Просмотр исходного текста страницы Кёнигсбергса сизим пос йылысь мог

==Терминъяс==
 графлӧн йыв — вершина графа 
 графлӧн йитӧд — ребро графа
 йывлӧн тшупӧд — степень вершины 

==Важ юр жуглантор==
Важ Кёнигсбергса (ӧні Калининград) олысьяс лӧсьӧдӧмаӧсь ворсӧм: колӧ вуджны карса став поссӧ; быд пос кузя позьӧ мунны сӧмын ӧтчыдысь.

Ставыс карын вӧлі сизим пос, найӧ сулалӧмаӧсь сідзи, кыдзи петкӧдлӧма серпас вылас:

Некод абу вермӧма лӧсьӧдны колана маршрут; кодсюрӧ чайтӧма, татшӧм туйыс пӧ абу, но подулавны абу кужӧма.

Тайӧ ворсӧм йывсьыс тӧдмалас Леонард Эйлер да кад мысти сетас вочакыв: маршрутсӧ лӧсьӧдны оз позь. Гижӧдсӧ йӧзӧдасны некымын во мысти, 1741-ӧд воын.

Кёнигсбергса посъяс йылысь мӧвпалігӧн Эйлер пуктӧма подув граф теориялы. Воддза гижӧдын ми висьтавлім нин графъяс йылысь. Эм некымын чут, на пӧвстын кутшӧмсюрӧ гоз йитӧма визьясӧн (вермӧ лоны некымын визь); артмӧм схемаыс и лоӧ граф. Чутъяссӧ шуӧны йывъясӧн, визьяссӧ — йитӧдъясӧн.

Выльысь видзӧдлам важ Кёнигсберглӧн план вылӧ. 

Карыс торйӧдӧма нёль юкӧн вылӧ (А, Б, В, Г). Серпасалам нёль чут да пасъям найӧс А−Г шыпасъясӧн. А да Б юкӧнъяс йитлӧмаӧсь кык поскӧн; йитам А да Б чутъяссӧ кык визьӧн. А да Г юкӧнъяс йитлӧмаӧсь сӧмын ӧти поскӧн — сідзкӧ йитам А да Г чутъяссӧ ӧти визьӧн, да с. в. Артмис со кутшӧм граф:

Ӧні посъяс йылысь юалӧмсӧ позьӧ мӧд ногӧн гижны: колӧ нуӧдны графлӧн став йитӧд пырыс визь; быд йитӧд кузя мунны позьӧ сӧмын ӧтчыдысь.

==Графлӧн йитӧдъяс кузя мунӧм==

Со серпасалӧма граф; сылӧн быд кык йыв костӧд позьӧ йитӧдъясысь тэчны туй.

Графлӧн став йитӧд пыр кӧсъям нуӧдны визь; быд йитӧд кузя мунны позьӧ сӧмын ӧтчыдысь. Позьӧ-ӧ тадзи вӧчны?

Вӧлӧмкӧ, вочакыв со кутшӧм (сійӧс сетӧма Леонард Эйлер). Тӧдмалам быд йывлысь тшупӧдсӧ (сыысь петысь йитӧд лыдсӧ). Сэсся арталам, уна-ӧ лиша тшупӧда йыв (кыдз ми тӧдам нин, тайӧ лыдыс пыр тшӧта).

Артмис кӧ 0 либӧ 2 лиша тшупӧда йыв — визьсӧ нуӧдны позьӧ. Унджык кӧ — оз позь.

Кёнигсбергса посъяслӧн схемалы лӧсялысь граф.

Воддза гижӧдын ми сійӧс серпасалім нин. Ӧні гижам быд йыв дорас сылысь тшупӧдсӧ.

Ми аддзам: нёльнан тшупӧдыс лиша. Сідзкӧ и колана туйсӧ лӧсьӧдны оз позь.

==Содтӧд юӧр==
[https://lovziem.blogspot.com/2022/11/blog-post.html Велӧдӧм паськӧдан блогын − 1.]
[https://lovziem.blogspot.com/2022/11/2.html Велӧдӧм паськӧдан блогын − 2.]

[[Category:Математика]]