. Сёрӧнджык сійӧс подулалӧма Якоб Штейнер; текстыс вель сьӧкыд, дай сэні тырмытӧмторъяс эмӧсь.
Сэсся унакодь подулалӧм вӧлі лӧсьӧдӧма; на пӧвстын эмӧсь дженьыдкодьяс, но быдын эм кутшӧмкӧ аслыспӧлӧс идея. Некымын йывсьыс ми мӧдысь гижам.